TUREK 2015 RES lerde Üretim Tahminleri ve Elektrik Satışı. Fatih Yazıtaş

Transkript

1 TUREK 2015 RES lerde Üretim Tahminleri ve Elektrik Satışı Fatih Yazıtaş

2 Gündem Elektrik Piyasası & EPİAŞ Gün Öncesi Piyasası ve Tahminleme (RES ler) Gün İçi Piyasası YEKDEM 2

3 Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ) Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ), tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi olarak, 12 Mart 2015 tarihinde tescil işlemlerinin tamamlanmasının ardından resmen kurulmuştur. 1 Eylül 2015 tarihinde ise EPİAŞ piyasa işletme lisansını almıştır. EPİAŞ ın başlıca amacı ve faaliyet konusu Piyasa işletim lisansında yer alan enerji piyasalarının etkin, şeffaf, güvenilir ve enerji piyasasının ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde planlanması, kurulması, geliştirilmesi ve işletilmesidir. Eşit taraflar arasında ayrım gözetmeden güvenilir referans fiyat oluşumunun temin edilmesi ve artan piyasa katılımcı sayısı, ürün çeşitliliği ve işlem hacmiyle likiditenin en üst düzeye ulaştığı, piyasa birleşmeleri yoluyla ticaret yapılmasına imkan tanıyan bir enerji piyasası işletmecisi olmaktır. 3

4 Elektrik Piyasasının Mevcut Durumu 658 Üretim Üretim Serbest Tüketici 147 Eylül ayı itibari ile toplam 847 adet katılımcı EPİAŞ a kayıtlıdır. TEİAŞ EPİAŞ Perakende Bu katılımcılardan 101 adedi Rüzgar enerjisi santralidir. Dağıtım Serbest Olmayan Tüketici 4

5 Elektrik Piyasası İşletmecileri EPİAŞ: PİYASA İŞLETMECİSİ Gün Öncesi Piyasası ve Gün İçi Piyasasının işletilmesi, uzlaştırma işlemlerinin gerçekleştirilmesi, ilgili piyasa katılımcılarına alacak-borç bildirimlerinin hazırlanması ve serbest tüketici işlemlerini yürütür. TEİAŞ: SİSTEM İŞLETMECİSİ Dengeleme Güç Piyasasının işletilmesi, sistemde anlık dengenin yeterli arz kalitesini sağlayacak şekilde sağlanması, yan hizmet alımı ve dengeleme mekanizması yoluyla gerekli yedeklerin tutulması faaliyetlerini yürütür. 5

6 Spot Piyasalar Gün Öncesi Piyasası Gün Öncesi Piyasası Elektriğin teslimat gününden bir gün öncesinde, elektrik ticareti ve dengeleme faaliyetleri için kullanılan, Piyasa İşletmecisi tarafından işletilen, 11:30 da Teklif bildirim kapısı kapanır 13:00 da Piyasa takas fiyatı katılımcılara duyurulur 14:00 da Fiyatlar kesinleşir ve DGP piyasası süreci başlar organize bir piyasadır. 6

7 Oca.12 Mar.12 May.12 Tem.12 Eyl.12 Kas.12 Oca.13 Mar.13 May.13 Tem.13 Eyl.13 Kas.13 Oca.14 Mar.14 May.14 Tem.14 Eyl.14 Kas.14 Oca.15 Mar.15 May.15 Tem.15 Eyl.15 Ek. 15 Piyasa Takas Fiyatı Seyri /MWh PTF Aylık Aritmetik Ortalama 250,00 150,04 /MWh 149,65 /MWh 163,32 /MWh 135,8 /MWh Gün Öncesi Piyasası İstatistikleri 200,00 150,00 100,00 Ilıman İklim Doğal Gaz Krizi Kuraklık Talep artışı 50,00 Doğalgaz arzında sıkıntı Aşırı soğuk Aşırı yağışlar ve Rüzgar YEKDEM 0,00 PTF Aritmetik Ortalama 7

8 Rüzgâr Üretim Tahmini PTF Etkileşimi Seçilen benzer iki güne ait arz talep eğrilerinde Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının etkisi gözlemlenmeye çalışılmıştır ,01 139,54 Söz konusu iki günde; Eşleşme Miktarı Talep Miktarı değişim oranları nispeten daha az iken, Rüzgâr üretim tahminlerindeki değişim daha fazladır. Tarih Rüzgâr Üretim Tahmini (MWh) GÖP Eşleşme Miktarı (MWh) 18 Ağustos 207, ,54 19 Ağustos 572, ,01 PTF ( /MWh) Yenilenebilir enerji kaynakları üretim miktarının fiyata etkisi analiz edilirken arz ve talebe bağlı olarak kabul edilen blok tekliflerin etkisi de incelenmelidir. 8

