THE EFFECT OF SOME DEPRESSANTS IN THE CONCENTRATION OF MAGNESITE ORE BY SELECTIVE AGLOMERATION

Benzer belgeler
İ.Sönmez & Y. Cebeci Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Sivas, Türkiye

YEŞİLDAĞ (BEYŞEHİR-KONYA) KROMİT CEVHERİNİN FLOTASYON İLE ZENGİNLEŞTİRİLME OLANAKLARININ ARAŞTIRILMASI

KROM ZENGİNLEŞTİRME TESİSLERİ ARTIKLARININ YÜKSEK ALAN ŞİDDETLİ YAŞ MAN YETİ KAYIRMA İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

YALAZI/BALIKESİR TALK CEVHERİNİN ZENGİNLEŞTİRİLMESİ

Türkoğlu-Şekeroba (Kahramanmaraş, Türkiye) Baritlerinin Flotasyon ile Zenginleştirilmesi

Magnezit ve Dolomit Minerallerinin Elektrokinetik Potansiyeli ile ph Arasındaki İstatistiksel İlişki

Düşük Tenörlü Oolitik Demir Cevherinin Flotasyon«

Anyonik toplayıcılar varlığında huntitin (Mg 3 Ca(CO 3 ) 4 ), flotasyon davranışı

Seçimli Pb/Zn Folotasyonunda FeS04 /NaCN Kullanımı. /NaCN in Selective Pb/Zn Flotation^)

ARALIK DECEMBER. KOYULHİSAR Pb-Cu-Zn CEVHERİNİN SEÇİMLİ FLOTASYONLA ZENGİNLEŞTİRİLMESİNDE OPTİMUM KOŞULLARIN BELİRLENMESİ

MANYEZİT CEVHERİNİN YAĞ AGLOMERASYONU İLE ZENGINLEŞTİRİLMESİNDE BAZJ PROSES DEĞİŞKENLERİNİN AGLOMERAT BOYUTU VE PROSES VERİMİ ÜZERİNE ETKİSİ

BİNGÖL VE BİTLİS APATİTLİ MANYETİT CEVHERLERİNDEN DEMİR VE FOSTATIN KAZANILMASI

KÜTAHYA - GEDİZ - PUSATLAR VILLAGE WHERE FLUORITE ORE FLOTATION STUDIES

ÇİNKUR TESİSLERİNDE ELDE EDİLEN LİC ARTIKLARININ ZENGİNLEŞTİRİLMESİ

Yeni Bir Feldspat Kaynağı: Trakit

Trakya Bölgesi Kuvars Kumlarından Feldspat Uzaklaştırılması İçin Yeni Bir Flotasyon Yaklaşımı

UFALANMA FARKLILIĞINDAN YARARLANILARAK YOZGAT AYRIDAM LİNYİTİNİN ZENGİNLEŞTİRİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ

ZONGULDAK LAWARI İNCE KÖMÜRLERİNİN SELEKTİF FLOKÜLASYON İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ

ZONGULDAK TOZ KÖMÜRLERİNİN YAG AGLOMERASYONUYLA ZENGİNLEŞTİRİLMESİ İÇİN BİR AMPİRİK MODEL

Mazıdağ Bölgesindeki Kalkerli Fosfatların Flotasyon İle Zenginleştirilmesi

MİHALIÇÇIK (ESKİŞEHİR) KÖMÜRLERİNİN ZENGİNLEŞTİRME OLANAKLARININ ARAŞTIRILMASI

ADIYAMAN-GÖLBAŞI LiNYiTiNiN YIKAMA OLANAKLARININ ARAŞTIRILMASI

EMET KONSANTRATÖR ATIK BARAJINDAKİ ARSENİK VE KOLEMANİTLERİ SEÇİMLİ OLARAK KAZANMA İMKANLARI

LİNYİT KÖMÜRÜ ARA ÜRÜNÜNÜN FLOTASYON İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİNİN ARAŞTIRILMASI * Investigation Of Processing of Lignite Middlings By Flotation

EMET BOR İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİSARCIK BARAJ ATIKLARININ DEĞERLENDİRİLEBİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

FLOTASYON DENEYLERİNDE İSTATİKSEL YÖNTEMLERİN UYGULANMASI

Mazıdağ - Taşıt Fosfat Cevherinin Zenginleştirilmesi

Üçlü Sistemler - 1 Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

ÇAMDAĞ DEMİR CEVHERİNİN ZENGİNLEŞTİRİLMESİ

KUYUCAK YÖRESİNE AİT BARİT CEVHERİNİN FLOTASYONLA ZENGİNLEŞTİRİLMESİ

Başer Maden Sanayinin İnce Barit Artıklarının Flotasyon ile Zenginleştirilmesi

ZONGULDAK TOZ KÖMÜRLERİ ÜZERİNDE YAĞ AGLOMERASYONU ÇALİŞMALARİ

K. E. Özbaş, C. Hiçyılmaz ve G. Özbayoğlu

Oysu Grafit Cevheri Flotasyon Parametrelerinin İyileştirilmesi. Enhancing Flotation Parameters of Oysu Graphite Ore

