AB 10 Konferans Konuşma İçeriği 1. Neler Öğretilmeli? Yeni Teknolojiler Neler? Bizleri Neler Bekliyor? Neden Web? Web in Önemi? Herkes bir gerçeğin farkına varmalı. Artık internet her yerde! Gelecek internet olacak. Önümüzdeki 10-15 senelik dilimde, artık ülkelerin çağdaşlık seviyesini, okuma-yazma oranı değil, internet kullanıcısı sayısı belirleyecek. Birçok sektör ve iş alanı kendisini internet fırtınasına bırakacak ve sanallaşacaktır. Bu gelişmeler olurken, fıtınadan karlı çıkabilmek için bizlerde yerlerimizi almalı ve hazırlıklarımızı yapmalıyız. Ülke olarak Web in öneminin farkına varırsak, Dünya daki Türk imajını yeniden yaratabilir ve çağdaş toplum seviyesine ulaşmak yolunda yeni adımlar atmış oluruz. İnanın ki, oluşturacağımız, nitelikli, gelişmeleri devamlı takip eden ve innovatif iş gücü ile dünyayı sallayabiliriz. Şuan birçok üniversitemizin bilgisayar ile ilgili bölümlerinde Web eğitimi üzerine dersler verilmekte. Ama malesef yeterli değil. Üniversitelerimizde, Bilgisayar Mühendisliği, Bilgisayar Programcılığı, Bilişim Teknolojileri gibi bölümlerimizin olması gerçekten çok güzel ama Web in büyüklüğü ve geleceği göz önünde bulundurulursa, Web eğitimi veren apayrı bir bölüm kurulması gerçekten inanılmaz olurdu. Sadece web eğitimi veren bir bölüm fikri eminim birçok kimseyi heycanlandırmıştır. Yine eminimki artık gençlerimiz interneti çok seviyor, böyle bir bölüm açılırsa göreceği ilgiyi tahmin bile edemiyorum. Yeni Teknolojiler: HTML5, CSS3 Şuan dünyanın bile çok yabancı olduğu ve yaygınlıkla kullanılan tarayıcıların (Internet Explorer 6 gibi) bu teknolojiyi malesef desteklememsi nedeniyle aktif olarak kullanılmaya başlanılamayan teknoloji ve yenilik. Tanımı olduğu kadar getireceği yenilik ve kolaylıklar da uzun. Önümüzdeki 5 sene içinde web dünyası, son 10 yıla benzer devrim ve yenilikler yaşayacak. HTML5 ve CSS3 sayesinde daha semantik, daha kullanışlı, daha stabil web sitelerine sahip olacağız. Yine önümüzdeki yıllarda HTML5 ve CSS3, web in yeni standardları olacaktır. Üniversite öğrencilerimiz şimdiden bu yeni teknoloji ile tanışırsa, bu teknoloji aktif olarak kullanıldıklarında, herkesten bir adım önde olacaklar.
