YÖNETMELİĞİ. A. Mahir ERDEM kanı. 10 Ocak 2008 İstanbul

Transkript

1 BİTKİSEL ATIK YAĞLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ A. Mahir ERDEM Atık k Yönetimi Y Dairesi Başkan kanı 10 Ocak 2008 İstanbul

2 Bitkisel Yağ Üretimi ve At k Bitkisel Yağlar

3 ÜLKEMİZDE HER YIL YAKLAŞIK 1,5 MİLYON TON BİTKİSEL YAĞ TÜKETİLMEKTEDİR. ÖZELLİKLE KIZARTMA İŞLEMLERİNDEN SONRA 350 BİN TON CİVARINDA KIZARTMALIK ATIK BİTKİSEL YAĞ OLUŞTUĞU TAHMİN EDİLMEKTEDİR.

4 Bitkisel At k Yağlar n Çevreye Zararlar

5 BİTKİSEL ATIK YAĞLARIN ÇEVREYE ZARARLARI Bitkisel yağlar yağlaryüksek sıcaklıkta kolaylıkla okside oksideolmakta kullanım ömürlerini tamamladıktan sonra sonraekotoksik özellikler göstermektedir. 1 Lt LtATIK YAĞ YAĞ1 MİLYON LİTRE LİTRE İÇME İÇME SUYUNU KİRLETEBİLMEKTEDİR. Kullanılmış bitkisel atık atık yağlar yağlar evsel evsel atıksu atıksukirliliğinin %25 ini oluşturmaktadır.

6 Kullanılmış kızartmalık yağlar yağlar yer yer altı altısularının kirlenmesine neden neden olmaktadır. Kirlenen yer yer altı altısularını temizlemek çok çok pahalı pahalıve ve zordur. Yer Yer altı altısuları sularıher ülke ülke için için önemli önemli bir bir içme içme suyu suyu kaynağıdır.

7 Denize, akarsuya ve ve göle göle ulaşan ulaşan bitkisel atık atık yağlar, kuşlara, balıklara ve ve diğer diğer canlı canlıtürlerine zarar zarar vermektedir. Atık Atıkbitkisel yağlar yağlar su suyüzeyini kaplayarak havadan suya suyaoksijen oksijentransferini önlemektedir. Atık Atık yağlar yağlarzamanla suda suda bozunarak sudaki sudakioksijeni tüketmektedir.

8 BİTKİSEL ATIK YAĞLARIN KENTSEL ALTYAPIYA ZARARLARI Bu Bu atık atık yağlar yağlar atıksu atıksutoplama sistemlerinin (kanalizasyon, kollektörler vs.) vs.) daralmasına ve ve tıkanmasına neden neden olmaktadır.

9 Silivri belediyesine ait kanalizasyon sisteminden çıkarılmış taşlaşmış atık yağ

10 SONUÇ ATIK BİTKİSEL YAĞLAR EKOTOKSİK ÖZELLİKLERİNDEN DOLAYI ÇEVREYLE UYUMLU OLARAK YÖNETİLMESİ GEREKEN ATIKLAR ARASINDA YER ALMAKTADIR.

11 BİTKİSEL ATIK YAĞLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ TARİH VE SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞTİR.

12 Amaç Atık yağların üretiminden bertarafına kadar, Doğrudan veya dolaylı bir biçimde alıcı ortama verilmesinin önlenmesini, Gerekli teknik ve idari standartlar ile hukuki ve teknik esasların düzenlenmesini sağlamaktır.

13 Kapsam 1- Soap-Stock 2- Tank Dibi Tortular 3- Yağlı Topraklar 4- Yağ Tutuculardan Çıkan Yağlar 5- Kullanılmış Kızartmalık Yağlar ile kullanım ömrü geçmiş yağlar Bitkisel Bitkisel yağ yağrafine sanayiinden kaynaklanmaktadır. Bitkisel yağ yağdepolanan tank tank sistemlerinden kaynaklanmaktadır. Bitkisel yağ yağrafine sanayiinden kaynaklanmaktadır. Çeşitli Çeşitli tesislerin özellikle arıtma arıtma sistemlerinin yağ yağseperatörlerinden kaynaklanmaktadır. Otel, Otel, motel, motel, restoran, yemek yemek fabrikaları, fast fastfood, food, konut konut vb vb noktalardan kaynaklanmaktadır.

14 Bitkisel atık k yağlar ların n kullanım alanları Ürün n geri kazanımı (Biyodizel, Sabun, Yemlik Yağ vb.) (Bakanlıktan ktan toplama lisansı almış geri kazanım m tesislerinde) Enerji geri kazanımı (Bakanlıktan ktan lisanslı tesislerde yakma)

15 Genel İlkeler Atık yağların ithali yasaktır. Atık yağların kaynakta azaltılması ve geri kazanılması esastır. Geri kazanıma uygun olmayan atık yağlar bertaraf edilir. Kullanılm lmış kızartmalık k yağlar ların doğrudan veya dolaylı olarak yemeklik yağlara, ham yağlara, mineral yağlara karıştırılması ve doğrudan yakıt olarak kullanılması yasaktır.

