Termik Santraller (Thermal Power Plants):



Benzer belgeler
Yatırım Teşvik Uygulamalarında Bölgeler

TABLO-4. LİSANS MEZUNLARININ TERCİH EDEBİLECEĞİ KADROLAR ( EKPSS 2014 )

TABLO-3. ÖNLİSANS MEZUNLARININ TERCİH EDEBİLECEĞİ KADROLAR ( EKPSS 2014 )

Fren Test Cihazları Satış Bayiler. Administrator tarafından yazıldı. Perşembe, 05 Mayıs :26 - Son Güncelleme Pazartesi, 30 Kasım :22

YEREL SEÇİM ANALİZLERİ. Şubat, 2014

3. basamak. Otomobil Kamyonet Motorsiklet

OTO KALORİFER PETEK TEMİZLİĞİ - VİDEO

İL ADI UNVAN KODU UNVAN ADI BRANŞ KODU BRANŞ ADI PLANLANAN SAYI ÖĞRENİM DÜZEYİ

BAYİLER. Administrator tarafından yazıldı. Çarşamba, 18 Nisan :29 - Son Güncelleme Cuma, 03 Mayıs :39

Karşılıksız İşlemi Yapılan Çek Sayılarının İllere ve Bölgelere Göre Dağılımı (1) ( 2017 )

İllere ve yıllara göre konut satış sayıları, House sales by provinces and years,

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Temmuz/2016

LİSTE - II TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU - TAŞRA

TAŞRA TEŞKİLATI MÜNHAL TEKNİKER KADROLARI

LİSTE - II TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU - TAŞRA

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Ağustos/2016

İLLERE GÖRE NÜFUS KÜTÜKLERİNE KAYITLI EN ÇOK KULLANILAN 5 KADIN VE ERKEK ADI

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Kasım/2016

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Eylül/2016

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Ekim/2016

KPSS-2014/3 Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Sözleşmeli Pozisyonlarına Yerleştirme (Ortaöğretim)

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

Doğal Gaz Sektör Raporu

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Mayıs/2016

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Aralık/2016

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Mart/2016

Tüvturk Araç Muayene Gezici Mobil İstasyon Programı

Doğal Gaz Sektör Raporu

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Haziran/2016

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Nisan/2016

Doğal Gaz Sektör Raporu

Tüvturk Araç Muayene Gezici Mobil İstasyon Programı

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

2015 KOCAELİ NÜFUSUNUN BÖLGESEL ANALİZİ TUİK

TABİP İL BÖLGE SE PDC KAD ORAN GRUP KİLİS ,09% A1 KARAMAN ,36% A2 İZMİR ,36% A3 MALATYA

İÇİNDEKİLER. Rapor Özet Türkiye genelinde il merkezlerinin içmesuyu durumu

Ajans Press; Marka Şehir ve Belediyelerin Medya Karnesini açıkladı

İTİBARİYLA KÖY YOLU ENVANTERİ

TABLO-1. İLKÖĞRETİM/ORTAOKUL/İLKOKUL MEZUNLARININ TERCİH EDEBİLECEĞİ KADROLAR (2015 EKPSS/KURA )

TABLO-2. ORTAÖĞRETİM MEZUNLARININ TERCİH EDEBİLECEĞİ KADROLAR ( EKPSS 2014)

Ulusal Gelişmeler. Büyüme Hızı (%) Türkiye ekonomisi 2017 itibariyle dünyanın 17. Avrupa nın 6. büyük ekonomisidir. a r k a. o r g.

