Beslenme ve Diyetetik Alanında Bilginin Güvenirliği 14 Kasım 2014 İstanbul

Transkript

1 Beslenme ve Diyetetik Alanında Bilginin Güvenirliği 14 Kasım 2014 İstanbul Prof.Dr. MUHİTTİN TAYFUR Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü

2 Beslenme ve Sağlık Bilgisinin Kaynağı Basın ve yayın kuruluşları, Sağlık çalışanları, Eğitimciler.

3 Beslenme ve Sağlık Arasında Bağ Akademik çevreler, Hükümetler, Sağlık kuruluşları Gıda ve beslenme alanında çok önemli gelişmeler, Sağlıklı tüketim hakkında öneriler.

4

5

6 Beslenme Beslenme alanını çekici yapan etkenlerden birisi de çok yönlü olmasıdır. Müşteriler ve hastalara iletişim: Beslenme bilgilerinin doğrudan iletilmesi.

7 Beslenme Hastalıkların önlenmesi ve sağlığın desteklenmesinde yaşamsal bir etkendir, 21. YY sağlıkta ve hastalıkların önlenmesinde ulusal çabaları desteklemekte ve büyük bir rol oynamaktadır.

8 Beslenmenin sağlıktaki rolü Olumlu gelişmelere karşılık bilgilendirme de çoğalma, Beslenme ile ilgili yanlış inanışlar, Sağlık sahtekarlıkları.

9 Hedef: Günümüz tüketicisi Aşırı ağırlık ve obezite ile ilgili risklerin azaltılması, Sağlıklı gıdaların tüketimi Değişen beslenme çevresi Bilgi ve uygulamalar

10 İletişim çağı: Aşırı bilgi yüklemesi ve kişisel seçimler, Gıdalar ve içecekler, Türler ve miktarlar, Fiziksel aktivite hakkında günlük karar ve yorumla karşılaşma.

11 İnsanların ilgisi Son yıllarda; Hızla büyüme, Gıdalar ve beslenme: Daha ilgili, Sağlık açısından: Endişe, Büyük basın yayın kuruluşları; Yansıtma.

12 Bilginin artması İnsanlarda; Bilgilerinin artışını göstermemektedir. İnsanlar: Bilgileri ve anladıkları ile seçimlerini yapmaktadır.

13 Horn LV. Carbohyrate: More than Complex. J Am Diet Assoc 2009; Beslenme araştırmaları kolay değildir. Çok değişken vardır, ancak bunlardan çok azı objektif olarak ölçülebilir. Diyeti ölçmek için çoklu yaklaşımlar vardır. Bunların hiç birisi mükemmel değil ve hepsi sınırlanmıştır.

14 Beslenme ve diyetetik alanında Bilimsel yöntem; Gıdalar, besin öğeleri ve sağlık ilişkisini değerlendirmek için sistematik ön yargısız yaklaşım, Bilimsel yöntem: İlk adım gözlem yapmak, gözlem hakkında sorular sormak.

15 İyi Düzenlenmiş Deneyler Bilimsel yöntemi güvenilir teoriler için kullanmak, Deneyleri test hipotezine göre yapmak, Güvenilir sonuçlar elde etmek ve bunları doğru yorumlamak zorunludur.

16 Bireylerin görüşleri ve duyguları kişisel parametre olarak tanımlanmaktadır. Bu tür bilgi hikaye ve yetersiz, Bilimsel teori oluşturmaz.

17 Beslenme Bilgisinin Kaynakları Bilgi, bizim tutumlarımız, Neyi tüketmemiz ve tüketmememiz gerektiği, Bilginin kaynağı: TV, radyo, gazeteler, magazinler ve internet.

18 Bazen ratingi geliştirmek, Satışları arttırmak için toplumun beslenme ve sağlığını desteklemeyen yeni hikayelerin kullanılması.

19 Beslenme Bilgilerini Değerlendirme Bilginin kaynağı? Açıklama nereden geldi? Hükümet organları mı? Yoksa bir sağlık meslek grubundan mı gelmiştir? Çalışma sonuçları mıdır? Bir kişinin görüşleri midir? Bir gazete haberi mi yoksa bir reklam mıdır?

20 Araştırma uygun biçimde düzenlenmiş mi? Eğer bilginin kaynağı güvenilir görünüyorsa araştırmanın düzenlenme temelini incelemek gerekir. Çalışmadaki popülasyon uygun mu? Yeterli bireyler ve kontrol grubu kullanılmış mı? Veriler gerçekçi mi?

21 Verilerin yorumlanması uygun mu? İyi düzenlenmiş, dikkatli yapılmış deneyler bile hatalı bilgilendirmenin kaynağı olabilir. Eğer sonuçlar doğru biçimde yorumlanmazsa veya sonuçlar abartılmışsa hatalar ortaya çıkabilir.

22 Kime yarar sağlamaktadır? Bilgiyi kim sunmaktadır? Bu bilgiden kim yarar sağlamaktadır? Beyanı yapan gazete veya bir magazin dergisinin başlıkları abartılı mı?

23

24

25 Hatalı bilgilendirmeler yanıltmaktadır Beslenme/ sağlık sahtekarlıkları sık karşılaşılan örneklerdir, Beslenme, gıdalar ve ürünlerin yanlış beyanları yanılmalarla sonuçlanmaktadır.

26

27 Bu tür uygulamalar Gıdalar, Geleneksel gıdalar, Diyet takviyeleri, Diyet ürünleri, Gıda bileşikleri, Diyet planları ve araçlarını içerebilir.

28 Hatalı bilgilendirmeler Bazı gıdalara yorumlanan tedavi edici özellikleri olduğu görüşü, Bazı gıdaların tehlikeli oldukları ve diyetten çıkarılması gerektiği yönündeki görüşler, Bazı gıdaların özel sağlık yararları olduğu görüşü.

29 Hatalı bilgilendirmeler Beslenme hileleri para kayıplarına neden olabilir, Para yetmezliğinde de uygun ve doğru tedaviye ulaşmayı engeller veya geciktirebilir. Bunun sonucunda kötü ve yetersiz beslenme ve hastalıkta ciddi sorunlarla karşılaşılabilir.

30 Beslenmede Hatalı Bilgilendirmeler Nasıl Ayrılır? Resmi onaylı beyanları izle

31 Hatalı bilgilendirmeler Anahtar kelimelere bak. Örneğin doğal, mucize, iyileştirici, buluş ve yeni gelişme gibi ifadelere dikkat et!!!!!!!!. Bunlar bilimsel kelimeler değildir.!!!!! Tıbbi sorunlarda tedaviler kargo, E- posta yolu veya kapı kapı gezilerek uygulanamaz!!!!!!.

32 Hatalı bilgilendirmeler Ürünün etiketini görmek için sor. Ürünün etiketini incele, daha önce yasaklanmış herhangi bir ürün, araç ve kozmetik olup olmadığını incele. Ürünün yasal durumunu ve delillerini sor.

33 Hatalı bilgilendirmeler DRI dan daha büyük miktarlarda vitamin ve minerallere dikkat et!!!!!! Besin öğesi olmayan bileşiklerin dozları konusunda yapılan önerilere karşı dikkat et!!!!!!!!!!!

34 TEŞEKKÜRLER