50SORUDA FOREKS KALDIRAÇLI ALIM SATIM İŞLEMLERİ
A dan Z ye Nasıl şlem yapılır? B l nmes gerekenler, avantajlar ve r skler... 50SORUDA FOREKS 2
Kurum nasıl seç lmel? İşlemlerde nelere d kkat ed lmel? 3
www.trademasterfx.com.tr 1) Foreks işlemleri ne demektir? Foreks işlemleri (Foreign Exchange veya FX işlemleri) ülkelerin para birimlerinin birbirlerine olan görece değerlerinin spot olarak alınıp satıldığı ve genelde kaldıraç içeren işlemlerdir. 2) Türkiye'de foreks işlemleri yasal olarak ne zaman başlamıştır? Uzunca bir süre kesin bir yasal mevzuat kapsamında bulunmayan foreks işlemleri, 27.08.2011 tarihli ve 28038 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) Seri:V, No:125 sayılı Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri ve Bu İşlemleri Gerçekleştirebilecek Kurumlara İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ ile SPK mevzuatı kapsamına alınmıştır. Tebliğ ile bu işlemlere aracılık edebilecek kuruluşların sahip olması gereken özellikler, hizmet çeşitleri, yapılacak işlemlerin özellikleri, vb. konular belirli bir yasal mevzuata bağlanmıştır. 3) Dünyada foreks piyasalarının büyüklüğü ne kadar? Günlük 5,5 trilyon doları aşan işlem hacmiyle dünyanın en likit piyasası konumundadır. 4) Türkiye'de foreks işlemlerinin büyüklüğü ve öngörülen hedef nedir? İşlemlerin SPK mevzuatı kapsamına alınmasını takiben Türk yatırımcıların yaptığı foreks işlem hacmi 13 milyar doları geçmiş bulunuyor. Bu trend ve global foreks piyasalarındaki hacimler dikkate alındığında, bu piyasanın Türkiye'de daha da gelişeceği 4
50 Soruda Foreks Piyasaları rahatlıkla söylenebilir. Ancak, işlem hacminin ulaşacağı seviye olarak bir rakam vermek kolay değildir. Çünkü piyasalardaki gelişmelere bağlı olarak dalgalı bir seyir söz konusudur. 5) Herkes bu piyasada işlem yapabilir mi? Kimler bu piyasada işlem yapmalı? Yasal olarak yatırım hesabı açmasında kısıt olmayan herkes bu piyasada işlem yapabilir. Ancak doğası itibariyle foreks piyasaları volatilitesi yüksek, ekonomik ve siyasi gelişmelere hayli duyarlı olduğu için bu gelişmelere çok hızlı ve çok yüksek fiyat hareketleriyle reaksiyon verebilir. Dolayısıyla bu yüksek volatilitenin bilincinde olan ve kısa süre içerisinde büyük fiyat değişikliklerini tolere edebilecek yatırımcıların foreks piyasalarında işlem yapmaları daha sağlıklı olacaktır. 6) İşlemlerde bir alt limit var mı? Herhangi bir yasal alt limit bulunmamaktadır. Ancak kurumlar farklı işlem veya hesap açılış alt limitleri uygulayabilir. 7) Bu piyasada işlem yapmayı isteyenler kendilerini nasıl hazırlamalı? Foreks piyasalarında işlem yapmak isteyen yatırımcılar bu piyasanın işleyiş detaylarını iyi öğrenmelidirler. İşlem koşulları, pozisyonteminat-kâr/zarar ilişkisi, bu ilişkinin fiyat değişikliklerinden nasıl etkilenebileceği çok iyi anlaşılmalı, işlemler ve stratejiler bu bilgiler doğrultusunda planlanmalıdır. 5
