ANKARA Mart Gelibolu Sok. No: 5 Kavaklıdere- Ankara Tel. : Faks: SUNUŞ

Transkript

1 T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERİMLİLİK HAFTASI KAPSAMINDA BST İL MÜDÜRLÜKLERİNCE DÜZENLENECEK ETKİNLİKLER İÇİN REHBER ANKARA Mart Gelibolu Sok. No: 5 Kavaklıdere- Ankara Tel. : Faks: SUNUŞ

2 Ülkelerin sürdürülebilir kalkınmasını ve rekabet gücünü belirleyen temel unsurlar işletmelerin, kurum ve kuruluşların verimlilik esaslı yapılanmaları, hizmet ve ürün üretebilmeleridir. Verimlilik, insan gücü ve çevreyi gözeterek kaynakların etkin kullanımı ile yüksek katma değer yaratacak şekilde doğru ürün ve hizmetleri üretmek anlamına gelmektedir. Ulusal kalkınmanın ve sürdürülebilir rekabetin önemli bir unsuru olan verimliliğin artırılmasına yönelik ulusal düzeyde yapılan çalışmalarda öncelikli olarak toplumun her kesiminde ve her ferdinde verimlilik bilincinin oluşturulması ve yaygınlaştırılması bir gerekliliktir. 08/06/2011 tarihli ve 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile işlevleri ve organizasyon yapısı yenilenen Bakanlığımızın verimlilik alanındaki görev ve yükümlülükleri de artmıştır. Bu kapsamda, verimlilik bilincinin oluşturulması ve yaygınlaştırılması amacıyla 2014 yılında başlatılan Verimlilik Haftası (Hafta) etkinlikleri, 2015 yılından itibaren Nisan ayının son haftasında (27 Nisan-3 Mayıs 2015) olmak üzere ulusal ölçekte yaygınlaştırılacaktır. İşletmelere, kurum ve kuruluşlara yönelik Verimlilik Proje Ödülleri ve Öğrenci Yarışmaları, verimlilik bilincini kamuoyuna benimsetmek amacıyla verimlilikle ilişkili konularda konferans, sempozyum, panel, seminer, çalıştay, teknik gezi vb. çeşitli etkinlikler düzenlenecektir. Verimlilik Haftası etkinlikleri Ankara da Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) Verimlilik Genel Müdürlüğü öncülüğünde, diğer illerimizde ise Bilim Sanayi ve Teknoloji (BST) İl Müdürlükleri öncülüğünde gerçekleştirilecektir. Bu rehber, BST İl Müdürlüklerine Verimlilik Haftası kapsamında etkinlik planlamasında yardımcı olmak ve illerin bölgesel işbirlikleri ile müstakil projeler geliştirmelerinde örnek teşkil etmesi amacıyla hazırlanmıştır. Verimlilik Haftası kapsamında planlanacak etkinlikler ile ilgili örnekler verilerek hazırlanan bu rehberin yararlı olmasını dileriz. Verimlilik Genel Müdürlüğü 2

3 İÇİNDEKİLER Sunuş i 1. Proje Çerçevesi Genel Amaç Bölgesel Amaç 4 2. Proje Çerçevesinin Hedefleri İllerde Verimlilik Haftası Kapsamında Önerilen Kurumsal İşbirliği Çerçevesi Verimlilik Haftası Kapsamında İşbirliği Yapılabilecek Kurum ve Kuruluşlar Verimlilik Haftası Kapsamında Kurum ve Kuruluşlarla İşbirliği Biçimi İllerde Verimlilik Haftası Kapsamında Yapılabilecek Etkinlikler Çerçevesi Etkinlik Türleri ve Uygulama Alanları Etkinlik Konuları (önerilen) Verimlilik Haftası Kapsamında İllerde Yürütülecek Etkinlik Uygulamaları İçin Önerilen Proje Yönetimi Yaklaşımı 9 6. Verimlilik Haftası Kapsamında Uygulanması Önerilen Proje Çerçevesi Örnekleri Verimlilik Konusunda Farkındalığın Oluşturulması ve Artırılması Verimlilik Konusunda Uygulamalar