16 Kullanılmış kızartmalık yağ üreten tesisler, bu yağların toplanması için lisanslı geri kazanım tesisleriyle veya toplayıcılarla yıllık sözleşme yapmakla yükümlüdürler. Bu yağların ücretsiz olarak geri kazanımcıya veya toplayıcılara teslim edilmesi esastır. Atık yağlar, toplama lisanslı geri kazanım tesisleri ile geçici depolama izni almış toplayıcılar dışında gerçek ve tüzel kişiler tarafından toplanamaz, alınıp p satılamaz.

17 Mülki amirlerce alınacak tedbirler Belediyelerin yetki alanı dışında bulunan atık üreticilerinin lisansı almış geri kazanım tesisleriyle veya geçici depolama izni verilen toplayıcılarla larla yılly llık k sözles zleşme yapmalarını sağlamak lamak, Geçici depolama alanlarına na izin vermek, Atık k yağ taşı şıma lisansı vermek,

18 Belediyelerce alınacak tedbirler Yetki sahasında bulunan atık üreticilerinin geri kazanım m tesisleriyle veya valilikten geçici depolama izni almış toplayıcılarla larla yılly llık k sözles zleşme yapmalarını sağlamak yılından itibaren kullanılm lmış kızartmalık yağlar ların n hanelerden toplanması için in gerekli sistemi kurmak,, halkı bu konuda bilgilendirerek atık k yağ toplama faaliyetlerini 2008 yılı itibariyle başlatmak.

19 Atık yağlar için toplama lisansı verilmesi Atık yağları ürün elde etmek amacıyla kullanan geri kazanım tesisleri için Bakanlıktan atık yağ toplama lisansının alınması zorunludur.lisans süresi 3 yıldır. Geri kazanım tesisi bulunmayan gerçek veya tüzel kişilere toplama lisansı verilmez. Söz konusu tesislerin proseslerinin yeterliliği; 1) Biyodizel üretimi yapacak geri kazanım tesisleri için, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğüve TÜBİTAK tan, 2) Sabun, yemlik yağ ve diğer ürünlerin üretimini yapacak geri kazanım tesisleri için, TÜBİTAK ve bir üniversiteden alınacak teknik raporlarla belgelenir.

20 Atık yağlardan sabun ve diğer ürünlerin üretimi Geri kazanım tesisleri, sabun üretimi için Sağlık Bakanlığından, yemlik yağ üretimi için Tarım ve Köyişleri Bakanlığından gerekli izinleri alır. Bunların dışındaki ürünlerin üretimi ve kullanımı için gerekli izinler, meri mevzuat çerçevesinde ilgili kurumlardan alınır. Standardı belirlenmemiş olan geri kazanım ürünleri ile yarı mamuller nihai tüketim maddesi olarak kullanılmaz.

21 TOPLANAN ATIK YAĞLAR NE YAPILACAK? Kullanılmış kızartmalık yağların canlılar üzerindeki kanserojen etkileri dolayısıyla yem yem ve ve sabun sabun sanayinde kullanılması ilgili ilgili kurumların da da işbirliği ile ile yasaklanmıştır. Tarım Tarım ve ve Köyişleri Köyişleri Bakanlığı nca Bakanlığı nca 2005/ /24 sayılı sayılı tebliğ tebliğ ile ile yem yem sanayinde sanayinde kullanılması, kullanılması, Sağlık Sağlık Bakanlığı nın Bakanlığı nın tarih tarih ve ve sayılı sayılı yazısı yazısı ile ile de de sabun sabun üretiminde üretiminde kullanılması kullanılması yasaklanmıştır. yasaklanmıştır. BU BU DURUMDA KULLANILMIŞ KIZARTMALIK YAĞLAR YAYGIN OLARAK SADECE BİYODİZEL ÜRETİMİNDE KULLANILABİLİR.

22 Atık yağlardan biyodizel üretimi Atık yağlardan biyodizel üretimi yapacak tesisler, bu Yönetmelik kapsamında geri kazanım tesisi olarak değerlendirilir. Bu tesisler, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu nun teknik düzenlemelerine uygun üretim yapar ve piyasaya arz edilen ürünlere ilişkin olarak lisanlı dağıtım firmalarından alınacak teslimatla ilgili belgeleri altı aylık dönemlerde Bakanlığa sunar.

23 KIZARTMALIK YAĞLARIN LARIN GIDADAN ÇEKİLME SÜRECS RECİ Kızartma yağının sağlığa zarar vermemesi ve geri kazanılabilmesi açısından kızartma yağlarının kullanım süresinin, bir başka deyişle toplam polar madde ve toplam polimer madde içeriklerinin çok dikkatli bir şekilde izlenmesi gerekmektedir. Buna yönelik olarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı nca Kızartma Amacıyla Kullanılan Katı ve Sıvı Yağların Kontrol Kriterleri Tebliği (Tebliğ No: 2007/41) yayımlanarak tarihinde yürürlüğe girmiştir. Buna göre;