www.trademasterfx.com.tr 8) Bu piyasa yatırım amaçlı kullanılabilir mi? Yatırımcılar genelde nasıl kullanıyor? Bu piyasa yatırım veya hedge amaçlı olarak kullanılabilir. Ancak, foreks piyasasının SPK regülasyonuna girmesinden önce bu alanda belirli bir yatırımcı kitlesi oluşmuş ve yatırımcılar belli alışkanlıklar ve tecrübeler edinmiş bulunuyor. Kaldıraç sayesinde, küçük teminatlarla büyük işlem hacimleri yapmak mümkündür. Dolayısıyla küçük portföye sahip, günlük olarak sık işlem yapan ve ağırlıklı bireysel olan yerli bir müşteri kitlesi var. Bu yatırımcıların diğer bir özelliği de foreks işlemleri dışındaki diğer sermaye piyasası işlemleriyle pek ilgilenmemeleri ve foreks'e konsantre olmalarıdır. 9) İşlem yapılacak kurumu seçerken yatırımcı nelere dikkat etmeli? SPK mevzuatında Kaldıraçlı Alım-Satım İşlemleri kapsamında bulunan foreks piyasasında işlem yapmaya başlamadan önce çalışmayı düşündüğünüz kuruluşun yapmak istediğiniz sermaye piyasası işlemlerine ilişkin yetki belgesi olup olmadığını kontrol etmeniz gerekir. İşlemlere başlamadan önce çalışılacak kurumun nasıl hizmet verdiğinin öğrenilmesi de sağlıklı olacaktır. Buna ek olarak, işlemler elektronik platformlar üzerinden yapıldığı ve hafta içi bu piyasalar 24 saat açık olduğu için yatırımcılar, kullanımı kolay, güvenli elektronik platformları sunabilen ve devamlı etkin destek sağlayabilen güvendikleri kurumları tercih etmeliler. 10) Foreks piyasasının yatırımcı açısından avantajları nelerdir? Foreks piyasasını cazip kılan avantajları, yüksek likidite, kaldıraç kullanılabilmesi, emir çeşitliliği, birçok farklı enstrümanda işlem yapma olanağı, kolay ulaşım, çift yönlü işlem imkanı ve görece olarak düşük işlem masrafı şeklinde sıralayabiliriz. 6
50 Soruda Foreks Piyasaları Yüksek likidite: Günlük 5,5 trilyon dolar civarı bir işlem hacmi ile foreks dünyanın en likit piyasası konumundadır. Yüksek işlem hacmi nedeniyle spekülasyon ve manipülasyon oluşması çok zordur. Kaldıraç olanağı: Foreks'te alımsatım yaparken belirli bir teminat yatırarak teminatınızdan daha büyük miktarlarda işlem yapabilirsiniz. Emir çeşitliliği: İşlemleriniz sırasında verebileceğiniz emirlerde sağlanan çeşitlilik sayesinde zararınızı sınırlayabilir veya kârınızı ayırabilirsiniz. Birçok farklı enstrüman: Foreks piyasalarında birçok farklı parite bulunduğundan değişik döviz çiftlerinde işlem yapma olanağınız bulunuyor. Kolay ulaşım: elektronik platformlar sayesinde internete bağlanabildiğiniz her yerden, farklı cihazları kullanarak (dizüstü bilgisayar, akıllı telefon, tablet bilgisayar vs.) piyasalara ulaşabilir, kolaylıkla işlem yapabilirsiniz. İki yönde de işlem yapma olanağı: Foreks piyasalarında, fiyatların her iki yöne gidişinde pozisyon alabilir ve kazanç sağlayabilirsiniz. Sadece fiyatlar yükselirken değil, düşerken de kazanma olanağınız vardır. Düşük işlem masrafı: Foreks piyasalarında likidite yüksek olduğu için alış-satış fiyat farkları düşük olup, ek işlem ücret ve komisyonları az ve sınırlıdır. 11) Kaldıraç oranı ne demek? Yatırımcının koyduğu teminat miktarının kaç katına kadar işlem yapılabileceğini belirleyen orandır. 12) Dünyada foreks piyasasında kaldıraç oranı ne kadardır? Ülkeden ülkeye değişmekte olup oranın 1'e 400'e kadar çıktığı bilinmektedir. Bununla beraber, Japonya ve ABD'de çıkartılan yeni yasalarla kaldıraç oranları zorunlu olarak düşürülerek sınırlandırılmıştır. 7
