BÖLÜM 4 RADYO ALICILARI. 4.1 Süperheterodin Alıcı ANALOG HABERLEŞME

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BÖLÜM 4 RADYO ALICILARI. 4.1 Süperheterodin Alıcı ANALOG HABERLEŞME"

Berk Şensoy
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 BÖLÜM 4 RADYO ALIILARI 4. Süperheterodin Alıcı Radyo alıcıları ortamdaki elektromanyetik sinyali alır kuvvetlendirir ve hoparlöre iletir. Radyo alıcılarında iki özellik bulunur, bunlar ) Duyarlılık ) Seçicilik Duyarlılık; radyo alıcılarının ortamdaki zayı sinyalleri yakalayıp kuvvetlendirebilme özelliğidir. Kuvvetlendirme devreleriyle ilgilidir. Seçicilik; ortamdaki arklı sinyaller içerisinden istediğimizi çekip alabilme özelliğidir. Filtre devreleriyle ilgilidir Radyo alıcısı tasarlarken ilk önce iltre devreleri tasarlanır Anten Mixer Ara Frekans Yükselteci Demodülatör RF Yükselteç Ara ekans 455 khz Ses Yükselteci Local Osilatör Otomatik Kazanç Kontrolü Şekil 4.. Genlik Modüleli süperheterodin radyo alıcısının blok şeması 4

Kuvvetlendirme devreleriyle ilgilidir. Seçicilik; ortamdaki arklı sinyaller içerisinden istediğimizi çekip alabilme özelliğidir.

2 4. Elektronik Tuner R yükselteç,mixer ve lokal osilatör üçlüsünden meydana gelen devreye tuner katı denir. Tuner katının görevi ; sinyali seçip almak, yükseltmek, ve ara ekansı elde etmektir. Farklı ekansları seçmek için tuner katında varikap diyot kullanılıyorsa bu tip tunere elektronik tuner denir. Aşağıda elektronik tunerin blok şeması verilmiştir. Anten RF Yükselteç s Mixer i s s s s s L s s Ara ekans katina s s s s Ayarlanabilir direnç o - ile -5 V arasi tuner voltaji Local Osilatör s L o s s pader Şekil 4.. Elektronik Tuner 43

Farklı ekansları seçmek için tuner katında varikap diyot kullanılıyorsa bu tip tunere elektronik tuner denir.

3 4.. Tuneri Oluşturan Katların Görevleri. RF Yükselteç Katının Fonksiyonu. İstenen ekansı seçmek. İstenmeyen sinyalleri ilttre etmek. 3. Zayı RF sinyalini kuvvetlendirmek 4. Alıcının toplam kazancının kontrolüne yardımcı olmak 5. Hayal ekansının girmesini engellemek. Mixer Katının Fonksiyonu Lokal Osilatörden gelen o ekansı ile, R yükselteçden gelen s sinyalini karıştırırarak ara ekansı üretir. Genlik modüleli alıcılarda ara ekans i o - s 455 khz dir Mixer çıkışı aşağıdaki ekanslardan birisi olabilir.bu ekanslardan gerekli olan iltre devresi ile seçilir. o - s o + s s - o s o 3. Local Osilatör Katının Fonksiyonu Ara ekansın üretilebilmesi için gerekli olan o ekansını üretir. o s + i o ekansını s ekansından ara ekans kadar yüksek yapabilmek için, lokal osilatör katında s varikap kondansatörüne seri olarak bir kondansatör bağlanır. Bu kondansatöre pader kondansatörü denir. Pader kondansatörünü bulmak için aşağıdaki ormül kullanılır. O O Lo Lo S s ( ( ( o ) o ( o ) o s s + p ) + p) 44

Mixer Katının Fonksiyonu Lokal Osilatörden gelen o ekansı ile, R yükselteçden gelen s sinyalini karıştırırarak ara ekansı üretir.