Faaliyet Raporu (1 Ocak 31 Aralık 2009) İstatistikler İSTATİSTİKİ BİLGİLER

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Nisan/2017

LİMANLAR GERİ SAHA KARAYOLU VE DEMİRYOLU BAĞLANTILARI MASTER PLAN ÇALIŞMASI

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Ağustos/ 2017

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Mayıs/2017

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ PERSONEL DAİRE BAŞKANLIĞI

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Ocak/2016

KPSS-2014/3 Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Kadrolarına Yerleştirme Sonuçlarına Göre En Büyük ve En Küçük Puanlar (Lisans)

2016 YILI DIŞ TİCARET RAKAMLARI

2016 Ocak İşkolu İstatistiklerinin İllere Göre Dağılımı 1

İleri Teknolojili Tıbbi Görüntüleme Cihazları Yoğunluğu. Prepared by: Siemens Turkey Strategy and Business Development, SBD Istanbul, March 2010

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Ocak/2017

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Ocak/2017

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Haziran/2017

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Temmuz / 2017

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Mart/2017

BÖLÜM -VI- BÖLGESEL AZALTMA KATSAYILARI

2012-ÖMSS Sınav Sonucu İle Yapılan Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler (Ortaöğretim)

BÖLÜM -VI- BÖLGESEL AZALTMA KATSAYILARI

2017 YILI BİLİM SANAT MERKEZLERİNE ÖĞRETMEN ATAMASI SONUCU OLUŞAN İL-ALAN BAZLI TABAN PUANLAR

Gayri Safi Katma Değer

Ulusal Gelişmeler. Büyüme Hızı (%) a r k a. o r g. t r 11,5 7,5 5,8 7,4 7,4 7,3 7,2 3,6 6,1 5,3 3,2 5,3 5,3 4,9 4,8 4,2 2,6 1,8 -3, ,8

VERGİ BİRİMLERİ. Taşra Teşkilatındaki Birimlerin Yıllar İtibariyle Sayısal Durumu

KURUM ADI KADRO ADI KONT.

2016 Türkiye de 185 bin 128 adet ölümlü yaralanmalı trafik kazası meydana geldi Ülkemiz karayolu ağında 2016 yılında toplam 1 milyon 182 bin 491 adet

T.C. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

Ulusal Gelişmeler. Büyüme Hızı (%) a r k a. o r g. t r * II III IV YILLIK I II III IV YILLIK I II III IV YILLIK I II III

KPSS-2014/3 Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Kadrolarına Yerleştirme Sonuçlarına Göre En Büyük ve En Küçük Puanlar (Önlisans)

T.C. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

T.C. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Ekim / 2017

Türkiye İletim Sistemi Bağlantı Kapasitesi Raporu ( Dönemi)

TABLO-2. ÖNLİSANS MEZUNLARININ TERCİHLERİ ARASINDA GÖSTEREBİLECEĞİ KADRO VE POZİSYONLAR 1/5

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Ocak 2018

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Kasım / 2017

7 Haziran Kasım 2015 Seçimleri Arasındaki Değişim

ELEKTRİK PİYASASI SEKTÖR RAPORU

ELEKTRİK PİYASASI SEKTÖR RAPORU

T.C. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı

Talepte Bulunan PersonelinÜnvanlara Göre Dağılımı

Türkiye'nin en rekabetçi illeri "yorgun devleri"

TAKVİM KARTONLARI 2016 YILI RESMİ TATİL GÜNLERİ

TABLO-1. MERKEZİ YERLEŞTİRMEDEKİ EN KÜÇÜK VE EN BÜYÜK PUANLAR ( ORTAÖĞRETİM MEZUNLARI )

ELEKTRİK PİYASASI SEKTÖR RAPORU

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

ELEKTRİK PİYASASI SEKTÖR RAPORU AĞUSTOS Bu rapor, Resmi İstatistik Programı kapsamında yayımlanmaktadır.

