Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ. Prof. Dr. Dr. Gürsel ORTUĞ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ. Prof. Dr. Dr. Gürsel ORTUĞ"

Tülay Dalkılıç
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ Prof. Dr. Dr. Gürsel ORTUĞ

2018 Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ ISBN: 978-605-9160-67-4 Tüm hakları saklıdır.

Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kağıt ve/veya başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

2 2018 Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ ISBN: Tüm hakları saklıdır ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri yasası gereği; bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı na aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kağıt ve/veya başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Tablo, şekil ve grafikler izin alınmadan, ticari amaçlı kullanılamaz. Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı Süleyman Sırrı Cad. No: 12/5 Sıhhiye-Ankara Tel: (Pbx) Yazar Prof. Dr. Dr. Gürsel Ortuğ Bahçeşehir Üniversitesi, Tıp Fakültesi Anatomi ABD. Öğretim Üyesi Yayıncı Hipokrat Kitabevi Grafik-Tasarım Hipokrat Grafik Tasarım Baskı - Cilt Sözkesen Matbaacılık İvedik Organize Sokak Matsit İş Merkezi No: 2/40 Tel: (0312) Yenimahalle / Ankara Süleyman Sırrı Caddesi No:16/2 Sıhhiye/ANKARA Tel: (0312)

3 ÖNSÖZ Sağlık Bilimleri İçin Anatomi kitabı, sağlık ile ilgili öğrenimlerine devam eden öğrenciler için temel ders kaynağı olarak kullanılmak üzere yazılmıştır. Sistematik anatomiyi kolaylaştırılmış özet planda inceleyerek, öğrenciler için insan anatomisine temel bir giriş sunulmaktadır. Anatomik bilgilerin öğrenciye daha rahat aktarılabilmesi için görsel uygulamalar önemlidir. Bu nedenle birçok konuya ilgili resimler ve şekiller eklenmiştir. Ancak yine de konular okunurken ilgili atlaslar ile desteklenmelidir. Metin içlerinde, gerekli görülen yerlerde klinik bilgi kutuları verilmiştir. Bunların öğrencilere pratik uygulamalarda fayda sağlayacağı düşünülmektedir. Özellikle sağlık bilimleri fakültesi öğrencileri ve personellerine yönelik hazırlanmasına rağmen insan morfolojisi ve anatomisi ile ilgilenen meslek dışı kimseler için de bir el kitabı görevi üstleneceğine inanıyoruz. İlgilenen herkese faydalı olması dileğiyle. Prof. Dr. Dr. Gürsel ORTUĞ İstanbul-2017

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 ANATOMİ NEDİR? Makroskopik Anatomi... 1 BÖLÜM 2 VÜCUDUN BÖLÜMLERİ; ANATOMİK DÜZLEMLER, EKSENLER VE YÖNLER Anatomik durum... 4 Hareketlerin anatomik isimlendirilmesi.

5 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 ANATOMİ NEDİR? Makroskopik Anatomi... 1 BÖLÜM 2 VÜCUDUN BÖLÜMLERİ; ANATOMİK DÜZLEMLER, EKSENLER VE YÖNLER Anatomik durum... 4 Hareketlerin anatomik isimlendirilmesi... 4 BÖLÜM 3 HÜCRE VE DOKU Hücre... 5 Hücrenin Büyüklüğü ve Formu... 6 Doku... 6 Epitel Doku... 7 Bağ ve Destek Doku... 8 Kas Doku... 9 Sinir Doku...11 BÖLÜM 4 HAREKET SİSTEMİ Kemikler ve Kaslar Genel Bilgiler Kemikler Kemiğin yapısı Şekillerine göre kemikler Kemikler arası birleşmeler (eklemler) Ara dokunun yapısına göre eklemler Eksenlerine göre eklem türleri... 16

6 İçindekiler vi BÖLÜM 5 İSKELET SİSTEMİ Gövde (truncus) iskeleti Omurga ve omurlar (Vertebrae ve columna vertebralis) Vertebrae Columna vertebralis Kaburgalar (costae) Köprücük kemiği (clavicula) Kürek kemiği (scapula) Göğüs kemiği (sternum) Göğüs kafesi (thorax) Leğen iskeleti (pelvicum) Kafatası (cranium) Neurocranium Viscerocranium Yeni doğanda kafatası Kranial boşluklar ve çukurlar Uzuvlar (Extremitas / ekstremite) Üst ekstremite kemikleri ve eklemler (Ossa extremitas superior et articulatio) Eklemler Üst ekstremite eklemleri Alt ekstremite kemikleri ve eklemler (Ossa extremitas inferior et articulatio) Uyluk kemiği (Femur) Bacak kemikleri (Ossa cruris) Ayak iskeleti kemikleri (Ossa pedis) Alt Ekstremite Eklemleri Kalça eklemi (Articulatio coxae) Diz eklemi (Articulatio genu) Ayak bileği eklemi (Articulatio talocruralis) BÖLÜM 6 KAS SİSTEMİ Myologia (Hareket sisteminin aktif elemanları) Kasların yardımcı elemanları Kasların sınıflandırılması Gövde kasları Karın bölümü kasları Karın ön duvarı kasları... 43

İçindekiler vii Karın yan duvarı kasları... 43 Karın arka tarafı kasları... 43 Sırt kasları... 43 Diaphragma... 44 Baş ve yüz kasları... 45 Boyun kasları... 45 Ekstremite kasları.