4 1. PROJE ÇERÇEVESİ 1.1. Genel Amaç Verimlilik Haftası tüm Türkiye sathında verimlilik konusunda toplumda farkındalığın artırılması, bireylerde, işletmelerde, kurum ve kuruluşlarda ise uygulamalarla benimsetilmesi ve sonuç elde edici davranışlara dönüştürülmesi amacıyla yapılan bir etkinlikler haftasıdır. Verimlilik Haftasının sahipliği BSTB ile birlikte bütün kamu kuruluşları, kamu niteliğindeki sivil toplum kuruluşları, meslek odaları, sendikalar, üniversiteler, eğitim, öğretim kuruluşları ve toplumun bütün kesimlerindedir. Verimlilik Haftası; Ankara da yapılan açılış töreni ile birlikte eş zamanlı olarak Türkiye genelinde çok sayıda ilde de çeşitli etkinliklerle icra edilen bir hafta özelliği taşımaktadır. Etkinliklerin genel amacı, verimlilik bilincinin toplumumuzda oluşturulması, geliştirilmesi ve ülke çapında yaygınlaştırılması çalışmalarına katkıda bulunmaktır Bölgesel Amaç BST İl Müdürlüklerinin, illerde vilayet yönetim organizasyonu içinde yer alan diğer il müdürlükleri, üniversiteler, belediyeler, sivil toplum kuruluşları ile meslek odaları vb. kuruluşlar ile İl Milli Eğitim Müdürlükleri yetki alanındaki eğitim ve öğretim kurumları ile yapacakları işbirlikleri sonucunda; Verimlilik bilincinin toplumun her kesiminde oluşturulması ve geliştirilmesi, Verimli davranış bilincinin bireylerde ve organizasyonlarda bir tutuma dönüştürülmesi, yerleştirilmesi, Kurum ve kuruluşlarla işbirliği halinde veya müstakil olarak illerde verimlilik artırıcı etkinliklerin düzenlenmesi amaçlanmaktadır. 2. PROJE ÇERÇEVESİNİN HEDEFLERİ Projenin uygulanması ile birlikte aşağıdaki hedeflere ulaşması beklenmektedir; Verimlilik algısının toplumun bütün kesimlerinde oluşturulması ve geliştirilmesi, Verimliliğin bireylerde ve organizasyonlarda davranış biçimine dönüşümünün ve içselleştirilmesinin sağlanması, Verimlilik ile ilgili sorun alanlarının belirlenmesine yönelik ortamlar oluşturularak çözüm önerilerinin geliştirilmesine destek olunması, Ülkenin geleceğini yönlendirecek özgün ve farklı düşünceler üreten, verimlilik algısı yüksek bireyler yetişmesine katkıda bulunulması, 4