ELEKTRİK PİYASASI SEKTÖR RAPORU

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

TÜRKİYE DE ŞEBEKE SEKTÖRLERDE GENEL REKABET SORUNLARI SEMPOZYUMU

Transkript:

Termik santrallerin Türkiye elektrik üretimine Katkısı (2014) Termik Santraller (Thermal Power Plants): TÜRKİYE YILLAR Kurulu Güç Üretim ( MW) (GWh) 1970 2.235 8.623 1971 2.578 9.781 1972 2.711 11.242 1973 3.193 12.425 1974 3.732 13.477 1975 4.187 15.623 1976 4.364 18.283 1977 4.727 20.565 1978 4.869 21.726 1979 5.119 22.522 1980 5.119 23.275 1981 5.538 24.673 1982 6.639 26.552 1983 6.935 27.347 1984 8.462 30.614 1985 9.122 34.219 1986 10.115 39.695 1987 12.495 44.353 1988 14.521 48.049 1989 15.808 52.043 1990 16.318 57.543 1991 17.209 60.246 1992 18.716 67.342 1993 20.338 73.808 1994 20.860 78.322 1995 20.954 86.247 1996 21.249 94.862 1997 21.892 103.296 1998 23.354 111.022 1999 26.119 116.440 2000 27.264 124.922 2001 28.332 122.725 2002 31.846 129.400 2003 35.587 140.580 2004 36.824 150.698 2005 38.820 161.956 2006 40.502 176.300 2007 40.836 191.558 2008 41.817 198.418 2009 44.761 194.813 2010 49.524 211.208 2011 52.911 229.395 2012 57.058 239.497 2013 64.008 240.154 2014 69.520 251.963 Termik santraller katı, sıvı ve gaz halindeki yakıtlarda var olan kimyasal enerjiyi ısı enerjisine, ısı enerjisini mekanik enerjiye, mekanik enerjiyi de elektrik enerjisine dönüştüren tesislerdir. 1

Termik Santrallerin Çalışma Şekline Göre Sınıflandırılması; 1. Buhar türbinli santraller 2. Gaz türbinli santraller 3. Doğal gaz kombine çevrim santraller 4. Bileşik ısı ve güç üretimi (kojenerasyon) ve otoprodüktör uygulaması Termik Santrallerde Kullanılan Yakıtlar; -Linyit -Doğalgaz, -Motorin, -Fuel-Oil -Taş Kömürü -Tabii Buhar kullanılabilmektedir, Ülkemizin tüm yörelerine dağılmış olan linyit rezervimizin toplamı yaklaşık 12 milyar tondur. En zengin linyit sahaları Kangal, Orhaneli, Tufanbeyli, Soma, Tunçbilek, Seyitömer, Çan, Muğla, Çayırhan, Afşin- Elbistan, Karapınar ve Tekirdağ linyit havzalarıdır. En zengin linyit yataklarımız Afşin-Elbistan havzasında olup buradaki rezerv, Türkiye rezervinin yaklaşık %40 ını oluşturmaktadır. Bu rezerv mevcut ve aday Afşin-Elbistan Termik Santrallarının kömür ihtiyaçları için yeterli bulunmaktadır. Ancak, linyit kaynaklarımızın yaklaşık %70 lik bölümünü 2000 kcal/kg ısıl değerin altında olan düşük kaliteli linyitler oluşturmaktadır. 3000 kcal/kg ısıl değerin üzerindeki kaliteli linyitler ise %6,0 gibi çok düşük seviyede bulunmaktadır. TÜRKİYE KURULU GÜCÜNÜN KAYNAKLARA DAĞILIMI KURULUŞLAR KURULU GÜÇ (MW) Hidrolik 23.643 Doğal Gaz + LNG 22.292 Linyit + Taş Kömürü 8.573 İthal Kömür 6.063 Rüzgâr 3.630 Çok Yakıtlılar 3.596 Fuel-Oil + Motorin 990 Jeotermal 405 Yenilenebilir + Atık 288 Güneş 40 TOPLAM 69.519,70 EÜAŞ linyit Havzaları LİNYİT TÜRKİYE HAVZALARI ELEKTRİK ÜRETİMİNİN GÖRÜNÜR KURULUŞLARA REZERV DAĞILIMI (milyon ton) Afşin-Elbistan 4.832 Karapınar 1.833 Çayırhan 426 Çatalca 280 Tekirdağ 214 TOPLAM 7.585 TÜRKİYE KURULU GÜCÜNÜN KURULUŞLARA DAĞILIMI KURULUŞLAR KURULU GÜÇ (MW) Serbest Üretim Şirketleri 38.193 54,94% EÜAŞ 21.879 31,47% Yap-İşlet 6.102 8,78% Yap-İşlet-Devret (YİD) 2.319 3,34% İşletme Hakkı Devri (İHD) 946 1,36% Lisanssız Dağıtım Şirketleri (LDŞ) 53 0,08% Otoprodüktörler 27 0,04% TOPLAM 69.520 2

