SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457)

Transkript

1 T.C. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457) 14. Hafta Ders Notları - 18/12/2017 Araş. Gör. Dr. Görkem Altınörs gorkem.altinors@bilecik.edu.tr 1

2 Ders Programı 1. Hafta İdeoloji 2. Hafta Liberalizm 3. Hafta Muhafazakarlık 4. Hafta Marksizm 5. Hafta Gramsci 6. Hafta Althusser 7. Hafta Konu Tekrarı 8. Hafta Vizeler 9. Hafta Sonuç ve Değerlendirme 10. Hafta Sosyal Demokrasi 11. Hafta Milliyetçilik 12. Hafta Anarşizm 13. Hafta Feminizm 14. Hafta Faşizm & Korporatizm 2

3 Faşizm: Modernitenin Karanlık Yüz Örs, H. B. (2007) Faşizm: Modernitenin Karanlık Yüzü, Örs, H. B. (der.) 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler içinde, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,

4 Faşizm Birinci Dünya Savaşı nın ardından evrensel liberal demokratik hava bozuldu ve otoriter-totaliter bir hava esmeye başladı. İtalya da 1922 de BenitoMussolini nin Ulusal Faşist Partisi iktidara geldi ve bunu hemen ardından Portekiz, Almanya ve İspanya takip etti. Liberalizm ve demokrasi rüzgarını tersine çeviren neydi? Bu Avrupa tarihinde bir anomali, bir rotadan sapma mıdır? Bu dört Avrupa ülkesinde faşizmi ortaya çıkartan ortak, benzer yada aynı nedenlerden bahsedebilir miyiz? Yoksa her birinin koşulları kendine özgü, ve her biri ayrı bir faşizmdir diyebilir miyiz? Faşizm bu ülkelerde bir ulusal birlik oluşturmanın sancıları mıdır? Yada kapitalistleşmeye bağlı değişen sınıfsal yapının ürettiği bir sınıf çatışması mıdır? Aynı dönemde benzer sorunlar yaşayan diğer gelişmiş Avrupa ülkeleri değil de özellikle bu ülkelerde ortaya çıkması kültürel özellikler meselesini mi gündeme getirmektedir? Uluslararası Siyaset Sosyolojisi Uluslararası Ekonomi Politik 4

5 Faşizm Faşizm nedir veya nasıl tanımlanabilir? Faşizm bir rejim midir? Genel kategori olarak faşizmden bahsetmek mümkün mü? İtalya, Almanya, Portekiz, İspanya (Yunanistan) Şartları aynı mı, ayrı mı? Faşizm bir ideoloji midir? Faşizm bir yönetim biçimi midir? İdeoloji nedir? Yönetim biçimi nedir? 5

6 Faşizm Düşünsel ve Tarihsel Arka Planı Platon un ideaları, Rousseau'nun genel iradesi, Hegel in aşkın devleti faşizmin öncül kavramları mıdır? Faşizm ne Batı düşüncesi bağlamında kökleri Platon a kadar giden bir düşünce sistemi, ne de Batı ya hiç yakışmayan talihsiz bir kazadır. Faşizm, kökleri Batı tarihinin son iki yüzyılının içinde toplumsal, iktisadi ve siyasal dönüşümlerinde (çifte devrim), diğer bir ifadeyle Aydınlanma hareketine ve bu harekete karşı gelişen tepkide aranması gereken modern bir ideolojidir. Modernliğe karşı bir tepki olarak gelişen modern bir ideolojidir. 6

7 Faşizm Faşizmin ayırıcı özellikleri Reaksiyoner bir ideolojidir. Aydınlanmaya ve moderniteye bir tepkidir. Sosyo-politik düzeni kurgularken bireyden yola çıkmaz, bireyi temel aktör olarak ele almaz. Faşizmi diğer ideolojilerden ayırabilmek için ideolojik ve entelektüel içeriğinden çok eylem yönüne bakmak gerekir. Pragmatik Tek Partili Rejim. Parti ulusal birlik ve bütünlüğün ortak gayelerin bir sembolüdür. Evrenselliğe karşıdır. Vatandaşlık temelinde değil, ırk, etnisite, kültürel formlar bağlamında birleştiricidir. İtalya ve Almanya Örnekleri İspanya ve Portekiz Örnekleri Nicos Poulantzas Faşizm ve Diktatörlük Diktatörlüğün Krizi Portekiz, İspanya, Yunanistan Neo-Faşizm Arjantin Peronizm Şili Pinochet Yunanistan Askeri cunta Türkiye? 7

8 Korporatizm: Özgürlükten Yoksun Bir Üçüncü Yol Vaadi Öztan, G. G. (2007) Korporatizm: Özgürlükten Yoksun Bir Üçüncü Yol Vaadi, Örs, H. B. (der.) 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler içinde, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,