5 İşletmeler ile kurum ve kuruluşlarda verimlilik temelli yapısal dönüşümlerin geliştirilmesine katkı sağlanması, İşletmeler ile kurum ve kuruluşlar arasında verimlilik alanında işbirliği yapılması, ortak çalışma kültürünün oluşturulması ve geliştirilmesi, İşletmeler ile kurum ve kuruluşlar arasında verimlilik alanında öncelikli bulunan konularda sonuç alıcı örnek uygulamaların başlatılması ve geliştirilmesi. Verimlilik alanında yurt içinde ve yurt dışında yapılmış iyi uygulamaların işletmelerde, kurum ve kuruluşlarda yaygınlaştırılmasının sağlanması. 3. İLLERDE VERİMLİLİK HAFTASI KAPSAMINDA ÖNERİLEN KURUMSAL İŞBİRLİĞİ ÇERÇEVESİ 3.1. Verimlilik Haftası Kapsamında İşbirliği Yapılabilecek Kurum ve Kuruluşlar Verimlilik Haftası kapsamında BST İl Müdürlüklerinin kurumlar arası işbirliği çerçevesinde bölgelerinde işbirliği yapabileceği kurum ve kuruluşlar aşağıda yer almaktadır: Kamu Kurum ve Kuruluşları - Vilayet mülki idaresi bünyesinde yer alan Kaymakamlıklar, İl Müdürlükleri ve benzeri kamu kurum ve kuruluşları - Belediyeler - İl Özel İdaresi - Kalkınma Ajansları vb. Üniversiteler, Enstitüler - İllerde bulunan Üniversiteler - Üniversiteler bünyesinde yer alan Enstitüler ve Yüksekokullar - Diğer enstitüler, eğitim ve araştırma merkezleri - Üniversitelerde yer alan öğrenci kulüpleri (endüstri müh / verimlilik toplulukları, vb) Eğitim ve Öğretim Kuruluşları - Liseler, Teknik ve Meslek Liseleri - Ortaokullar - Özel Nitelikli Okullar (engelli okulları vb.) Kamu Niteliğindeki Sivil Toplum Kuruluşları, Kamu Desteğine Sahip Organizasyonlar - Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Borsaları - Organize Sanayi Bölgeleri Yönetimleri - Vakıflar - Ziraat Odaları - Meslek Odaları Diğer Sivil Toplum Kuruluşları - İş Adamları ve Genç İşadamları Dernekleri - Kadın Dernekleri 5

6 - Engelliler Dernekleri - Meslek Dernekleri ve Vakıfları - Diğer Gönüllü Yardım Dernekleri İşletmeler ve Kamu İştirakleri - Büyük ve orta ölçekli işletmeler - Kamu iştirakleri ( İl Özel İdaresi İştirakleri ve Kamu İktisadi Teşebbüsleri) 3.2. Verimlilik Haftası Kapsamında Kurum ve Kuruluşlarla İşbirliği Biçimi İllerde Yürütülecek Etkinliklerin Çerçevesinin Hazırlanması Verimlilik Haftası kapsamında illerde yürütülecek etkinliklerin yukarıda 3.1. maddesinde açıklanan kurum ve kuruluşların yöneticisi veya karar verici yetkililerinin katılımları ile belirlenmesi önerilmektedir. Bu amaçla illerde bir Verimlilik Haftası Etkinlikleri Yürütme Kurulunun oluşturulması ve bu kurulun Verimlilik Haftası tarihinden yeterince önce geniş katılımlı bir toplantı (veya çalıştay) düzenleyerek alt çalışma grupları ile etkinlik türlerini belirlemelerinin yararlı olacağı düşünülmektedir. Proje Sahipliğinin ve Biçiminin Belirlenmesi Verimlilik Haftası etkinlikleri proje çerçevesinin belirlenmesi sonrasında, alt çalışma gruplarınca her bir etkinliğin uygulama aşamaları ve süreçleri, proje uygulama yaklaşımı ile tanımlanmalıdır. Etkinliklerin tanımlanmasında; projenin sahipliği projenin amacı proje uygulamasında ulaşılması arzu edilen hedefleri etkinliğin koordinasyonu etkinliğin yapılmasında yer alacak kuruluşlar etkinlikte görev alacak insan kaynağı etkinliğin maliyeti, zaman planı ve bütçe ayrıntıları belirlenmiş olmalıdır. Proje Yönetimi ve Proje Ortaklarının Belirlenmesi Verimlilik Haftası kapsamında uygulanmasına karar verilen her bir etkinliğin proje sahipliği, projenin yönetimi, koordinasyonu ve proje ortakları belirlenmiş olmalıdır. Burada proje sahipliği ve proje ortaklığından anlaşılması gereken etkinliğin yapılması için gereken insan gücü, bütçe ve etkinliğin yürütüleceği mekân vb. kaynakların temin edilmesine doğrudan katkı verebilecek kurum ve kuruluşlar düşünülmelidir. 4. İLLERDE VERİMLİLİK HAFTASI KAPSAMINDA YAPILABİLECEK ETKİNLİKLER ÇERÇEVESİ Verimlilik Haftası kapsamında illerde yapılabilecek etkinliklerin işbirliği potansiyeli bulunan kurum, kuruluş ve işletmeler işbirliğiyle belirlenmesi etkinlik uygulamalarının başarısını artıracaktır Etkinlik Türleri ve Uygulama Alanları Verimlilik Haftası Açılış Töreni 6