www.trademasterfx.com.tr 13) Türkiye'de kaldıraç oranı ne kadar? Türkiye'de mevzuat en fazla 1'e 100 kaldıraç oranına izin vermektedir. 14) Kaldıraç oranı ile yapılan bir işleme örnek verebilir misiniz? Örneğin, 1'e 100 kaldıraç oranının olduğu bir sistemde, yatırımcı 1.000 dolar teminat koyarak, 100.000 dolara kadar pozisyon alabilir. 15) Kaldıraçlı işlemlerde nelere dikkat etmek gerekir? Kaldıraç teminatınızdan çok daha fazla miktarda pozisyon almanızı sağlar. Dolayısıyla yatırımcılar kaldıraç kullanımını iyi ayarlamalıdır. Günlük hayattan bir benzetme yapmak gerekirse, hepimizin kullandığı arabalar en az 150-160 kilometre hız yapabilir ama arabalar devamlı bu hızlarda kullanılamaz. Hız, yol, trafik, hava şartları vs.'ye göre ayarlanır. Kaldıraç kullanımında da benzer bir mantık uygulanmalıdır. Mevzuat ve sistem 1:100'e kadar izin veriyor diye kaldıracı her zaman maksimumda kullanmak riskli, hatta yanlış olacaktır. Piyasadaki gelişmelere, yatırım yapılan döviz paritesinin cinsine ve ekonomik gelişmelere bağlı olarak kaldıraç oranı ayarlanmalıdır. 16) Aracı kuruma ne kadar teminat yatırılıyor ve bu nerede saklanıyor? Yatırımcılar yapmayı planladıkları işlem hacmi ve işlem büyüklüğüne bağlı olarak teminat yatırmalılar. Teminatlar Takasbank'ta saklanmaktadır. 8
50 Soruda Foreks Piyasaları 17) İşlem gerçekleştirmek için her seferinde aracı kuruma gitmek gerekiyor mu? Hayır. İşlemlerin hemen hemen hepsi bilgisayar veya akıllı cihazlar aracılığıyla elektronik ortamda verilen emirlerle gerçekleştirilmektedir. 18) Dünyada en çok hangi ürünlerin işlemleri tercih ediliyor? Ülkeden ülkeye farklılık gösterse de, spot euro/dolar ve ons altın işlemleri en çok tercih edilen işlem türleridir. 19) Türkiye'de en çok hangi ürünlerin işlemleri tercih ediliyor? Türk yatırımcısı ağırlıklı olarak euro/dolar, ons altın ve dolar/tl işlemlerini tercih ediyor. 20) Bu piyasada kaç farklı ürün var? Bu piyasada farklı para birimlerinin birbirlerine karşı olan değerlerine ek olarak spot altın ve gümüş işlemleri de bulunuyor. Teorik olarak bütün konvertibl dövizlerde, altın ve gümüşte işlem yapmak mümkün olmakla beraber pratikte ürün çeşitliliği kurumdan kuruma farklılık gösteriyor. 21) Foreks piyasasının çok riskli olduğu söyleniyor. Riski minimize etmenin bir yolu var mı? En temel riskler yüksek volatilite, kaldıraç ve uzun işlem saatleri olarak özetlenebilir. Foreks piyasalarının 9
www.trademasterfx.com.tr volatilitesi yüksektir, ekonomik ve siyasi gelişmelere hayli duyarlıdır ve bu gelişmelere çok hızlı ve çok yüksek fiyat hareketleriyle reaksiyon verebilirler. Bunun üzerine küçük teminatlarla büyük pozisyon alma imkanını sunan yüksek kaldıraç oranı da eklenince, kısa zamanda ciddi zararlar yaşanması gibi önemli bir risk ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla yatırımcılar kaldıraç kullanımında çok dikkatli olmalıdır. Piyasadaki değişimlere, yatırım yapılan döviz paritesinin cinsine, ekonomik gelişmelere bağlı olarak kaldıraç oranı ayarlanmalıdır. Ayrıca bu kadar volatil ve gelişmelere yüksek duyarlılık gösteren bu piyasalarda yapılan işlemlerin ve tutulan pozisyonların yakından ve sıkı bir şekilde takibi çok önemlidir. İşlem saatleri de uzun olduğu için gecelik bırakılan pozisyonlarda yatırımcılar olası olumsuz gelişmelere karşı zararlarını sınırlandırmalı ve mutlaka zararı durdur emirlerinden faydalanmalıdır. 