Kurulu Güç Ü r e t i m GWh Yakıt Cinsi Santralın Adı Yeri MW 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Afşin-Elbistan B KAHRAMANMARAŞ 1.440 574 4.431 4.888 6.149 7.241 7.843 7.694 5.733 4.623 2.197 3.037 Afşin-Elbistan A KAHRAMANMARAŞ 1.355 1.825 2.513 2.761 4.158 4.198 4.114 2.042 3.251 2.960 2.128 2.337 Soma A+B MANİSA 1.034 3.604 3.885 3.328 4.688 5.482 4.796 3.897 5.020 5.063 3.623 5.535 Kemerköy MUĞLA 630 1.723 1.489 2.495 2.907 3.411 3.012 2.720 2.503 2.826 2.825 Yatağan MUĞLA 630 1.517 3.344 2.895 3.069 3.981 3.266 2.599 3.274 2.982 2.115 Linyit Seyitömer KÜTAHYA 600 2.601 3.455 2.986 3.122 4.051 4.022 3.623 3.896 3.384 1.967 Kangal SİVAS 457 1.491 2.050 2.535 2.745 1.811 1.658 2.313 2.491 1.268 1.276 Yeniköy MUĞLA 420 2.139 1.698 2.012 2.212 1.929 901 1.308 2.611 2.897 2.633 Tunçbilek KÜTAHYA 365 1.251 1.211 1.148 1.478 1.607 1.606 1.659 1.791 1.547 1.436 2.222 18 Mart Çan ÇANAKKALE 320 460 825 1.261 2.051 2.192 1.950 2.141 2.127 1.450 2.042 1.917 Orhaneli BURSA 210 1.053 634 1.085 1.160 1.332 1.202 1.174 1.300 941 154 1.299 Taşkömürü Çatalağzı ZONGULDAK 300 1.476 1.857 1.909 2.073 1.882 1.851 1.883 2.004 1.479 1.386 1.511 Fuel-Oil Ambarlı İSTANBUL 330 702 855 1.036 2.224 3.365 974 62 102 98 74 Bursa BURSA 1.432 765 2.384 5.009 8.111 8.956 8.478 7.098 6.431 6.176 5.657 8.764 Ambarlı B İSTANBUL 1.351 5.552 6.276 7.669 9.525 9.371 8.441 7.941 7.317 8.151 7.928 4.530 Doğal Gaz Hamitabat KIRKLARELİ 1.156 520 1.417 2.269 5.612 7.995 6.694 5.750 5.419 6.384 2.766 Ambarlı A İSTANBUL 816 - - - - - - - - - 2.026 8041 Aliağa İZMİR 180 - - - - 492 306 251 193 28 3 301 TÜRKİYE ELEKTRİK ÜRETİMİNİN KURULUŞLARA DAĞILIMI KURULUŞLAR ÜRETİM (GWh) Serbest Üretim Şirketleri 116.744,60 EÜAŞ 70.469,00 Yap-İşlet (Yİ) 43.868,50 Yap-İşlet-Devret (YİD) 11.539,60 Otoprodüktörler 4.440,50 İşletme Hakkı Devri (İHD) 4.863,20 Lisanssız Santrallar (LS) 37,4 TOPLAM 251.962,80 3

