INVESTIGATION THE RESISTANCE OF WOODEN VARNISHES TO STEAM AND WET HEAT

Transkript

1 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS 09), Mayıs 2009, Karabük, Türkiye AHŞAP VERNİKLERİN SU BUHARI VE ISLAK SICAKLIĞA DAYANIKLILIĞININ ARAŞTIRILMASI INVESTIGATION THE RESISTANCE OF WOODEN VARNISHES TO STEAM AND WET HEAT Mehmet BUDAKÇI a*, Abdullah SÖNMEZ b, Raşit ESEN a a, * Düzce Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Mobilya ve Dekorasyon Eğitimi Bölümü, Konuralp Yerleşkesi, Düzce, E-posta:rasitesen@duzce.edu.tr b Gazi Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Mobilya ve Dekorasyon Eğitimi Bölümü, Teknikokullar, Ankara Özet Bu araştırmada, sarıçam (Pinus sylvestris L.), Doğu kayını (Fagus orientelis L.) ve meşeden (Quercus petraea L.) hazırlanmış örneklere poliüretan, akrilik ve selülozik vernik uygulanmıştır. Su buharı ve ıslak sıcaklığın vernik katmanlarında meydana getirdiği fiziksel değişmeleri tespit etmek amacı ile örnekler TS 4982 EN e göre ıslak sıcaklığa, TS EN e göre su buharına maruz bırakılmıştır. Araştırma sonucuna göre en fazla su buharına dayanıklılık kayın malzeme üzerine uygulanan poliüretan vernikte, en düşük kayın malzeme üzerine uygulanan selülozik vernikte olduğu belirlenmiştir. En fazla ıslak sıcaklığa dayanıklılık ise kayın ve meşe malzeme üzerine uygulanan akrilik vernikte, en düşük kayın ve meşe malzeme üzerine uygulanan selülozik vernikte olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, su buharına ve ıslak sıcaklığa maruz kalma ihtimali olan mobilyaların yapımında ağaç malzeme olarak kayın ve meşenin kullanılması, koruyucu katman olarak poliüretan ve akrilik verniğin tercih edilmesi önerilebilir. Anahtar kelimeler: Ağaç malzeme, Su buharı, Islak sıcaklık, Vernikler Abstract In this research scotch pine (Pinus sylvestris L.), Eastern beech (Fagus orientelis L.), oak (Quercus petraea L.) samples have been covered with polyurethane, acrylic, cellulosic varnish. In order to determine the physical changes which occurred on varnish layers caused by steam and wet heat, the samples were exposed to TS 4982 EN wet heat and TS EN steam. According the results, the most strength to steam was observed in the polyurethane varnish applied on beech material. The least strength was observed on cellulosic varnish applied on beech. The most strength to wet heat was observed on acrylic varnish applied on beech and oak. The least strength was determined on cellulosic varnish applied on beech and oak. As a result, in furniture which will be used in the environments containing wet heat and steam, the use of beech and oak as the wooden material and polyurethane and acrylic varnish as the protector layer can be recommended. Keywords: Wooden material, steam, wet heat, varnishes 1. Giriş Islak mekânlarda kullanılan mobilyalar ve dekorasyon elemanlarının boya/vernik gibi koruyucu katmanlar ile yüzeylerinin kaplanması rutubet etkisine dayanımlarını artırmaktadır [1]. Yüzeylerinde koruyucu katman oluşturulan ağaç malzemenin rutubet alışverişinde bulunması, dış etkenlere bağlı olarak fiziksel özelliklerinin değişmesi ve bazı mikroorganizmalar tarafından tahrip edilmesi gibi kullanım süresince ortaya çıkabilecek olumsuzluklar büyük ölçüde engellenmektedir. Ahşap mobilya ve dekorasyon elemanlarına uygulanan üst yüzey işlemlerinin başarısında, ağaç malzemenin bünyesinde