1. ENFLASYON Eskişehir, Bursa, Bilecik bölgesi için aylık tüketici fiyatlarına göre hesaplanmış enflasyon oranlarının 2017 Temmuz ayından 2018 Temmuz ayına kadar açık bir artış trendine sahip olduğu (2017 Kasım ve 2018 Ocak arası kısa dönemli yaşanan hafif düşüş hariç) izlenmektedir. Türkiye geneli için tüketici ve üretici fiyatlarında yaşanan artış trendi, kurda yaşanan artışlar ve buna bağlı olarak enerji maliyetlerindeki artış bu trendin temel belirleyicileridir. 2017 Temmuz ayından 2018 Temmuz ayına kadar geçen bir yıllık dönemde Eskişehir bölgesinde yıllık enflasyon % 15,42 olarak gerçekleşmiştir. Bu rakam Türkiye geneli için aynı döneme ait % 15,85 rakamına oldukça yakın bir değerdir.
2. TÜKETİCİ FİYAT ENDEKSİ [2003=100] TÜFE de (2003=100) 2018 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,55, bir önceki yılın Aralık ayına göre %9,77, bir önceki yılın aynı ayına göre %15,85 ve on iki aylık ortalamalara göre %12 artış gerçekleşti. Kaynak: TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi Bir önceki aya göre değişim oranı Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı (Türkiye geneli için) TR41Eskişehir, Bursa, Bilecik (%) (%) Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı (%) 2017 Haz -0,11 10,47 10,9 2017 Tem 0,15 9,47 9,79 2017 Ağu 0,65 10,48 10,68 2017 Eyl 0,52 10,9 11,2 2017 Eki 1,87 11,54 11,9 2017 Kas 1,68 12,66 12,98 2017 Ara 0,63 11,52 11,92 2018 Oca 0,98 10,1 10,35 2018 Şub 0,79 10,14 10,26 2018 Mar 0,72 10,14 10,23 2018 Nis 1,35 10,35 10,85 2018 May 2,03 11,82 12,15 2018 Haz 2,43 14,66 15,39 2018 Tem 0,81 15,42 15,85
3. SANAYİ ÜRETİMİ Sanayi Üretim Endeksinde Bir Önceki Aya Göre Değişim Sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %3,2 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2018 yılı Haziran ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %7,2, imalat sanayi sektörü endeksi %2,9 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %4,6 arttı. Sanayi üretimi bir önceki aya göre %2 azaldı. Sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2018 yılı Haziran ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre %5,1 ve imalat sanayi sektörü endeksi %2,2 azalırken elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise %2,1 arttı. Kaynak: TÜİK
4. ESKİŞEHİR DIŞ TİCARET Temmuz ayında Eskişehir in ithalatı bir önceki aya göre yaklaşık olarak % 12 azalırken aynı dönemde ihracatı yaklaşık % 8,7 artış göstermiştir. 2018 Haziran ayından Temmuz ayına gelindiğinde Eskişehir için ihracatın ithalatı karşılama oranı % 103 ten % 127 e ciddi bir gelişme göstermiştir. 2018 Temmuz ayında gerçekleşen 71 023 000 dolarlık ithalat rakamı Eskişehir için 2018 ortalaması olan 78 778 000 dolardan düşük kalmıştır. Diğer taraftan ihracata baktığımızda Temmuz ihracatı olan 90 201 000 dolarlık rakam 2018 ortalaması olan 85 825 000 dolardan fazla olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılında da 2017 de olduğu gibi Eskişehir dış ticarette fazla veren konumunu sürdürmektedir. 2018 Mayıs ve Haziran aylarında ihracat ve ithalat arasındaki makas çok daralsa da Temmuz rakamları ihracatın ithalatı karşılama oranında şimdiye kadar ki en iyi sonucu işaret etmektedir. Temmuz ayına kadar ihracat ve ithalat seyirlerinin artış ve azalışta birbirine paralel olduğu izlenmekteydi. Temmuz ayında bu seyirde bir ayrışma göze çarpmaktadır. İthalat azalırken, ihracat artış trendi yakalamıştır.
