*İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Sağlık Daire Başkanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Müdürlüğü 'İstanbul Gedik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İş Güvenliği ve Sağlığı Doktora Programı İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİNDE DÖKÜMANTASYON Hayati USTA* Halil İbrahim YAVUZ*, Hakan FARIMAZ* 2017, İSTANBUL
AMAÇ VE YÖNTEM Amaç: İşyerlerinde iş güvenliği bilincini oluşturmaya yönelik iş sağlığı ve güvenliği kurallarını içeren altyapının ayarlanması ve yönetimi ile ilgili hangi dokümanların hazırlanması gerektiğinin belirlenmesi ve rehber olması amaçlanmıştır. Yöntem: İSG yönetimini sağlanmasında uygulamaya yönelik oluşturulacak kuralları içeren prosedür, form ve talimatların ve sistematiğini oluşturmaktadır 2
BULGULAR PROSEDÜRLER Eğitim Prosedürü Risk Değerlendirme Prosedürü Acil Durum Prosedürü Sağlık Gözetimi Prosedürü İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Prosedürü İzleme, Ölçme ve Değerlendirme Prosedürü İş İzinleri Prosedürü Alt işveren veya Yüklenici Prosedürü Dosyalama ve Arşiv Prosedürü İÇ YÖNERGE, TALİMAT VE FORMLAR İç Yönerge Talimatlar Formlar Prosedür İçerik Amaç Kapsam Tanımlar Sorumluluk ve Yetki İlgili Dokümanlar Uygulama Talimat İçerik Amaç Kapsam İlgili dokümanlar Uygulama 3
EĞİTİM PROSEDÜRÜ İLGİLİ DOKÜMANLAR Yıllık Eğitim Programı Eğitim Katılımcı İmza Listesi Formu Eğitim Sınav Formu İş Başı Eğitim Konuşmaları Formu UYGULAMA BAŞLIKLARI Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi(Periyodik) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurul Eğitimi Destek Elemanları Eğitimi Risk Değerlendirme Eğitimi Mesleki Yeterlilik Eğitimleri Mesleki Eğitimler İşe bağlı özel eğitimler (yüksekte çalışma) 4
RİSK DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ İLGİLİ DOKÜMANLAR İşyeri Hakkında Bilgiler Formu Tehlike Tanımlama Formu Risk Analiz Formu Aksiyon Takip Formu Risk Değerlendirmesi Kontrol Formu UYGULAMA BAŞLIKLARI Risk Değerlendirme Adımları İşyeri Hakkında Bilgi Toplanması Tehlike Kaynaklarının Belirlenmesi Risklerin Belirlenmesi, Analizi ve Risk Analiz Yöntemi Risk Kontrol Adımları Dokümantasyon Risk Değerlendirmesinin Yenilenmesi 5
ACİL DURUM PROSEDÜRÜ İLGİLİ DOKÜMANLAR Acil Durum Planı (ADP) Acil Durum Tahliye Krokisi (ADTK) Acil Durum Haberleşme ve Ekip Listesi Acil Durum Tahliye Grupları Yoklama Listesi Acil Durum Tatbikat Raporu[5] Acil Durum Ekipmanları Kontrol Listesi UYGULAMA BAŞLIKLARI Acil Durum Yönetimi Acil Durum Ekibi Görevleri Acil Durum Planının Hazırlanması, Onaylanması ve Yayınlanması Acil Durum Tahliye Krokisinin Hazırlanması, Onaylanması ve Yayınlanması Acil Durum Planlarının ve Listelerinin Gözden Geçirilmesi Acil Durum Müdahale Ekipmanları Eğitim ve Tatbikat 6
SAĞLIK GÖZETİMİ PROSEDÜRÜ İLGİLİ DOKÜMANLAR İşe Giriş / Periyodik Muayene Formu[6] UYGULAMA BAŞLIKLARI İşe Giriş ve Periyodik Muayeneler Tahlil ve Tetkik Raporları İş Kazası Meslek Hastalığı 7
İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI PROSEDÜRÜ İLGİLİ DOKÜMANLAR Kaza ve Ramak Kala İş Akış Şeması UYGULAMA BAŞLIKLARI Ramak Kala/Tehlike Bildirim Formu Ramak Kala/Tehlike Bildirim Takip Formu Kaza/Olay Tutanağı Kaza/Olay Araştırma Formu Kaza/Olay Takip Formu Ramak Kala/Tehlike Bildirimi ve Araştırılması İş Kazası Meslek Hastalığı Olması Durumunda Yapılması Gerekenler İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu (SGK) 8