mevcut olan veya sonradan girebilecek suyun önemi büyüktür [2]. Koruyucu katman hazırlamada kullanılan vernik/boyaların yapısında bulunan plastifiyanların katmana kazandırdığı esneklik sınırlıdır [3]. Şayet nem alış verişinden dolayı ağaç malzemede olabilecek çekme ve şişmeler plastifiyanlarca sağlanan bu esneklik sınırını aşarsa katman çatlar. Koruyucu katmanda bu sebepten dolayı meydana gelebilecek çatlamaları önlemek için ağaç malzemenin kullanılacağı yerin özellikleri dikkate alınarak uygun rutubet miktarına getirilmesi veya uygun verniklerin kullanılması gerekir [4]. Ağaç malzemenin bünyesine su alması esnasında selüloz ve lignindeki hidroksil grupları, su molekülleri ile bağ kurarak doygun hale gelir [5]. Bu durum polimerizasyon reaksiyonu ile sertleşen ve reaksiyonunu ağaç malzeme yüzeyinde tamamlayan vernikler açısından çok önemlidir. Rutubet değerleri yüksek olan ahşap yüzeylerinde vernik katmanı-yüzey bağlantısı sağlıklı kurulamaz. Zira küçük su molekülleri, iri polimer moleküllerinin adezyonunu azaltıcı etkide bulundukları gibi hidroksil gruplarını daha önce doygun hale getirdikleri için verniğin ağaç malzeme ile kimyasal bağ kurmasına da engel olabilirler [6]. Bu perspektiften hareketle çalışmanın amacı, sarıçam (Pinus sylvestris L.), Doğu kayını (Fagus orientelis L.) ve meşeden (Quercus petraea L.) hazırlanmış örneklere uygulanan poliüretan, akrilik ve selülozik vernik katmanlarında su buharı ve ıslak sıcaklığın meydana getirdiği fiziksel değişmeleri tespit etmektir. 2. Literatür Özeti Yapılan literatür çalışmaları incelendiğinde, parafin çözeltisine daldırılarak emprenye edilmiş, kayın (Fagus orientalis L.), ladin (Picea orientalis L.), kızılağaç (Alnus IATS 09, Karabük Üniversitesi, Karabük, Türkiye

2 glutinosa geartn.) ve sarıçam (Pinus sylvestris L.) ağaçlarının diri odunlarından hazırlanan örneklerin üzerine, metal bir kap içinde kaynatılan su bir süre bırakılmıştır. Örnek yüzeyindeki değişiklikler gün ışığında çıplak gözle incelenmiştir. Kuru sıcaklık, parafinle emprenye edilmiş ahşabın yüzey görünümünde olumlu bazı değişiklikler meydana getirdiği, yüzeyde sıcaklık etkisiyle yapışma ve kayganlık oluşmadığı, fakat biraz koku hissedildiği, bu kokunun, parafinin kuru sıcaklık etkisinde kalmasından olabileceği, ayrıca, kontrole göre, emprenye süresi uzadıkça parafinli ahşabın yüzey parlaklığı da artmış olduğu belirtilmiştir [7]. Farklı bir çalışmada, asit sertleştiricili vernikle bütün yüzeyleri kaplanmış 18 mm kalınlığındaki etiket yongalı levhaların (WFB), su buharı etkisinde bekletmenin ağırlık, kalınlık ve genişlik değerlerinde meydana getirdiği değişmeler incelenmiştir. Kontrol örneklerinin ilk konumlarına göre vernikli örneklerde ağırlık artışları %46, kalınlık artışları %22 ve genişlik artışları %0,1 olarak gerçekleştiği bildirilmiştir [8]. Yüzeylere sentetik vernik uygulanmış 18 mm kalınlığındaki etiket yongalı (WFB) levha örnekleri 6, 24, 60 ve 96 saat süre ile su buharı etkisinde bırakılmıştır. Hazırlanan kontrol ve vernikli örneklerin su buharı etkisi sonucunda ağırlık, kalınlık ve genişlik değerlerindeki değişimleri incelenmiştir. Kontrol örneklerine göre vernikli örnekler toplam 186 saat su buharında bekletilmesi sonucunda sırayla, ağırlık artışları %14, kalınlık artışları %7 ve genişlik artışları %0,2 olarak belirtilmiştir [9]. Etiket yongalı levhanın (WFB) vernikli ve verniksiz örnekleri, 6, 24, 60 ve 96 saat süre ile sıcaklığı 49±2ºC ve bağıl nemi 85±3 olan ortamda bırakılarak ağırlık, kalınlık ve genişlik ölçülerinde meydana gelen değişmeler belirlenmiştir. Su buharı etkisinde bırakılan vernikli WFB lerde boyut değişmeleri verniksiz olanlardan daha az olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle ıslak mekânda kullanılacak WFB nin yüzey ve kenarlarının poliüretan vernik ile kaplanması boyut stabilitesi bakımından avantaj sağlayabileceği belirtilmiştir [10]. Laminat kaplı yonga levha ve lif levhaları, sıcak su buharı etkisinde bırakarak, ıslak mekânda ağırlık, kalınlık ve genişliklerindeki değişmeleri incelemiştir. Su buharlı ortamda kullanılan kenarları kaplanmış örneklerin ağırlık ve kalınlıklarındaki artış kenarları kaplanmamış halde kullanılanlara göre daha az oluştuğu belirtilmiştir [11]. 3. Materyal ve Metot 3.1.Ağaç Malzeme Bu araştırmada deney örneklerinin hazırlanmasında, sarıçam (Pinus sylvestris L.), Doğu kayını (Fagus orientalis L) ve sapsız meşe (Quercus petraea L.) odunları kullanılmıştır. Örnekler tesadüfî yöntemle seçilen 1. sınıf kerestelerin diri odun kısmından; düzgün lifli, budaksız, çatlaksız, renk ve yoğunluk farkı olmayan, yıllık halkaları yüzeye dik şekilde olmak üzere TS 2470 esaslarına uygun olarak hazırlanmıştır [12]. Örnekler 110x110x12 mm ölçüsünde taslak olarak kesilmiş ve sıcaklığı 20±2ºC ve bağıl nemi %65±3 olan iklimlendirme dolabında değişmez ağırlığa ulaşıncaya kadar bekletilmiştir [13]. Daha sonra örnekler 100x100x10±1 mm boyutlarında olacak şekilde ölçülendirilmiş, ilk olarak 80 numara, daha sonra 100 numara zımpara ile perdah işlemi yapılmıştır. Zımparalanan yüzeyler vernikleme işleminden önce yumuşak kıllı bir fırça ile vakum yardımı ile temizlenmiştir. 3.2.Vernik Örneklerinin verniklenmesinde, çift bileşenli poliüretan ve akrilik vernikler ile selülozik vernik kullanılmıştır. Verniklerin uygulama şartlarına hazır hale getirilmesi, katman performansını olumsuz yönde etkilemeyecek şekilde, üretici firmaların önerileri doğrultusunda ve ASTM-D 3023 esaslarına uygun olarak yapılmıştır [14]. Verniklerin bazı özellikleri Tablo 1 de verilmiştir. ph derecesi Yoğunluk (g / m 3 ) Tablo 1. Verniklerin bazı özellikleri Katı madde miktarı % (Ağırlıkça) Uygulanacak vernik miktarı (g / m 2 ) Tabanca uç açıklığı (mm) Selülozik Dolgu 2,9 0, ,8 3 Selülozik Sonkat 3,4 0, ,8 3 Poliüretan Dolgu 5,95 0, ,8 2 Poliüretan Son Kat 4,01 0, ,8 2 Akrilik Dolgu 4,3 0, ,8 2 Akrilik Sonkat 4,6 0, ,8 2 Hava basıncı (bar) Vernik uygulaması kuru x yaş yöntemine göre 1 dolgu katı, 2 son kat (parlak) şeklinde yapılmıştır. Örnekler önce her sisteme ait dolgu verniği ile astarlanmış, kuruyan dolgu katı 220 kum zımpara ile hafifçe zımparalanmış ve tozlar temizlendikten sonra son kat vernik uygulanmıştır. Katlar arasında 24 saat beklenmiştir. Uygulanan vernik miktarı 0,01 g duyarlıklı analitik terazi ile tartılarak belirlenmiştir. Uygulama püskürtme tabancası ile yapılmıştır. 3.3.Deneme Metotları Verniklenen örnekler, 20±2ºC sıcaklık ve %60±5 bağıl nemdeki laboratuar şartlarında üç hafta süre ile kurumaya bırakılmıştır. Örnekler su buharı ve ıslak sıcaklık deneylerinden önce ASTM-D 3924 esaslarına göre 23±2ºC sıcaklık ve %50±5 bağıl nemdeki iklimlendirme ortamında 16 saat süre ile bekletilerek deneylere hazır hale getirilmiştir [15].