SİVAS-DİVRİĞİ ULUÇAYIR LİNYİTİNİN YAĞ AGLOMERASYONU VE MİKRODALGA ENERJİSİNİN ETKİSİ

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun

TUNÇBİLEK KÖMÜR YIKAMA TESİSİ ARA ÜRÜNÜNÜN JAMESON HÜCRESİNDE FLOTASYONU

UKRAYNA KÖMÜRÜNÜN YAĞ AGLOMERASYONU İÇİN KARAKTERİSTİK EĞRİSİNİN BELİRLENMESİ

İNCE BOYUTLU KROM CEVHERLERİNİN MULTI-GRAVITY SEPERATOR İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ ARAŞTIRMALARI

KAYSERİ ZAMANTI BÖLGESİ KARBONATLI ÇİNKO-KURŞUN CEVHERİNİN FLOTASYON İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ

COMPRARISON OF FLOTATION AND MULTI GRAVITY SEPARATOR METHODS IN THE BENEFICIATION OF FELDSPAR ORE

Beyşehir Baritlerinin Flotasyonla Zenginleştirme Olanaklarının Araştırılması

DENEY FİYAT LİSTESİ. MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron)

T.C. SÜLEYMAN DEMĠREL ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK MĠMARLIK FAKÜLTESĠ MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ FLOTASYON KONSANTRELERĠNDE SU KAZANIMI BĠTĠRME PROJESĠ

Dokuz Eylül Üniversitesi Müh. Fak Maden Müh. Bölümü Bornova-İzmir

HEKİMHAN-KARAKUZ DEMİR CEVHERİNDEN KONSANTRE ÜRETİMİ

MANGANEZ OKSİT CEVHERLERİNİN FLOTASYON YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 0321 CEVHER HAZIRLAMA LAB. I SERBESTLEŞME TANE BOYU SAPTANMASI DENEYİ

KİREÇ FABRİKASI BACA TOZUNDAN YANMAMIŞ KARBONUN FLOTASYON İLE GERİ KAZANIMI* Recovery Unburned Carbon From Lıme Kıln Plant Dusts By Flotatıon

M 2. Doğan, Y. Kaytaz, G. Önal, ve K.T. Perek I T.Ü. Maden Fakültesi, istanbul

(0,495) Kolon Flotasyonu; Pi MIBC. (0,471) < Pi Çam yağı. (0,365) < Pi Çam yağı. ) and celestite (97,20% SrSO 4. (0,471) < Pi Pine Oil

2. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, Ekim 1997 izmir Türkiye

ÖZGEÇMĠġ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl. Ege. Jeoloji Mühendisliği/ Jeokimya ve Maden Yatakları. Akdeniz

ŞIRNAK ASFALTİTLERİNDEN KÜLÜN FLOTASYON YÖNTEMİ İLE UZAKLAŞTIRILMASI

Polimerlerin Cevher Hazırlamadaki Yeri ve Kullanım Özellikleri

Teknoloji: Elde bulunan mevcut maddelerden yararlanarak istenilen ürünün elde edilmesi

ÖZGEÇMİŞ Doç. Dr. AYŞE DİLEK ÇUHADAROĞLU

BİTÜMLÜ KÖMÜR VE LİNYİTİN YAĞ AGLOMERASYONU OIL AGGLOMERATION OF BITUMINOUS COALAND LIGNITE

A Yamık, Y İ. Tosun, N. Güneş ve E. Topal

KAOLİNİN FLOKÜLASYONU

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

ATIK MANYEZİT CEVHERİNİN ZENGİNLEŞTİRİLMESİ: KARAKTERİZASYON, ÖZELLİKLER VE MANYETİK AYIRICI UYGULAMASI. Necmettin ERDOĞAN

NEFELİNLİ SİYENİT Sodyum & Potasyum Feldspat B & S YATIRIM A.Ş. KIRŞEHİR NEFELİN İŞLETMELERİ

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ CEVHER HAZIRLAMADA ISLANABİLİRLİĞE DAYANAN İŞLEMLERDE HİDROFOBİSİTE VE YÜZEY GERİLİMİNİN ETKİSİ

H. KURŞUN. Cumhuriyet Üniversitesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Sivas/Türkiye

Killerin Susuzlandınlmasında Ultrasonik Titreşimin Etkisi

2 Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, Ekim 1997 fcmır Türkiye

Eczacıbaşı Topluluğu

Prof. Dr. Hayrünnisa DİNÇER ATEŞOK

AZDAVAY KÖMÜRÜNÜN YAG AGLOMERASYONU VE BAZI ÖNEMLi ÇALIŞMA PARAMETRELERiNiN ETKiLERiNiN BELiRLENMESi

TOPRAKTEPE-BEYŞEHİR (KONYA) KROMİTLERİNİN YÜKSEK ALAN ŞİDDETLİ YAŞ MANYETİK AYIRMA İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ

Spekülarit Cevherinin Kalite Özelliklerinin İyileştirilmesi

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

Flint Taşı Artıklarından Kuvars Kazanımının Araştırılması. Investigation of Quartz Recovery from Flint Stone Tailings

Kömürün Hidrofobik Flokülasyonu ve Bazı Parametrelerin Etkisi Hydrophobic Flocculation of Coal and the Effect of Some Parameters

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

özet rejenere edilerek tekrar kullanılmaktadır (1). Denizli cevherleri için, bu metodun diğer metodlara karşı üstünlüğü şu noktalarda olmaktadır:

ÇAYELİ BAKIR-ÇİNKO CEVHERLERİNİN FLOTASYON YOLU İLE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ

SINIR TENORUNUN EKONOMİK BAKIR MİKTARI TAHMİN HASTASINA ETKİSİ

ÖZGEÇMİŞ Doç. Dr. AYŞE DİLEK ÇUHADAROĞLU

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 5 Sayı: 3 sh Ekim 2003

Türkiye 14 Madencilik Kongresi / 14th Mining Congress of Turkey, 1995, ISBN BAZI DEMİR CEVHERLERİNİN NİTELİKLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ

Kolemanit Artığının Mekanik Aşındırma ve Isı ile Dağıtma Yöntemleri ile Zenginleştirilmesi

BURSA - ORHANELİ - YEŞİLLER SİYENİTLERİNİN LABORATUVAR ÖLÇEKLİ ZENGİNLEŞTİRME ÇALIŞMALARI

OUtVÎNÎN KKOMtTTEN FLOTASYONLA AYRIŞMASI

ÖZGEÇMİŞ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl. Ege. Jeoloji Mühendisliği/ Jeokimya ve Maden Yatakları. Akdeniz

Kodu Ders Adı AKTS D+U+L Z/S Dili Güz Dönemi

III VE IV.GRUP MADENLER 2017 YILI OCAK BAŞI SATIŞ FİYATLARI A. IV-B GRUBU MADENLER

MART MARCH 1995 UÇUCU KÜL DEĞERLENDİRİLMESİNİN MALİYET ANALİZİ ÖZET

K.T.Ü. MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ANABİLİM DALI CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVAR DERSİ DENEY FÖYLERİ

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 0321 CEVHER HAZIRLAMA LAB. I SERBESTLEŞME TANE BOYU SAPTANMASI DENEYİ

DEPRESSION OF LEAD USING SODIUM METABISULPHITE IN SELECTIVE FLOTATION OF LEAD AND COPPER

KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ

Emet-Hisarcık Şlam Atıklarının Zenginleştirilmesi ve Etiketlenmesi Beneficiation and Briquetting of Slime Wastes of Emet-Hisarcik Boron Mine

Cevher Zenginleştirme, Ar-Ge ve Analiz Hizmetleri Mineral Processing, R&D And Analysis Services XRF - XRD

SINDIRGI ALUNİTLİ KAOLİNİ ZENGİNLEŞTİRME ÇALIŞMALARI

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt: 12 Sayı: 2 sh Mayıs 2010

SOMA BURUYAR ŞİRKETİNİN AGIR-ORTAM TAMBURU VE SİKLONUNDA KÖMÜR YIKAMA PERFORMANS ÇALIŞMASI

K.T.Ü. MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ ANABĠLĠM DALI CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVAR DERSĠ DENEY FÖYLERĠ

Bazı katyonların, silikatların (feldspat ve kuvars) yüzey özelliklerine etkisi

Transkript:

Türkiye 16. Madencilik Kongresi / I6' h Mining Congress of Turkey, 1999, ISBN 975-395-310-0 MANYEZİT CEVHERİNİN SEÇİMLİ AGLOMERASYON İLE ZENGİNLEŞTİRILMESİNDE BAZI BASTIRICILARIN ETKİSİ THE EFFECT OF SOME DEPRESSANTS IN THE CONCENTRATION OF MAGNESITE ORE BY SELECTIVE AGLOMERATION V. Bozkurt Osmangazi Üniversitesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Eskişehir Y. Uçbaş Osmangazi Üniversitesi, Seramik Mühendisliği Bölümü, Eskişehir K. Bilir Osmangazi Üniversitesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Eskişehir ÖZET: Bu çalışmada, manyezit cevherinin seçimli aglomerasyon ile zenginleştîrilmesinde, kalgon. karboksimetilselülozlar (Tylose C 30, Tylose CR 700 n, Tylose CBR 30 ve Tylose CBR 4000) ve sodyum silikatın bastırıcı etkileri araştırılmıştır. Ayrıca, kalgon+tylose CBR 30, kalgon+sodyum silikat ve kalgon+tylose CBR 30+sodyum silikatın etkisi de incelenmiştir. Deneyler sonucunda, kalgon. Tylose CBR 30 ve sodyum silikatın etkili bastırıcılar olduğu ve bunların birlikte kullanımıyla etkilerinin daha da arttığı saptanmıştır. ABSTRACT: In this study, the effect of depressants such as calgon, carboxymethy I celluloses (Tylose C 30, Tylose CR 700 n, Tylose CBR 30 and Tylose CBR 4000) and sodium silicate on the selective agglomeration of magnesite ore have been investigated. Also, the effects of calgon+tylose CBR 30, calgon+sodium silicate and calgon+tylose CBR 30+sodium silicate have been analyzed. As a result of experiments, it has been found that calgon, Tylose CBR 30 and sodium silicate are effective depressants and their depressing effect increases when they are used together. 1. GİRİŞ Manyezit, metalürji, refrakter, kimya ve diğer endüstrilerde kullanılan magnezyum bileşikleri için en önemli kaynaktır ve en fazla refrakter endüstrisinde kullanılır. Bu endüstrilerce istenen manyezit kalite standartlarının her geçen gün artması ve şimdiye kadar kullanılan seçimli madencilik sonucu yüksek kaliteli manyezit rezervlerinin önemli ölçüde azalması, manyezit cevherlerinin belli zenginleştirme işlemlerinden geçirilmesini kaçınılmaz kılmaktadır. Manyezit cevherlerinin zenginleştirilmesinde en çok kullanılan yöntemler triyaj, ağırortam ayırması, manyetik ayırma ve flotasyondur. Son yıllarda flotasyon daha çok önem kazanmıştır. Manyezitin flotasyon ile zenginleştirilmesi, manyezit içindeki gang minerallerinin miktarına ve cinsine göre, ters veya düz flotasyon ile yapılır. Ters flotasyon, silisli gangın fazla olması durumunda, katyonik toplayıcılar (aminler, metil amil alkol, doygun alifatik alkol esterleri vb.) kullanılarak uygulanırken; düz flotasyon, dolomit ve/veya kalsitin fazla olduğu durumlarda, anyonik toplayıcılar (oleik asit. alifatik asitler, sabunlar, sodyum oleat vb.) kullanılarak gerçekleştirilir (Sengupta vd., 1974; Brandâo ve Poling, 1982; Matis ve Gallios, 1989). Manyezit flotasyonunda seçimliliği arttırmak için bastırıcı reaktifler de kullanılabilmektedir. Örneğin kalgon (sodyum hekzametafosfat), kalsit ve dolomitin bastırılmasında (Matis ve Gallios, 1989); sodyum silikat (Na 2 Si0 3 ), kuvars ve silikatların bastırılmasında (Matis ve Gallios, 1989; Sengupta vd., 1980); karboksimetilselüloz, kalgon ve sodyum karbonat ile birlikte, dolomit, kalsit, silikatlar ve kuvarsın bastırılmasında (Komlev ve Potapenko, 1972; Bugaev vd., 1975; Baranovskii vd., 1978; Baranovskii, 1980; Potapenko vd., 1981; Zablotskii vd., 1981; Suvorova vd., 1983; Suvorava ve Tyuryukhanova, 1984; Smertin ve Samusenko, 1985; Potapenko vd., 1985) denenmiş ve tatmin edici sonuçlar elde edilmiştir. Manyezit cevherinin ince boyutlarda serbestleşmesi (-0.010 mm) veya Öğütmede fazla miktarda şlam ortaya çıkması durumlarında manyezitin seçimli aglomerasyon (yağ aglomerasyonu) ile zenginleştirilmesi, flotasyona alternatif olarak uygulanabilir (Uçbaş ve Özdag. 1996). Yağ 405