İmalat sektörü ithalat ve ihracat rakamları Eskişehir in dış ticaret rakamlarının ağırlıklı belirleyicileridir. 2017 Ağustos ile 2018 Temmuz arasında imalat sektörü ithalatının zirve yaptığı ay Mayıs olarak dikkat çekmektedir. 2018 Mayıs Eskişehir imalat sektörü ithalatının 80 milyon doları geçtiği tek aydır. Mayıs ayından Temmuza kadar imalat sektörü ithalatı azalış göstermektedir. İmalat sektöründe de Eskişehir genel dış ticaretinde olduğu gibi Temmuz ayında ihracat ve ithalat makası ihracat lehine ciddi bir açılma göstermiştir.
ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. 5. AÇILAN- KAPANAN ŞİRKETLER KURULAN TASFİYE KAPANAN 2017 Ağu 49 1 61 5 0 7 0 21 2017 Eyl 42 1 72 1 0 11 2 32 2017 Eki 47 0 77 2 1 8 0 29 2017 Kas 42 2 62 2 0 8 0 22 2017 Ara 45 0 66 5 0 13 1 32 2018 Oca 79 2 77 8 0 22 5 50 2018 Şub 44 0 66 2 0 4 0 75 2018 Mar 54 1 71 9 1 5 0 27 2018 Nis 69 0 72 4 1 7 0 25 2018 May 49 1 58 8 1 4 1 23 2018 Haz 34 1 45 13 0 6 1 38 2018 Tem 53 1 38 5 1 6 0 45 2018 Haziran ayından Temmuz ayına gelindiğinde Eskişehir de kurulan şirket sayısı % 56 gibi önemli bir artış gösterirken; kurulan gerçek kişilere ait işletme sayısında % 16 lık düşüş yaşanmıştır. 2018 Nisan ayından Haziran ayına kadar 3 ay süren kurulan şirketlerin sayısındaki azalma eğilimi Temmuz ayı ile birlikte sonlanmış görünmektedir. Bununla birlikte kurulan gerçek kişilere ait işletme sayısındaki Nisan ayında başlayan düşüş trendi halen devam etmektedir. 2018 Temmuz ayında tıpkı haziran ayı gibi Eskişehir de kapanan şirket sayısı 6 olmuştur. Kapanan gerçek kişilere ait işletme sayısına bakıldığında negatif bir seyir izlenmektedir. Mart, Nisan ve Mayıs aylarında durağan seyreden kapanan gerçek kişilere ait işletme sayıları hem Haziran hem de Temmuz aylarında kayda değer artış izlemeye başlamıştır. Mayıstan Hazirana bu rakam % 65 ve Hazirandan Temmuza % 18 artış göstermiştir. 2017 Ağustos ayında Eskişehir de kurulan toplam şirket, kooperatif ve ticari işletme sayısı 111 iken bu rakam 2018 yılının Temmuz ayında 92 e gerilemiştir. Açılan şirket sayısı 1 yılda % 17 lik bir azalma göstermiştir. 2017 yılı Ağustos ayında Eskişehir de kapanan-tasfiye olan şirket, kooperatif ve gerçek kişilere ait işletme sayısı 33 iken bu rakam 2018 Temmuz ayında 57 e ulaşmıştır. Bu rakam bir yıllık dönemde % 73 gibi çok önemli bir artış göstermiştir.
6. KREDİLER Nakdi Krediler (Bin TL) Kamu Bankaları Özel Bankalar Genel Toplam 2017 Tem 4.860.452 8.390.109 13.250.561 2017 Ağu 4.967.003 8.373.453 13.340.456 2017 Eyl 5.039.764 8.459.158 13.498.922 2017 Eki 5.138.885 8.492.252 13.631.137 2017 Kas 5.235.295 8.568.872 13.804.167 2017 Ara 5.266.699 8.169.631 13.436.330 2018 Oca 5.362.991 8.170.953 13.533.944 2018 Şub 5.457.087 8.396.401 13.853.488 2018 Mar 5.594.376 8.516.803 14.111.180 2018 Nis 5.776.290 8.489.623 14.265.913 2018 May 5.999.791 8.612.159 14.611.950 2018 Haz 6.024.141 8.612.834 14.636.975 Eskişehir ilinde 2018 Haziran ayında kullanılan nakdi kredilerde 2017 Aralık ayından itibaren yaşanan yavaş yükseliş trendi devam etmiş ve rakam 14 milyar 636 milyon TL e ulaşmıştır. 2017 Temmuz ayında bu rakam 13 milyar 250 milyon TL kadardı. Son 1 yıllık dönemde kullanılan nakdi krediler % 10,4 lük bir artış göstermiştir. 2018 Haziran ayında kullanılan kredilerin % 41,16 sı kamu bankalarından kalan % 58,84 lik kısmı da özel bankalardan kullanılan kredilerdir.
7. ÇEK - SENET İŞLEMLERİ Eskişehir İli Protesto Edilen Sent; Karşılıksız İşlemi Yapılan Çek ve İbrazında Ödenen Çek Verileri Eskişehir ilinde protesto edilen senet sayısı 2017 Haziran ayında 540 iken bu rakam 2018 Haziran ayında 534 olarak gerçekleşmiştir. Bu bir yıllık dönemde protesto edilen senet sayısı Eskişehir de önemli bir değişim göstermemiştir. Buna karşın protesto edilen senetlerin tutarları karşılaştırıldığında son bir yıllık dönemde bu rakamın Eskişehir de % 32,7 lik bir artış gösterdiği anlaşılmaktadır. Karşılıksız işlemi yapılan çek sayısı 2017 Temmuz ayında 209 iken 2018 aynı ayda bu rakam 468 e sıçramıştır. 2018 Haziran ayında karşılıksız işlemi yapılan çek sayısı 2018 aylık ortalamanın altına düşmüşken, Temmuz ile birlikte ortalamanın üzerinde bir rakam izlenmektedir. Karşılıksız işlemi yapılan çek tutarlarına bakıldığında durumun önemi daha iyi anlaşılmaktadır. Haziranda 9 milyon TL e kadar düşen bu rakam nerdeyse 20 milyon TL e ulaşmıştır. Karşılıksız işlemi yapılan çek tutarları 2018 Temmuz ayında geçen senenin aynı ayındaki tutarın yaklaşık 4 katı olarak gerçekleşmiştir.
Karşılıksız işlemi yapılan çeklerin ibrazında ödenen çeklere oranlarına bakıldığında 2017 yılı boyunca bu rakamın düşüş trendine sahip olduğu izlenmiştir. Ancak 2018 yılı başlangıç aylarında bu oranda bir bir sıçrayış meydana gelmiş ve sıçramanın ulaştığı % 2,5 3 bandındaki seyir kendini korumuştur. Hem karşılıksız işlemi yapılan çek sayılarında hem de tutarlarındaki yüzdesel seyir 2018 Mart ayından itibaren 2017 seyrinin üzerinde yer almaktadır. Devletteki yeni yapılanmanın devam etmesi, istatiksel bazı verilerde kesintilere neden olmaktadır. Bunlardan biri de yatırım teşvik belgelerinde ve sisteminde yaşanmaktadır. Bu yüzden yatırım teşvik için bu ay veri ve bilgi sunulamayacaktır. Bunun yerine yalnızca bu ay için Eskişehir in 2003 yılından bu yana kamu yatırımlarından aldığı payları yıllık bazda sunmaya karar verdik. Aşağıda buna ait tabloyu görebilirsiniz. Tablodaki rakamlar gerçekleşmelere ait olduğu için 2018 rakamları 2017 e göre düşük görünmektedir. Ancak bu yılın rakamları tamamlandığında gerçek kıyaslama yapılabilecektir.
8. KAMU YATIRIMLARI Kamu Yatırımları Sektörel Dağılımı, Eskişehir (bin TL) YIL TARIM MADENCİLİK İMALAT ENERJİ ULAŞTIRMA- HABERLEŞME TURİZM KONUT EĞİTİM SAĞLIK DİĞER KAMU HİZMETLERİ İL TOPLAMI 2003 2 8.800 21.680 2 11.040 17.593 7.587 57.543 124.247 2004 2 9.956 34.305 2 64.677 19.234 13.192 64.372 205.740 2005 1.500 10.114 32.711 2 21.145 26.308 12.278 65.861 169.919 2006 10.148 2.500 34.031 2 38.090 25.490 13.231 100.179 223.671 2007 8.775 1.017 46.630 4 19.505 52 33.410 8.437 78.664 196.494 2008 8.101 639 37.233 4 20.071 100 46.432 16.800 81.515 210.895 2009 7.909 3.245 54.250 4 25.303 250 193 45.372 6.500 77.091 220.117 2010 10.024 9.045 51.688 2 28.229 46.271 9.800 58.995 214.054 2011 12.057 11.739 33.830 3.146 31.283 750 37.929 4.250 57.454 192.438 2012 10.476 19.480 65.179 7.665 49.079 956 750 44.922 11.350 58.959 268.816 2013 31.953 19.286 61.570 6.905 203.031 371 1.600 57.886 12.750 108.604 503.956 2014 36.290 17.726 127.823 2.075 156.592 138 102.807 22.110 97.645 563.206 2015 23.055 8.876 138.428 2.120 97.941 257 109.372 35.079 111.292 526.420 2016 38.297 14.526 65.205 1.280 84.573 601 107 110.216 43.880 109.941 468.626 2017 61.627 56.324 39.488 1.509 33.734 580 158.540 60.706 151.361 563.869 2018 22.000 25.167 45.334 102 37.702 30.000 150.553 310.858 Eskişehir e yapılan yıllık kamu yatırımlarında tamamlanan son 2 yıl olan 2016 ve 2017 için basit bir yorum getirilebilir. Toplam rakamda 2016 dan 2017 e artış yaklaşık % 20 olmuştur. Sektörler ele alındığında imalat ve ulaştırma-haberleşme sektörlerinde 2017 yılında kamu yatırım harcamalarının 2016 a göre düştüğünü diğer bütün sektörlerde arttığını görmekteyiz. Tarımda yaklaşık 2 katı, madencilikte 4 katı artışlar izlenmiştir. Eğitim, sağlık ve diğer kamu hizmetlerinde yaklaşık % 50 lik bir artış söz konusu iken diğer kalan sektörlerde önemli değişme izlenmemiştir.
9. KONUT SATIŞLARI Konut Satış Sayıları, Eskişehir ve Türkiye Eskişehir de toplam konut satışlarının 2018 Mayıs ayında 2017 nin aynı ayındaki satışları geçmesi 2018 için bir ilkti. Mayıs ayını takiben Haziran ve Temmuz aylarında da 2018 rakamları 2017 üzerinde yer almıştır. 2017 Ocak - Temmuz döneminde Eskişehir de konut satışları 13450 adet iken 2018 aynı dönem için bu rakam 13076 olarak gerçekleşmiştir. Yani 2017 Ocak Temmuz dönemi ile 2018 aynı dönem kıyaslandığında Eskişehir de toplam konut satışları geçen yıla göre % 2, 8, lik bir düşüş göstermiştir. Mayıs sonrası trend devam ederse 2018 yılının 2017 yılı performansına yaklaşması ve yakalaması mümkün görünmektedir.