7 İllerde bir üniversitenin, ticaret ve sanayi odasının veya bir kamu kuruluşunun ev sahipliğinde; üniversiteler, eğitim-öğretim kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ortak katılımıyla bir salon toplantısı biçiminde Verimlilik Haftası Açılış Töreni nin yapılması ve verimlilik konusunda konferans verilmesidir. Konferanslar, Söyleşiler ve Seminerler Üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, işletmeler, eğitim-öğretim kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, ticaret, sanayi veya meslek odalarında öğrencilere, öğretmenlere, çalışanlara ve diğer ilgili kişilere yönelik olarak verimlilik konusunda bilinçlendirmeyi artıracak konferanslar, söyleşiler ve seminerler düzenlenmesidir. Sempozyum ve Paneller Seçilmiş bir konu başlığı kapsamında, üniversiteler, eğitim-öğretim kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, işletmeler ile illerde bulunan kamu kuruluşlarının katılımına açık sempozyum ve paneller düzenlenmesidir. Çalıştaylar, Odak Grup Toplantıları Verimlilikle ilişkili olarak belirlenecek bir konuda fikir, düşünce, teşhis, çözüm üretme amaçlı olarak çok taraflı işbirlikleri ve katılımlarla çalıştay ve odak grup toplantıları düzenlenmesidir. Teknik Geziler Üniversite, lise ya da ortaöğretim öğrencilerine yönelik olarak verimlilik konusundaki uygulamaların yerinde görülmesi amacıyla işletmelere teknik geziler düzenlenmesidir. Yarışmalar Verimli çalışmayı, verimli uygulamaları, verimliliği artırıcı fikir ve düşünceleri teşvik etmek amacı ile kurum ve kuruluşlarda, işletmelerde, okullarda özendirici yarışmaların düzenlenmesidir. İyi Verimlilik Uygulamalarının Tanıtılması Kurum ve kuruluşlarda, işletmelerde, üniversitelerde, okullarda verimlilik alanındaki iyi uygulamaların diğer kuruluşlara ve kamuoyuna tanıtılması, duyurulmasıdır. Sergiler Toplumda verimlilik konusundaki algının artırılmasına yönelik olarak verimlilik alanında yapılan yarışma, iyi uygulamalar, verimliliği artıran yenilikçi çalışmalar ile fikir ve düşüncelerin sergilenmesidir Etkinlik Konuları (Önerilen) 7

8 Verimlilik Bilinçlendirme Toplantıları: Seminerler / Konferanslar Bireysel gelişim eğitimleri (zaman yönetimi, stresle baş etme, hızlı okuma ve anlama vb.) Organizasyonel gelişim eğitimleri (yeniden yapılanma, insan kaynakları yönetimi vb.) Markalaşma Yenilik ve Ar-Ge Pazarlama İş sağlığı ve güvenliği Girişimcilik Enerji Verimliliği Çalıştaylar ve Uygulamalı Eğitimler (Atölye Çalışmaları) Sürekli iyileştirme- Kaizen Yalın üretim Aile işletmelerinde kurumsallaşma Aile işletmeleri ilkelerinin (Anayasa) hazırlanması Süreç iyileştirme İşletmelerde /kuruluşlarda öneri sistemlerinin geliştirilmesi Verimlilik sorunlarının belirlenmesi ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi Verimlilik Temalı Yarışmalar İşletmelere yönelik verimlilik fikir ve/veya proje yarışması İşletmelerde uygulanan öneri sistemleri kapsamında başarılı uygulamalar yarışması Üniversite öğrencilerine yönelik verimlilik konulu proje yarışması MEB okullara yönelik (ortaokul/lise) verimlilik konulu resim yarışması MEB okullara yönelik (ortaokul/lise) verimlilik konulu fikir yarışması MEB okullara yönelik (ortaokul/lise) verimlilik konulu video klip/kısa film yarışması Serbest çalışanlar ve girişimcilere yönelik fikir yarışmaları (yenilik- inovasyon- verimlilik) STK lara yönelik (kadın dernekleri, engelliler derneği vs.) verimlilik konulu fikir yarışması Organize Sanayi Bölgelerinde Ergonomik Fabrika Yerleşimi Yarışması İşletmelerde kaza önlemeye yönelik iyi uygulamalar yarışması 5. VERİMLİLİK HAFTASI KAPSAMINDA İLLERDE YÜRÜTÜLECEK ETKİNLİK UYGULAMALARI İÇİN ÖNERİLEN PROJE YÖNETİMİ YAKLAŞIMI 5.1. Etkinlik Uygulama Alanlarının Belirlenmesi İlin sosyal-ekonomik gelişim düzeyi ve ilin gelişim öncelikleri göz önünde bulundurularak; illerde bir Verimlilik Haftası Etkinlikleri Yürütme Kurulunun oluşturulması ve bu kurulun Verimlilik Haftası 8