22) Yatırımcı foreks piyasasında gerçekleştirdiği işlemleri nasıl takip edebilir? Yatırımcılar foreks piyasasında yaptıkları işlemleri kullandıkları elektronik platformlar veya işlem yaptıkları kurumlardaki temsilcileri aracığıyla takip edebilirler. 23) Türkiye'de önümüzdeki dönemde foreks piyasalarında nasıl gelişmeler bekleniyor? Piyasaya yeni oyuncuların geleceğini ve bunun da toplam işlem hacmini arttırıcı bir etkisi olacağını düşünüyoruz. Dolayısıyla pazar payı oranlarında değişiklikler olsa bile toplam pastanın büyümeye devam edeceğini tahmin ediyoruz. Ayrıca, euro/dolar, dolar/tl ve ons/altın paritelerine yoğunlaşmış olan işlemlerin daha farklı paritelere de yayılması ve fiyat rekabetinin artması şaşırtıcı olmayacaktır. Gelir çeşitliliği az olup, foreks'e yoğunlaşmış kurumların bu durumdan olumsuz etkilenmeleri söz konusu olabilir. 24) Türkiye'de bu piyasada işlem saatleri nedir? Foreks piyasaları haftanın 5 günü 24 saat açıktır. Saat farklılığından dolayı Türkiye saatiyle pazarı pazartesiye bağlayan gece başlayan işlemler cuma gecesi 23.00'e kadar sürer. 25) Foreks işlemlerinde aracı kurumlara ne kadar komisyon ödeniyor? Kurumların uygulamaları birbirinden farklılık göstermektedir. Ancak genel 10
50 Soruda Foreks Piyasaları uygulama, işlemlerde direkt yüzdesel bir komisyon almak yerine, alış-satış fiyatları arasındaki fark (spread) üzerinden gelir elde edilmesi şeklindedir. 26) İşlemlerde kullanılan teminat çeşitleri nelerdir? İşlemlerde kullanılan teminatlar üç ana başlıkta toplanabilir; Gerekli teminat: Bir pozisyon açabilmeniz için hesabınızda olması gereken minimum para miktarıdır. Gerekli teminat miktarı aşağıdaki formülle hesap edilebilir: Aktif Fiyat x Lot x Nominal x Teminat Oranı Hesabınızın Kaldıraç Oranı Serbest Teminat: Bir pozisyon açtıktan sonra hesabınızda kullanabileceğiniz para miktarıdır. Serbest teminat, bakiyenizden ödediğiniz toplam teminat miktarının çıkarılmasından sonra kâr veya zararın eklenmesiyle belirlenir ve anlık olarak değişir. Kullanılan Teminat: Mevcut pozisyonunuzu açık tutmanız için aracı kurumunuzun bloke ettiği para miktarıdır. Bu bakiyeyi mevcut pozisyonunuzu kapatmadan kullanamazsınız. 27) Foreks piyasasındaki işlem fiyatlarında kullanılan belli başlı kavramlar ve terimler nelerdir? Foreks piyasalarındaki fiyatlamalarda temel olarak kotasyon, spread, alış fiyatı ve satış fiyatı en sık kullanılan terimlerdir. Kotasyon: Bir döviz paritesine ilişkin piyasada bulunan fiyat çiftidir. Kotasyonda döviz çifti içindeki birinci dövize baz döviz, ikincisine ise karşıt döviz denir. Spread: Yatırımcı döviz çiftini tam olarak piyasa değeriyle alıp satamaz. Döviz çifti için iki fiyat verilir (satış-alış). Bu iki fiyat arasındaki farka spread veya kur farkı denir. Alış Fiyatı: Likidite sağlayıcı veya fiyat yapıcı aracı şirketin almaya razı olduğu fiyattır. Yani yatırımcının satış yapabileceği fiyatı gösterir. Satış Fiyatı: Likidite sağlayıcı veya fiyat yapıcı aracı şirketin satmaya razı olduğu fiyattır. Yani yatırımcının alış yapabileceği fiyatı gösterir. 28) Swap nedir? Swaplı ve Swapsız hesap türleri arasındaki farklar nelerdir? Merkez Bankalarının belirlediği faiz oranlarına göre yatırımcıların hesaplarına yansıtılan ve ödenen gecelik taşıma maliyetine Swap denir. Kelime anlamı olarak 11