aglomerasyonu ile cevherlerin zenginleştirilmesinde, flotasyonda olduğu gibi, minerallerin yüzey Özellikleri farklılıklarından yararlanılır ve zenginleştirme genellikle üç aşamada gerçekleştirilir: i) aglomere edilecek mineral yüzeyinin, uygun karıştırma koşullarında, toplayıcıyla tamamen hidrofob hale getirilmesi, ii) uygun karıştırma koşullarında ortama yağ ilave edilerek hidrofob tanecikler arasında hidrokarbon köprüleri kurulması İle aglomeratlann oluşturulması (boyut büyütme), iii)süspansiyondaki aglomeratlar ile hidrofilik gang tanecikleri arasındaki boyut farklılığından yararlanarak aglomeratlann ayrılması (Akar, 1983). Manyezitin hiçbir bastıncı kullanılmaksızın yağ aglomerasyonu ile zenginleştirilmesi detaylı olarak çalışılmış (Uçbaş vd., 1998) ve aşağıdaki deney koşullarında (süspansiyon sıcaklığı: 27 C, gazyağı: 90 kg/ton, ph: 10.6, oleik asit: 4 kg/ton) % 78.51 manyezit içeren bir cevherden %90.0 manyezit içeren bir konsantre %92.7 verimle elde edilmiştir. Bu koşullarda elde edilen konsantrenin (aglomeratlann) kimyasal analizi; %1.07 SİO2, %0.40 FesOj, %l.72 CaO, %46.79 MgO ve %49.82 kızdırma kaybı şeklindedir. Verim ve kimyasal analiz sonuçlan incelendiğinde, hiçbir bastına kullanılmadığı halde, elde edilen sonuçların tatmin edici olduğu görülmektedir. Bu çalışmada, manyezitin yağ aglomerasyonu İle yukarıdaki koşullarda zenginleştirilmesinde, kalgon, karboksimetilselülozlar ve sodyum silikatın, ayn ayn ve birlikte, konsantrelerin manyezit verimi ve SİO2, Fe^Oî, CaO içeriği üzerine etkileri incelenmiştir. 2. MALZEME VE YÖNTEM. Deneylerde, Kumaş Manyezit Zenginleştirme Tesisi'nden alınan ve yaş olarak 0.149 mm altına Öğütülen manyezit örneği kullanılmıştır. Yaş elek analizi sonucunda örneğin %80'inin 0.080 mm'iik, %58'inin de 0.037 mm'iik elekten geçtiği saptanmıştır. Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği'nde yaptınlan mineralojik analiz sonuçlarına göre cevher; manyezit, antigorit, dolomit ve kuvars minerallerini içermektedir. Kimyasal analiz' sonuçlanna göre cevher %7.98 S1O2, %1.32 Fe20 3s %0.30 AI2O3, %1.54 CaO, %44.25 MgO ve %44.42 kızdırma kaybı içermektedir. Mineralojik ve kimyasal analizlerden yararlanılarak yapılan hesaplara göre örnekte %76.28 manyezit bulunmaktadır. Deneyler, 9 cm çapında ve 22.5 cm yüksekliğinde bir cam kap içinde yapılmıştır. Cam kabın kenarlanna, türbülans sağlamak amacıyla, 2 cm genişliğinde iki adet delikli levha takılmıştır. Karıştırma İşlemi, kabın tabanından 1 cm yükseklikte tutulan 6 cm çapında, 1.4 cm eninde, altı adet düz kanatçığı olan bir pervane ile sağlanmıştır. Kanştırma hızı 600 dev ir/dakika'dır. Deneylerde ph düzenleyici olarak Na^COî, bağlayıcı olarak gazyağı, toplayıcı olarak oleik asit ve bastıncı olarak da kalgon, karboksimetilselülozlar (Tylose C 30, Tylose CR 700 n, Tylose CBR 30 ve Tylose CBR 4000) ve sodyum silikat (Merck, Si0 2 /Na20=3.375) ayrı ayn ve birlikte kullanılmışlardır. Daha önce yapılan manyezitin yağ aglomerasyon İle zenginleştirilmesi çalışmasından (Uçbaş vd., 1998) deney koşulları aşağıdaki gibi belirlenmiştir. Pülp yoğunluğu Pülp hacmi Pülp sıcaklığı Gazyağı ph Oleik asit %10 katı (ağırlıkça) 1 litre 27 C 90 kg/ton 10.6 4 kg/ton Bastırıcılann manyezitin yağ aglomerasyonu ile zenginleştirilmesi üzerine etkilerinin incelendiği bu çalışmada izlenen yöntem şu şekildedir: 1. Kap içindeki suyun karıştırılırken 27 C'ye ısıtılması 2. Kanştırma devam ederken örneğin eklenmesi ve 7 dakika örneğin suda dağılması için beklenmesi 3. Pülp kanştmlirken sırasıyla Na2CÛ3, bastıncı. gazyağı ve oleik asitin eklenmesi (her bir reaktif eklenmesinden sonra birer dakika koşullandırma). Bastıncıların birlikte etkisinin incelendiği deneylerde, sırasıyla kalgon, karboksi metil selüloz ve sodyum silikat eklenmiş ve her bastıncı İlavesinden sonra birer dakika koşullandırma yapılmıştır 4. Aglomeratlann oluşması ve büyümesi için 5 dakika (aglomerasyon süresi) daha kanştırmaya devam edilmesi 5. Karıştırma durdurulduktan sonra pülpün 50 mesh'lik (0.300 mm) elekten elenmesi, elek üstü fraksiyonun su ile yıkanması ve elek altının filtre edilmesi 6. Elde edilen ürünlerin kurutulması, tartılması ve kimyasal analizlerinin yapılması. 406