HTML5 ve CSS3 avantajları; Daha semantik kodlama/içerik Daha az kodlama gerektirmesi Daha az yer kaplaması Erişebilirlik Avantajları Arama Motoru Optimizasyonu için faydaları Güncel browserlar içinde stabil çalışması Birçok bize zorluk veren, gölge, yuvarlak köşeler gibi görselleri kolaylıkla yapma olanağı Söz XHTML ve CSS den açılmışken, günümüz piyasa ve şartlarının bizlerden beklediği W3C standardlarına uyumluluk göz ardı edilmemeli. W3C in ne olduğu, bir web sayfasının HTML ve CSS olarak Valid olmasının önemi öğrencilerimize anlatılmalı ve Web tasarım/yazılım sürecinin standardlarıyla takip edilmesi gerektiği onlara öğretilmelidir. Yeni Teknolojiler: Javascript Kütüphaneleri, Jquery Her ne kadar Javascript kütüphaneleri ve Jquery çok yeni teknolojiler olmasada, hızlı gelişimleri ve devrim yaratan özellikleri ile yeni teknoloji olarak yerlerini aldılar. Javascript ile yapabileceklerimiz hayal gücümüzün önüne geçmeye başladı. Adobe Flash kullanılan birçok sistem ve websitesi, daha kullanışlı olması nedeniyle Javascript Kütüphanelerini tercih etmeye başladı. Bu kütüphaneler ile görsel animasyonlar yapılabilmekte, verilen işlenebilmekte ve sunucu ile etkileşime geçilebilmektedir. Daha sonra bahsedeceğim Ajax, bu kütüphaneler ile 3 satırlık kod haline bürünmekte. Öğrencilerimize artık karışık, uzun ve hataya daha çok yer verebilen sade JavaScript yerine, daha stabil çalışan, daha modern ve birçok yenilik sağlayan Jquery ve diğer kütüphaneleri öğretebiliriz. Jquery yi bir yana ayırmamın sebebi, diğer kütüphanelere gören daha çok bilinir ve kullanılır olması, kodlaması yani syntax ının daha anlaşılabilir ve kolay olması, büyük bir community ve dökümantasyon arşivinin olmasıdır. Bir DOM öğesine ulaşmanın eski yolu: Var element = document.getelemenybyid( elementid ); Aynı DOM öğesine ulaşmanın Jquery ile yolu: Var element = $( #elementid ); İşte Jquery hayatımızı bu kadar kolaylaştırıyor. Gelecekte demin bahsettiğim HTML5, CSS3 ve JS Kütüphaneleri o kadar iç içe olacak ki, bunları gözardı etmemiz mümkün olmayacaktır. Bu nedenle şimdiden müfredatlarımızı ve öğrencilerimizi bu teknolojilere adapte etmeliyiz. Yeni Teknolojiler: Yeni Nesil Ajax Türkiye de ve dünyada internet kullanıcısı sayısı arttıkça, yarattığımız proje ve websitelerine daha çok ilgi görmeye başlayacak. Websitemize her ziyaret eden kullanıcının bize bir bandwidth maliyeti
olmakta. Bu maliyetleri düşürmek ve kullanıcılara daha hızlı sayfalar sunabilmek için yeni nesil Ajax uygulamalarını gerçekleştirmeyi öğrenmek zorundayız. Facebook vb. Siteler sayesinde artık insanlar, dönen yükleniyor resimlerine alıştı. Ajax ı kısmen benimsedi. Sayfa yenilenmesede birşeyler yüklendiğini anlayabiliyorlar. Ajax teknolojisi kullanmak, Uzay bilimi değil. Az önce bahsettiğim Jquery ve diğer JS Kütüphaneleri ile Ajax kullanmak çok basit ve güvenli. Yeni geliştirilen tüm projeler, ister ufak çaplı ister büyük ölçekli olsun Ajax tan yararlanıyorlar. Üniversitelerimizin öğrencilerini, piyasaya hazırlamak için Ajax ı daha ağırlıklı ve uygulamalı öğretmelerinin gerekli olduğunu düşünüyorum. Yeni Konseptler: Sosyal Medyanın Gücü Her nekadar sosyal ağ ve medyaya hepimiz tanıdık olsakta, sosyal medya nın önemi ve gelecekte değiştirecekleri ayrı bir ders olarak anlatılabilecek güçte. Örneğin, Facebook un tüm dünya üzerinde mail üzerinde yarattığı etkiyi fark ettiniz mi? Artık insanlar eskisi kadar mail atmıyor. Bunun yerine, Facebook üzerinden mesaj atmayı tercih ediyorlar. Diğer bir örnek, artık büyük televizyon şirketlerinin yayınlarını youtube a taşıdığını biliyor muydunuz? Artık tüm ünlüler niye raportaj vermiyor? Neden Twitter bu kadar ünlü? Tüm bu soruların cevaı Sosyal Medyanın gücü içinde. Sosyal medyanın ne olduğu, ne taraflara gideceği ile ilgili öğrencilerimize yani bu gücün asıl kullanıcılarına bilgiler aktarmalıyız. Onları bu ağlar ile entegra çalışabilen applikasyon ve yazılımlar üretmeye teşvik etmeliyiz. Yeni Konseptler: Semantik Web & Web 3.0 Nasıl Sosyal Ağlar, Ajax, Parlak Butonlar gibi bir Web 2.0 çılgınlığı yaşandıysa, Semantik Web ve Web 3.0 adı altında yeni bir çağ başlıyor. Artık akıllı internet devri başlayacak. Web 3.0 ın içinde bulunan RDF, OWL, SPARQL gibi teknoloji ve kavramlar anlatılmasa bile, üniversitelerimizde Web 3.0 ile ilgili detaylı bir bilgi ve vizyon verilmesi gerektiğini düşünmekteyim. Böylece öğrencilerimiz mezun olduklarında Web in nereye gittiğinin farkında olmuş olacaklar. AB 2010 bünyesinde semantik web ve sosyal ağlar hakkında çok kaliteli sunum ve konuşmalar olacaktır, bunları takip etmenizi öneririm.
2. Web Firmaları Üniversitelerimizden Neler Bekliyor? Firmalar Nasıl Çalışıyorlar? Birimler Neler? Türkiye de Web e verilen önem artmaktadır. Firmalar Web konusunda, formal eğitim olmaksızın, kendisini geliştirmiş ve daha çok geliştirmeye hevesli iş gücü aramaktadır. Türkiye nin önde gelen dijital ajans ve web firmaları ile yaptığım görüşme ve anketlerde, firmaların formal eğitimi bir şart olarak görmedikleri sonucuna vardım. Firmalara Eğitim Mi? yoksa Tecrübe ve Portfolyo Mu? sorusunu sorduğumuzda, tamamı Tecrübe ve Portfolyo yu seçti. Buradan çıkarmamız gereken ise, öğrencilerimizin, formal eğitimlerine bakmadan devamlı kendilerini geliştirmeleri ve proje üretmelerinin gerekli olduğudur. Firmalara, IT çalışanı yetiştiren üniversite ve kurumlardan beklenti ve istekleriniz nedir? sorusunu yönelttiğimizde aldığımız bazı cevaplar aşağıdadır; Teorik eğitim kadar pratiğe de önem vermeleri, öğrencilerine uygulamalar yaptırmaları, okurken deneyim kazanmaları için teşvik etmeleri. Öğrencilere mutlaka hayata geçirebilecekleri projeler üzerinde çalışalarını sağlamaları ve bunların hayata geçirilmesi. Web Firmalarında Çalışmak İnternette gezinirken bazı ilanlara rastlıyorum: PHP, C#, JSP dillerinde çok iyi, CSS ve HTML de tecrübeli, Photoshop da deneyimli, JavaScript e hakim, Flash kullanmaya hevesli web tasarımcıları aranıyor. Ben kişisel olarak, Web e gönül veren arkadaşların böyle insan ve firmalara ile çalışmamalarını rica ediyorum. Profesyonel bir web firmasında yukarda istenen özellikler en az 4 ayrı kişi tarafından tamamlanabilir. Bunu bir kişiden bekleyen bir firma emin olun ki sizi yıpratacaktır. Tabiki bir web yazılımcısı biraz html vs css den anlayabilir ama onun uzmanlığı sunucu kısmı ise ondan inanılmaz düzeyde CSS bilmesini bekleyemezsiniz. Birçok profesyonel web firmasında bölümler aşağıdaki gibidir:
Bu birimlerin ve çalışanlarının ne yaptığından kısaca bahsetmek gerekirse; Proje Yöneticisi: Projenin yönetiminden sorumlu birimdir. Tüm birimlerin, organize ve uyumlu çalışmasını takip eder. Proje planı hazırlanmasından ve onun izlenmesinden sorumludur. Ön-Arayüz Yazılımcısı: Tasarım bölümünden gelen tasarımları, XHTML ve CSS koduna dönüştürür. Bunu yaparken, yazdığı kodun tüm browserlarda aynı gözükmesini sağlamalı (cross-browser olmalı), gereksiz öğelerden kaçınmalı, sayfa boyutunu minumumda tutmalı ve W3C standardlarına uygun, geçerli olmalı. Yazılım Mühendisi: Projelerin temel özelliklerinin çalışması, hesaplamaların yapılması, veritabanı tasarımı, web servislerinin kullanımı, sistem mimarisinin planlanması ve kodlanması bu birimin sorumluluğundadır. Multimedya Geliştiricisi: Projedeki kullanılacaksa video, animasyon, grafik ve tabloların dinamik olarak üretilmesinden sorumlu birimdir. Genellikle, Adobe Flex, AIR, Flash, After Affects gibi program ve teknolojileri kullanırlar. Arayüz Tasarımcısı: Son kullanıcının göreceği ve kullanacağı arayüzü tasarlamakla görevlidirler. Tasarımlarını Adobe Fireworks, Photoshop gibi programları kullanarak yaparlar. İkon ve İllüstrasyon Tasarımcısı: Arayüzün içinde bulunan çeşitli ikon, grafik ve illüstrasyonları tasarlamakla görevli birimdir. Genellikle, Adobe Illustrator, Freehand, Photoshop gibi programları kullanırlar. Metin Yazarı: Websitelerde, ürün veya projeyi tanıtmak için yazılan metin ve reklamları hazırlarlar.
3. Öğrencilerimiz Kendilerini Nasıl Geliştirebilirler? Blog ve Eğitim Siteleri Yazılımcı bir babanın evladı olarak, babamdan, hocalarımdan ve büyüklerimden her zaman Bizim zamanmızda böyle engin, sonsuz eğitim kaynakları yoktu. Cümlesini duydum. Evet gerçekten haklılar!!! Bizler şanslı bir nesiliz, kendimizi geliştirmemiz o kadar kolayki. Neyi merak ediyorsanız Google layın bitsin. Okumak hoşunuza gitmiyor mu? Youtube layın o zaman. İnternet üzerinde öyle kaliteli ve engin blog ve eğitim siteleri varki, hergün 1 saatinizi ayırsanız, 1 senede Türkiye nin en iyi web yazılımcıları arasına bile girebilirsiniz. Bazı yararlı blog ve siteler: http://www.smashingmagazine.com http://net.tutsplus.com http://sixrevisions.com Kitaplar Piyasada yerli ve yabancı birçok kaliteli kitap var Web tekonolojilerini anlatan. Yerli kaynak bulamazsanız lütfen vazgeçmeyin. Amazon dan isteyeceğiniz tüm kitaplar sorunsuz bir şekilde evinize kadar ulaşıyor. Web kitabı alırken dikkat etmeniz gerekenler; Kitap yeni basılmış olmalı. Teknoloji hızla ilerlediği için eski basım kitaplar, eski günün teknolojisini size öğretecektir. Yazarın özgeçmişini dikkatli inceleyiniz. Yeterli altyapıya sahip olmayan kimselerin kitaplarıda piyasa bulunmakta. Kitap hakkında yorumlar çok önemli. Bir kitap alırken kesinlikle, daha önce okumuş kimselerin yorumlarını göz önünde bulundurun. Staj Bütün firmaların stajerler için ayrı bir program ve stratejileri var. Buda stajlerlerin işini kolaylaştırmakta. Stajın önemi gerçekten çok büyük. Stajını iyi yapmış bir kimse; Referans kazanmış Çevre edinmiş Portfolyosunu güncellemiş Bir kimsedir ve mezun olur olmaz, hatta belki okurken bile (freelance) işiniz hazır olacaktır.