9 uygulama tarihinden önce geniş katılımlı bir toplantı (veya çalıştay) düzenleyerek alt çalışma grupları ile etkinlik türlerini belirlemeleri önemli bulunmaktadır Etkinlik Konusunun Projelendirilmesi, Yönetimi ve u Verimlilik Haftası etkinlikleri proje çerçevesinin belirlenmesi sonrasında, alt çalışma gruplarınca her bir etkinliğin uygulama aşamaları ve süreçleri, proje uygulama yaklaşımı biçiminde tanımlanmalıdır. Etkinlikler projelendirilirken; proje sahipliği, projenin yönetimi, koordinasyonu, proje uygulamasında işbirliği yapılacak kurum ve kuruluşlar ve bunların sağlayacağı katkılar belirlenmelidir Etkinlik Uygulamasının Kaynak ve Zaman Planlaması Verimlilik Haftası etkinliklerinin projelendirilmesinde her bir etkinliğin uygulama aşamaları göz önünde bulundurularak; proje uygulaması için gerekli insan kaynakları ve bütçesi belirlenmeli, bu kaynakların nasıl temin edileceği tanımlanmalıdır. Benzer biçimde proje uygulamasının zaman çizelgesi de hazırlanmış olmalıdır. 6. VERİMLİLİK HAFTASI KAPSAMINDA UYGULANMASI ÖNERİLEN ÖRNEK PROJELER Aşağıda Verimlilik Haftası kapsamında BST İl Müdürlükleri öncülüğünde gerçekleştirilebilecek proje önerileri verilmektedir Verimlilik Konusunda Farkındalığın Oluşturulması ve Artırılması Proje Önerisi 1 Ortaöğretim Düzeyinde Mesleki ve Teknik Eğitim Veren Okul Öğrencilerine Yönelik Teknik Gezi Düzenlenmesi İşletmelerdeki verimlilikle ilgili çalışmaların yerinde görülmesi İşletme-okul işbirliğinin sağlanması Öğrencilerin teknik bilgilerinin artırılması Organize Sanayi Bölgeleri, Sanayi Odaları, Sanayi ve Ticaret Odaları İşletmeler Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, Milli Eğitim İl Müdürlüğü Proje Önerisi 2 Verimlilik Bilinci Oluşturmaya Yönelik Konferanslar Düzenlenmesi 9