3 Islak sıcaklığa karşı yüzey dayanıklılığı testi Islak sıcaklığa karşı yüzey dayanıklılığın tayini, ahşap verniklerin ıslak sıcaklığa karşı dayanımının belirlenmesi amacı ile TS 4982 EN standardına uygun olarak belirlenmiştir. Denemelerde santimetrede yaklaşık 40 iplik bulunduracak şekilde atkı ve çözgüsü bulunan beyaz polyamid elyaftan dokunmuş kumaş, birim alan kütlesi yaklaşık 50 g/m² ve bir kenarı 120±3 mm olan kare şeklinde kesilmiştir. Örneklerin üzerine konulan bu beze sıcaklığı 23±2 C olan damıtılmış su eşit olarak yayılmıştır. Isı kaynağı olarak kullanılan alüminyum alaşımlı blok (Şekil 1) fırında 100 C sıcaklığa gelene kadar ısıtılmış ve hemen bu kumaşın merkezi üzerine yerleştirilmiştir. Bu konumda 20 dakika bekletilen alüminyum alaşımlı blok, polyamid elyaftan dokunmuş kumaşın üzerinden alınmış, deney alanı beyaz yumuşak emici kumaşla silinerek kurulanmıştır. Örnekler 24 saat oda sıcaklığında bırakıldıktan sonra, deney alanı gözlem kabini içinde incelenmiştir [16] Su buharına dayanıklılık testi Su buharına dayanıklılık testi, ahşap verniklerin buhara karşı dayanımının belirlenmesi amacı ile TS EN standardına uygun olarak belirlenmiştir. Bu yöntemde, 250 ml hacminde geniş ağızlı erlen içine yaklaşık 200 ml su konulmuş ve bu su tablalı ısıtıcı üzerinde ısıtılarak kaynatılmıştır. Erlenin boyun kısmı etrafına ısı levhası yerleştirilmiştir. Deney numunesinin vernikli yüzünün orta kısmı, erlenin ağzına konulmuş ve bir tel yardımıyla tutturulmuştur (Şekil 2). Vernikli yüzey 1 saat süreyle bu şekilde buhara maruz bırakılmış ve sonra örnek erlen üzerinden alınmıştır. Yüzeydeki fazla su yumuşak emici bir bez yardımı ile silinmiştir. Örnek 24 saat süre ile oda sıcaklığında bekletilmiş ve buhara maruz bırakılan kısım gözlem kabini içinde incelenmiştir [17]. Şekil 1. Isı kaynağı olarak kullanılan alüminyum blok [16]. Gözlem kabini içine konularak yapılan, ıslak sıcaklığa karşı yüzey dayanıklılığı deneyi sonuçlarının değerlendirilmesinde Tablo 2 de belirtilen numerik sınıflandırma kodları kullanılmıştır. Tablo 2. Tanımlayıcı numerik sınıflandırma kodları [16] Sınıf Tarifi 5 Görülen değişiklik yok (kusursuz) Işık kaynağı, deney yüzeyi üzerine aksettirdiğinde veya iz oldukça yaklaştırıldığında ve gözlemcinin 4 bakış yönüne doğru yansıttırıldığında, yalnızca önemsiz bir renk değişikliği ve parlaklık görülür veya yalnızca yalıtılmış izler görülür. Hafif iz, muayene yönlerinin bir kaçında görülen 3 önemsiz izlerdir. Örneğin; tamamına yakını yalnızca halka veya daire şeklindedir. Belirgin iz, yüzeyin yapısında belirgin iz oluşmakla 2 birlikte, ekseriyetle yüzeyde değişiklik yoktur. Belirgin iz; yüzeye yapıştırılan filtre kağıdında veya 1 yüzey malzemesinin tamamında ve kısmen veya yüzeyin yapısında değişiklik oluşur. Şekil 2. Buhara dayanıklılık tayin cihazı [17] Deney örneklerinin vernikli yüzeylerinde gözlenen değişmeler Tablo 3 de belirtilen sınıflandırmaya göre değerlendirilmiştir [17]. Tablo 3. Örneklerin sınıflandırılması Sınıf Tarifi 5. Derece Dekoratif lamine levhada hiçbir görünür değişme yok. 4. Derece Belirli açılardan bakıldığında parlaklık ve renkte çok az değişme mevcut. 3. Derece Parlaklık ve renkte orta derecede değişme mevcut. 2. Derece Parlaklık ve renkte görülebilir oranda değişme mevcut. 1. Derece Yüzeyde kabarma ve/veya delaminasyon (katmanlara ayrılma) mevcut 3.4. İstatistiksel Değerlendirme İstatistiksel değerlendirmeler için bilgisayarda MSTATC istatistik programı kullanılmıştır. Çoklu faktör varyans analizi ANOVA testleri sonucunda faktör etkilerinin