www.trademasterfx.com.tr değiştirmek ve takas etmek anlamında kullanılır. Swaplı hesap işleyişi şöyledir: USDTRY paritesinde, USD 'nin gecelik faizi, TRY' nin gecelik faizine göre düşüktür. USDTRY paritesinde alış yönlü(uzun) pozisyon işlemi yapmış bir yatırımcı, faizi düşük olan para birimini alıp, karşılığında faizi yüksek olan para birimini sattığı için, gecelik faize (taşıma maliyeti) maruz kalmaktadır. Tersi durumda ise yıllık faiz oranı TRY'ye göre düşük olan USD satılıp, faiz oranı yüksek olan TRY elde tutulduğunda gecelik faiz geliri elde edilir. Swapsız hesapta ise faiz kazancı veya maliyeti kavramı yoktur. Faize duyarlı foreks yatırımcıları için oluşturulmuş bir üründür. Swapsız hesapta faiz kazancı ve maliyetini aracı kurum üstlenir ve müşteri hesaplarına yansıtılmaz. 29) İşlemlerde kullanılan baz para birimi ve karşıt para birimi kavramları nelerdir? Bir para birimi çiftinde kote edilen ilk para birimine baz para birimi (ya da baz döviz), diğer para birimine de karşıt para birimi (ya da karşıt döviz) denir. Örneğin euro/dolar paritesinde euro baz döviz olurken, dolar karşıt dövizdir. 30) Baz para birimi ve karşıt para birimi nin uygulamada ne gibi farklılıklar yaratır? EUR Baz döviz olarak belirtilir. Alım ya da satım için temel olarak alınır. Yatırımcı USD ye karşı EURO almış veya satmış olacaktır. USD Baz para birimi işlemin temel para birimi olarak kabul edilip işlem büyüklüğünün birimi olurken, karşıt döviz ise kâr ya da zararın hesaplandığı para birimi olacaktır. 31) Piyasa emri ne demektir? Piyasada oluşmuş o andaki fiyattan verilen alış ya da satış emridir. Emir, aracı kurum tarafından anında yerine getirilmeye çalışılır. 32) Buy stop ne demektir? Piyasada işlem görmekte olan fiyatın daha da üstünde bir fiyatla alış işlemine girmek için kullanılır. Yatırımcının belirlemiş olduğu direnç noktasının kırılması halinde piyasanın daha da yukarı gideceğine inanılması durumunda kullanılan bir emir türüdür. / Karşıt döviz olarak belirtilir. Kâr ya da zararın hesaplanmasında kullanılan para birimidir. 12
50 Soruda Foreks Piyasaları 33) Sell stop ne demektir? Piyasada işlem görmekte olan fiyatın daha da altında bir fiyatla satış işlemine girmek için kullanılır. Yatırımcının belirlemiş olduğu destek noktasının kırılması halinde piyasanın daha da aşağı gideceğine inanılması durumunda kullanılan bir emir türüdür. 34) Buy limit ne demektir? Fiyatın şu anki seviyesinden daha düşük bir seviyeye gelmesi durumunda aktif hale gelecek olan alış emrine denir. Yatırımcı bu emri vererek istediği fiyata düşen parite çiftinin bu seviyeden dönerek tekrar yükselişe geçeceğini düşünmektedir. 35) Sell limit ne demektir? Fiyatın şu anki seviyesinden daha yüksek bir seviyeye gelmesi durumunda aktif hale gelecek olan satış emrine denir. Yatırımcı bu emri vererek istediği fiyata yükselen parite çiftinin bu seviyeden dönerek tekrar düşüşe geçeceğini düşünmektedir. 36) Kârı al ve zararı durdur emirleri ne demektir? Kârı Al: Açık olan işlemi önceden belirlenmiş bir fiyattan kapayıp kâr elde etmek amacıyla verilen emirlerdir. Zararı Durdur: Zararı sınırlamak amacıyla açık olan işlemi belirli bir fiyattan kapatmak için verilen emirlerdir. 13
