İçindekiler 1. GİRİŞ... 2 2. AMAÇ... 2 3. METOT... 3 4. TANIMLAR... 4 5. RİSK DEĞERLENDİRME EKİBİ...6 6. RİSK ANALİZİNİN YAPILMASI... 7 7. ANALİZİ YAPILAN RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ...17 1/17
1. GİRİŞ Bugün dünyada olduğu gibi ülkemizde de iş kazaları ve meslek hastalıkları önemli bir sorundur. İş Sağlığı ve Güvenliğinde temel amaç; çalışanların sağlığına zarar verebilecek oluşturan hususların önceden belirlenerek, gereken önlemlerin alınması, iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı çalışanların ruhsal ve bedensel sağlıklarının korunmasıdır. İş Güvenliği bir ekip çalışmasıdır. İş güvenliğinde çalışanların hepsi bir zincirin halkalarıdır. Bu halkalardan herhangi biri zarar görse, aynı oranda iş güvenliği zarar görür. İş yerlerinde önce insan, önce sağlık, önce iş güvenliği anlayışı ile hareket edilerek tüm süreçlerde birinci önceliğin İş Sağlığı ve Güvenliğine verilmesi, çalışanlar ile işverenler arasında bu duyarlılığın ve bilincin oluşması, geliştirilmesi mutlaka sağlanmalıdır. Unutmayınız ki iş sağlığı ve güvenliğiniz bizim önceliğimizdir. Çalışanların sağlığının, güvenliğinin, veriminin korunmasını ve arttırılmasını, işyeri ortamının sağlıklı ve güvenli çalışmaya uygun hale getirilmesini, iş kazaları ve meslek hastalıklarının en aza indirilmesini ya da ortadan kaldırılmasını amaçlayan faaliyetlerin tümü iş sağlığı ve güvenliği kapsamına girmektedir. Bu rapor, UĞUR SAĞLIK HİZMETLERİ A.Ş. ECHOMAR HASTANESİNDE yürütülen çalışmalar sırasında karşılaşılacak tehlikelerin tespit edilmesi ve lerin belirlenerek analiz edilip değerlendirilmesi çalışmalarını kapsamaktadır. Yapılan çalışmada öncelikle işyeri sahasında yapılan mevcut işlerdeki tehlikeler tespit edilmiş, bu tehlikelerin neden olabileceği ler belirlenmiş ve değerlendirilmiştir. 2. AMAÇ İş Sağlığı ve Güvenliğinin Çalışmalarının (Risk değerlendirmesi) amacı çalışanların sağlığının korunması, güvenliklerinin sağlanması ve Kurumun itibarının korunmasıdır. Risk değerlendirmesi proaktif bir yaklaşımdır. Kaza veya hastalık meydana gelmeden önce bunlara neden olabilecek kaynak, durum ve davranışa karşı önlemler alma çalışmasıdır. Mevzuat gereği kaç kişi çalışırsa çalışsın tüm işyerlerinde değerlendirmesi yapılması gerekmektedir. Çalışılan ortamda alınan tüm tedbirlere ve yapılan çalışmalara rağmen tehlike ve ler tamamen ortadan kalkmayacaktır. %2 lik önlenemez ler her daim mevcut olacaktır. İş 2/17
disiplini, iş düzeni, iş hijyeni, yasal gereklerin yerine getirilmesi, ulusal mevzuatlara uygunluk, kanunların uygulanması ve sağlıklı çalışma ortamlarının süreklilik arz etmesi için sürekli gözetlenmesi, denetimlerinin yapılması gerekmektedir. İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarının çalışandan başlayıp en üst yönetime kadar benimsenmesi ve güvenlik kültürünün oluşturulması gerekmektedir. Bunun için hem iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin hem de özellikle Risk Analizinin tüm kurumlarda bir an önce yapılması, Risk Analizinde tespit edilecek uygunsuzlukların ortadan kaldırılması ya da kabul edilebilir seviyesine indirilmesi sağlanmalıdır, ki bu sayede maddi ve manevi kayıpların önüne geçilebilsin, sıfır iş kazası ve sıfır zaman kaybı ile kurumlarımızda verimli, sağlıklı ve güvenli çalışma ortamları oluşturulabilsin. 3. METOT Yapılan turlar sonucunda; a- Tehlike kaynakları belirlenmiş, b- Belirlenen bu tehlike kaynaklarından meydana gelebilecek tehlikeler gözlemlere ve incelemelere dayanılarak tanımlanmış, c- Tehlikelerin her birinin analizi yapılmış, d- Risk analizi yapılan tehlikeler değerlendirilerek tehlikelerin ortadan kaldırılması ve/veya lerin kontrol altına alınması için önlemler belirlenmiş, e- Önlemlerin uygulanarak lerin kontrol altına alınabilmesi için eylem planları yapılmış, ve tüm çalışmalar bir rapor halinde sunulmuştur. 4. TANIMLAR Tehlike 3/17