4 α=0,05 hata payı ile anlamlı olduğu durumlarda Duncan testi ile ikili karşılaştırmalar yapılmıştır. LSD (en küçük önemli fark) kritik değerleri kullanılarak yapılan testlere göre bu farklılığın hangi faktörlerden kaynaklandığı belirlenmeye çalışılmıştır. 4. Bulgular 4.1.Su Buharına Dayanıklılık Vernik katmanlarının su buharı dayanıklılığına ilişkin aritmetik ortalama sonuçları Tablo 3 de verilmiştir. Tablo 3. Su buharı dayanıklılığına ait aritmetik ortalama sonuçları Ağaç türü Çam Kayın Meşe Tablo sonucuna göre su buharına dayanıklılık değerleri ağaç türü ve vernik çeşidine göre farklı bulunmuştur. Bu farklılığın hangi etkenlerden kaynaklandığını belirlemek amacıyla çoklu varyans analizi yapılmış, sonuçları Tablo 4 de verilmiştir. Varyans analiz sonuçlarına göre farklı ağaç türleri üzerinde oluşturulan farklı vernik katmanlarının su buharına dayanımı, ağaç türü ve vernik çeşidi ile ağaç türü - vernik çeşidi etkileşimi düzeyinde α=0,05 e göre anlamlı bulunmuştur. Daha sonra Ağaç türü düzeyinde LSD±0,221 değeri kullanılarak yapılan Duncan testi karşılaştırma sonuçları Tablo 5 te verilmiştir. Tablo 5. Ağaç türü karşılaştırma sonuçları Ağaç türü Çam Kayın Meşe B A* AB LSD ± x : Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu * : En fazla buhara dayanıklılığı ifade eder. Tablo sonucuna göre ağaç türü düzeyinde en fazla su buharına dayanıklılık kayında, en düşük çamda belirlenmiştir. düzeyinde LSD±0,221 değeri kullanılarak yapılan Duncan testi karşılaştırma sonuçları Tablo 6 da verilmiştir. Tablo 6. karşılaştırma sonuçları C A* B LSD ± x : Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu * : En fazla buhara dayanıklılığı ifade eder. Buna göre vernik çeşidi düzeyinde en fazla su buharına dayanıklılık akrilik vernikte, en düşük selülozik vernikte belirlenmiştir. Ağaç türü - vernik çeşidi etkileşimi düzeyinde LSD± değeri kullanılarak yapılan Duncan testi ikili karşılaştırma sonuçları Tablo 7 de verilmiştir. Tablo 7. Ağaç türü - vernik ikili karşılaştırma sonuçları Vernik Çeşidi Ağaç Türü Çam E B D Kayın F B A* Meşe E B C LSD± x : Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu * : En fazla buhara dayanıklılığı ifade eder. Tablo 4. Su buharına dayanıklılık değerlerine ilişkin varyans analiz sonuçları Varyans kaynağı Serbestlik Kareler Kareler toplamı derecesi ortalaması F Değeri Tablo değeri α.=0.05 Ağaç Türü (A) * Vernik Çeşidi (B) * Etkileşim (AB) * Hata Toplam * : anlamlı Tablo 7 sonucuna göre, ağaç türü vernik çeşidi etkileşimi düzeyinde en fazla su buharına dayanıklılık kayın malzeme üzerine uygulanan poliüretan vernikte, en düşük kayın malzeme üzerine uygulanan selülozik vernikte olduğu belirlenmiştir Islak Sıcaklılığa Dayanıklılık Vernik katmanlarının ıslak sıcaklığa dayanıklılığına ilişkin aritmetik ortalama sonuçları Tablo 8 de verilmiştir. Tablo 8. Islak sıcaklık dayanıklılığına ait aritmetik ortalama sonuçları Ağaç türü Çam Kayın Meşe Tablo sonucuna göre ıslak sıcaklığa dayanıklılık değerleri ağaç türü ve vernik çeşidine göre farklı bulunmuştur. Bu farklılığın hangi etkenlerden kaynaklandığını belirlemek amacıyla çoklu varyans analizi yapılmış, sonuçları Tablo 9 da verilmiştir.