İZLEME, ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ İLGİLİ DOKÜMANLAR Makine Ekipman Listesi[7] Yıllık Performans İzleme Ölçme Planı Yıllık Çalışma Planı[8] Yıllık Eğitim Programı[2] Yıllık Değerlendirme Raporu[8] UYGULAMA BAŞLIKLARI İzlenecek Parametreler Ortam Ölçümleri [9] [10] Periyodik Kontroller[7] Kazalar Kurul Toplantıları[11] Eğitimler Sağlık Gözetimleri 9
İŞ İZİNLERİ PROSEDÜRÜ İLGİLİ DOKÜMANLAR Genel Çalışma İzni Formu Yüksekte Çalışma İş İzin Formu Elektrikle Çalışma İzin Formu Sıcak Çalışma İş İzin Formu Kapalı Alanlarda Çalışma İzin Formu Kazı İzin Formu UYGULAMA BAŞLIKLARI Çalışma İzninin Alınmasına Gerek Olan/ Olmayan İşler Formların Düzenlenmesi İşin Başlatılması İşin Kontrolü Çalışma İzinlerinin İptali İşin Tamamlanması 10
ALT İŞVEREN VEYA YÜKLENİCİ PROSEDÜRÜ İLGİLİ DOKÜMANLAR Alt işveren veya Yüklenici İş Sağlığı Güvenliği Şartnamesi UYGULAMA BAŞLIKLARI Genel Kurallar Genel Çalışma İzni Formu Teslim Edilecek Evraklar Özel İzin Gerektiren İşler Alt işveren veya Yüklenici Denetim Formu Denetim 11
Çalışan İSG Klasörü DOSYALAMA VE ARŞİV PROSEDÜRÜ İSG İç Yönerge - Doküman Klasörü Acil Durum Kayıtları Klasörü Risk Değerlendirme Kayıtları Klasörü İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Kayıtları Klasörü İzleme, Ölçme ve Değerlendirme Kayıtları Klasörü Tutanak ve Görevlendirme Kayıtları Klasörü Alt işveren ve Yüklenici Kayıtları Klasörü OLUŞTURULACAK KLASÖRLER 12
İÇ YÖNERGE İÇERİK BAŞLIKLARI Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar Ve Kısaltmalar İşveren Ve Çalışanların Yükümlülüğü Görev, Yetki Ve Sorumluluklar İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulu İş Sağlığı Ve Güvenliği Uygulama Esasları Genel Güvenlik Kuralları Son Hükümler 13
TALİMATLAR Kimyasallarla Çalışma Talimatı KKD Kullanma Talimatı Güvenli Araç Kullanma Talimatı Ekranlı Araç Kullanma Talimatı[18] Elektrik Bakım Onarım Teknik Emniyet Çalışma Talimatı Depolarda Güvenli Çalışma Talimatı El Aletleri İle Çalışma Talimatı Elektrikli El Aletleri İle Güvenli Çalışma Talimatı Elle Taşıma İşleri Talimatı[19] İş Hijyeni Talimatı Kaldırma ve Yükleme Ekipmanları Kullanma Talimatı Kapalı Alanlarda Çalışma Talimatı Kazı İşleri Talimatı Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Talimatı [20] Sıcak İşlerde Çalışma Talimatı Temizlik İşleri Talimatı Yüksekte Güvenli Çalışma Talimatı Ziyaretçi Bilgilendirme Talimatı Kilitleme Etiketleme Talimatı Jeneratör, Kompresör ve Kazan İşlerinde Güvenli Çalışma Talimatı 14
FORMLAR Kimyasal Depolama Matrisi[21] Tehlike Sembolleri Tablosu Kurul Toplantı Tutanağı Genel Çalışma İzni Formu Acil Durum Tahliye Grupları Yoklama Listesi Doküman Dağıtım Tutanağı Yüksekte Çalışma İş İzin Formu Elektrikle Çalışma İzin Formu Sıcak Çalışma İş İzin Formu Kapalı Alanlarda Çalışma İzin Formu Kazı İzin Formu Kişisel Koruyucu Donanım Matrisi Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımına İlişkin Risk Belirleme Tablosu Kişisel Koruyucu Donanım Zimmet Formu Kişisel Koruyucu Donanım Uygunluk Kontrol Formu Ziyaretçi Tutanağı 15
SONUÇ 16