24 GIDADA KULLANILACAK KIZARTMALIK YAĞLARIN ÖZELLİKLERİ Ülke Toplam Polar Madde (%) Toplam Polimerik Madde (%) Oksitlenmiş Yağİçeriği (%) Asit Sayısı Dumanlama Noktası Yüksek Sıcaklık ( o C) Avusturya <27 <1 <2.5 > 170 <180 Belçika <25 <10 <5 > 170 <180 Şili <25 <1 <2 > 170 Fransa <25 Almanya <24 <0.7 İspanya <25 Macaristan <25 İtalya <25 <180 Hollanda <27 <16 <4.5 Türkiye 25 > 170

25 BİTKİSEL ATIK YAĞLAR KONUSUNDA YAPILAN UYGULAMALAR Kültür ve Turizm Bakanlığı nın denetimi altında bulunan restoran, otel, motel, turistik tesisler ve tatil köylerinin il bazında iletişim bilgileri ilgili Bakanlıktan istenmiş ve alınan verilere göre, kızartmalık yağ miktarlarının belirlenmesi ve Bakanlığa bildirilmesi konusunda Valiliklere talimat verilmiştir.

26 İl belediye ve büyükşehir belediye başkanlıklarına yönetmeliğin 8 inci maddesi gereğince 2008 yılından itibaren kullanılmış kızartmalık yağların hanelerden toplanmasına yönelik olarak plan ve projelerinin hazırlanarak Bakanlığın değerlendirilmesine sunulması ve yükümlülüklerinin yerine getirilmesi için talimat verilmiştir.

27 Kamu kurum ve kuruluşları, yemek hizmeti alım ihalelerinde lisanslı tesislerle sözleşme yapmış firmaları tercih etmeleri konusunda talimatlandırılmışlardır. Bitkisel yağ üreticilerinden yıllık piyasaya sürülen kızartmalık yağ miktarlarına ilişkin bilgilerin Bakanlığımıza gönderilmesi istenmiştir.

28 Bakanlığımızca tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Özel Tüketim Vergisine İlişkin Karar ın sadece yerli tarım ürünlerinden elde edilen otobiyodizele getirilen ÖTV tutarının sıfıra indirilmesi kararının bitkisel atık yağlardan üretilecek otobiyodizeli de kapsayacak şekilde kapsaması konusunda Maliye Bakanlığı ndan talepte bulunulmuştur.

29 Bayındırlık ve İskan Bakanlığına özellikle yeni yapılacak binalarda kullanılmış kızartmalık yağların kanalizasyon sistemine ulaşmasını engelleyecek yağ tutucu sistemlerin zorunlu hale getirilmesi için yasal düzenlemelerin yapılması talep edilmiştir.

30 Diğer yandan, kullanılm lmış kızartmalık k yağlar ların canlılar lar üzerindeki kanserojen etkileri dolayısıyla yla yem ve sabun sanayinde kullanılmas lması ilgili kurumların n da işbirlii birliği i ile yasaklanmış ıştır. (Tarım m ve Köyişleri Bakanlığı ığı nca 2005/24 sayılı tebliğ ile yem sanayinde kullanılmas lması,, Sağlık k Bakanlığı ığı nın n tarih ve 1697 sayılı yazısı ile de sabun üretiminde kullanılmas lması yasaklanmış ıştır.)

31 Kullanılmış kızartmalık yağların konutlardan toplanması için 2008 yılında başlayacak olan belediyelerin yükümlülüklerine ilişkin olarak pilot uygulamalar başlatılmıştır.

32 Bitkisel atık yağlar ve yönetmelik konusunda eğitim ve bilgilendirme çalışmaları başlatılmış olup, çok sayıda belediye ve bu bölgede bulunan işletme ve halkı bilgilendirme toplantıları ilgili belediyelerin koordinasyonunda yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir.

33 Tarım ve Köyişleri Bakanlığı nca tarihinde Kızartma Amacıyla Kullanılan Katı Ve Sıvı Yağların Kontrol Kriterleri Tebliği (Tebliğ NO: 2007/41) yayımlanarak, kızartmalık yağ olarak kullanılacak bitkisel yağların polar madde ve dumanlanma noktası standartları belirlenmiştir.

34 Çevre Kanunu nun 12 nci maddesine istinaden Bakanlığımıza yetki devri için başvuran belediyelerden çevre denetim birimini kurmuş 26 belediye başkanlığına (Büyükşehir, il belediyeleri ile ilçe belediyeleri) Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği nin 8 nci maddesi hükmü doğrultusunda yapılacak denetimler için yetki devri yapılmıştır.

35

36 Toplanan Kızartmalık Yağ Miktarı (Ton) yılı verisi Kasım ayı sonu itibariyledir.

37 Toplanan Rafineri Atığı Bitkisel Yağlar (Ton) yılı verisi Kasım ayı sonu itibariyledir.

38 Lisanslı Araç Sayısı

39 İzinli Geçici Depolama Alanı Sayısı

40

41 Geri Kazanım Tesisi Rafineri Biyodizel Rafineri Biyodizel Rafineri Biyodizel

42 İLGİNİZ Z VE DİKKATD KKATİNİZ İÇİN N TEŞEKK EKKÜRLER Tel: