Turizm yatırımcısı krize meydan okuyor TURAD ın araştırmasına göre, Türkiye genelinde ilk 7 ayda yatırımlar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 55 gerilerken turizm yatırımları temposunu korudu. Turizm yatırımlarının payı yüzde 6 dan yüzde 12 ye çıktı. 2009 turizm yatırımlarında İstanbul, Antalya nın önüne geçti. Küresel krizin etkisiyle ekonomideki daralma genel yatırım iştahını büyük ölçüde keserken turizm istisna yaptı ve yatırımlarında hız kesmedi. Kısa adı TURAD olan Turizm Araştırmaları Derneği nin turizm yatırımları üzerine yaptığı araştırma sonuçlarına göre, 2009 un ilk 7 ayında 68 proje için teşvik belgesi alan turizm yatırımları 981 milyon TL yi aştı. 2008 in aynı dönemine göre yüzde 2 azalsa da, turizmin krize rağmen yatırımlarını azaltmadığı görüldü. TURAD ın Hazine Müsteşarlığı verilerini kullanarak yaptığı araştırmaya göre, Türkiye genelinde yatırımlar 2009 un ilk 7 ayında yaklaşık 8 milyar TL olarak gerçekleşti. 2008 in aynı döneminde cari fiyatlarla yatırım tutarı 18 milyar TL ye yakındı. Böylece toplam yatırımlardaki düşüşün yüzde 55 i bulduğu görüldü. Bu dramatik yatırım gerilemesi sektörel olarak analiz edildiğinde turizmin, genel gerilemeye direndiği ve yatırım iştahını koruduğu saptandı. Toplam Yatırımlar ve Turizm; 2008-2009(ilk 7 ay, Bin TL) 2008 2009 Turizm 997.309 981.024 Toplam Yatırım 17.629.743 7.961.853 Kaynak; Hazine Müsteşarlığı verilerinden hesaplandı.
Turizmin 2009 un ilk 7 ayındaki yatırım tutarı 981 milyon TL yi bulurken, geçen yılın aynı dönemine göre sadece yüzde 2 düşüş görüldü. Turizmin yatırım iştahını koruması, toplam yatırımlar içindeki payını da bir yılda yaklaşık yüzde 6 dan yüzde 12 ye çıkardı. TURİZM YATIRIMA DEVAM 2008 2009 Değiş.% Turizm(Bin TL) 997.309 981.024-2 Top.Yat. 17.629.743 7.961.853-55 Turizmin Payı,% 5,7 12,3 TURAD araştırması, turizm yatırımlarının illere göre dağılımında da bazı değişimler yaşandığını ortaya koydu. Araştırmaya göre, yatırımların yüzde 80-85 i 8 ilde yoğunlaşırken 2009 da İstanbul a yapılan turizm yatırımları Antalya nın önüne geçti. 2009 un Ocak-Temmuz döneminde İstanbul, turizm yatırımlarının yüzde 45 ini alırken Antalya nın payı yüzde 15 te kaldı. İstanbul, bir yılda yatırımlarını yüzde 143 artırırken Antalya nın yatırımları yüzde 60 düştü. 2008 de ise Antalya birinci, İstanbul ikinci sıradaydı. 2009 da Muğla ya yapılan turizm yatırımları da yüzde 113 artarak toplamdaki payı yüzde 10 u geçti. ÖNEMLİ MERKEZLERDE YATIRIM: 2008-2009 (7AY,Bin TL) 2008 2009 Değiş.% İSTANBUL 179.770 437.206 143,2 ANTALYA 362.341 144.759-60,0 MUĞLA 49.075 104.728 113,4 ANKARA 69.190 62.532-9,6 AYDIN 59.858 37.812-36,8
İZMİR 6.200 16.459 165,5 BALIKESİR 58.288 5.919-89,8 KONYA 20.001 36.750 83,7 8 Merkez 804.723 846.165 5,1 Top.Turizm Yatırımları(Bin TL) 997.309 981.024-1,6 2009 un ilk 7 ayında öngörülen turizm yatırımları 5 bin 387 kişiye istihdam sağlayacak. İstihdamın yüzde 30 u İstanbul, yüzde 20 si Antalya da gerçekleşecek.
EK TABLOLAR; 2009 Ocak-Temmuz Yatırım Teşvikleri ve Turizm İLLER PROJE Sabit Yatırım (Bin TL.) İthal Edilecek Teçhizat (1000 $) Öngörülen İstihdam (Kişi) İllin Payı % 1. İSTANBUL 15 437.206 10.702 1.663 44,6 2. ANTALYA 10 144.759 1.578 1.070 14,8 3. MUĞLA 5 104.728 11.480 575 10,7 4. BURSA 2 63.605 14.161 420 6,5 5. ANKARA 7 62.532 3.821 403 6,4 6. AYDIN 4 37.812 575 448 3,9 7. KONYA 2 36.750 3.582 82 3,7 8. ŞANLIURFA 1 29.131 3.389 0 3,0 9. İZMİR 3 16.459 191 284 1,7 10. GAZİANTEP 1 6.700 0 50 0,7 11. BALIKESİR 2 5.919 0 45 0,6 12. ADANA 2 5.344 5 35 0,5 13. KAHRAMANMARAŞ 2 5.202 0 40 0,5 14. MERSİN 1 4.930 0 25 0,5 15. ISPARTA 1 3.451 0 30 0,4 16. GİRESUN 1 2.760 0 10 0,3 17. RİZE 1 2.674 0 27 0,3 18. SAKARYA 1 2.269 0 20 0,2 19. SİNOP 2 2.148 0 45 0,2 20. ERZİNCAN 1 1.800 0 25 0,2 21. VAN 1 1.409 0 30 0,1 22. MARDİN 1 1.290 0 25 0,1 23. AMASYA 1 1.150 89 25 0,1 24. NEVŞEHİR 1 994 0 10 0,1 Turizm 68 981.024 49.573 5.387 100 Toplam yat. 751 7.961.853 2.280.627 29.348 Turizm Payı(%) 9,1 12,3 2,2 18,4
2008 Ocak-Temmuz Yatırım Teşvikleri ve Turizm İLLER PROJE(Adet) Sabit Yatırım (TL.) İthal Edilecek Teçhizat Tutarı (1000 $) Öngörülen İstihdam (Kişi) İllerin Payı,% 1. ANTALYA 28 362.341 33.702 3.365 36,3 2. İSTANBUL 9 179.770 9.642 970 18,0 3. ANKARA 5 69.190 4.046 479 6,9 4. AYDIN 3 59.858 251 555 6,0 5. BALIKESİR 2 58.288-430 5,8 6. YOZGAT 1 53.279 200 450 5,3 7. MUĞLA 12 49.075 811 1.188 4,9 8. MALATYA 1 22.566-80 2,3 9. KONYA 1 20.001-125 2,0 10. ŞANLIURFA 1 18.379-120 1,8 11. MERSİN 1 16.720 38 175 1,7 12. BOLU 1 12.035 2.240-1,2 13. KAYSERİ 1 11.930-35 1,2 14. AKSARAY 1 11.648-200 1,2 15. NEVŞEHİR 2 10.449 759 120 1,0 16. KOCAELİ 1 6.703 2.306 40 0,7 17. İZMİR 1 6.200-150 0,6 18. ZONGULDAK 3 5.573 166 75 0,6
19. SİNOP 2 4.162-55 0,4 20. KÜTAHYA 1 3.845-100 0,4 21. ORDU 1 3.843-40 0,4 22. ARTVİN 1 2.926-40 0,3 23. TRABZON 1 1.650-60 0,2 24. ÇANAKKALE 1 1.618-15 0,2 25. ELAZIĞ 1 1.554 - - 0,2 26. DÜZCE 1 1.456-40 0,1 27. ADIYAMAN 1 1.275-40 0,1 28. EDİRNE 1 688 - - 0,1 29. MANİSA 1 286 - - 0,0 Turizm 86 997.309 54.161 8.947 100,0 Toplam Yat. 1.664 17.629.743 7.007.787 64.985 Turizm Payı 5,2 5,7 0,8 13,8