9 Üretim Tahmini Gerçekleşme Performansı 1 Nisan- 30 Eylül arası dönemde pozitif ve negatif yönde gerçekleşen rüzgar üretim sapmasına ilişkin grafik yanda verilmiştir. İlgili döneme haftalık olarak incelenmiştir. Üretim tahminindeki sapmaların oranı üretim tahmini arttıkça azalmıştır MWh üzerindeki tahminlerde sapma oranı %10 un altında gerçekleşmiştir. 9

10 Üretim Tahmini Gerçekleşme İstatistikleri Söz konusu periyotta; Maksimum YEK üretimi: MWh 4 Nisan ( PTF Ort. 83,36 /MWh ) Rüzgâr üretimi: MWh 9 Nisan ( PTF Ort. 87,71 /MWh ) Maksimum Tarih Tahminin Üretim (MWh) Gerçekleşen Üretim (MWh) Fark (MWh) Oran Pozitif Dengesizlik 29 Eylül (22. saat) %78 Negatif Dengesizlik 7 Nisan (12. saat) %58 10

11 Spot Piyasalar Gün İçi Piyasası Gün İçi Piyasası GÖP ve DGP ile eş zamanlı olarak çalışan, dengesizliği azaltma amacı taşıyan, fiziksel teslimat zorunluluğu olan, Sürekli Ticaret in yapıldığı bir piyasadır. Özellikle rüzgâr enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının üretim tahminlerinin sağlıklı yapılamaması bu üretim kaynaklarının dengesizliklerinin artmasına sebep olmaktadır. Gün içi piyasası ile üretim tahminlerinde meydana gelen sapmalardan kaynaklanan dengesizlik süreleri kısalarak üretim tahminlerinin daha sağlıklı yapılması sağlanmaktadır.. Gün İçi Piyasası nda tamamen yerli imkanlarla yazılmış bir yazılım kullanılmaktadır Zorunlu bir piyasa değildir 11

12 YEKDEM 12

13 YEKDEM 2015 yılında YEKDEM e katılan santral sayısı 233 olup bu santrallerin toplam kapasitesi 5486 MW tır. Yekdeme katılan 60 adet rüzgar santralinin toplam kapasitesi 2823 MW olmuştur. Rüzgar Santral Teşvik Miktarı (ABD Doları cent/kwh) Teşvikten yararlanan Santral Adet Teşvikten Yararlanan Santral Kurulu Güç (MW) 7, , , , , yılından itibaren PTF ortalaması ile aynı seviyede bazen daha düşük seyreden YEKDEM RES fiyatları 2015 yılında yükselen dolar kuru ile PTF ortalamasının üzerine çıkmıştır yılı YEKDEM deki rüzgar santralleri için verilen teşvik miktarı aritmetik ortalaması 7,67 $/cent, ağırlıklı ortalaması ise 7,31 $/cent olmaktadır yılı için hesaplanan YEKDEM RES fiyatı ortalama dolar kuru 2,9 TL olarak alınarak, Ort. Teşvik miktarı 7,67 $/cent ile çarpılarak hesaplanmıştır. 13

14 YEKDEM Yenilenebilir Enerji teşvik mekanizmasına bağlı olan santrallerin spot fiyatı ve Dolar kuruna bağlı olarak, maliyetlerin hesaplanarak UEÇM bazında dağıtılması YEK MALİYET (TL/MWh) 14,2 13,2 YEKDEM e ödenen toplam bedeller YILLAR YEKDEM TOP. TUTAR ,3 10,0 9, ,3 6,6 6,1 2,1 1,4 1,1 2,6 1,3 1,3 1,4 0,8 0,8 1,5 1,8 1,2 1,9 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK Yukarıdaki grafikte de görüldüğü üzere 2013 ve 2014 yıllarında piyasa katılımcılarına yansıtılan YEKDEM maliyeti oldukça düşük seyretmesine rağmen, artan teşvik miktarları ve YEKDEM e dahil olan katılımcı sayısının artması sebebi ile ciddi bir artış göstermiştir. YEKDEM teşvik miktarlarının artması, mekanizmaya dahil olan katılımcılar açısından olumlu bir gelişme olsa da piyasadaki diğer katılımcılara yansıtılan maliyeti artırması sebebiyle piyasa üzerinde olumsuz bir etkiye de sahiptir. 14

15 Yeşil Sertifika Dünyanın birçok ülkesi yeşil sertifika sistemini kullanmakta olup, uluslararası piyasalarda sertifika alım satımı yapabilmekte, böylece son kullanıcıya kullandığı elektriğin kaynağını seçme imkanı sağlamaktadır. Türkiye de böyle bir sistemin kurulması yenilenebilir enerji üretimini artırmak açısından büyük önem arz etmektedir. EPİAŞ olarak bu konuda çalışmalar yapmaktayız. Elektrik Piyasası Yeşil Sertifika

16 TEŞEKKÜRLER