3. BULGULAR Deney sonuçlan, bastıncıların konsantrenin (aglomeratlarm) manyezit verimi ve SİO2, FeıOî, CaO içeriği üzerine etkisi göz önüne alınarak irdelenmiştir. 3.1. Kalgon'un Etkisi Manyezitin yağ aglomerasyonu ile zenginleştirilmesinde, kalgonun konsantrenin manyezit verimi ve SİO2, FeıOı, CaO içeriği üzerine etkisi Şekil l'de verilmiştir. Şekil 1 incelendiğinde : kalgon miktarı arttıkça konsantrenin manyezit veriminin ve SiOı, FeıOj, CaO İçeriğinin düştüğü görülmektedir. Kalgon kullanılmadan %95.48 verimle elde edilen konsantre, %0.86 Si0 2, %1.62 CaO ve %0.36 Fe20 3 içerirken; 70 g/t kalgon kullanımıyla %91.42 verimle elde edilen konsantre, %0.76 Si0 2, %1.51 CaO ve %0.28 Fe20 3 içermektedir (Şekil 1). 3.2. Karboksimetilselüloz'un Etkisi Değişik molekül ağırlıklarında ve eterleşme derecelerinde üretilen karboksimetilselüloz bileşikleri (Tylose C 30, Tylose CR 700 n, Tylose CBR 30 ve Tylose CBR 4000), flotasyonda kil silikatlarının (kaolen, tremolit, serpantin, klorit vb.) bastırılmasında kullanılmaktadır (Hoechst, 1981). Değişik karboksimetilselüloz bileşiklerinin manyezitin yağ aglomerasyonuyla zenginleştirilmesi üzerine etkileri Şekil 2, 3, 4 ve 5'de verilmiştir. Şekil 2, 3, 4 ve 5 incelendiğinde; - her karboksimetilselüloz bileşiği için karboksimetilselüloz miktarı arttıkça, manyezit veriminin düştüğü ve bu düşüşün Tylose C 30 ve Tylose CBR 4000 için daha belirgin olduğu, - Karboksimetilselüloz bileşikleri ile elde edilen konsantrelerin FejOî ve CaO İçerikleri arasında önemli bir fark olmadığı, - Tylose CBR 30 İle, diğer karboksimetilselüloz bileşiklerinden, daha düşük SİO2 içeren bir konsantre elde edilebileceği görülmektedir. Tylose CBR 30 kullanılmadan %95.48 verimle elde edilen konsantre, %0.86 Si0 2, %l.62 CaO ve %0.36 Fe203 içerirken; 60 g/t Tylose CBR 30 kullanımıyla %92.83 verimle elde edilen konsantre, %0.74 Si0 2! %l.78 CaO ve %0.39 Fe^Oî içermektedir (Şekil 4). 3.3. Sodyum Silikat'ın Etkisi Şekil 6*da sodyum silikatın manyezit aglomerasyonu üzerine etkisi verilmiştir. Şekil 6 incelendiğinde; sodyum silikat miktarı arttıkça konsantrenin manyezit verimi ve SİO2 içeriğinin düştüğü, Fe203 ve CaO İçeriğinin önemli Ölçüde değişmediği görülmektedir. Sodyum silikat kullanılmadan %94.00 verimle elde edilen konsantre, %0.92 Si0 2, %1.68 CaO ve %0.30 Fe203 içerirken; 100 g/t sodyum silikat kullanımıyla %93.02 verimle elde edilen konsantre, %0.76 Si0 2, %1.67 CaO ve %0.30 Fe^ içermektedir (Şekil 6). 3.4. Kalgon ve Tylose CBR 30'un Birlikte Etkisi Kalgon ve Tylose CBR 30'un birlikte etkisi Şekil 7'de verilmiştir. Şekil 7 incelendiğinde; Tylose CBR 30 miktarı arttıkça konsantrenin manyezit verimi ve SİO2 içeriğinin düştüğü, Fe20 3 ve CaO içeriğinin önemli ölçüde değişmediği görülmektedir. Sadece 70 g/t kalgon kullanımıyla %88.10 verimle elde edilen konsantre, %0.82 Si0 2, %1.74 CaO ve %0.40 Fe20 3 içerirken; 70 g/t kalgon ve 20 g/t Tylose CBR 30*un birlikte kullanımıyla %82.85 verimle elde edilen konsantre %0.68 Si0 2, %1.79 CaO ve %0.34 Fe20 3 içermektedir (Şekil 7). 3.5. Kalgon ve Sodyum Silikat'ın Birlikte Etkisi Şekil 8'de kalgon ve sodyum silikatın birlikte etkisi verilmiştir. Şekil 8 incelendiğinde; sodyum silikat miktarı arttıkça konsantrenin manyezit verimi ve SİO2 içeriğinin düştüğü, Fe203 ve CaO İçeriğinin önemli ölçüde değişmediği görülmektedir. Sadece 70 g/t kalgon kullanımıyla %88.10 verimle elde edilen konsantre, %0.82 S1O2, %1.74 CaO ve %0.40 Fe20 3 içerirken; 70 g/t kalgon ve 100 g/t sodyum silikatın birlikte kullanımıyla %85.79 verimle elde edilen konsantre, %0.68 Si0 2, %1.74 CaOve%0.35 Feî0 3 içermektedir (Şekil 8). 3.6. Kalgon, Tylose CBR 30 ve Sodyum Silikat'ın Birlikte Etkisi Kalgon, Tylose CBR 30 ve sodyum silikat'ın birlikte etkisi de incelenmiştir. Bu incelemeler sonucunda, - 70 g/t kalgon, 20 g/t Tylose CBR 30 ve 100 g/t sodyum silikatın birlikte kullanımıyla %0.48 SİO2, %l-52 CaO ve %0.28 Fe20 3 içeren bir konsantrenin %69.89 verimle elde edilebileceği görülmüştür. - Bu sonuç, Kalgon, Tylose CBR 30 ve sodyum silikatın ikili kullanım sonuçlarıyla karşılaştmlırsa; üçlü kullanım İle daha düşük verimle elde edilen konsantrenin, SİO2, CaO ve Fe203 içeriğinin daha düşük olduğu görülür. 407

