GÖRÜNÜR IŞIĞIN HAVUZ SULARININ DEZENFEKSİYONUNDA ALTERNATİF BİR YÖNTEM OLARAK KULLANILMASI

Transkript

1 GÖRÜNÜR IŞIĞIN HAVUZ SULARININ DEZENFEKSİYONUNDA ALTERNATİF BİR YÖNTEM OLARAK KULLANILMASI Hazırlayan Öğrenciler Dila Berfin UÇAN 7-F Ekin Ladin TÜRKMEN 7-F Danışman Öğretmen Melike TURAN İZMİR, 2014

2

3 İÇİNDEKİLER 1. Proje özeti Projenin amacı Giriş Yöntem Ulaşılan sonuçlar ve sonuçların değerlendirilmesi Proje Bütçesi Proje Takvimi Kaynaklar Proje ile ilgili fotoğraflar

4 Proje Adı: GÖRÜNÜR IŞIĞIN HAVUZ SULARININ DEZENFEKSİYONUNDA ALTERNATİF BİR YÖNTEM OLARAK KULLANILMASI 1. Proje Özeti Hava, su, toprak kirlenmesi birçok hastalık için zemin hazırlayan, bazı hastalıkların yayılmasını kolaylaştıran bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu ortamlardaki mikroorganizmalar, mantarlar ve asalaklar canlı vücudunda ciddi hastalıklara sebep olabilirler. Bu projemizde, hastalığa sebep olabilecek mikroorganizmalar üzerinde görünür ışığın etkisinden yararlanarak havuz temizliğine katkıda bulunmayı amaçladık. Görülebilen ışınların, dünyadaki yaşam için önemi çok fazladır. Fotosentetik organizmalar ışık enerjisinden yararlanırlar. Organizmaların dalga boyu değişik ışığa karşı gösterdikleri duyarlılıklar farklıdır. Biyolojik olayların büyük bir kısmı ışığın kontrolündedir. Projemizde bu bilgiden yola çıkarak havuz suyundaki mikroorganizmaların üremesine görünür ışığın etkisini araştırmak için bir deney tasarladık. Bu deney için havuz suyundan numune alarak suyu otoklav ile sterilize ettik. Deneyi 1 kontrol ve 4 değişken grup ile oluşturduk. Kontrol grubunda hiçbir ışık kullanmadık. Üzerini de alüminyum folyo ile kapatarak karanlık bir ortam oluşmasını sağladık. Beherlerin içine 200 ml havuz suyundan koyarak her birinin üzerine direk ışık gelecek şekilde renkli ampulleri sabitledik. Farklı renklerde görünür ışık elde etmek için Kırmızı, Sarı, Yeşil, Mavi renklerde ampuller kullandık. Farklı renk ışıkların mikroorganizmalar üzerindeki etkisini görmek için havuzlarda sıklıkla karşılaşılan Escherichia coli ve Staphylococcus aureus bakterilerini kullandık. Ürettiğimiz bakterileri her gruba 1 ml olmak üzere enjekte ettik ve lambaları çalıştırdık. 2. saat, 7. saat ve 24. saat ler sonunda 1 kontrol ve 4 deney grubundan 5 ml örnekler alarak Seyreltme Plaka Yöntemini kullanarak bakteri sayımını gerçekleştirdik ve sayım sonucunda veriler elde ettik. Deneysel adımları E. coli ve S. aureus bakterileri için ayrı ayrı tekrarladık ve bulduğumuz sonuçları karşılaştırdık. Kontrol grubuna göre en fazla azalma 3 saatte de yeşil ışıkta gerçekleşmektedir. Yeşil ışıktan sonra Mavi ışık gelmektedir. Sarı ve Kırmızı ışığın farkı E.coli bakterisi için ayırt edilemezken S. aureus bakterisinde Kırmızı ışığın Sarıya göre daha etkili olduğu görülmektedir. 2