9 Korporatizm Korporatizm liberalizm ve sosyalizm dışında 3. yol öneren bir farklı sosyo-ekonomik boyutları içeren politik bir projedir. Kutsal otorite kavramı, mutlakiyetçilik ve organik toplum görüşü felsefi temellerini oluşturur. Endüstriyel kapitalizmin yükselişine ve sosyalist fikirlerin sınıf bilincinin güçlenmesine entelektüel bir cevap verme aracıyken, zamanla siyasal, ekonomik hedefleri ve totaliter referansları olan bir ideoloji halini almıştır. Liberal ve sosyalist birey-toplum anlayışı ile politik, ekonomik ve sosyal örgütlenme modellerinden farklı bir kavramsallaştırma çabasına girişilmiştir. Hem bireyin biricikliğine, hem de bireyler arasında hak ve yükümlülükler bağlamında eşitlik düşüncesine karşı çıkan korporatist ideoloji büyük çoğunlukla iktisadi ve siyasal krizlerden beslenmiştir. 9

10 Korporatizm İşçiler Sendikalar Hükümet Siyasal Parti Kooperatifler Köylüler-Çiftçiler İşverenler Dev Şirketler Birlik, otoritenin kutsallığı, disiplin, hiyerarşik örgütlenme gibi kavramlar, faşizm ve korporatizmde ortaktır. Bu nedenle korporatizmin uygulamasının otoriter ve totaliter rejimlerde daha kolay olduğu bir gerçektir. Ancak faşist olarak nitendiremeyeceğimiz bir çok ülkede de korporatizm saf yada karma şekillerde mevcuttur. 10

11 Korporatizm Devlet korporatizmi ve Liberal korporatizm Taha Parla: Solidarist korporatizm ve Faşist korporatizm Çok genel hatlarıyla, korporasyonlar devlet tarafından sivil toplumu denetlemek, homojenleştirmek ve farklılığı bastırmak için mükellef kamu organları gibi benimsendiği faşist korporasyonlar, birey ile devlet arasından tampon vazifesi gören yumuşak versiyonu ise solidarist korporatizm olarak adlandırılır. Korporatizmin düşünsel kökenleri ve temel özellikleri Anti-liberalizm Korporatizm ilke olarak liberalizmin birey algısına ve piyasa düzenine karşıdır. Liberalizmdeki bireyin biricikliği ve özgürlüğü korporatizmdeki toplumsal bütünlük tahayyülü ile çatışmalıdır. Ayrıca korporatizm kendi özgür iradesi olan özel teşebbüse değil, entegre ve kontrollü ekonomik düzene endekslidir. 11

12 Korporatizm Anti-sosyalizm Toplumsal sınıfların varlığı konusunda sosyalizmle ters düşer. Sınıflar arası çatışma zaten korporatizmin yapısına aykırıdır. Teorik olarak korporatizmi ortadan kaldırır. Ayrıca enternasyonallik vurgusu korporatizmin milliyetçiliği ile ters düşer. Özel mülkiyet doğal hukukun dokunulmaz bir unsuru. Korporatist devletin özellikleri Anti-liberal ve anti-sosyalist duruşu hiyerarşik toplum ile bağlantılıdır. Yüce bir amaç Farklı ve üstün hedefler Korporatizme göre toplumun moleküler unsurları meslek grupları ve bu grupların inşa ettiği örgütlerdir. 12

13 Korporatizm Emek ve sermaye aynı amaç için aynı organizasyonun içindedir. Maaşların-Ücretlerin belirlenmesi ve düzenlenmesi Fiyatların belirlenmesi Mesleklerin yeniden gözden geçirilmesi Korporasyonlar, devletten yasal düzeyde ayrı olmakla birlikte yarı-resmi çalışan ve kamusal düzenlemelerde yetkili merciler ile beraber davranan organizasyonlardır. Ziya Gökalp ın düşünsel mirası Devletçilik Dayanışmacılık 1936 İş Kanunu 1938 Basın Birliği Kanunu İzmir İşçi ve Esnaf Kurumları Birliği (1934) Thatcher ve Reagan 13

14 Finalde 5 Soru Çıkacak Konular 1. Hafta İdeoloji 2. Hafta Liberalizm 3. Hafta Muhafazakarlık 4. Hafta Marksizm 5. Hafta Gramsci 6. Hafta Althusser 7. Hafta Konu Tekrarı 8. Hafta Vizeler 9. Hafta Sonuç ve Değerlendirme 10. Hafta Sosyal Demokrasi 11. Hafta Milliyetçilik 12. Hafta Anarşizm 13. Hafta Feminizm 14. Hafta Faşizm & Korporatizm 14

15 Finalde 20 Soru Çıkacak Konular 1. Hafta İdeoloji 2. Hafta Liberalizm 3. Hafta Muhafazakarlık 4. Hafta Marksizm 5. Hafta Gramsci 6. Hafta Althusser 7. Hafta Konu Tekrarı 8. Hafta Vizeler 9. Hafta Sonuç ve Değerlendirme 10. Hafta Sosyal Demokrasi 11. Hafta Milliyetçilik 12. Hafta Anarşizm 13. Hafta Feminizm 14. Hafta Faşizm & Korporatizm 15

16 Teşekkür Ederim. 16