Şekil 1. Kalgonun konsantrenin manyezit verimi ve SİO2, CaO, Fe203 içeriği üzerine etkisi Şekil 4. Tylose CBR 30'un konsantrenin manyezit verimi ve SiO;, CaO, FeıOj içeriği üzerine etkisi Şekil 2. Tylose C 30'un konsantrenin manyezit verimi ve S1O2, CaO, FeîOî içeriği üzerine etkisi Şekil 5. Tylose CBR 4000 in konsantrenin manyezit verimi ve SİO2, CaO, FeıOî içeriği üzerine etkisi ' Şekil 3. Tylose CR 700 n'in konsantrenin manyezit verimi ve SİO2, CaO, FeıOj içeriği üzerine etkisi 408 Şekil 6. Sodyum silikatın konsantrenin manyezit verimi ve SİO2, CaO, FeıOj içeriği üzerine etkisi- -

Deneyler esnasında yapılan gözlemlerde, bastıncılann aglomerat oluşum süresinin gecikmesine yol açtığı görülmüştür. Örneğin, bastıncı kullanılmaması durumunda aglomeratlar yaklaşık 1 dakikada oluşurken (aglomeratlann büyümesi için 4 dakikalık bir süre kalmaktadır): bastıncı kullanılması durumunda yaklaşık 2 dakikada oluşmaktadır (aglomeratlann büyümesi için 3 dakikalık.bir süre kalmaktadır). Aglomerat oluşum süresi artan bastıncı konsantrasyonlarıyla ve bastıncılann ikili ve üçlü kullanılmaları durumunda daha da artmaktadır. O 10 20 30 40 50' 60 Tylose CBR30 (g/t) Şekil 7. Tylose CBR 30'un konsantrenin manyezit verimi ve SİO2, CaO, Fe^ içeriği üzerine etkisi (Ka!gon:70g/t) eş- 100 r s 4 Bastıncılann kullanılması İle aglomeratlann büyüme süresi azaldığından, aglomerat boyutları daha küçük olmaktadır. Bunun sonucu olarak eleme işlemi esnasında aglomeratlann bir kısmı elek altına geçmektedir. Bu da elek üzerinde kalan aglomerat miktannın azalmasına ve dolayısıyla proses veriminin (manyezit veriminin) düşmesine neden olmaktadır. Aglomerat boyutu küçülmesi, aglomerat içine daha az miktarda gang mineralleri alınmasına da neden olabilir. Bunun sonucu olarak aglomeratlar içindeki impüritelerin miktan azalabilir. 5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER o 100 200 300 4öo NajSiO,(g/t) Şekil 8. Sodyum silikatın konsantrenin manyezit verimi ve SİO2, CaO, F&ZOÎ içeriği üzerine etkisi (Kalgon:70g/t) 4. TARTIŞMA Şekil t -8 incelendiğinde, genel olarak bastına miktarı arttıkça konsantrenin manyezit veriminin ve SİO2 İçeriğinin düştüğü görülmektedir. Bunun nedenleri yazarlarca İki nedene dayandırılmıştır: 1. Sadece gang minerallerini bastırması düşünülen bastıncılann, belli oranlarda manyeziti de bastırması. 1. Kalgon, cevherdeki dolomit yanında diğer gang minerallerini de bastırmaktadır. 2. Cevherdeki serpantini bastırmak İçin kullanılan.karboksimetilselüloz bileşiklerinden en iyi sonuç Tylose CBR 30 ile alınmıştır. 3. Manyezitin seçimli aglomerasyon ile zenginleştirilmesinde kuvarsı bastırmak için kullanılan sodyum silikat olumlu sonuç vermiştir. 4. Kalgon+Tylose CBR 30'un ve kalgon+sodyum silikatın birlikte 'kullanımıyla elde edilen konsantrelerin SİO2 içerikleri, bunların ayrı ayn kullanımıyla elde edilenlerinkinden daha düşüktür. Fakat verim birlikte kullanımda daha düşüktür. 5. Kalgon+Tylose CBR 30+sodyum silikatın birlikte kullanımıyla elde edilen konsantrelerin SİO2 içerikleri, bunların ikili kullanımlarıyla elde edilenlerinkinden daha düşüktür. Ancak verim üçlü kullanımda daha düşüktür. 6. Tüm bastıncılann, ayrı ayn ve birlikte, fazla miktarda kullanımı verimin düşmesine neden olmaktadır. 7. Bastıncılann aglomerat oluşum süresi Üzerine etkileri incelenmelidir.. 2. Aglomerasyonda, aglomerasyon süresi azaldıkça aglomeratlann boyutu küçülür (Uçbaş vd., 1997). 409