7 İçindekiler vii Karın yan duvarı kasları Karın arka tarafı kasları Sırt kasları Diaphragma Baş ve yüz kasları Boyun kasları Ekstremite kasları BÖLÜM 7 DOLAŞIM SİSTEMİ Kalp, Damarlar, Lenfoid ve Endokrin Organlara Genel Bakış Kalp Kalbin durumu ve komşulukları Kalbin boşlukları Kalbin tepesi Kalp kapakları Kalbin damarları Kalbin örtüleri Damar Sistemi Üzerine Genel Bakış Kan damarları Bazı önemli damarlar Arterler Aorta Büyük venler Vena portae Küçük ve büyük kan dolaşımı Lenf Sistemi, Lenf Yolları ve Lenfoid Organlar (Systema lymphaticum) Lenfoid organlar Dalak (lien) Timus (thymus) BÖLÜM 8 İÇ SALGI SİSTEMİ İç Salgı Sistemi (Endokrin Bezler) Hipofiz (Hypophysis) Epifiz (Epiphysis = Corpus Pineale)... 63

İçindekiler viii Tiroid Bezi (Glandula thyroidea)... 63 Paratiroid Bezler (Glandula parathyreoidea)... 64 Langerhans Adacıkları (Pancreas)... 64 Gonad lar (Testis ve Ovarium)... 64 Timus (Thymus).

8 İçindekiler viii Tiroid Bezi (Glandula thyroidea) Paratiroid Bezler (Glandula parathyreoidea) Langerhans Adacıkları (Pancreas) Gonad lar (Testis ve Ovarium) Timus (Thymus) BÖLÜM 9 SOLUNUM SİSTEMİ (Systema respiratorium) Üst Solunum Yolları (Organları) Burun (Nasus) Yutak (Pharynx) Alt Solunum Organları (Yolları) Gırtlak (Larynx) Hava Borusu (Trachea) Akciğerler (Pulmones) Göğüs Boşluğu (Cavum thoracis) (Mediastinum ve Plevra / Pleura) BÖLÜM 10 SİNDİRİM SİSTEMİ (Systema digestorium) Ağız boşluğu (Cavum oris) Cavum oris propria Dil (lingua)...74 Bademcik (Tonsilla palatina) Yutak (Pharynx) Yemek borusu (Oesophagus) Mide (Ventriculus=gaster) Bağırsak (Intestinum) İnce bağırsak (Intestinum tenue) Kalın bağırsak (Intestinum crassum) Karaciğer (Hepar) Safra kesesi (Vesica fellea) Pankreas (Pancreas) Karın boşluğu (abdomen) ve periton... 81

9 İçindekiler ix BÖLÜM 11 ÜROGENİTAL SİSTEM (Systema urogenitale) Boşaltım organları (Organa urinaria) Böbrek (Ren) Böbrek üstü bezi (Glandula suprarenalis) İdrar yolu (Ureter) İdrar kesesi (Vesica urinaria = mesane) İdrar kanalı (Urethra) Genital organlar (Organa genitalia) Erkek genital organları (Organa genitalia masculina) Penis Scrotum Testis (Orchis) Epididimis (Epididymis) Spermium kanalı (Ductus deferens) Meni keseciği (Vesicula seminalis) Prostat (prostata) ve glandula bulbourethralis Kadın genital organları (Organa genitalia feminina) Kadın dış genital organları Kadın iç genital organları BÖLÜM 12 SİNİR SİSTEMİ (Systema nervosum) Serebrospinal sinir sistemi (cerebrospinal) (Santral sinir sistemi = pars centralis = systema nervosum centrale) Beyin (cerebrum) Beyin içi boşlukları (ventriculus cerebri) Beyin -besleyici- damarları Medulla spinalis (omurilik) Beyin örtüleri Periferik sinir sistemi (Pars periferica = systema nervosum perifericum) Beyin sinirleri (nervi craniales) Omurilik (medulla spinalis) sinirleri (nervi spinales) Otonom (autonom) sinir sistemi Simpatik bölüm (pars sympathicus) Parasimpatik bölüm (pars parasmypathicus)... 98

10 İçindekiler x BÖLÜM 13 ÖZEL DUYU ORGANLARI (Organa sensuum) Dokunma organı (organum tactus) Görme organı (organum visus) Göz küresi (bulbus oculi) Gözün koruyucu elemanları ve Hareketlerinde yardımcı oluşumlar İşitme ve denge organı (organum vestibulocochleare) Koku organı (organum olfactus) Tat organı (organum gustus) Kaynaklar Dizin

Benzer belgeler

içindekiler Bölüm 1 - AnATOMiYe GiriŞ Bölüm 2 - iskelet SiSTeMi

içindekiler Bölüm 1 - AnATOMiYe GiriŞ Bölüm 2 - iskelet SiSTeMi içindekiler Bölüm 1 - ANATOMİYE GİRİŞ 1.1. GENEL BİLGİLER...3 1.1.1. Anatominin Tanımı...3 1.1.2. Anatominin Kısımları...3 1.2. ANATOMİK TERİMLER VE AÇIKLAMALARI...4 1.2.1. Anatomik Pozisyon...4 1.2.2.