5 4 Sonuç-Tartışma ve Öneriler Araştırmada, farklı ağaç türleri üzerine farklı vernikler uygulandıktan sonra yapılan ıslak sıcaklık ve su buharı deneylerinin, vernik katmanlarında fiziksel değişiklikler meydana getirdiği gözlenmiştir. Bu gözlemler sonucunda elde edilen verilere göre, ağaç türü düzeyinde en fazla fiziksel tahribat çamda, en az ise kayında tespit edilmiştir. Fiziksel tahribatın ağaç türüne göre farklılık göstermesinin sebebi, odun ile su arasındaki ilişkiler bakımından odunsu hücre çeperinin mikrofibril yapısından kaynaklandığı söylenebilir. Çünkü ağaç malzeme, miseller ve fibriller arası boşluklar ile hücre boşlukları (lümen) nedeniyle geniş ölçüde gözenekli bir yapıya sahiptir. Ağaç malzemenin yoğunluğu, içindeki boşluk oranı gibi değişkenler, ağaç malzeme-su ilişkisini doğrudan etkilemektedir [18,19]. Çam malzemenin, kayın malzemeye oranla daha boşluklu bir yapıya sahip ve yoğunluğunun az olmasının vernik katmanlarındaki fiziksel tahribatta etkili olduğu düşünülmektedir. ne göre su buharı ve ıslak sıcaklık etkisi ile en fazla fiziksel tahribat selülozik vernikte, en az ise akrilik vernikte olduğu tespit edilmiştir. Tablo 9. Islak sıcaklığa dayanıklılık değerlerine ilişkin varyans analiz sonuçları Serbestlik Kareler toplamı Kareler ortalaması Tablo değeri α.=0.05 Varyansyon kaynağı F Değeri derecesi Ağaç türü (A) ns (B) * Etkileşim (AB) ns Hata Toplam * : anlamlı ns: önemsiz Varyans analiz sonuçlarına göre farklı ağaç türleri üzerinde oluşturulan farklı vernik katmanlarının su buharına dayanımı vernik çeşidi düzeyinde α=0,05 e göre anlamlı, ağaç türü ile ağaç türü - vernik çeşidi etkileşimi düzeyinde ise önemsiz çıkmıştır. düzeyinde LSD±0,2757 değeri kullanılarak Duncan testi karşılaştırma Tablo 10 da verilmiştir. Tablo 10. karşılaştırma sonuçları B A* A LSD± x : Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En fazla ıslak sıcaklığa dayanıklılığı ifade etmektedir. Tablo sonucuna göre vernik çeşidi düzeyinde en fazla ıslak sıcaklığa dayanıklılık, akrilik ve poliüretan vernikte, en düşük selülozik vernikte olduğu belirlenmiştir. Bunun sebebi olarak selülozik verniğin yapısında bulunan nitroselüloz ve diğer reçinelerin su itici özelliğe sahip olmayışından kaynaklandığı düşünülmektedir. Literatürde de, selülozik vernik katmanlarında kuruma aşamasında oluşan ve gözle görülemeyen çok küçük delikçiklerin uzun süreli su etkisinde kaldığında, su veya su buharının bu delikçiklerden geçerek ağaç malzeme-katman ara kesitinde beyazlaşma daha sonra katmanda çatlama ve kavlamaya neden olduğu belirtilmektedir [6]. Yine literatürde selülozik vernik içerisinde bulunan plastifiyan maddesinin sıcaklıkla beraber azalmaya başlaması buna bağlı olarak yüzeyde çatlama, sararma gibi etkilerin oluştuğu bildirilmektedir [3,4,6]. Araştırmada akrilik verniğin daha az fiziksel tahribata uğramasının sebebi, kimyasal reaksiyon sonucu kuruyarak oluşan film katmanlarının esnekliğinin polyester ve poliüretanlara göre fazla olması, ilerleyen zaman içersinde eskime (yaşlanma) sonucu katmanda sararma ve bozulma olmaması şeklinde açıklanabilir [6,10,20]. Genel olarak su buharı ve ıslak sıcaklık deneyleri sonucunda en fazla fiziksel tahribat kayın malzeme üzerine uygulanan selülozik vernikte olduğu tespit edilmiştir. En az meşe ve kayın malzeme üzerine uygulanan poliüretan ve akrilik