KAYNAKLAR 1. T.C. Resmi Gazete. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu.30 Haziran 2012. Sayı: 28339, Başbakanlık Basımevi, Ankara 2. T.C. Resmi Gazete. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik.15 Mayıs 2013. Sayı: 28648, Başbakanlık Basımevi, Ankara 3. T.C. Resmi Gazete. İş Sağlığı Ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği. 29 Aralık 2012. Sayı: 28512, Başbakanlık Basımevi, Ankara 4. T.C. Resmi Gazete. İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik. 18 Haziran 2013. Sayı: 28681, Başbakanlık Basımevi, Ankara 5. T.C. Resmi Gazete. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik. 19 Aralık 2007. Sayı: 26735, Başbakanlık Basımevi, Ankara 6. T.C. Resmi Gazete. İşyeri Hekimi Ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk Ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik. 20 Temmuz 2013. Sayı: 28713, Başbakanlık Basımevi, Ankara 7. T.C. Resmi Gazete. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği. 25 Nisan 2013. Sayı: 28628, Başbakanlık Basımevi, Ankara 8. T.C. Resmi Gazete. İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk Ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik. 29 Aralık 2012. Sayı: 28512, Başbakanlık Basımevi, Ankara 9. T.C. Resmi Gazete. İşyeri Bina Ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık Ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik. 17 Temmuz 2013. Sayı: 28710, Başbakanlık Basımevi, Ankara 10. T.C. Resmi Gazete. Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik. 28 Temmuz 2013. Sayı: 28721, Başbakanlık Basımevi, Ankara 11. T.C. Resmi Gazete. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik. 18 Ocak 2013. Sayı: 28339, Başbakanlık Basımevi, Ankara 12. T.C. Resmi Gazete. Yapı İşlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetmeliği. 05 Ekim 2013. Sayı: 28786, Başbakanlık Basımevi, Ankara 13. T.C. Resmi Gazete. Meslekî Yeterlilik Kurumu Meslekî Yeterlilik Belgesi Zorunluluğu Getirilen Mesleklere İlişkin Tebliğ (Sıra No: 2017/1). 26 Eylül 2017. Sayı: 30192, Başbakanlık Basımevi, Ankara 14. T.C. Resmi Gazete. Tehlikeli Ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine Dair Yönetmelik. 13 Temmuz 2013. Sayı: 28706, Başbakanlık Basımevi, Ankara 15. T.C. Resmi Gazete. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik. 02 Temmuz 2013. Sayı: 28695, Başbakanlık Basımevi, Ankara 16. T.C. Resmi Gazete. İş Sağlığı Ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği. 29 Aralık 2012. Sayı: 28512, Başbakanlık Basımevi, Ankara 17. T.C. Resmi Gazete. İş Sağlığı Ve Güvenliği İle İlgili Çalışan Temsilcisinin Nitelikleri Ve Seçilme Usul Ve Esaslarına İlişkin Tebliğ. 29 Ağustos 2013. Sayı: 28750, Başbakanlık Basımevi, Ankara 18. T.C. Resmi Gazete. Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik. 2 16 Nisan 2013. Sayı: 28620, Başbakanlık Basımevi, Ankara 19. T.C. Resmi Gazete. Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği. 24 Temmuz 2013. Sayı: 28717, Başbakanlık Basımevi, Ankara 20. T.C. Resmi Gazete. Sağlık Ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği. 11 Eylül 2013. Sayı: 28762, Başbakanlık Basımevi, Ankara 21. T.C. Resmi Gazete. Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik. 12 Ağustos 2013. Sayı: 28733, Başbakanlık Basımevi, Ankara 17