4 4.. Yükselteç Transistör Devresi Antenden gelen sinyalleri transistör taraından komple yükseltir. Ancak transistöre bağlı olan L devresi istenilen ekansı seçmeye yarar Radyo Alıcılarında Filtre Devreleri Filitre devreleri genellikle L- devreleridir. L devreleri seçicilik işlei yaparlar. Filtre devreleri istenen bant genişliğini süzerler.filtre eğrisi aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.seçicilik eğrisinde rezonans ekansının 3 db aşağısında kalan noktalar arasında kalan bölge bant genişliği olarak tanımlanır. ( BW - ) r Rezonans ekansı L Q ωl Q: İyilik aktörü R ω r zayilatma 0 db -3 db -3 db c c (ekans) BW Şekil 4.3. Seçicilik Eğrisi 45

L devreleri seçicilik işlei yaparlar. Filtre devreleri istenen bant genişliğini süzerler.filtre eğrisi aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

5 L Seçici devrenin bant genişliğini şu ormülden buluruz. BW r Q BW : Bant genişliği. Bant genişliğinin küçülmesi için Q nun büyümesi gerekir. R: Bobin sargılarının iç direnci Dar bant genişliği için, büyük Q gereklidir. Q nun büyümesi R direncinin küçülmesi bağlıdır. R direncinin mümkün olduğu kadar küçük olması gerekiyor. ÖRNEK: İki dönüşümlü bir süperheterodin alıcıda 50 MHz alınmak istenmektedir. (.ara ekans değeri 0 MHz) Q0 olduğuna göre işaretin bant genişliğini bulunuz.hayal ekansının sisteme girip girmediğine karar veriniz. ÇÖZÜM 50 BW 5MHz Q 0 c 5,5MHz c 47,5 MHz Bant 47,5 MHz ile 5,5 MHz arasındadır 46

R direncinin mümkün olduğu kadar küçük olması gerekiyor. ÖRNEK: İki dönüşümlü bir süperheterodin alıcıda 50 MHz alınmak istenmektedir. (.

6 0 db -3 db -3 db c 47,5 MHz c 5,5 MHz 50 MHz (ekans) Şekil 4.4. Soru 4 için iltre eğrisi Birinci hayal ekansı i r + ı i MHz (Hayal ekansı bandın dışındadır.) İkinci hayal ekansı i r - ı i MHz (Hayal ekansı bandın dışındadır.) Sonuç:Hayal ekansı sisteme girmez 4..5 Varikap Diyot BW 5 MHz + ŞEKİL 4.5 Varikop diyot ayarlanabilir kondansatöre eş değerdir 47

4. Soru 4 için iltre eğrisi Birinci hayal ekansı i r + ı i 50+070 MHz (Hayal ekansı bandın

7 Varikap diyot üzerine uygulanan ters voltaj ile kapasite değeri değişen diyotlardır. Varikap diyot tuner devrelerinde,fm modülatör devrelerinde kullanılır. Tuner devrelerinde kullanılan varikap diyot ile seçilebilecek ekans ayar oranı: Frekans ayar oranı s s s s ÖRNEK: Bir L rezonans devresinde kullanılan bobinin değeri 0 mh ve varikap diyotun değeri 0pF ile 80 pf arasında olduğuna göre ; a) Frekans ayar oranını bulunuz b) Maksimum ve imum rezonas ekansını bulunuz ÇÖZÜM L0mH 0 pf 80 pf Frekans ayar oranı Maximum rezonans ekansı: L 48

Tuner devrelerinde kullanılan varikap diyot ile seçilebilecek ekans ayar oranı: Frekans ayar oranı s s s s ÖRNEK: Bir L rezonans

8 00 * 0 *0 π * Hz π * 44,7 355,89 KHz Minimum rezonans ekansı: L 3 0 *0 80 *0 00 * *80 *0 80 *0 6 π * π *0 *34, Hz 8, 67KHz π *34,6 8,67 KHz İşle Doğrulanması 355,89 3 8,67 49

00 *80 *0 80 *0 6 π *0 8000 π *0 *34,6 8 8 0 8 867Hz

Benzer belgeler

ANALOG HABERLEŞME A GRUBU İSİM: NUMARA

ANALOG HABERLEŞME A GRUBU İSİM: NUMARA BÖLÜM 7 ÖRNEK SINAV SORULARI İSİM: NUMARA A GRUBU MERSİN ÜNİVERSİTESİ MMYO ANALOG HABERLEŞME DERSİ FİNAL SINAV SORULARI S-1 Bir GM lu sistemde Vmaxtepe-tepe10 V ve Vmin tepe-tepe6 V ise modülasyon yüzdesi