www.trademasterfx.com.tr 37) Gün sonunda açık pozisyon bırakmak riskli midir? Bu risk için bir şey yapılabilir mi? Foreks piyasalarında dünyada 24 saat işlem yapıldığı için eğer açık pozisyonunuz kalıyorsa gece sizin uyuduğunuz bir saatte olacak olumsuz bir gelişme ciddi zararlara neden olabilir. Bu nedenle gün sonunda açık kalan pozisyonlar konusunda çok dikkatli olunmalı ve mutlaka zararı durdur emirleriyle doğabilecek zararlar sınırlandırılmalıdır. 38) Herhangi bir para biriminde uzun pozisyon ve kısa pozisyon ne demektir? Foreks piyasasında bir para birimini diğer para birimiyle alıp satabilirsiniz. Bir döviz satın aldığınızda o dövizde uzun pozisyonda, bir dövizi sattığınızda ise kısa pozisyonda olursunuz. Örneğin, euro alıp karşılığında dolar satarsanız (verirseniz) euro'da uzun dolarda kısa pozisyonda olursunuz. Döviz işlemlerindeki simetri sebebiyle her zaman bir dövizde uzun, diğerinde kısa pozisyondasınızdır. 39) Herhangi bir döviz paritesinde alış yapmak ya da satış yapmak ne demektir? Bir döviz paritesinde, baz para biriminin karşıt para birimi karşısında değer kazanacağını düşünerek satın alınması için yapılan işleme, ilgili döviz paritesinde alış yapmak, karşıt para biriminin değer kazanacağını düşünerek baz para biriminin satılması işlemine ise ilgili paritede satış yapmak denir. 40) Euro/dolar paritesinde uzun pozisyon açılışı için bir işlem örneği nasıl oluyor? Eğer yatırımcı euro/dolar paritesinde uzun pozisyon alıyorsa, euro'nun dolar karşısında değer kazanacağını düşünüyor demektir ve euro/dolar paritesinde alış yapması gerekir. Bu işlem aşağıdaki şekilde olduğu gibi özetlenebilir. Varsayılan Koşullar: Kaldıraç Oranı = 1:100 Euro/Dolar Alış Fiyatı : 1.11956 14
50 Soruda Foreks Piyasaları İşlem Detayları: İşlem Yapılacak Parite: Euro/Dolar Alınacak Pozisyon : Euro uzun dolar kısa Yapılacak İşlem : Alış Baz Döviz : Euro Karşıt Döviz : Dolar İşlem Tutarı : 100,000 euro İşlem Maliyeti : 1.11956 dolar Gerekli Teminat: 1,119.56 dolar (veya 1,000 euro) Bu işlemle yatırımcı, euro/dolar paritesinde alış yaparak 1.11956 fiyattan 100.000 euroluk uzun pozisyon almıştır. İşlem için yatırımcının vermesi gereken teminat 1,119.56 dolar olup yatırımcı paritenin yukarı gitmesi yani euro'nun dolar karşısında değer kazanması durumunda kâr edecektir. 15
www.trademasterfx.com.tr 41) Açılan bir pozisyon nasıl kapatılabilir? Açılan bir pozisyon aynı miktarda ters pozisyon alarak kapatılabilir. Örneğin euro/dolar paritesinde 100 bin euroluk alış yapmış olan bir yatırımcı, aynı paritede 100 bin euroluk satış yaparak pozisyonu kapatabilir. Örnek olarak 39'uncu soruda açılmış olan pozisyonun kapatılışı şu şekilde özetlenebilir: Varsayılan Koşullar: Mevcut Pozisyon: Euro uzun - dolar kısa Mevcut Pozisyon Büyüklüğü : 100,000 euro Maliyet: 1.11956 Euro/Dolar Satış Fiyatı: 1.12026 Kaldıraç Oranı= 1:100 İşlem Detayları: İşlem Yapılacak Parite Alınacak Pozisyon Yapılacak İşlem Baz Döviz Karşıt Döviz İşlem Tutarı Satış Fiyatı Oluşan Kâr : Euro/dolar : Euro kısa dolar uzun : Satış : Euro : Dolar : 100,000 euro : 1.12026 dolar : (1.12026-1.11956) x 100,000 = 70 dolar 16
