TRANS SOHBETLER TRANS DANIŞMA MERKEZİ DERNEĞİ. Ankara - Temmuz transdernek@gmail.com

Transkript

1

2 TRANS SOHBETLER 1

3 TRANS SOHBETLER TRANS DANIŞMA MERKEZİ DERNEĞİ Ankara - Temmuz 2015 Yayına Hazırlayanlar: ARAS GÜNGÖR, BARIŞ SULU Tasarım: TENNUR BAŞ WEB: E-POSTA: transdernek@gmail.com TRANS DANIŞMA HATTI: Basım: AYRINTI MATBAASI Bu kitap Sivil Düşün AB Programı Aktivist Desteği kapsamında Avrupa Birliği desteği ile hazırlanmıştır. Bu kitabın içeriğinin sorumluluğu tamamıyla Trans Danışma Merkezi Derneği ne aittir ve AB nin görüşlerini yansıtmamaktadır. 2

4 İçindekiler GİRİŞ AÇILMA SANAT ve LGBTİ KİMLİK DİLAN UĞUR SEMA ELİF Y. GÜNEŞ ATLAS SAVAŞ LGBTİ SÖZLÜĞÜ AMELİYAT OLMA/OLMAMA

5 4

6 BIR ARADA OLUNCA, YAPAYALNIZ HISSETTIĞIMIZ HAYATTA NE KADAR SAĞLAM AYAKTA DURABILECEĞIMIZI ÖĞRENDIK, TRANS SOHBETLER BIR ÇEŞIT TERAPIYDI BIZIM IÇIN. 5

7 6

8 GİRİŞ Trans sohbetler fikrini en başta düşlerken bu kadar geleneksel hale gelebileceğini tahmin edemiyorduk, her hafta, aralıksız kim toplantılara gelirdi ki? Ama sonrasında gördük ki 24 hafta aralıksız toplanmıştık, her toplantıya kişi katılıyor ve dernek ofisinin küçücük salonu kocaman sohbetlere ev sahipliği yapıyor, çok keyifli, yaşama dair, geçiş sürecimiz ve LGBTİ kimliğimiz etrafında, sanattan modaya, açılmadan LGBTİ kavramlara içimizde kalanları paylaşmamız bizleri güçlendiriyordu. Bir arada olunca, yapayalnız hissettiğimiz hayatta ne kadar sağlam ayakta durabileceğimizi öğrendik, Trans Sohbetler bir çeşit terapiydi bizim için. Sonrasında bu konuşmalarımızın, geçiş süreci ile ilgili derinlemesine sohbetlerimizin sadece katılımcıları değil der- 7

9 neğe gelemeyen, sohbetlere katılamayan dostlarımızın da güçlenmesine katkıda bulunabilmesi için ve dernek ofisimizin duvarlarını aşarak bir çok kuruma, LGBTİ örgütüne, aktiviste, kişiye de ulaşması gerektiğini göz önünde bulundurarak bu kitabı hazırlamayı düşledik, neyse ki imdadımıza ve bu düşümüze Sivil Düşün AB Programı yetişti. Trans Danışma Merkezi Derneği ni kuruluşundan bu güne destekleyen ve Türkiye de trans geçiş süreci ile ilgili çalışmaları görünür kılmamızı sağlayan en önemli aktörlerden birisi olan Sivil Düşün AB Programına teşekkürlerimizi bir borç biliriz. Trans Sohbetler Kitabı, Trans Danışma Merkezi Derneği nde gerçekleştirilen Salı sohbetlerinin ve geçiş süreci ile ilgili derinlemesine görüşmelerin derlenmesi sonucu Aras Güngör ve Barış Sulu tarafından yayına hazırlanmıştır. İyi okumalar dileriz. 8

10 8 YAŞIMDA IKINCI SINIFTAYKEN ERKEK OLDUĞUMU FARK ETTIM, INSANLARA GÖRE ERKEKMIŞIM, O YAŞIMA KADAR KENDIMI KIZ ZANNEDIYORDUM. 9

11 10

12 01. AÇILMA Barış: Trans sohbetleri geçiş süreci yanında transların gündelik hayatlarında yaşadıklarını konuşalım diye hazırladık, bu yüzden ilk oturumumuzda açılma sohbetlerinin bundan sonraki konularını da birlikte belirleyelim istiyoruz. Trans bireyler açılma sürecinde neler yaşıyorlar, herkes açılmalı mı, açılırken nelerle karşılaşıyoruz gibi sorular üzerinden gidebiliriz. Ben Barış 36 yaşındayım yaklaşık 18 senedir LGBTİ hareket içindeyim, 2013 Temmuz ayında da burayı kurduk biliyorsunuz. 35 yaşımda, geçen yıl aileme açıldım. 17 yaşımdan beri de kendime açığım. Ben aileme açılmadım bu arada onlar bana açıldı, gazetede röportajın çıkmış evleniyormuşsun dediler, biz Hürriyet gazetesine röportaj vermiştik, Aras ile 3 yıldır evlenmeye çalışıyoruz, öncesinde hiçbir şekilde eşcinsellikle ilgili bir şey konuşmamıştım 11

13 ailemle. Hızlı bir açılma oldu, sonrasında Arasla yanlarına gittik, şu an gayet iyi bir ilişkimiz var. A: 17 yaşındayım, bir trans bireyim, trans kadınım, kendimi kadın olarak tanımlıyorum. Aileme yaklaşık yaşlarımda açılmaya başlamıştım, o zaman eşcinsel olarak açılmıştım çünkü çok bilgisizdim. İnternet hayatıma ilk girdiğinde aradığım ilk şey gey nedir olmuştu. Ben ilk gey nedir diye araştırma yaptıktan sonra biraz bilgilendim ama çok sağlıklı olmadı. Bundan öte derneklerin içine girmemle beraber LGBTİ terimlerinin ne olduğunu anlamaya başladım. Sonra baktım ki ben eşcinsel değilmişim kadınmışım. Halen mücadele etmekteyim Kırmızı Şemsiye de ve diğer derneklere de gidiyorum, aktivizm yapıyorum, lise son öğrencisiyim, tiyatro sanatçısı olmak istiyorum. Aileme ilk söylediğimde aslında onlar da farkındaydı. Anneme açılmamda bir kadın arkadaşım yardımcı olmuştu. Anneme; ben kızlardan hoşlanmıyorum dedim, erkeklerden mi hoşlanıyorsun dedi, evet dedim, merak etme bu hormonlarla alakalı, tedavi edilen bir şey dedi, ben erkek çocuk doğurdum dedi, kabullenmedi önceleri ama şu an gayet rahatız, kabullendiler. D: T-Der de çalışıyorum, annem başından beri biliyordu, hayatımda okul forması dışında etek giymedim, ben kendimi heteroseksüel bir erkek olarak tanımlıyorum, çok da kimlik değişimi geçirdim kısmına girmek istemiyorum çünkü bu benim özelim, burada çalışsam da her yerde bunu söylemek istemiyorum, bu benim kendi özelim. Annem farkındaydı, lise bittikten sonra hastane araştırmaya başladık, biraz zaman geçmesi gerekiyordu, benim dışa- 12

14 rıya açılmam biraz sıkıntılı oldu. Doktora gidiyorsunuz, kimliğinize bakıyor, görüntünüze bakıyor, bu nasıl oluyor diyor, ben de bu yüzden hastaneye bile gitmiyordum. Biliyorsunuz bu yüzden geçen yıl Aligül Arıkan arkadaşımız hayatını kaybetti. 8 yıl öncesinde Gazi Üniversitesi Hastanesi nde sürecime başladım. Sürecim bitti ve 6 yıl önce de kimliğimi aldım. En kötü şeylerden biri eğitimde öğretmenlere açılmak. Ben bunu kendimin dışında buraya gelenlerden de duyuyorum, bir bakıyorsunuz bir öğretmen diğer öğretmene çocuğun durumunu anlatıyor aynı şekilde hastanede doktora açılmak çok zor. 6 yaşımda bir olay yaşadım, babaannem zorla etek giydirdi, ağlaya ağlaya geberdim, neden o abiye giydirmediniz de bana giydirdiniz diye ağladım. Güzel sanatları kazandım ve kimliğim yüzünden gitmedim. Kadın doğumdan sıra bekliyorsunuz mesela içeriye nasıl çağrılacaksınız, annemle beraber gidiyordum, sanki o çağrılmış gibi birlikte giriyorduk, sırf açılma sorunu yüzünden ölümü bekleyen insanlar var. Salon: Saldırıya uğrayan bir trans arkadaşımız hastaneye gittiğinde kimliğindeki isimle çağrılıyor, doktor bunu rencide etmek için yapıyor. B: 21 yaşındayım, dansçıyım, 14 yaşında aileme açıldım, içip sevgilimle eve beraber gittim, bu benim sevgilim dedim, ailem tarafından saldırıya uğradım, annem beni bıçaklamaya çalıştı, o yüzden evden kaçtım, şimdi orda burada kalıyorum, bir süre madde bağımlılarıyla yaşadım, sezonluk işler yapıyorum, garsonluk, tezgâhtarlık yapıyorum. Trans olup olmadığımı çok düşünüyorum ama değilim, erkek bedeninde yaşamayı seviyorum, eşcinselim. 13

15 S: Ben kız kardeşim sayesinde LGBTİ hareketi tanıdım, heteroseksüel bir kadınım bu konulara da hiç kafa yormamışım. Böyle bir ülkede LGBTİ bireyleri çok cesur buluyorum. Bu bizi çok aydınlatıyor, iyi ki varsınız, ben uzun yıllardır yurtdışında yaşıyorum ve çok seviniyorum bunları gördükçe. Kendi cinsel yönelimim üzerine hiç düşünmedim, erkekleri seviyorum, sanki böyle olması gerekiyordu bilmiyorum yani, bedenimi seviyorum, şimdilik böyle ama acaba bunun üzerine düşünsem belki bilinçaltımda belki başka şeyler vardır. E: Benim cinsel kimliğim yani hetero takılıyorum insan insana âşık oluyor, onun kadın ya da erkek olduğunu belki sonradan algılıyor. Bu kalıplar bana çok sınırlayıcı geliyor, bu kategoriler sosyal yapılar biraz da cinsel, sosyal konseptler, o anlamda biraz mesafeliyim ama heteroseksüel diyebilirim kendim için. Bir insandan hoşlanıyorsanız o kadın da olabilir, erkek de olabilir, trans da olabilir, ben de son zamanlarda böyle düşünmeye başladım. Bir dönem aseksüeldim, üniversite dönemimde falan. Aras: Aras Güngör ismim, burada çalışıyorum, 5 yaşımda kendime açıldım, genelde transları açılma deneyimleri birbirine çok benziyor, birçok trans erkekte olduğu gibi ben de yanlış bedende doğduğumu düşündüm ve bir gün düzeleceğini düşündüm. Benim biraz hızlı gelişti, 9-10 yaşlarındayken artık kendimi anlatabiliyordum çok heteroseksüel bir ahlakım vardı. 17 yaşımda evden ayrıldım, ailemden de ayrıldım. Benim de 5 yıl önce örgütlenmekle ilgili bir dönüm noktası oldu hayatımda. Erkekliğin, kadınlığın öğrenilen şeyler olduğunu, cinsiyetlere değil 14

16 kişilere aşık olunduğunu, trans olmayı da birbirimizden öğrendiğimizi, ikili cinsiyet sistemi olmasaydı transseksüellik diye bir şeyin olmayacağını öğrendim. Alanda başka insanlarla karşılaşmak dönüştürdü beni. Ankara ya geldim ve Kaos GL de çalışmaya başladım, bu benim ikinci açılma sürecimdi, LGB lerin içinde trans olarak açılmak da çok zordu. Eşcinsellikle transseksüellik çok farklı deneyimler. Bütün süreçler, gündelik hayat, farklı sosyal kültürel kodlar, sınıfsal farklılıklar çok belirgin, o zaman trans hareket içinde de sadece trans kadınlar vardı. Ben Pembe Hayat ta çalışmaya başladığımda benden önce diğer trans kadınların tanıdığı örgütlü açık kimliğiyle politika yapan bir tane trans erkek vardı. Ben üniversitedeyken Ayşe Arman a bir röportaj vermişti, ben daha sonra bunu kitapta da yazdım, gazete kupürünü kesmiştim ve yanımda taşıyordum. Onun üzerinden Ankara ya geldim aslında. O dönemde trans erkek deneyimi olmadığı için tek bir kişinin üzerinden trans erkekler böyle oluyor diye bir düşünce vardı, uzun zaman ben kim olduğumu anlatmaya çalıştım, onların bu bilgilerini değiştirmeye çalıştım. Bütün trans erkeklerin heteroseksüel olduğunu düşünüyordum ben de. Farklı karşılaşmalar yaşadım Ebru yu görmüştüm, eşcinsel ilişki yaşayan bir trans kadındı. 17 yaşımdayken Demet Demir i dinlemiştim, ondan da duymuşum cinsel yönelim konusunda bir şeyler. Ebru nun ilişkisi beni çok derinden etkiledi ve bu konu üzerine kafa yormaya başladım, evli olan halen evliliği devam eden trans kadınlar vardı, çocuğu olan trans erkekler vardı. Benim bir dönemim seks işçiliği yapan trans kadınların arasında geçti, biraz hareketin sokak çocuğu gibi geçti, ikinci açılma sürecim ameliyat olma isteğimin aslında benim istediğim bir şey olmadığını 15

17 keşfetmemdir. Barış o dönemde benim kankamdı. Kız arkadaşım ailesinin yanına gitti, Barış da ailesinin yanındaydı, biz Ankara da lubunyalarla bayramda ağlama terapisi gibi bir şeyin içindeydik, bizim ailemiz yok falan dram yaratıp içiyorduk beraber. Evime, kedilere mama vermeye giderken Barış ın fotoğrafına bakıp onu özlediğimi fark ettim ve kendime sence de burada bir tuhaflık yok mu diye soruyordum. Barışla birbirimize açılmamızın önündeki en önemli engel de diğer translardı, siz birbirinizi sevemezsiniz, sen ne biçim erkeksin falan diye üzerimde bir baskıları vardı. Evlilik sürecimizde de Barış a şunu söylemiştim; bu ilişkinin travestisi benim ve daha çok baskı benim üzerimdeydi. K: Kendimi eşcinsel olarak tanımlıyorum. Henüz aileme açılmadım, yakın arkadaşlarıma açıldım, aileme açılmadım ve daha zaman olduğunu düşünüyorum, olumlu bir bakış açıları olduğunu düşünüyorum, ilk defa bir derneğe geliyorum, bundan sonra da gelmeye çalışacağım, bildiğim birçok şey kulaktan dolma, elimden geldiğince devam etmeye çalışacağım. Şu an için açılmaya hazır hissetmiyorum kendimi yani aileme açılmak için erken. Zeynep: Adım Zeynep, transseksüel bir kadınım 19 yaşımdayım, 8 yaşımda ikinci sınıftayken erkek olduğumu fark ettim, insanlara göre erkekmişim, o yaşıma kadar kendimi kız zannediyordum. O zamandan sonra bedenimle çatışmalar başladı. Arkadaşım bana ben seni gey zannediyordum dedi. Aslında ben bundan iki yıl öncesine kadar, bildiğim tek kavram geydi, ben de kendimi öyle zannediyordum. Eşcinselin anlamı hemcinsinden hoşlanan kişiydi 16

18 ama benim hemcinsim erkekler değildi, Pembe Hayat a gitmeye başladım ve trans kadın olduğumu anladım ve bedenimdeki fazlalıktan kurtulmak istiyorum. Aileme de 2013 Mart ayında açıldım, önce babama açıldım. Hastaneye gittim, Hacettepe ye hormon kullanmak istediğimi söyledim, beni psikiyatriye sevk ettiler, birkaç gün sonra da babama açıldım, babam zaten biliyormuş. Mayıs ayında da anneme açıldım annem de farklı olduğumu hissetmiş ama bunu kabullenememiş, kibar bir erkek olduğumu düşünerek bastırmış bunu. Şu an şöyle bir sorunumuz var, onların benden istediği şey, istediğin her şeyi yap ama o fazlalığa karışma, ameliyat olma. Onların istediği şeyi yapmak benim için kabul edilebilir bir şey değil. İlerleyebildiğimizi düşünüyordum, bu konuda ailemle ama çatışmalar başladı, sen ameliyat olursan biz yaşayamayız, ölürüz diyorlar. Şunu fark ettim, bir abim bir de küçük kardeşim var, onlar mutlu olduğunda mutlu olduklarını söylüyorlar, benim mutluluğum ise onları mutsuz edecek, komşuların mutluluğu daha önemli benden. Komşular ne der diye düşündükleri için beni kabullenemiyorlar. M: Ben eşcinselim, aileme açılmadım, düşünmüyorum da, hiçbir şekilde konuşmadık. Arkadaşlarımın bir kısmına açıldım. Açılma gereği de duymuyorum, bilmeleri güzel olur ama gerek de yok şimdilik. F: Hacettepe Üniversitesi nde Sosyoloji okuyorum. Biseksüel bir kadınım. Bunu kendime daha yeni söylemeye başladım, kendime açılma sürecindeyim. Ben de bu konular hakkında hiç düşünmüyordum ama okuduğum bölüm dünya görüşümü çok değiştirdi. 17

19 L: Hacettepe Sosyoloji okuyorum ben de, heteroseksüelim, önceden çok şey bildiğimi sanıyordum, çok yakın bir arkadaşımla konuşana kadar, sonra birbirimize açıldık, arkadaş grubumuzda tek heteroseksüel benim, hatta ben azınlık kalıyorum. Y: 19 yaşındayım, eşcinselim, ilkokul birinci sınıfta İpek diye bir sevgilim vardı, okul çıkışında onu babamın iş yerine götürüyordum ama kimse bir erkeği sevdiğimi bilmiyordu, ailemden sadece ablam biliyor, benim kontrolümde olmadı, İstiklal de biriyle karşılaştım ablam da yanımdaydı, yanıma gelip sen şu sitedeki şu isimli kişi değil misin dedi, hayır karıştırdın herhâlde dedim, sonra hemen ablam sıkıştırdı, sorular sordu hayır dedim, sen beni aptal mı zannediyorsun dedi. Ertesi gün tekrar sordu, ben de iki cinsiyete de ilgi duymuyorum dedim. Anneme, babama söylemeyi düşünmüyorum, babam emekli asker o yüzden açılmayı düşünmüyorum ama çok seviyorum ailemi. Ablam gey arkadaşlarımın olduğunu biliyor, muhtemelen beni de biliyor ama konuşmuyoruz. Bu olay olmadan önce ablam aşırı derecede homofobikti, bu olaydan sonra biraz yumuşadı. N: Dil Tarih te Psikoloji öğrencisiyim. her ne kadar ben de kalıpları sevmesem de eşcinselim, zor bir dönem geçirdim o yüzden açılma gereği duydum, 16 yaşımdayken açıldım. Ablam da annem de yanımda oldular. Öncesinde açılmayı çok gereksiz buluyordum, ne gereği var ki diyordum ama daha sonra zor bir dönem yaşayınca açılma gereği hissettim, yanımda birilerinin olmasını istedim. Şu an bir sıkıntımız yok. 18

20 P: 20 yaşındayım, tıp öğrencisiyim, cinsel kimliğimle ilgili bir fikrim yok, sanırım heteroseksüelim biraz bilgilenmek için geldim buraya. Tıp fakültesi içindeki homofobiye, transfobiye inanamazsınız. Hiçbir bilgileri yok, cehaletten belki de. B: 20 yaşındayım, tıp öğrencisiyim, bizler hekim adayıyız, her türlü şeyle karşılaşacağız, o yüzden bilgilenmek için geldim buraya. Aras: Bizim için sağlık çalışanlarının eğitimi çok önemli, önümüzdeki süreçte bu konuları çalışmak istiyoruz, çünkü geçiş süreci sadece sağlık süreci ile ilgili değil, bir trans erkeğin kadın doğum servisine gitmesi kolay değil mesela, bu süreçlerde güçlendirilmeye ihtiyacımız var. G: 27 yaşındayım, makine mühendisiyim, bu yaşıma kadar hiç böyle bir ortamda bulunmadım, hep istedim ama olanağım olmadı, İskenderunluyum, küçük yerde yetişmenin etkisi de vardır bunda, eşcinselim, iki tane küçük kardeşim var, onlara açılmayı hep istedim ama annem çok baskın, o yüzden açılamıyorum. N: Seks işçisiyim, 24 yaşındayım, yalnız yaşıyorum, biseksüelim, babamın restorandı var, annem ev hanımı, öğrenci bir kız kardeşim var, babam hariç diğerleriyle görüşüyorum. Ben çok erken yaşta trans olduğumu hissettiğim için yaşlarında başladım değişime. Bu kavramlarla karşılaştım ve aileme söyledim bunu. Ne olduğunu anlamıyordum ilk başta ama okuldaki erkek arkadaşlarımla çok samimiydim. Sürekli düzelebilirim diye bekliyorlardı. 19

21 Doktorlara gittik, psikologlara gittik, hatta 15 yaşındayken psikoloğa gitmiştim. psikolog bana siz en iyiisi ayrı evlerde yaşayın, aynı evde yaşamayın demişti. Sonra devlet hastanesinin psikoloğuna gittik. Doktorla kavga etmiştik. Sen gey değilsin demişti bana o zaman. Ben geyim demiştim. Değilsin diyor adam. Öyle kavga etmiştik. Bir daha gitmedim zaten. Çok sinirimi bozuyordu. Kendimi kötü hissediyordum. Suçlu hissediyordum o zaman. O psikolog döneminde. Kendimi çok suçlu hissettiriyordu psikolog. Hiç desteği yok, aksine sinir bozuyor, psikolojini bozuyor. Üzüyordu beni yani. Ben yanlış mı yapıyorum diye düşünüyordum sürekli. Ailem bana yansıtmamaya çalışıyordu üzüldüklerini ama çok yansıtıyorlardı. Söylemeden önce hiç problem yoktu ama söyledikten sonra yürüyüşüne dikkat et, konuşmana dikkat et, şunu giyme, bunu giyme diye. Gereksiz bir baskı başladı. Saçlarım kısaydı, jöle ile saçlarımı dikeltiyordum. Babam kızmıştı bana, ne yapıyorsun sen diye. Saçlarını iyice kestir, iyice kısalt diyordu. Aslında çok uzun değildi saçlarım. Gidip saçlarımı kazıtmıştım. Çok sinirlenmiştim. Kel gezmiştim. 20

22 LGBTİ LER SANAT DÜNYASINDA DAHA ÇOK, BENCE PARA KAZANABILECEKLERI, KENDILERINI IFADE EDEBILECEKLERI, RAHAT OLABILECEKLERI ORTAM SANAT ORTAMI, YOKSA EMINIM KI DOKTOR, MÜHENDIS OLMAK ISTEYEN BIR YIĞIN LGBT VARDIR. 21

23 22

24 02. SANAT VE LGBT KİMLİK Aras: LGBT bireylerin sanata bakışları nasıl, Sanatta nasıl yer buluyorlar bunları konuşabiliriz, ben aslında genel bir önyargının olduğunu düşünüyorum. LGBT ler sanatçı olacak, modacı, tasarımcı olacak ve şöyle bir şey var aslında bu LGBT kimlik sanatta avantaj olarak kullanılabilir mi, aslında böyle bir şeyi de konuşabiliriz ve de neler izliyoruz, neler okuyoruz, LGBT filmler neler var birbirimize tavsiye edebileceğimiz, bunları konuşabiliriz diyerek sözü size vereyim. Barış: Ben bir şey söyleyebilir miyim? Sanat dünyasında LGBT ler çok göz önünde bulunuyorlar ama son iki üç gün öncesinde Eurovision da da gördük, Ayfer: Conchita Wurst 23

25 Barış: Böyle toplumun algılarını yıkınca bir anda saldırılabiliyor, sesini dinlemeden, şarkılarını bilmeden, sakallı kadın mı olur muhabbeti yapıldı, sadece o görüntü konuşuldu, o kadın ne diyormuş, ne söylüyormuş, hiç bunlar konuşulmadı. Bülent Ersoy da mesela trans bir sanatçı ve çocuğum olsa askere göndermezdim dediği için pat diye onun hani trans kimliği üzerinden saldırı yapıldı, onun sesi, sanatı, saygınlığı varken bir anda bu işte dönme oldu, bir anda dönme olduğunu hatırladı toplum ve onun hiçbir zaman doğuramayacağını söylediler mesela aşağılamak için, bir anda şeye dönüşebiliyor, evet tamam biz eğlendirici unsurlar olarak görünüyoruz toplumun gözünde ama toplumu rahatsız ettiğimiz zaman da kötü kişiler oluyoruz, bir anda ibne olduğumuz, dönme olduğumuz hatırlanıyor. Aras: Ya da şey gibi yani ben şunu hatırlıyorum, üniversiteye ilk gittiğim yıllarda Murathan Mungan ın imza günü vardı, ben de o yaşımın salaklığıyla şey demiştim yani işte insanların LGBT lere saygı duyması için sanatçı mı olması gerekiyor demiştim, o da bana çok da tarihi bir yanıt vermişti, onu söylemeyeceğim, (gülüşmeler) yani bunu yapmak zoruna olması bir şey değildir, ben bunun avantaj olduğunu düşünmüyorum, mesela bir yandan LGBT olmak birisini daha hassas, daha ince, daha algıları yüksek, daha zekası kıvrak falan yapmıyor, bir yandan da her şeyi sorgulamakla ilgili her şeyi düşünmüş olabilir, belki bu kısmı avantaj olabilir diye düşünüyorum. Yani çocukluğundan beri her şeyi analiz etmek zorunda, her şeyi anlamak zorunda. En basitinden şöyle düşünün, yani bir transsanız eğer hangi sokaktan, ne zaman, hangi saatte yürümeniz 24

26 gerektiğini, hangi caddelere girebileceğinizi hesaplamanız gerekmektedir, yani şehrin bir haritası sizin aklınızda vardır mutlaka, gidebileceğiniz yerler, arayabileceğiniz kişiler, o mekanı da o şekilde kullanmazsınız, yani bunun gibi sürekli bir yorum yapma, sürekli bu mevzuları bir analiz etme yüzünden de üretim çıkıyor olabilir, yani böyle de düşünülebilir. Bir de son olarak, dağıtacağım, sanat camiasındaki insanlarla ilgili bir şeyler söyleyeceğim, Cemil İpekçi nin açık bir gey olması, Türkiye de bunu rahatça söyleyen birisi olması bir temsiliyet yaratıyor mu acaba toplumun gözünde, bu görünürlük başka olumsuz bir etkiye sebep oluyor mu acaba ya da Bülent Ersoy gibi biz de acaba büyük bir kitle özellikle trans kadınlar yani trans olmayı önümüzde büyük örnek olduğu için öyle mi öğreniyoruz sizce, trans öyle olur diye mi düşünüyoruz sizce? Ayfer: Öncelikle Cemil İpekçi ye da ne bileyim eşcinsel modacılar falan toplum bir gey, bir eşcinsel rengarenk giyinen, kulağında küpe olan, biraz kadınsı bir insandır olarak düşünüyor, böyle bir algı var, kötü bir şey değil böyle bir şey ama tüm geylerin böyle olmadığını biliyoruz, böyle bir durum var. Onun dışında neden LGBTİ ler sanat dünyasında daha çok, bence para kazanabilecekleri, kendilerini ifade edebilecekleri, rahat olabilecekleri ortam sanat ortamı, yoksa eminim ki doktor, mühendis olmak isteyen bir yığın LGBT vardır. İzlediğim yabancı dizilerde görüyorum, gey doktor, öğretmen, lezbiyen doktor gibi karakterler de oluyor çünkü onlar orada rahatlar ve bence orada pozitif ayrımcılık var, bir de deniliyor ki bir gey, bir trans kadın sanat alanında başarılı olabilir, bir şeyler üretebilir ama bu da bir önyargı bence. Kitaplarda geçen karakter- 25

27 lerden de bahsedeceğim bu sıralar Halide Edip Adıvar ın Sinekli Bakkal ını okuyorum orada Sevici demiş örneğin, Salon: Evet lezbiyenlere deniliyor. Ayfer: Elif Şafak romanlarında küçük de olsa geçiyor eşcinsel karakterler, Ustam ve Ben, Bit Palas, Salon: Pinhan da var, Aras: Evet interseks bir karakter, Salon: Hakan Günday ın kitaplarında var, Ayfer: İskender de var, zaten kendisi de söylemişti, azınlıkta olanlara kenarda köşede olanlara her zaman ilgim var ve onlar da hep kitaplarımda yer alacak demişti. Deren: Hayatın içinde var olduğumuzu gösterebilmek önemli olan Dilan: Bence şunla alakalı sanat içinde bu kadar çok yer almamız, yani ergenliğe girene kadar kızlarla erkekle oynuyorsun ama ergenliğe girince yalnızlığa itiliyorsun, benim öyle olmuştu, onlar sokakta oynarken ben kitap okuyordum kütüphanye gidip, hassaslık bundan kaynaklanıyor, eğer böyle bir ayrım olmasaydı onlar gibi olurdum, ama onlar tarafından dışlandığım için kendi yaşımdan büyük şeylere odaklandım, Salon: Daha iyi olmadı mı? 26

28 Dilan: Hayır olmadı, ben kolay olanı yaşamak istedim, zor bir hayat istemezdim, hayat sınırlı, kolay bir şekilde yaşayıp ölmek isterdim onlar gibi, dürüstçe böyle düşünüyorum. Ortaokulda çok da kalın kalın kitapları okumak gerekli değil. Barış: Erken yaşta sorgulamaya başlıyorsun, Dilan: Evet o da insanı üzüyor, yıpratıyor, toplumla bağını koparıyor. R: Artı bir durum bence, itilmeyle başlayan kendini ifade etme için resim çizme, yazı yazma, bu sanat oluyor, ayrıca toplum çıkar için kullanıyor, eşcinsel bir birey iki şekilde düşünüyor, erkek ama bedensel olarak kafa olarak kadın gibi de düşünebiliyor diye algılıyorlar, öyle olmuyor ama ben gayet odunum. Herkes estetik olmak zorunda da değil, tasarımcılar mesela, saç tasarımcılarını da çıkarlarına göre kullanıyorlar, kimsede olmayan bir şeyi bu üretebilir diyor, hayal gücü o kadar gelişmemiştir, bilinci o kadar gelişmemiştir diyor, belki bir kadın bakış açısına sahiptir diye düşünüyorlar, ben de saç tasarımcısıyım da o yüzden biliyorum, böyle insanlarda bir atlama oluyor üstüne, saldırı oluyor, zaten babam da kendisiyle hiç görüşmememe rağmen çok ünlü bir ressam kendisi, babamın yaptıklarını hiç algılayamadım küçüklüğümden beri. Ama onun sergisine gittiğimde, çok ünlü ressamlarla beraber bir sergiydi, beni zorla çağırmıştı, kapıdan girdim sevgilimle direk kameralar bize doğru yöneldi, işte ünlü ressamın çocuğu trans diye magazine vuracaklar akıllarınca, bu şekilde görüyorlar bizi, bir daha da gitmedin zaten sergiye falan. 27

29 F: Söylemek istediğim çok fazla şey var, hepsini nasıl bir arada söyleceğim, bilemiyorum şu an, bazılarımızın genellemeyelim ama çıtaları yüksek yerde oluyor, bazılarımız küçükten başlıyor. Film olarak ilk aklıma gelenler Dönersen Islık Çal, Philadelphia, Gece Melek ve Bizim Çocuklar var. Son 4-5 yıldır gerek kitap gerek film toplamaya çalışıyorum, ben uzun zamandır bir şeyler yazan, düşünen, olgulara kafa patlatan birisiyim, her şeyi okumaya, toplamaya çalışıyorum. Giovanni nin Odası, Sylvia Plath ın bir kaç kitabı var, Salon: Oscar Wilde ın kendisi zaten gey, F: Virginia Wolf herşeyi LGBT ile ilgili, Herman Hesse Kanlı bir dizi vardı ya Spartacus her yerde sevişme sahnesi var, son günlerde üretim çok fazlalaştı değil mi, camia sürekli genişliyor bu bizim avantajımıza mı dezavantajımıza mı bilemiyorum, fark edilmek önemli, dün Trans X filmindeydim, en yakın arkadaşı trans olan ve onu HIV+ den kaybeden biri olarak söylüyorum, bambaşka sorunlar gördüm o filmde, izlemenizi tavsiye ederim. Biz büyürken Aydınlar, Fatih Ürekler, Sezen Aksu nun biseksüelliği, Yıldız Tilbe de biseksüeldir mesela, kuzeni İntizar da lezbiyendir, Demet Akalın interseks mesela, S: Yok canım Demet Akalın doğum yaptı, interseks değil, A: İntersekslerde iki organ da kısır oluyor ayrıca, B: İnterseksi de bir konuşsak ileriki haftalarda, görüldüğü üzere çok bilgisiziz. 28