TEŞEKKÜR Yazarlar, bu çalışmanın gerçekleştirilmesinde kimyasal analiz desteklerinden dolayı KÜMAŞ- Kütahya Manyezit İ şletme leri A. Ş. ' ne teşekkür ederler. KAYNAKLAR Akar, A., 1983. Selektif Aglomerasyon Yöntemi ile Amtimonit Cevherinin Zenginleştirilmesi ve Arsenikten Arındırılması. Türkiye Madencilik Bilimsel ve Teknik 8. Kongresi. 21-25 Şubat, Ankara, 179-196. Baranovskiİ, N.I. 1980. Flotation Beneficiatıon of Savİnsk Magnesites with the All-Round Use of the Raw Materials. Refractories. 21. 7:350-352. Baranovskiİ, N.I., Kiyachim, V. V., Svechnikova, L. I., Suvorova, D. L, Tyuryukhanov, L. G., Adamskii, P. S. ve Potapenko, V. E. 1978. Beneficiation on a Semi-Industrial Scale of Satkin Magnesites by the Flotation Technique with Recycled Water. Refractories. 19. 1:37-39. Brandào, P.R.G. ve Poling G.W. 1982. Anionic Flotation of Magnesite. Canadian Metallurgical Quarterly. 21.3: 211-220. Bugaev, N.F., Simonov, K.V. Baranovskiİ, N.I. ve Potapenko, V.E. 1975. Powders and Refractory Products from Flotation-Concentrated Magnesite. Refractories. 16.2:72-79. Hoechst, 1981. Hoechst Flotation ReagentsA9-20 Komlev, A.M. ve Potapenko, V.E. 1972. Study of the Role of Reagents in Magnesite Flotation. Refractories. 13. 2:86-88. Matis, K.A. ve Gallios, G.P. 1989. Anionic Flotation of Magnesium Carbonates by Modifiers. International Journal of Mineral Processing. 25:261-274. Potapenko, V.E., Suvorova, D.I. ve Tyuryukhanova, V.V. 1981. Beneficiation of Magnesite Ores by Froth Separation. Refractories. 22. 3:146-148. Potapenko, V.E., Suvorova, D.I., ve Tyuryukhanov, L.G. 1985. Optimizing die Reagent Schedule for Flotation of Satkinsk Magnesites using Returned Water. Refractories. 26. 7:353-358. Sengupta, D.K., Sastri, S.R.S. ve Narasimhan. 1980. Effect of Additives on Anionic Flotation of Magnesite. Proc. Australas. Inst. Min. Metall. 275:59-65. Sengupta, D.K., Sastri, S.R.S., Narasimhan, K.S. ve Jena, P.K. 1974. Some Aspects of Magnesite and Dolomite Beneficiation. Journal of Mines and Fuels. August: 23 7-240. Smertin, V.A. ve Samusenko, V.l. 1985. Experience and Prospects for Beneficiation Magnesite Ores from the Satkinsk Deposits. Refractories. 26. 6:295-303. Suvorova, D.I. ve Tyuryukhanov;. V.V. 1984. Conditions of Flotation of Si ka Deposit Magnesite Residue. Refractories. 25. : 525-527. Suvorova, D.I., Potapenko, V.E. ve Tyur> ukhanova, V.V. 1983. Flotation of Satkinsk Magnesites in a Fluidized Bed. Refractories. 24. 12:629-631. Uçbaş, Y. ve Özdağ, H. 1996. Concentration of Magnesite Fines by Magnetic Separation and Selective Agglomeration. Proceedings of the 6' International Mineral Processing Symposium, 24-26 September. Kuşadası. 687-691. Uçbaş, Y., Öteyaka, B. ve Özdağ, H. 1997. Manyezit Cevherinin Yağ Aglomerasyonu İle Zenginleştiri İm esinde Bazı Proses Değişkenlerinin Aglomerat Boyutu ve Proses Verimi Üzerine Etkisi. Türkiye 15. Madencilik Kongresi. 6-9 Mayıs. Ankara. 383-388. Uçbaş, Y., Öteyaka, B. ve Özdağ, H. 1998. Manyezit Cevherinin Yağ Aglomerasyonu ile Zenginleştiri İm esinde ph Düzenleyici Cinsinin Proses Verimi, Aglomerat Boyutu ve Oleik Asit Tüketimi Üzerine Etkisi. Cevher Hazırlama (The Journal of Ore Dresssing). 1:19-27. Zablotskii, S. K., Potapenko, V. E., Sobolev, V. V., Suvorova, D. I. ve Tyuryuknanov, L. G. 1981. Flotation of Magnesite Ores of the Satka Deposit. Refractories. 22. 4:215-216. 410