50 Soruda Foreks Piyasaları Bu işlemle yatırımcı, euro/dolar paritesinde satış yaparak 1.11956 fiyattan almış olduğu 100,000 euroluk uzun pozisyonu 1.12026 fiyattan ters işlemle kapatmıştır. Kapatma işleminin paritesi açılışa göre daha yüksek olduğundan, yatırımcı kâr etmiştir. 42) Dolar/ TL paritesi üzerinde yapılan ve TL yönlü pozisyon aldıracak bir işlem örneği nasıl oluyor? Varsayılan Koşullar: Yatırımcı TL'nin dolar karşısında değer kazanacağını düşünmektedir. Yatırımcı 100.000 dolarlık pozisyon almak istemektedir. Kaldıraç Oranı = 1:66 Dolar/TL Satış Kuru : 2.65550 İşlem Detayları: İşlem Yapılacak Parite : Dolar/TL 17
www.trademasterfx.com.tr Alınacak Pozisyon Yapılacak İşlem Baz Döviz Karşıt Döviz İşlem Tutarı Satış Fiyatı Gerekli Teminat : Kısa : Satış : Dolar : TL : 100,000 dolar : 2.65550 TL : 1,515 dolar (ya da 4,023.4 TL) Bu işlemle yatırımcı, dolar/tl paritesinde satış yaparak 2.65550 fiyattan 100.000 dolarlık kısa pozisyon almıştır. İşlem için yatırımcının vermesi gereken teminat 1,515 dolar olup, yatırımcı paritenin aşağı gitmesi yani TL'nin dolar karşısında değer kazanması durumunda kâr edecektir. 43) Yatırımcı 41. sorudaki pozisyonunu kapatmak için ne yapmalıdır? Yatırımcının bu pozisyonu kapatmak için, Dolar/TL paritesinde 100,000 dolarlık alış yapması gerekmektedir. 41. soruda açılmış olan pozisyonun kapatılışı şu şekilde özetlenebilir: 18
50 Soruda Foreks Piyasaları Varsayılan Koşullar: Mevcut pozisyon : Dolar kısa TL uzun Mevcut pozisyon büyüklüğü : 100,000 dolar Maliyet : 2.65550 Dolar/TL alış fiyatı : 2.65500 Kaldıraç oranı = 1:66 İşlem Detayları: İşlem yapılacak parite : Dolar/TL Alınacak pozisyon : Uzun Yapılacak işlem : Alış Baz döviz : Dolar Karşıt döviz : TL İşlem tutarı : 100,000 dolar Alış fiyatı : 2.65500 dolar Oluşan zarar : (2.65550-2.65500) x 100.000 = - 50 TL Bu işlemle yatırımcı, dolar/tl paritesinde satış yaparak 2.65550 fiyattan açmış olduğu 100 bin dolarlık kısa pozisyonu 2.65500 fiyattan ters işlemle kapatmıştır. Kapatma işleminin paritesi açılışa göre daha düşük olduğundan yatırımcı zarar etmiştir. 19
www.trademasterfx.com.tr 44) Foreks piyasasında standart işlem birimi var mıdır? Foreks piyasalarında işlem birimi olarak genellikle lot kullanılır. Standart lot büyüklüğü 100.000 birimdir. 100.000 birim genelde 100 K olarak kısaltılmaktadır. 45) Foreks işlemlerinden elde edilen kardan vergi ödeniyor mu? Foreks işlemlerinden elde edilen gelirler vergiye tabidir. Bu işlemlerden elde edilen gelirler VUK geçici 67. madde kapsamında olmayıp, beyana tabidir. 46) Vergi beyanının hesaplanmasını kim yapıyor? Beyannamenin hazırlanıp bildirilmesi yatırımcının sorumluluğundadır. 47) Yatırım yapacaklara en önemli uyarılar nelerdir? Yatırımcılar, her döviz paritesinin işleyiş ve davranış özelliklerinin farklı olabileceğini bilmeliler. Her döviz paritesinin (her ne kadar operasyonel işleyişte benzerlik gösterse ve fiyat hareketlerinde bir korelasyon olsa da) kendine özgü bir işleyişi, etkilendiği ekonomik/finansal/politik gelişmeler ve bu gelişmelere reaksiyon biçimi vardır. Örneğin euro/dolar paritesinde işlem yapan bir yatırımcı, aynı yatırım alışkanlıkları ve stratejisini doğrudan pound/dolar paritesinde kullanmamalıdır. Paritelerin kendilerine has özellikleri, pozisyon-teminat-kâr/zarar ilişkileri hakkında yeterli tecrübe edinilmesini gerektirir. 