verniklerde görülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre, fiziksel değişmenin en az meşe ve kayın malzeme üzerine uygulanan poliüretan ve akrilik verniklerde olması literatür ile uyumlu bulunmuştur [10]. Sonuç olarak, su buharına ve ıslak sıcaklığa maruz kalma ihtimali olan mobilyaların yapımında ağaç malzeme olarak kayın ve meşenin kullanılması, koruyucu katman olarak poliüretan ve akrilik verniğin tercih edilmesi önerilebilir. Kaynaklar [1] Faulkner, R., Inside Today s Home Capital City Press, Vermond, USA,1975. [2] Wheeler, E.A., Wood Structure and Properties, Finishing Eastern Hardwoods, Forest Products Research Society, 5-14, Madison, [3] Morgans, W. M., Outlines of Paint Technology, Charles Griffin and Company Ltd, , London, [4] De Meijer, M., Comparison between laboratory water permeability tests and wood moisture content of fullscale window frames, Surface Coatings International Part B: Coatings Transactions, Vol. 85, (2), pp , [5] Kollmann, F.P. Côté. W. F., Principles of Wood Science and Technology, Solid Wood-Volume 1. Reprint Springer-Verlag. Tokyo. p 180, [6] Sönmez, A., Budakçı, M., Ağaç İşlerinde Üstyüzey İşlemleri ІІ., Koruyucu Katman ve Boya/Vernik Sistemleri, Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi, Ankara, 55-84, [7] Var, A.A., Parafinle emprenye edilen ahşabın makroskopik özellikleri üzerine kuru sıcaklığın etkisi, Süleyman Demirel Üniv. Orman Fak. Der., A (2): 61-68, [8] Örs, Y., Uysal, B., Özçifçi, A., Atar, M., Etiket Yongalı Levhada (WFB) Verniklemenin Ağırlık ve Şişme Miktarına Etkisi, politeknik dergisi, 3 (3): 1-6, 2000.

6 [9] Uysal, B., Özçifci, A., Atar, M., Verniklenmiş Etiket Yongalı Levhada (WFB) Su Buharının Ağırlık ve Şişme Miktarına Etkisi Karabük Üniversitesi Teknoloji Dergisi, Cilt 3., Sayı 2-3, 81-90, [10] Kesik, İ.H., Vernik katmanlarında sıcak-soğuk etkisi ile hızlandırılmış yaşlandırma deneyleri, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Endüstirisi, Ankara, 18-25, [11] Örs. Y., Yıldırım, K., Söğütlü, C., Su Buharlı Ortamda Kullanılan Laminat Kaplı Yongalevha ve Liflevhada Ağırlık, Kalınlık ve Genişlik Değişmesine Kenar Kaplamanın Etkisi, Politeknik dergisi, 3 (3): [12] TS 2470., Odunda Fiziksel ve Mekaniksel Deneyler İçin Numune Alma Metotları ve Genel Özellikleri, T.S.E., Ankara, [13] T.S.2471., Odunda Fiziksel ve Mekaniksel Deneyler İçin Rutubet Miktarı Tayini, T.S.E. Ankara,1-5, 1976 [14] ASTM D-3023., Determination of Resistance of Factory Applied Coatings on Wood Products of Stain and Reagents, [15] ASTM D-3924., Standart Specification for Standard Environment for Conditioning and Testing Point Varnish, Lacquer and Related Materials, [16] TS 4982 EN 12721, Mobilya - Islak sıcaklığa karşı yüzey dayanıklılığının tayini, T.S.E., Ankara, [17] TS EN 438-2, Dekoratif lâmine levhalar (HPL) Yüksek basınçta sıkıştırılmış Termoset reçine esaslı Bölüm 2: Özelliklerin tayini, T.S.E., Ankara [18] Berkel, A., Ağaç Malzeme Teknolojisi, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, İstanbul, , [19] Örs, Y., Keskin, H., Ağaç Malzeme Teknolojisi Gazi Kitapevi Ltd. Şti., Ankara, 44-74, [20] Yolanda, L. T., Evaluation of Finishing Properties and Coating Systems For Gubas, Forest Products Research and Development Institute (FPRDI) Journal, Volume 24 No. 1, Budakçı, M., Sönmez, A. ve Esen, R