5 2. Projenin Amacı Çevresel etmenlerin halk sağlığı üzerindeki etkisi giderek daha büyük önem kazanmaktadır. Hava, su, toprak kirlenmesi birçok hastalık için zemin hazırlayan, bazı hastalıkların yayılmasını kolaylaştıran bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu ortamlardaki mikroorganizmalar, mantarlar ve asalaklar canlı vücudunda ciddi hastalıklara sebep olabilirler. Projemizin amacı, hastalığa sebep olabilecek mikroorganizmalar üzerinde görünür ışığın etkisinden yararlanarak havuz temizliğine katkıda bulunmaktır. 3. Giriş İnsanın dışındaki her şey çevrenin öğesidir. Çevre, canlıların yaşamı üzerinde etkili olan faktörlerin bütünüdür. Çevrede sağlığı doğrudan ya da dolaylı yoldan etkileyen önemli etkenler bulunmaktadır. Hava, su, toprak çevrenin önemli birer parçasıdır. Bu alanların kirlenmesi doğrudan hastalık nedeni olabildiği gibi, bazı hastalıkların yayılmasını kolaylaştırabilir. Tüm canlılar suya bağımlıdır. Sağlık için uygun olmayan su içinde taşıyabildiği çözünmüş ve çözünmemiş organik tuzlar, mikroorganizmalar ve bitkisel maddeler ile çeşitli hastalıklara neden olabilir. Mikroorganizmalar, gözle görülemeyecek kadar küçük olan ve mikroskopla incelenebilen canlılardır. Toksik kimyasalların yaşanmaz hale getirmediği tüm su birikintileri organizmaların yaşama bölgesidir. Göller, birikintiler, denizler, nehirler, havuzlar sayılamayacak kadar çok sayıda mikroorganizmaya ev sahipliği yapmaktadır (1). Bakteriler, tek hücreli mikroorganizma grubudur. Bakteri sporları çevre koşullarına çok dayanıklıdır ve uzun süre canlı kalabilirler. Yeryüzündeki her ortamda bakteri mevcuttur. Birçok farklı türe sahip olan bakteriler, bulundukları ortamlarda, optimal koşullar altında, türlerinin genetik özelliklerine göre, iyi bir üreme ve gelişme gösterirler. Ancak, bu uygun şartlar uzun bir süre devam etmezse belli bir zaman sonra bakterilerin üremeleri durur ve sayılarında azalmalar meydana gelir. 3

6 Genel olarak mikroorganizmaların üremeleri üzerinde etkili olan etmenler arasında; fiziksel (ısı, radyasyon, basınç, elektrik ), kimyasal ve biyolojik birçok etken bulunmaktadır (2). Biz tifo, dizanteri, göz, kulak, burun, boğaz enfeksiyonları, deri hastalıklarına sebep olan bakteriler için uygun bir yaşam alanı olması nedeniyle yüzme havuz sularının dezenfekte edilmesi için alternatif bir yöntem bulmaya karar verdik. Araştırmamız sırasında havuz sularının dezenfeksiyonunda kullanılan ultraviyole ışınlarının ( UV ) radyasyon yaymasından dolayı toplum sağlığı açısından sağlık riski oluşturabileceğini düşündük. Görünür ışığın da bakteriler üzerinde etkili olabileceği düşüncesi geliştirdik ve çalışmalarımızı bu yönde sürdürdük. Işığın doğal kaynağı güneştir. Güneş ışınları dünya için iyi bir radyasyon kaynağıdır. Elektromanyetik dalgalar halinde güneşten dünyamıza gelen ışık içinde dalga boyları birbirinden oldukça farklı olan görülebilen ışınlar, UV- ışınları, infrared ışınları ve radyo dalgaları bulunur. Görünür ışık, elektromanyetik tayfın insan gözü tarafından saptanabilen aralığıdır. Bu dalga boyu aralığına sadece ışık da denmektedir. Kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, mor ve bu renklerin çeşitli tonlarından oluşur (3). Görülebilen ışınların, dünyadaki yaşam için önemi çok fazladır. Fotosentetik organizmalar ışık enerjisinden yararlanırlar. Organizmaların dalga boyu değişik ışığa karşı gösterdikleri duyarlılıklar farklıdır. Biyolojik olayların büyük bir kısmı ışığın kontrolündedir (4). 4. Yöntem Havuz suyundaki mikroorganizmaların üremesine görünür ışığın etkisini araştırmak için bir deney tasarladık. Bu deney için havuz suyundan numune alarak suyu otoklav ile sterilize ettik. Deneyi 1 kontrol ve 4 değişken grup ile oluşturduk. Her bir grup için aynı boyutlarda steril cam beherler kullandık. Cam beherlerin çevresini alüminyum folyo ile kaplayarak dışarıdan gelen ışığın etkilerini en aza indirdik. Kontrol grubunda hiçbir ışık kullanmadık. Üzerini de alüminyum folyo ile kapatarak karanlık bir ortam oluşmasını sağladık. Beherlerin 4