İnsanların yaralanması, sağlığının bozulması veya bunların gerçekleşmesine sebep olabilecek kaynak, durum veya işlem. (TS 18001-2008) Sağlığın Bozulması Bir iş faaliyetinin veya işle ilgili durumun yol açtığı ve/veya kötüleştirdiği belirlenebilir, olumsuz fiziksel veya ruhsal durum. (TS 18001-2008) Olay Yaralanmaya, sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olan veya sebep olacak potansiyele sahip olan işle ilgili olaylar. (TS 18001-2008) Kaza Yaralanmaya, sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olan olaylar. (TS 18001-2008) Risk Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimi. (TS 18001-2008) Risk Değerlendirmesi: Tehlikelerden kaynaklanan in büyüklüğünü tahmin etmek ve mevcut kontrollerin yeterliliğini dikkate alarak in kabul edilebilir olup olmadığına karar vermek için kullanılan proses. (TS 18001-2008) Kabul Edilebilir Risk Kuruluşun Yasal zorunluluklara ve kendi İSG politikasına göre, tahammül edebileceği düzeye indirilmiş. (TS 18001-2008) İş Ekipmanı İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet ve tesis. (İş Ekipmanlarının Kullanılmasında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği) İş Ekipmanının Kullanımı İş ekipmanının çalıştırılması, durdurulması, kullanılması, taşınması, tamiri, tadili, bakımı, hizmete sunulması ve temizlenmesi gibi iş ekipmanı ile ilgili her türlü faaliyet. (İş Ekipmanlarının Kullanılmasında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği) Tehlikeli Bölge Kişilerin sağlık ve güvenlik yönünden e maruz kalabileceği, iş ekipmanında veya çevresinde bulunan bölge. (İş Ekipmanlarının Kullanılmasında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği) Maruz kişi 4/17
Tamamen veya kısmen tehlikeli bölgede bulunan kişi. (İş Ekipmanlarının Kullanılmasında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği) Operatör İş ekipmanını kullanma görevi verilen işçi veya işçiler. (İş Ekipmanlarının Kullanılmasında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği) Patlayıcı Madde Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve/veya kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi haldeki maddelerdir. (Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik) Alevlenebilir Madde Parlama noktası 21 0 C ile 55 0 C arasında olan sıvı haldeki maddelerdir. (Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik) Acil Durum Afet olarak değerlendirilen olaylar ve dikkatsizlik, tedbirsizlik, ihmal, kasıt ve çeşitli amaçlarla meydana getirilen olayların tümünün yol açtığı haller. (Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik) Acil Durum Planları Acil durum gerektiren olaylarda yapılacak, müdahale, koruma, arama-kurtarma ve ilkyardım konularının nasıl ve kimler tarafından yapılacağını gösteren ve acil durum öncesinde hazırlanması gereken planlar. (Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik) 5. RİSK DEĞERLENDİRME EKİBİ Yapılış Tarihi : 15/05/2016 Geçerlilik Tarihi : 15/05/2016 5/17
İŞVEREN/İŞVEREN VEKİLİ : Dr. Nevzat ÇİMENOĞLU İŞYERİ HEKİMİ : Uzm. Dr. Nafi DOĞAN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UZMANI : İbrahim GÖZGÖZ ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ : M. Orhan SÜMERLİ Metin DİKMENLİ Şaban TURAN ADRES : Şehit Ömer Halis Demir Bulvarı No 18- Kdz. Ereğli / Zonguldak Tel : +90 (372) 312 22 88 Faks : +90 (372) 312 60 67 E-posta : bilgi@eregliechomar.com Değerlendirme Yöntemi: 5 x 5 Matris diyagramı (L Tipi Matris) Faaliyet Alanı : Kan, sperm ve organ bankalarının faaliyetleri Tehlike Sınıfı : Çok Tehlikeli 6. RİSK ANALİZİNİN YAPILMASI 6.1. Tehlike Kaynaklarının Belirlenmesi Maden sahasında mevcut durumu tespit etmek için şirket mühendislerimiz tehlikeleri belirlemek ve değerlendirmesi yapmak üzere ekip halinde ocak içinde ve diğer ilgili alanlarsa tehlike belirleme turu yapmış ve işyerindeki tüm tehlike kaynakları belirlenmiştir. 6/17
6.1.1. İşin Düzenlenmesi ve Organizasyona Yönelik Yasal Şartlara Uyumsuzluktan Doğan Tehlikeler ve Riskler a. İşyeri bildirgesi (İş Kanunu, Madde 3) bildirimi vermemek, bildirimi levha haline getirmemek ve işyeri girişine asmamak b. Muvazaalı alt işveren çalıştırmak (İş Kanununun 2. ve 3. maddeleri ile Alt İşverenlik Yönetmeliğine aykırı olarak alt işveren çalıştırmak.) c. İşyerinin ve çalışanlarının Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) bildirilmemesi. d. Çalışanlara, Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliğindeki örneğine uygun sağlık raporunun alınmaması, periyodik muayenelerinin yapılmaması (İş Kanunu Madde 86, Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği). e. Çalışanları yapacakları işle ilgili karşı karşıya bulundukları mesleki ler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmemek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermemek (İş Kanununun Madde 77). f. 50 ve daha fazla işçi çalıştırılması halinde İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu oluşturmama (İş Kanunu Madde 80). g. İşyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturmamak. İşyeri hekimi ve gerektiğinde diğer sağlık personeli bulundurmamak ve İş Sağlığı ve Güvenliği ile görevli mühendis veya teknik eleman görevlendirmemek. (İş Kanunu Madde 81). h. Çalışan sayısının %10 u kadar personelin, en az Temel İlkyardım Eğitimi sertifikalı olmaması (İlk Yardım Yönetmeliği Madde 16). i. Sağlık ve Güvenlik Planı hazırlanmaması. j. Meydana gelebilecek iş kazalarını uygun formatta ÇSGB Ankara Bölge Müdürlüğü ve Sosyal Güvenlik İl / Merkezi Müdürlüğü ne bildirmemek. (İş Kanunu Madde 77, 5510 SGK Kanunu Madde 13) k. Fazla çalışma yapılması durumunda iş kanununda öngörülen yasal süreleri aşan sürelerle fazla çalışma yaptırmak, fazla çalışma yaptırılacak işçilerin yazılı onayını almamak.(iş Kanunu Madde 63; İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği) 7/17
6.1.2. Çalışma Alanı ve Saha Uygulamalarından Doğan Tehlikeler 1. İşyeri güvenliği, 2. Eğitim ve bilgilendirme, 3. Sağlık raporları, 4. Giriş - Çıkış Yolları, 5. Atölyeler ve Depolar, 6. İş makineleri ile yapılan çalışmalar, 7. Basınçlı gaz tüpleri kullanımı, 8. Termal Konfor (sıcaklık, nem, havalandırma). 9. Seyyar ve sabit merdiven kullanımı, 10. Sosyal tesisler (yemekhane, yatakhane, tuvalet, vb.), 11. Elektrik, 12. Kişisel Koruyucu Donanım kullanımı, 13. Çalışma ortamı düzeni, 14. Yüksekte Çalışma ve Yüksekten Düşme, 15. Fazla Çalışma, 16. El Aletleri, 17. Acil Durum Hazırlıkları, 18. Satın Alma, 19. Saha Düzeni 20. Kayma, takılma ve benzeri nedenlerle düşme, 21. Gürültü ve Titreşim, 8/17
22. Uygun Olmayan Duruş ve Çalışma Şekilleri, 23. Tıbbi ve Kimyadal Atık, 24. Yangın, 25. Aydınlatma, 26. Ekranlı araçlarla çalışma, 27. Biyolojik Ajanlar (mikroorganizmzlar, bakteriler, virüsler), 28. İş Stresi. 6.2. Çalışma Alanı ve Saha Uygulamalarından Kontrol Önlemleri Nelerdir. 1. Genel ve lokal havalandırma, 2. Makina koruyucuları, 3. Kişisel koruyucuların kullanılması, 4. Yangına karşı korunma, 5. Mevcut acil durum süreçleri, 6. Riskeri kaynağında yok etmek, 7. Tehlikeli olanı, daha az tehlikeli olanla değiştirmek, 9. Toplu koruma önlemlerini, kişisel koruma önlemlerine tercih etmek, 10. Mühendislik önlemlerini uygulamak, 11. Ergonomik yaklaşımlardan yararlanmak, 12. Diğerleri (Tanımlayınız) Eğitim, test ve ölçümler vb. 9/17
10/17
6.3. Tehlike Tanımlama Ve Risk Değerlendirme Programı Akış Şeması 11/17
6.4. Belirlenen Tehlikelerin Risk Analizinin Yapılması İşyerlerinde tespit edilmiş olan tüm tehlikelerin derecelendirme yöntemi ile yapılan analiz çalışmasında aşağıdaki aşamalar izlenmiştir. 6.4.1. Yöntem ve Kriterlerin Belirlenmesi R = O X Ş formülü kullanılmış ve R= Risk O= Tehlikenin olabilirliği (olasılık) Ş= Yaralanmanın ve/veya hasarın ağırlığı (şiddet) olarak ifadelendirilmiştir. Tehlikenin olabilirliğinin belirlenmesinde aşağıdaki tablolar kullanılmıştır. Olabilirlik Derecelendirme ----------------------- ---------------------------------- 1-ÇOK KÜÇÜK Yılda bir veya iki defa 2-KÜÇÜK Ayda bir defa 3-ORTA Haftada bir defa 4-YÜKSEK Günde Bir 5-ÇOK YÜKSEK Günde Birden Fazla Tehlikenin şiddetinin belirlenmesinde aşağıdaki tablodan yardım alınabilir, Şiddet Derecelendirme ---------------------- ------------------------------------ 1-ÇOK HAFİF İş saati kaybı yok 2-HAFİF İş günü kaybı yok 3-ORTA Hafif ve orta şiddette yaralanma 4-CİDDİ Ciddi yaralanma, Uzuv kaybı, Ölüm 5-ÇOK CİDDİ Birden çok ölüm Sonuçların değerlendirilmesi için aşağıdaki matris oluşturulmuştur. 12/17
RİSK MATRİSİ Şiddet Olabilirlik 1 2 3 4 5 1 Çok hafif seviye 1 Düşük seviye 2 Düşük seviye 3 Düşük seviye 4 Düşük seviye 5 2 Düşük seviye 2 Düşük seviye 4 Düşük seviye 6 Orta seviye 8 Orta seviye 10 3 Düşük seviye 3 Düşük seviye 6 Orta seviye 9 Orta seviye 12 Yüksek seviye 15 4 Düşük seviye 4 Orta seviye 8 Orta seviye 12 Yüksek seviye 16 Yüksek seviye 20 5 Düşük seviye Orta seviye Yüksek Yüksek Çok yüksek seviye seviye seviye 5 10 15 20 25 Oluşturulan matrise göre kabul edilebilirlik, yasal şartlar, yörenin özellikleri ve işyeri şartları dikkate alınarak aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır. 13/17
SONUÇ EYLEM 15, 16, 20, 25 ÇOK YÜKSEK-YÜKSEK SEVİYE RİSK KABUL EDİLEMEZ RİSK Bu lerle ilgili hemen çalışma yapılmalı 8, 9, 10, 12 ORTA SEVİYE RİSK DİKKATE DEĞER RİSK Bu lere mümkün olduğu kadar çabuk müdahale edilmeli 1,2,3,4,5,6 DÜŞÜK SEVİYE RİSK KABUL EDİLEBİLİR RİSK İzlenmelidir. 6.4.2. Tehlikelerin Değerlendirilmesi ve Risk Analizi Yapılması Belirlenen derecelendirme metodu ile analizi çalışması için aşağıdaki tablo oluşturularak tespit edilen tehlikelerin tamamının analizleri yapılmıştır. Yapılan analiz çalışmasında tehlikelerin gerçekleşme olabilirliği yapılan işin çeşidine, iş yoğunluğuna, ortam şartlarına ve mevcut personelin bilgi düzeyi ile mevcut organizasyon sistemine göre belirlenmiştir. Tehlikelerin gerçekleşmesi halinde olabilecek şiddet ise tehlike kaynağı ile tehlikeli bölge içerisinde bulunabilecek insan sayısı dikkate alınarak belirlenmiştir. I. Önecelikli Tehlikeler: Değerlendirme sonucunda 25 puan alan konular İş hemen durdurulur. 14/17
Tehlike kontrol altına alınır. Kontrol için dokümante edilmiş prosedür/talimatlar oluşturulur. II. Öncelikli Tehlikeler : Değerlendirme sonucunda 16 (dahil) 20 arasında puan alan konular: Gerektiğinde iş durdurulur. Tehlike kontrol altında tutulur. Kontrol için dokümante edilmiş prosedür/talimatlar oluşturulur. İzleme ve ölçme planı yapılır ve kayıtları tutulur. İyileştirmeye yönelik düzeltici ve önleyici faaliyetleri belirlenir, dokümante edilir, uygulanır ve takip edilir. Öncelikli tehlikelerin, kontroller sonucu kabul edilebilir sınırlara indirilmesi hedeflenir. Mümkün olduğu yerde iyileştirmelerin rakamsal olarak takibi yapılır ve kaydı tutulur Personele, ihtiyaç duyulan eğitimler verilir. Bu konulardaki tüm uygulamanın belirli periyotlarla denetlenmesi sağlanır, III. Öncelikli Tehlikeler : Değerlendirme sonucunda 9 üzerinde ve 16 altında puan alan konular bu prosedürde tarif edilen: Tehlike kontrol altında tutulur. Gerekli görüldüğünde ve kontrol için talimatlar oluşturulur. Mümkün olduğunda izlenirliği ve ölçülmesi sağlanır ve kayıtlar tutulur. İyileştirmeye yönelik düzeltici ve önleyici faaliyetler belirlenir ve uygulanması ve takibi yapılır. 2. öncelikli tehlikelerin, kontroller sonucu kabul edilebilir sınırlara indirilmesi hedeflenir. Personele, ihtiyaç duyulan eğitimler verilir. Bu konulardaki tüm uygulamaların belirli periyotlarda denetlenmesi sağlanır. IV. Öncelikli Tehlikeler : Değerlendirme sonucunda 9(dahil) altında ya da 4 üzerinde puan alan konular, önlemler planlanan uygulamalar kısmında tarif edilir ve uygulama kontrolleri yapılır. 15/17
Personele ihtiyaç duyulan eğitimler verilir. 3. öncelikli tehlikelerin, kontroller sonucu kabul edilebilir sınırlara indirilmesi hedeflenir. V. Öncelikli Tehlikeler : Değerlendirme sonucunda 4 ve altında puan alan konular, gelecekte önemli bir tehlikeyi oluşturmaması için, incelenir ve gerekirse önlemler planlanan uygulamalar kısmında tarif edilir, uygulama kontrolleri yapılır ve personele ihtiyaç duyulan eğitimler verilir 16/17
7. ANALİZİ YAPILAN RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Risk değerlendirme çalışmasının bu safhasına kadar yapılanları özetlemek gerekirse; Ana tehlike kaynakları belirlenmiş, Ana tehlike kaynaklarından oluşabilecek tehlikeler tespit edilmiş, Tespit edilen bu tehlikelerin yol açabileceği sonuçlar, yani ler tanımlanmış, Bu lerin meydana gelme ihtimali ile (Olabilirlik, O) in insanlar üzerinde meydana getireceği yaralanma ve hasarın şiddeti (Şiddet, Ş) belirlenerek Risk Seviyesi (RS) tespit edilmiştir. Bu safhadan sonra; seviyesi belirlenen lerin, seviyesi en yüksek olandan başlamak üzere öncelik sırası belirlenmiştir. Söz konusu lerle ilgili olarak, herhangi bir kontrol önleminin alınıp alınmadığı, eğer bir önlem alınmışsa bu önlemin i ne oranda azalttığı saha uygulamaları gözlemlenerek yüzde (%) olarak belirlenmiştir. Belirlenen bu yüzdelere göre de Güvenlik Faktörü (GF) belirlenmiş ve aşağıdaki formulasyon kullanılarak Güncel Risk Seviyesi (GRS) olarak; tespit edilmiştir. GRS = RS (RS*GF) Belirlenen güncel seviyesine göre gerekli kontrol önlemleri ek kontrol önlemleri tespit edilecek ve bu önlemlerinin alınması ve uygulanması sağlanacaktır. Kazasız İyi Çalışmalar Saygılarımızla 17/17