10 Çalışanlara yönelik verimlilik bilincinin oluşturulması ve geliştirilmesi amacıyla Verimli Olmak İçin Stratejiler İş Yaşamı ve Verimlilik vb. başlıklarda konferanslar düzenlenmesi Üniversitelerin ilgili bölümleri Özel sektördeki eğitmenler Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, Organize Sanayi Bölgeleri, Sanayi Odaları, Sanayi ve Ticaret Odaları, Diğer Sivil Toplum Kuruluşları, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları Proje Önerisi 3 Verimlilik Artırma Teknik ve Yaklaşımları İle İlgili Seminerler Düzenlenmesi Çalışanlara İnsan İlişkileri ve İletişim, Zamanın Verimli Kullanılması, verimlilik artırma teknik ve yaklaşımları konusunda bilgilendirme yapılması Stres Yönetimi vb. Üniversitelerin ilgili bölümleri Özel sektördeki eğitmenler Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İl Müdürlüğü, Organize Sanayi Bölgeleri, Sanayi Odaları, Sanayi ve Ticaret Odaları ve Diğer Sivil Toplum Kuruluşları, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları Proje Önerisi 4 Çevre Bilincinin Oluşturulması ve Çevre Kirliliğinin Önlenmesi vb. Konularda Konferanslar Düzenlenmesi Çalışanlara yönelik olarak çevre bilincinin oluşturulması ve geliştirilmesi amacıyla Verimlilik ve Çevre, Temiz Üretim ve Verimlilik vb. başlıklarda konferanslar düzenlenmesi Üniversitelerin Çevre Mühendisliği Bölümleri Çevre İl Müdürlüğü Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, Organize Sanayi Bölgeleri, Sanayi Odaları, Sanayi ve Ticaret Odaları, Diğer Sivil Toplum Kuruluşları, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları Proje Önerisi 5 10

11 İlköğretim Düzeyindeki Devlet ve Özel Okul Öğrencilerine Yönelik Verimlilik Temalı Resim Yarışması Düzenlenmesi İlköğretim düzeyindeki öğrencilerin verimlilik konusunda düşüncelerini resimle ifade etmelerinin sağlanması ve ödüle layık görülenlere plaket verilmesi İlköğretim Okulları (Resim Öğretmenleri) Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, Milli Eğitim İl Müdürlüğü Proje Önerisi 6 İlde Temel Olarak Belirlenen Sorunlara İlişkin Uzman Kişilerin Katıldığı Paneller Düzenlenmesi İlde ihracat, ithalat, sektörel ticaret, Ar-Ge, yenilik, AB fonları, KOSGEB destekleri vb. konulardaki sorunları verimlilik bakış açısı ile ele almak, çözüm getirebilmek, bilgilendirme yapmak ve fırsatları değerlendirmek amacıyla özel ve kamu sektöründen konusunda uzman kişilerin katıldığı paneller düzenlenmesi Üniversiteler Sivil Toplum Kuruluşları İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları Özel sektör kuruluşları Kalkınma Ajansları KOSGEB Hizmet Merkezi Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 6.2. Verimlilik Konusunda Uygulamalar Proje Önerisi 1 İlde Öne Çıkan Sektör İçin Verimlilik Sorunları, Çözümler ve Fırsatlarla İlgili Olarak Sektör Temsilcilerinin Katılacağı Atölye Çalışması Yapılması İldeki en önemli sektör için sektör temsilcilerinin bir araya getirilmesi ve sorunlara verimlilik bakış açısı ile çözüm aranması Özel sektördeki danışmanlar Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, Sektörle İlgili Sivil Toplum Kuruluşları, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları Proje Önerisi 2 11

12 Başarı Hikâyelerinin Anlatıldığı Sohbet Toplantıları Düzenlenmesi İlin tanınmış iş adamları, sporcuları, mesleğinde başarılı kişilerin bir araya getirilmesi ve deneyim paylaşımının yapılması Üniversiteler Sivil Toplum Kuruluşları İş Adamları : Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, Sektörle İlgili Sivil Toplum Kuruluşları, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, Üniversiteler Proje Önerisi 3 OSB lerin Genel Olarak Sorunlarının Belirlenmesi ve Verimlilik Artırma Teknik ve Yaklaşımları Kapsamında Çözüm Önerilerinin Belirlenebilmesi Amacı İle Sanayici Odak Grup Toplantıları Yapılması İlde bulunan OSB de yer alan işletme sahiplerinin ve üst düzey yöneticilerinin katılacağı odak grup toplantıları yapılması Üniversiteler Özel sektör danışmanları Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, OSB 12