48) Yatırımcılar foreks piyasalarını mı yoksa hisse senedi, tahvilbono vs. gibi piyasaları mı tercih etmeliler? Her piyasanın kendine has işleyiş özellikleri ve farklı yatırım araçları bulunur. Önemli olan bu özellikleri iyi bilmek ve yatırım stratejinize, tarzınıza ve tecrübenize uygun araçları seçmektir. Bu araçlar seçilirken ekonomik ve finansal gelişmeler de göz ardı edilmemeli ve uzman görüşlerinden faydalanılmalıdır. 49) İş Yatırım olarak foreks işlemi yapmak isteyen yatırımcılara yönelik özel bir program var mı? İş Yatırım olarak yatırımcıların foreks piyasalarında işlem yapmalarına yönelik olarak TradeMaster FX Meta ve 20
50 Soruda Foreks Piyasaları TradeMaster FX Plus elektronik platformları geliştirildi. Bu platformlarda foreks piyasalarına 24 saat ulaşabilir, birçok farklı parite çiftinde, altında ve gümüşte işlemlerinizi kolay ve hızlı bir biçimde kaldıraç kullanarak yapabilirsiniz. Platformlarda spot piyasada işlem yapılan tüm parite çiftleri, altın ve gümüşte anlık verilere ulaşabilir, bu veriler üzerinde farklı görsel ve istatistiki analizler yapabilir ve finansal piyasalarla ilgili haber akışına erişebilirsiniz. TradeMaster FX Meta ve TradeMaster FX Plus'ı daha yakından tanımak, işleyişini görmek için hesap açmanıza da gerek yok. www.trademasterfx.com.tr adresinden her iki platformun da demo versiyonunu, bilgisayarınıza veya mobil cihazınıza yükleyip deneme işlemleri gerçekleştirebilirsiniz. 50) Yatırımcılar foreks konusunda nasıl kendilerini geliştirebilirler? Şirketler hem mevcut yatırımcılarına, hem de foreks piyasasıyla ilgilenen potansiyel yatırımcılara eğitim ve tanıtım faaliyetlerinde bulunmaktalar. İş Yatırım, foreks piyasasının yatırımcılara tanıtılması ile ilgili çalışmalarını sürdürüyor. Bu tanıtımlardaki amaç piyasanın işleyişi ve işlemlerin özelliklerini anlatırken, risklerin de iyi anlaşılmasını sağlamak. Bu piyasalar hakkında yatırımcıların bilinçlenmelerini sağlamak amacıyla foreks işlemleri için özel olarak oluşturulan www.trademasterfx.com.tr internet sitesinde önemli bilgilendirmelerde bulunuluyor. Yazılı anlatımların yanı sıra, özel olarak hazırlanan ders niteliğindeki eğitim videolarıyla foreks piyasalarının işleyişi, emir tipleri, riskleri, TradeMaster FX platformun kullanılışı vb. konularda derinlemesine bilgi veriliyor. İş Yatırım'a başvuran yatırımcılara da birebir anlatılıyor. İş Yatırım, bunlara ek olarak yatırımcılara eğitimler vererek foreks piyasasının bilinirliğini artırıp, foreksle ilgilenenlerin daha sağlıklı bir şekilde bu işlemleri gerçekleştirmelerini sağlamaya çalışıyor. Bu bağlamda İstanbul dışında da eğitimlere başlandı. İlki Bursa'da gerçekleşen bu eğitimlerin devamı Ankara'da, İzmir'de, Adana'da ve Antalya'da gerçekleşti. Daha sonra duruma bağlı olarak diğer illerde de eğitim yapılması planlanıyor. 21
www.trademasterfx.com.tr NOTLAR:... 22
50 Soruda Foreks Piyasaları NOTLAR:... 23
Genel Müdürlük: 0212 350 20 20 İnternet olan her yerde, 24 saat hızlı ve kolayca yatırım Windows ve Apple ios işletim sistemi ile uyumludur. Mobil ve tablet aplikasyonları Google Play ve AppStore dan indirilebilir.