30 Kübra: Ben Eurovizyon da birinci olan kadınla ilgili konuşmak istiyorum, orada aslında makyaj yapan bir erkek olsaydı gene konuşulurdu ama bu kadar çok değil, ne olduğunu oturtamıyorlar, sakalı olmayan bir trans olsaydı bu kadar çok konuşulmazdı, insanlar görmediklerini konuşuyorlar, yaftalıyorlar, translar arasında bile konuşuldu bir trans böyle olur mu diye, translar bile bir şekilde nasıl olunacağını birbirine öğretiyorlar bence. Bir de moda ile ilgili konuşmak istiyorum, moda bence kapitalist sistemin bir ürünü olduğu için bunu kurtuluş yolu olarak düşünen geylere de kızıyorum ayrıca. Bunun bir amacı yok bence moda kötüdür demiyorum da, birileri onu moda sektörüne sürüklüyor mu, mesela artık AVM lerde de geyler çalıştırılmaya başladı, bu da kullanılıyor müşteri çekmek için, annem bile geldi bana ay benle çok ilgilendi alışveriş yaparken dedi, bence gey kimliği AVM lerde pozitif ayrımcılıkmış gibi gösterilip müşterilere karşı kullanılıyor. Bir de medya çok önemli mesela, Cemil İpekçi nin bir lafı TV başındaki insanlar tarafından başka bir algıya neden olabilir, senin benim ulaşamayacağım insanlar örneğin bu kişiler, gey algısını elbette Cemil İpekçi üzerinden görüyor, her gey öyle diye düşünüyor sonra. HIV dedik, İncir Reçeli filminde kız diyor öpüşmekle geçiyormuş ben bir filmde izlemiştim diye, medya bu konularda o kadar önemli ki bir laf bile tüm camiaya mal olabilir yani. 29

31 ARAS: Sanatın inanılmaz bir dönüştürücü etkisi var, mesela dizilerde, filmde kullanılan kıyafetler, eşyalar, oyuncuların saç kesimleri, yediği-içtiği, davranışlar çok etkili oluyor izleyici üzerinde, Kurtlar Vadisi sanırım 10 senedir yayınlanıyor, 10 senedir yüzlerce Polat Alemdar ımız var yani koloni halinde gezen, ben de şöyle birşey düşünüyorum mesela billboardlarda iki kadın birbirini sever, translar vardır, yazıları olsaydı mesela, dizilerde trans bir karakter mesela herhangi birisi olsaydı bir karakter olarak metnin içine yedirilseydi diziye ya da biz bunları başka şekilde algılayabilseydik başka bir şekilde olacaktı. Bunun yapılabileceğini bilip yapılmaması kahredici yani. N: Bir kere bir dizide vardı ATV de yayınlanan, iki erkek yatakta gösterilmişti ama sonra yayınlanırken bu sahne kesilmişti. Aras: Yani dediğim gibi insanlar bunları izlese belki bir şeyler değişecek, mesela L Word ü izlese insanlar TV de keşke. Salon: Shameless mesela izlenebilir D: Ben edebiyatla başlayayım, Virgina Wolf Saatler çok etkilemişti beni, hem eşcinsel aşkı hem lezbiyen bir çifti çok güzel işlemişti, yönetmeni de çok dikkatli işlemişti, Virgina kitaplarında da çok güzel anlatır, Capote eşcinsel yazarlar arasında çok önemli bir yer tutar, katile olan aşkı ile ilgili bir kitabı vardır, Pedro Almodovar filmlerinde eşcinsel, trans karakterlere yer vermesi ve özellikle olağan ve sıradan olarak işlemesi çok güzel, Ferzan Özpetek de 30

32 o yolda mesela. Sonra Bilge Karasu yu kesinlikle es geçmemek lazım, Türkiye nin en önemli yazarlarından birisi, eşcinsel aşkı adam çok güzel anlatıyor, ve hiç böyle laçkalaştırmadan, gayet sıradan cümlelerle ana temada göstererek çok güzel anlatıyor, Elif Şafak da çok güzel anlatıyor, bunlar hayatın bir parçası çünkü nasıl heteroseksüel bir çifti anlatıyorsam eşcinsel bir çifti anlatmamam gözlerimi kapatmam anlamına geliyor, o yüzden yazarın eserinin ya da bir sanatın içinde LGBT nin olmaması mümkün değil, çünkü hayatın olağan akışıdır bu. Özel bir yer tutuyormuş gibi düşünmüyorum, biz baskı altında, sıkıntılar içinde yaşıyoruz o nedenle sıradanlaştıramıyoruz, orda da görünce aaa ne güzel anlatmış diyoruz, çünkü yaşamak istediğimiz şey o. Nazlı: Ben de sanattan değil de Bülent Ersoy ve Cemil İpekçi ile ilgili konuşacağım. Bülent Ersoy da transfobiyi toplum yendi mi acaba, ya da sen sus şarkını söyle diyerek engellediler mi trans kimliğini öne çıkartmasını? Bir de Cemil İpekçi ve Fatih Ürek in erkekler tarafından genel olarak ibne, top gibi hitap edilerek benimsenmemesi ve dışlanması ama Bülent Ersoy un hiçbir kadın tarafından dönme diye nitelendirilmemesi acaba ataerkilliğin, bir erkeğin erkek gibi olması mı yani tırnak içinde Fatih Ürek in erkek gibi olmaması mı acaba sorun? Aras: Homofobi ve transfobi çok ince meseleler. 31

33 32

34 03. DİLAN İLE SOHBET Adım Dilan, 1983 Ankara doğumluyum. Eğitimimi burada aldım. Üniversiteyi de burada bitirdim. Burada yaşıyorum. Ankara da yaşıyorum hala. Transseksüel kadınım, heteroseksüelim, Ankaralıyım. Tatarım ben. Ben başlangıcından beri hep Ankara da yaşadım. Hiç şehir değiştirmedim. Şu an ailemle fazla ilişkim yok. Arada bir sadece annemle, ablamla görüşüyorum. Erkek kardeşimle ve babamla görüşmüyorum. Annem ve babam emekliler. Diğerleri de memur. Normal bir aile, Türk aile yapısına sahibim. Babam ortaokul mezunu, annem de ortaokul mezunu. Kardeşlerim üniversite mezunu. Şu an seks işçiliği yapıyorum. Kendi kendime yetecek kadar kazanıyorum. Mesela saat 1 gibi kalkıyorum. Hazırlanıyorum, makyaj yapıyorum. İstiyorsam, çok nadir kuaföre gidiyorum. Kuaföre gitmemeye yemin ettim kendi kendime. Saçımı 33

35 başımı ayarlıyorum. Yemek yemeden dışarı çıkıyoruz köpeğimle. 1 saat, 2 saat yürüyüş yapıyoruz. Ondan sonra geliyorum, hazırlanıyorum. İnternetteki ilanlarıma bakıyorum. Müşteri alıyorum. Her gün olmamakla birlikte. Çok fazla çalışmıyorum çünkü. Sonra internette zamanım geçiyor. Arkadaşlarıma gidiyorum ara sıra, onlar da geliyor. Her zaman çocukluktan itibaren yanlış doğdum, bir anormallik, bir eksiklik, bir şaka var gibi düşünürdüm. Her zaman kendimi yanlış doğmuş bir kız gibi düşünürdüm. Ama erkektim. Bunun kaosunu çok küçüklükten beri yaşadım. 5 yaşında, 4 yaşında bile böyleydim. Ailem bana hep kız gibi davranıyorsun, erkek gibi ol, herkes seninle dalga geçer, Bülent Ersoy gibi olursun gibi iyiliğime ama kötü yollu şeyler söylüyorlardı. Benim en kötü travmatik yaşadığım olaylar, sokakta, çocukken okulda yaşadıklarımdı. Erkek çocukları tarafından sürekli dışlanıyordum. Kız kılıklı, kız kılıklı diyorlardı. Dövmeye kadar gidiyordu. Çocuklar biraz acımasız biliyorsunuz. Yani hep erkek çocuklarından korktum, böyle yetiştim. Ergenlik çağına girdikten itibaren de tamamen kendi kendime yöneldim. Hem kızlardan uzaklaştım, hem erkeklerden uzaklaştım. Kendi kendime bir dünya kurmaya çalıştım. Ailemin beklentisi erkek olmamdı. Normal erkek gibi davranmam, görünmem. Kız arkadaşlarım vardı benim genelde. Erkek arkadaşlarım, sosyal arkadaşlık anlamında olmadı. Kız arkadaşlarımın hepsi olgunlukla karşıladı. Çünkü zaten tahmin ediyorlardı. Bile bile arkadaş oluyorlardı benimle. Ama ailemin tepkileri korkunç oldu. Ağlama krizleri, intihar tehditleri, her şey çok kötüydü. 34

36 Üniversiteyi bitirdikten sonra Cinsiyet geçiş süreci ile ilgili araştırma yapmaya başladım. Çünkü üniversiteye kadar bedenimle oynamak istemedim. Süreçle ilgili şöyle bilgi sahibi oldum. Aslında akademik bir bilgi sahibi olmadım. Trans arkadaşlarımdan tamamen, ilk etapta onların yönlendirmeleri, hormon kullanımı vesaire, doktor falan. Trans arkadaşlarımdan bilgi aldım. Bir transın önce mahkemeye başvurması gerekiyor. Mahkeme hastaneye yönlendiriyor. Hastane izin verirse, transseksüel raporu kanıtlanırsa ameliyat oluyor. Ameliyat olduktan sonra tekrar mahkemeye başvuruyor, kimliğini alıyor. Ve bitmiş oluyor süreç. Ben bunların hepsini, birçoğunu yaşadım. Şuan sadece kimliğimi almak istiyorum. Akademik olmamakla birlikte, yarı akademik hormon tedavisi gördüm. Burnumu yaptırdım, saçlarımı uzattım. Göğüslerimi yaptırdım. Orşiyektomi (Testis aldırma ameliyatı) yaptırdım. Mahkemeye başvurdum. Bu kadar. Tedavi masraflarını kendi birikimlerimle karşılıyorum. Sürecim Hacettepe de devam ediyor. Özel doktorlar, estetik amaçlı operasyon yapan doktorlar daha böyle hani, esnaf zihniyetiyle yapıyorlar bunu ama normal hastanelerdeki doktorlar çok daha bilinçli. Ama hepsi de çok iyi davrandı. Hiçbirinden kötü muamele görmedim. Şimdi Vajina ameliyatı düşünüyorum. Cinsiyet geçiş sürecine başladıktan sonra gündelik hayatımda her şey değişti. Okuduğum okul bir hiç oldu. Hiç bir işe yaramadı. Ailemden koptum. Arkadaş çevremi tamamen, normal arkadaş çevremi kaybettim. Her şey değişti. Baştan aşağı her şey değişti. Trans kimliğim gündelik hayatımda görünürlük anlamında çok fazla zorlamıyor. Ama şu şekilde etkiliyor. Tamamen çevrem translardan 35

37 oluşuyor. Normal homojen bir çevrem kalmadı. Sanki böyle gettolaşmış gibi, tamamen, hani telefonumu arayan translar, gördüğüm translar, yaşadığım yerde çok trans olduğu için sokakta gördüğüm insanlar trans. Tamamen hani küçük bir hayatım, trans dünyası gibi bir şey. Orada yaşıyorum artık. Kimlik değiştirmeyi çok istiyorum. Çünkü şuan kadın görünümündeyim ama resmi bir yerde mavi kimlik gösteriyorum. Artı penis görüyorum, penisimin orada olmamasını istiyorum. Erkek arkadaşımla sorunlar yaşıyorum. İleriye dönük planlarımda erkek arkadaşımla resmi bir şey düşünürsem eğer sorun olacak. Burada Türkiye de mavi kimlikle olunamayacağına göre, işi kurallarına göre oynamak istiyorum, mecburiyetten dolayı. Hukuk sürecini başlattım. Kimlik değiştirmek için dava açtım. Ankara daki Trans Danışma Merkezi nden çok önemli bilgiler aldım. Dilekçemi de onlar hazırladılar. Daha önceden isim değiştirme dilekçemi bildiğim için onun benzeri bir şekilde hazırladım ama garanti olması açısından T-Der e geldim. Onlar bana yardımcı oldular. Adli süreç boyunca ayrımcılıkla karşılaşmadım. Tam tersine çok iyi davrandılar. Bence hukuki süreç kolay olmalı. Aylar sonraya randevular, dava tarihleri verilmemeli. Çok daha seri işlemeli bence. Ayrıca trans olup da penisinden memnun kalan insanlar da olabilir. Onlara bu hazım olayını yaşamak istemiyorlarsa sırf kimlik almak adına zorunlu olarak üreme yeteneğinden yoksun olma şartı olmamalı bu süreç yaşatılmamalı. 36

38 Ayrımcılık konusunda ise şunları söyleyebilirim, ailemden çok ayrımcılık gördüm. Hem beni kız çocuğu olarak kabul etmiyorlardı, hem de abime verilen haklardan da yararlanamıyordum. Hani normal erkek gibi verilen haklar, onun sahip olduğu haklardan da mahrum kalarak. Arada derede ikisinden de mahrumdum. Bu en büyük ayrımcılıktı. Artı tam bu dönüş aşamamın başında o zaman böyle şeyleri tam olarak pek bilmiyordum ve bir kadın kuaförüne gittim. O zaman kadın kuaförü, trans kuaförü, gece kuaförü şeklinde olduğunu bilmiyordum. Masum bir şekilde bayan kuaförüne gitmiştik. Oradan baya böyle hırpalanarak, hani dayak değil de, psikolojik şiddet görerek, aşağılanarak alınmamıştık. O günü hiç unutamam, çok kötüydü. Eskiden böyle şeylere tepki veremiyordum. Trans görüntüsüne, kadın görüntüsüne bürünmeden önce bir şey yapamıyordum. Kaderime mahkûm oluyordum. Ama şimdi ayrımcılığa maruz kaldığımda öncelikle yasal haklarımdan haberdarım, daha sonra her türlü haklarımla mücadele ediyorum. Ayrıca şu da var yani çok kadın görünümüne yakınsan, sesin inceyse, boyun, posun, ya da görünümün kadına çok yakınsa translar arasında sorun yok. Ama çok erkeksi bir transsan ya da trans erkekken kadınsı bir transsan o zaman çok büyük bir aşağılanma falan oluyor. Çünkü toplum kendisi gibi olanı istiyor. Tam tersi bir şeyi kabul etmiyor. Hani diyorlar ki kadın gibiysen tamam bu olmuş, okey. Buna göz yumabiliriz. Ama erkeksi bir transsan yok bunun olmaması gerekiyor diyorlar. Hâlbuki onun ruhunu bilemez. Belki de o diğerlerinden daha çok kadınsı. 37

39 LGBTİ derneklerinde beklentilerim, uğraşmaları, rant kavgası dışında, her biri LGBTİ bireyler için uğraşmalı. Transların çoğu seks işçiliği yapıyor. Büyük bir bölümü bundan memnunmuş gibi bir izlenim yaratılıyor. Bir de yapmak istemeyen, yapmayan, yapıyorsa bile istemeden yapan, gelecekte buna dair planları olmayan, başka şeyler yapmak isteyen translar da var. Bunun için bir şeyler yapılabilir diye düşünüyorum. 38

40 04. UĞUR İLE SOHBET 28 yaşındayım. Trans erkeğim. Heteroseksüelim. Erkeğim yani. Üniversite mezunuyum. Aslen Manisalıyım. Ama İzmir de yaşıyorum çocukluğumdan beri. Türk üm. Çocukken Manisa daydık. Oradan taşındıktan sonra hep İzmir de oldum. Başka bir yerde yaşamadım. Annem vefat etti ben 10 yaşlarındayken. Babam memur. Bir de ablam var. O da bir şirkette çalışıyor. Babam lise mezunu. Ablam da üniversite. İş arıyorum artık. Kimliği aldım ama iş bulmak da sıkıntılı tabi. Ülkenin durumu da belli. Ailemle kaldığım için maddi sıkıntım yok. Sosyal güvencem babamdan yararlanıyordum ama kimlikten hemen sonra sağlık sigortasından yararlanıyorum sadece. Sıradan bir günüm çoğunlukla evde geçiyor. Ama onun 39

41 dışında arada arkadaşlarımla buluşup sinemaya gidiyoruz. Bazen de ablamla dışarı çıkıp bir şeyler yapıyoruz. Cinsiyetimle ilgili hatırlayabildiğim ortalama yaşında vardım. Ve bazı şeylerin ters olduğunu artık kendime itiraf etmeye başlamıştım. Bedenim değiştikçe bunlar benim değil demeye başladım. Değişimleri kabullenemiyordum. Ailem farkındaydı. Ve çok üzerime gitmediler. Çevremdekiler de öyle ciddi bir sıkıntı yaratmadı. Kız gibi davran baskısı hissetmedim. Arada takılan oldu ama öyle ciddi uzun uzadıya bir şeyler olmadı. Trans kimliğimi ablama çok daha erken açıklamıştım. Babam da çok düşkündür bana ve bir şey demedi. Ve her şeyin sağlıklı bir şekilde olmasını istediler. Ama önce babam başka bir sıkıntım var mı diye psikiyatriye götürmüştü açılmadan önce. Çevremde de bir kaç arkadaşım böyle şey mi olur diye tepki verdiler. Saçmalıyorsun falan dediler. Zaten bir süre sonra muhabbetimiz de bitti. Cinsiyet geçiş süreci ile ilgili gözüm kulağım hep açıktı nerden nasıl bilgi alırım diye. Ama ilk doğru bilgilerimi yaklaşık 4 yıl kadar önce internetten buldum. Önce psikiyatriye gidiliyor. Bir zaman sonrada mahkeme başlıyor. Trans kimliğimle ilgili önceliklerim fazlalıklardan kurtulmaktı. Yani meme ameliyatı olmak istedim. Kıyafette sorun yoktu, zaten istediğim gibi giyiniyordum. Sonra da kıllarım olsun istedim yani hormon. 40

42 Önce hastaneye gittik. Psikiyatriden başladım. Ailemin de desteğiyle meme aldırma ameliyatı oldum. Hormona da başladım. Rahim ve yumurtalık da oldum. Geriye en zoru kaldı. Penis ameliyatı. Hormon kullanıyorum. Doktor kontrolünde. Meme aldırma bir de rahim ve yumurtalık ameliyatı oldum. Yani onları da aldırdık. Nasıl diyeyim yumurtalık ameliyatı açık oldu. Diğeri de alttan kesilerek oldu. Tıp fakültesinden tedavi aldım. Bir kısmı özelden bir kısmı devletten. Ailemin desteğiyle özelde oldum göğüs ameliyatını. Rahim yumurtalık aldırmayı tıp fakültesinde oldum burada Ankara da. Endokrin önce özele gitmek zorunda kaldım. Ama artık gitmiyorum. Hormona devam ediyorum tabi. Göğüs ameliyatını İstanbul da oldum özelde. İsim vermeyim şimdi ama etraftan çok duydum. O yüzden gittim. Ama beklentilerimi karşıladı, ister istemez iz falan çok kalıyor. Ama kurtuldum en azından. Penis ameliyatı düşünüyorum. Daha iyi hissedeceğimi düşünüyorum sanki böylece Dava açma kısmını bir arkadaşın arkadaşı vasıtasıyla öğrendim. Sağ olasun. Bunun dışında kimse tarafından bilgilendirilmedim. Avukata başvurmadım, dilekçemi T-Der den temin ettim. Hukuki süreç vallahi 8 ay kadar sürdü herhâlde. Tabi ki çok memnun kaldım diyemem en azından yazışmalar hızlı olsa bu süreçte. Davamı cinsi- 41

43 yet değiştirme ve isim değiştirme olarak birlikte açtım. Hakimde bir sıkıntı olmadı da çalışanların sık sık tuhaf bakışları oldu. Ama git gele alışıyorlar herhâlde. Ben kendim ameliyat olmayı zaten isterdim zorunlu olmasa da ama herkes aynı düşünmez. O yüzden TMK Madde 40 taki üremeden yoksunluk şartı bir insan hakkı ihlali. Hastanelerde gereksiz sorularla çok karşılaştım. Abuk subuk sorularla. Meraklarını gidermeye çok çalıştım. Onun dışında en çok bakışlar Trans bireyler arasında da bir ayrımcılık olduğunu düşünüyorum, var valla. Ayrımcılık mı bu bilmem ama kıskançlık var bir kere. Senin sakalın az çıkmış, biraz daha çıksın böyle erkek olmaz diyen çok. Senin şuran neden böyle şöyle olsa daha iyi değil mi diyenler çok valla. 42

44 05. SEMA İLE SOHBET 32 yaşındayım. Kadınım. Yani trans kadınım. Heteroseksüelim. Erkekleri tercih ediyorum. Lise mezunuyum. Biz aslen İzmirliyiz ailece. Yani aile kökenim de buralı. İzmir Buca da ikamet ediyorlar. Ben de orada doğdum büyüdüm. Başka bir yerde yaşamadım. Etnik köken derken, şey işte İzmir yerlisiyiz. Büyükbabamlar Roman kökenli ama biz işte karışık. İzmir dışında bulunmadık. Yani yaşamadık. Ama bir ara Bornova daydık tekrar Buca ya döndük. Babam Belediye den emekli şimdi de ücretli çalışıyor yine belediyede. Annem ev hanımı. 3 kardeşiz. 3 kızız. Ben 2 numarayım. Ablam kız meslek mezunu, çalışıyor. Küçük kardeşim üniversitede okuyor. Ben lise mezunuyum. 43

45 Çalışıyorum arada. İş buldukça. Zaman zaman seks işçiliği de yaptım. İş arıyorum tabi. Yani düzün ve güvenilir bir iş olsa hayır demem. Barlarda da çalıştım. Şimdi de geçici olarak dönemlik bar işi yapıyorum yine. Sigortam oldu zaman zaman. Şimdi işsizlikten yararlanıyorum. Gelirim işte şöyle böyle. Yani günümü geçirmeme yetiyor şu sıralar. Giderlerimi azami düzeyde karşılıyor. Kışın buralarda hayat daha farklı akıyor. Şimdi ne yapıyorum. İşte sabahları genellikle geç kalkarım. Çalıştığım işyeri geç kapandığı için eve dönmem biraz geç oluyor. Kimi zaman valla sabahı buluyor. Kahvaltı, duş falan derken yeniden iş saati geliyor nerdeyse. İş saatinden birkaç saat önce inerim ki bir iki insan göreyim diye. Birkaç arkadaşım var. Onlara uğrarım. Bir yerde otururuz, iki lafın belini kırarız. Dertleşiriz. Belki bir şeyler yer işe gideriz sonra. İş olmadığı zamanlar çok evden çıkmayı sevmem. Televizyon izlemeyi seviyorum, pijamalarımı çıkarmadan keyif yapmayı seviyorum. Cinsiyetimle ilgili hatırlayabildiğim ilk düşünceler valla çok değişik şeyler. Nasıl desem ben hep kendimi kadın gibi hissettim. Daha doğrusu kız çocuğu olmadığımı okula başladığımda söylediler bana. Çok şaşırdım. Biraz kafamda sorular oluştu ama çocuksun daha bilemiyorsun ki ne diyeceğini. Ama içim çok sıkılıyordu. Neden ben böyleyim diye. Ben başkaları ne derse desin kendimi kız çocuğu olarak görmeye devam ediyordum ki. Anlayamıyordum yani. Ortaokulda ve lisede iyice fark ortaya çıktı. Lisede biliyordum artık kendimi. Ama bir ara gey olduğu- 44

46 mu düşündüm. Sonra, çünkü trans nedir belki bugünkü kadar bilinmiyordu ya da konuşulmuyordu. Sonra lisede yine gey değil de kız olduğuma karar verdim. Annem benim erkek olduğumu o yüzden de okula pantolonla gitmem gerektiğini söylediğinde onu mutlu etmek için öyle giyinip öyle davranmaya çalıştığımı hatırlıyorum. Annemi çok severim. Gariban bir kadındır. Sonra sıkıntımı ona söylediğimde sen geysin herhalde diyen de bana annem oldu. Tabi o gey demedi de kız gibi erkeklerdensin dedi. Bir akraba çocuğu akranım vardı o bana topsun sen lan derdi. İşte o zamana ait bunun gibi şeyler var. Babam hiç konuşmadı açıkçası. Yüzleşmedik yani onunla. Liseden sonra ben iş buldum evden ayrılacağım deyince sanki biraz üzüldü ama hiç bana hayır da demedi. Şimdi de çok görüşmeyiz zaten. Annem garibandır. Çok bir şey diyemedi. Çünkü anlamadı bence. Ben ona anlattım. Ben gey değilim, kızım dedim. Ablam gibi, küçük kız kardeşim gibiyim dedim. Sadece farklı bir bedende doğmuşum dedim. Ben de senin kızınım dedim. Üzüldü, ağladı. Bir şey demedi. Düzeltemez miyiz ki dedi. Tedavisi yok mu ki dedi. Beni yine de sevecek misin dedim. Sarıldı kadın bana ağladı. Seni ben doğurdum, insan doğurduğunu sevmez mi dedi. Ablam biraz surat etti. Saçmalama dedi. Baktı ki kararlıyım aramıza mesafe girdi. Hala da mesafeliyizdir. Arkadaşlarına benden söz etmediğini biliyorum. Küçük kardeşim iyidir bak. Onunla rahatız. Liseden hiç arkadaşım yok. Mahalleden bir kız vardı, evleninceye kadar görüştük. Ama o da kocasına anlatamadı bence. Şimdi görüşmüyoruz. 45