7 içine 200 ml havuz suyundan koyarak her birinin üzerine direk ışık gelecek şekilde renkli ampulleri sabitledik. Farklı renklerde görünür ışık elde etmek için Kırmızı, Sarı, Yeşil, Mavi renklerde ampuller kullandık. Farklı renk ışıkların mikroorganizmalar üzerindeki etkisini görmek için havuzlarda sıklıkla karşılaşılan Escherichia coli ve Staphylococcus aureus bakterilerini kullandık. Bu bakterileri deneye başlamadan 1 gün önce Ege Üniversitesi Biyoloji Bölümünde sıvı besiyerinde (triptik soya broth) ürettik. Ürettiğimiz bakterileri her gruba 1 ml olmak üzere enjekte ettik ve lambaları çalıştırdık. 2. saat, 7. saat ve 24. saat ler sonunda 1 kontrol ve 4 deney grubundan 5 ml örnekler alarak steril tüplere yerleştirdik ve tüplerin üzerine hangi gruba ve kaçıncı saate ait olduklarını belirlemek için etiketler yapıştırdık. Aldığımız örnekleri Ege Üniversitesi Biyoloji Bölümü Temel ve Endüstriyel Mikrobiyoloji A.B.D. götürerek Dr. Onur Akpınar ın yardımlarıyla Seyreltme Plaka Yöntemini kullanarak bakteri sayımını gerçekleştirdik ve sayım sonucunda elde ettiğimiz verilerle Tablo1 ve Tablo 2 yi oluşturduk. Deneysel adımları E. coli ve S. aureus bakterileri için ayrı ayrı tekrarladık ve bulduğumuz sonuçları karşılaştırdık. Tablo1 ve Tablo 2 incelendiğinde iki bakteri türü içinde en etkili ışığın yeşil renk olduğu görülmektedir. Kontrol grubuna göre en fazla azalma 3 saatte de yeşil ışıkta gerçekleşmektedir. Yeşil ışıktan sonra Mavi ışık gelmektedir. Sarı ve Kırmızı ışığın farkı E.coli bakterisi için ayırt edilemezken S. aureus bakterisinde Kırmızı ışığın Sarıya göre daha etkili olduğu görülmektedir. 5. Ulaşılan Sonuçlar ve Sonuçların Değerlendirilmesi Havuz suyunda sarı, kırmızı, mavi ve yeşil ışığın bakterilerin üreme hızına etkisi araştırıldı. E. coli ve S. aureus bakteri türleri için üreme hızında en fazla azalmanın yeşil ışıkta oluştuğu görüldü. Görsel olarak güzel göründüğünden havuzlar genellikle geceleri değişik renklerle ışıklandırılmaktadır. Havuzlarda ışıklandırma yapılırken yeşil ve mavi ışık yoğun olarak kullanıldığında havuzun temizlenmesine de katkıda bulunulmuş olur. Görünür ışık mikroorganizmaları tamamen öldürmede yetersiz kalsa da havuz temizliğine katkıda bulunarak daha az kimyasal kullanılmasını sağlayabilir. Temizlik görünür ışıkla yapıldığından UV ışığın zararlı etkilerine de maruz kalınmaz. Bunun yanında havuzlarda kirliliğine neden olan mavi-yeşil algler (su yosunları) fototrof canlılardır. Çoğalmaları için ışığa ihtiyaçları vardır. Fakat yeşil ışığı kullanamadan geri yansıtırlar. Bu nedenle yeşil görünürler. Yeşil ışığın havuz temizliğinde kullanılması su yosunlarının artışını da engelleyecektir. 5

8 6. Proje Bütçesi 4 adet 15W renkli(sarı, Kırmızı, Mavi, Yeşil) ampul 5 adet cam beher 30 adet steril cam tüp Sıvı besi yeri (triptik soya broth) 100 adet petri kabı Toplam maliyet: 80TL 7. Proje Takvimi Proje ile ilgili literatür kaynak taraması yapıldı Deney malzemelerinin tespit ve temin edilmesi Deneyin gerçekleştirilmesi Proje raporunun yazılması. 8. Kaynaklar

9 PROJE İLE İLGİLİ FOTOĞRAFLAR 7

10 8

11 9