47 Cinsiyet geçiş süreci ile ilgili gittiğim bir barda tanıştığım biri dedi. Senin gibiler için dava açıp kimlik alınıyor, ameliyatla dönebiliyorsun diye. Böyle bir tanıdığım var dedi. Onunla tanıştırdı sağ olsun. O anlattı bana nasıl kız gibi görüneceğimi. Falsolarımı düzeltmemi sağladı. Hormondu, epilasyondu falan. O sıralar evden ayrıldım onunla kalmaya başladım. Seks işçiliği ile geçimini sağlıyordu. Arada ben de çalışmaya başladım. Bulduğum her işi de yapıyordum. Sonra biraz para biriktirince meme ameliyatı oldum. İşlemlerin hepsini yaptıramadım. Aslında çok fazla bilgim de yok. Yani ayrıntıları bilmiyorum desem yalan değil yani. Bana hep biraz karışık ve uzak geldi bugüne kadar. Yapamazmışım gibi geldi. Hastane işleri, dava işleri pek bana göre değil sanki. Ay ben böyleyim işte ya. Keşke biri olsa da benim adıma hepsini halletse. Çok hanım evladıyım. Benim önceliğim kıyafetti hep. Bir de sakal bıyık meselesi. Saçlarımı uzatmak ve boyamak. Onlardan sonra meme çok iyi hissetmemi sağladı. Ya işte sokakta sakalını düşünmeden, saçlarını rüzgârda savurarak yürümek çok güzel bir duygu ya. Rahatlıkla mini etek giymek falan. Ya mesele şu insan kendini nasıl hissediyorsa öyle yaşayabilmeli. Değil mi hep bunu diyoruz da bazen unutuyoruz sanki. Olanağım olsa bir de şey isterdim tabi ilerde belki vajina. Ya o konuda emin değilim ama. Böyle de iyiyim sanki. Hormon kullanıyorum. Hormon kullanmaya başladım o arkadaşın yanına taşınınca, bir de meme ameliyatı oldum işte. O kadar. Bir yıldır da 9 Eylül psikiyatriye gidiyorum. 46

48 Hormona kendi kendime başladım. Herkesin kullandığı gibi. Sadece çok kullanmışım bir ara biri dedi. Doktora gidiyordu o. Doktoru ona işte şöyle şöyle kullan demiş. Ben de ondan sonra daha dikkatli oldum. Onun doktorunun dediği gibi yapıyorum artık. Arada arkadaşlarla bunları konuşmak iyi oluyor. Birbirimizden öğreniyoruz. Meme ameliyatımı burada bir doktor var, biraz hesaplı da yapıyor. Bazı arkadaşlar sizin Ankara dan bile buraya geliyor. Ona gittim, muayene etti, tamam dedi. Bir hafta içinde oldum ona. İyileşmesi de kısa sürdü. Doku altına yerleştirme yaptı. Deri altı da yapıyorlarmış. O bu iyi dedi. Bizim kızlarla da öyle konuşmuştuk. Ondan yaptırdım. Ameliyat özel oldu. Ondan sonra da pek bir tedavi almadım. Arada hastalandığımda falan sigortam varken devlete gidiyordum, şimdi mahalledeki polikliniğe gidiyorum. Bir de aile hekimimiz oldu şimdi ama daha bir kere gittim ona valla. 9 Eylül de de işler öyle yürüyor. Bazen para veriyorum, bazen devletten alıyorlar. Dediğim gibi trans süreci için doktor olarak takip ettiğim biri yok. Sadece ameliyat olduğum doktor var. O zamanlar ona gittim. Şimdi gittiğim kimse yok. Şahin hoca adı. Psikiyatride Belma hoca beni izliyor. Bizim camiada çok konuşuluyordu Şahin hoca, ameliyatları iyiydi. Sağlık problemi yaratmıyordu, bir de ekonomikti diğerlerine göre. Çok hesaplıydı yani. Belma hoca tesadüf oldu. Gittim başladım o denk geldi, Devam ediyoruz. 47

49 Doktorların tavırları konusunda olumsuz bir deneyimim olmadı. Ciddi bir zorluk yaşamadım. İşte her ameliyatta olacak ya, kim bakacak, ne zaman çıkacaksın gibi şeyler. O konuda bizim kızlar çok destek verdi. Annem geldi bir gün hastaneye onun dışında kızlar yalnız koymadılar hiç. Dediğim gibi belki ilerde vajina olabilir. Ama şimdi emin değilim. Hem maddi nedenlerle hem de anlatamayacağım başka nedenlerim de var. Ha bir de belki yaşlandıkça estetik de düşünürüm Neden olmasın. Çok gerek görmedim henüz. Biraz zayıf ve ince yapılı olduğum için avantajım var o konularda. Kimlik değiştirmek için dava açtım, bir ay oldu açalı. Şöyle bir şey kimse gelip de sana gel hadi bu konuda sana ben bilgi vereyim demez. Kendinin biraz araştırmacı olman gerekiyor. Ben her şeyi öyle öğrendim. Ama yeni yeni bu sizinki gibi dernekler falan bazı toplantılar yapıyor, yazılarını falan okuyoruz. Çok iyi oluyor. Belki de bunlar vardı ben bilmiyordum. Ama herkes daha arttığını söylüyor bunun. Bu yıl İstanbul daki yürüyüşe katıldım. Çok güzeldi mesela. Bunlar artmalı bence. Orada tanıştığım bir sürü insan oldu bilgi verebilecek. Oradan elden bir dilekçe buldum. Sizlerin vasıtasıyla. Öyle açtım. Bir arkadaş vardı, kimliğini aldı o. Çok sıkıntı yaşadı. Çok uzadı diyordu. Saçmalıkları anlatırdı bazen bize. Valla benimki ne kadar sürer bilmiyorum. Şimdi bana şu gün gel davan görülecek diyorlar ya o gün gideceğim, tanışacağız, bir bilemedin iki duruşma sonra 48

50 bence bitmeli. Ne var ki bu kadar uzatacak diyorum ama bilmiyorum valla. Zorunlu kısırlık denen şey şu yumurtalıklarımızın alınması durumu di mi? E tabi insan haklarına aykırı. Neden translar kısır olmak zorunda olsun ki. Kısır olmazsan değişikliğe izin yok. Bu saçma. Ya belki 18 yaş iyi ama evlilik konusu kötü diyorum ben. Çünkü bu camiada evli olan pek çok arkadaşım var. Bu onların suçu - sorunu değil ki. İnsan çok sonradan da fırsat bulmuş, aklı başına gelmiş olabilir. Hatta çocuğu olan trans arkadaşım var. Eski kimliğinden çocuğu olan demek istiyorum. Samimi olmak gerekirse ayrımcılıkla çok karşılaşıyorsun. Ama bir süre sonra belli bir camiadan çıkmayınca daha az karşılaşıyorsun. Aslen ben uzun zamandır karşılaşmadım. Mesela ablamın evine hiç gitmemiş olmam, bazı barlarda heterolardan daha az parayla çalıştırılmak falan ayrımcılık bence. Her mağazaya, sokağa, lokantaya girememek, her mahallede ev tutamamak. Değil mi? Ayrımcılıkla karşılaştığımda genellikle sineye çekiyoruz. Bazen ne yalan söyleyeyim yanımda arkadaşım varsa tartıştığımız da oldu. Ama biraz söylenip evine gidiyorsun sonuçta. Ayrımcılık yaşadığımda başvurabileceğin bir mercii veya makam var mı hiç bilmiyorum inan bana. Bu yüzden de korktuğum için sesimi çıkaramıyorum. Ama bu yürüyüşte 49