1. Buhar türbinli santraller Buhar türbinli santraller ürettikleri ısıyı, suyu buhar haline dönüştürmek için kullanırlar. Oluşan buhar ise elektrik generatörüne bağlı olan türbine verilir. Su buharı, türbin şaftı üzerinde bulunan binlerce kanatçık üzerinden geçerken daha önce üretilen ısıdan almış olduğu enerjiyi kullanarak, türbin şaftını döndürür. İşte bu dönme, generatörün elektrik üretmek için gereksinim duyduğu mekanik harekettir. Türbinden çıkan, enerjisi diğer bir deyişle basınç ve sıcaklığı azalmış buhar ise yoğunlaştırıcı (kondenser) denilen bölümde soğutulup su haline dönüştürüldükten sonra, tekrar kullanılmak üzere santralın ısı üretilen bölümüne geri gönderilir. Yoğunlaştırıcıda soğutma işini sağlayabilmek için deniz, göl veya ırmaklarda bulunan su kullanılır. Su kaynaklarından uzak bölgelerde ise santralın hemen yanında bulunan ve uzaktan bakıldığı zaman geniş dev bacalara benzeyen soğutma kuleleri kullanılır. Bu kulelerin üzerinde görülen beyaz duman ise su buharıdır. Buhar türbinli termik santrallerde ısıl verim %30-%40 civarındadır. http://www.enerjiatlasi.com/komur/ Yakıt olarak kömür kullanan termik santrallerin proseslerini inceleyecek olursak: Ocaktan getirilen kömür taşıyıcı bantlar yardımıyla aşamalı olarak kırıcılardan geçirilir, 1.Kırıcıdan geçerken 300 mm den küçük ebata 2.Kırıcıdan geçerken 30 mm den küçük ebata 3.Kırıcıdan geçerken kömür 10 mm den küçük ebata getirilir. Bu arada kömürün içinde olabilecek metal parçalardan arındırılması için manyetik separatörlerden faydalanılır. Görüldüğü gibi yakıt olarak kömürün tercih edilmesi ek tesisler de gerektirmektedir. Bir Santralin Temel Elemanları Şunlardır: 1-Kazan 2-Buhar Türbini 3-Generatör Başta da belirtildiği gibi Termik Santraller; yakıttaki kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren tesislerdir. -Yakıtın kimyasal enerjisinin ısı enerjisi şeklinde açığa çıkması için kimyasal bir olay olan yanma gerçekleşmelidir. -Bu prosesin termik santrallerinde oluşturulduğu yere kazan denir. Kazanın içerisine döşenen boruların içinden saf su geçirilir ve yanma sırasında ortaya çıkan ısı enerjisi ile bu boruların içerisinden geçen sular buhar fazına geçer. Suyun buhar fazına geçmesi yeterli değildir. Buhar fazına geçen bu suya ısı enerjisi verilmeye devam edilir. Kazanda su buharlaştırıldıktan sonra bu buharın yüksek basınç altında (136bar) ve yüksek sıcaklıkta(535 C) çok ısıtılması sağlanır. Bu işlem sırasında yanma işleminde kireç taşı katılarak santralin çevreye verebileceği zararlar ortadan kaldırılmakla birlikte santral verimini de arttırmaktadır. Enerji yüklü bu kızgın buhar, buhar sevk boruları üzerinden türbine ulaşır ve türbin kanatlarına çarparak türbin milinin dönmesine neden olur bu sayede ısı enerjisi mekanik enerjiye dönüşmüş 4

olur. Türbin miline akuple edilmiş jeneratör rotoru türbinle aynı hızda döner türbin hızı belirli bir hıza ulaştığında(çatalağzı T.S de 3000 dev/dak) jeneratör rotuna ikaz (uyartım) verilir ve jeneratör çıkışından elektrik enerjisi elde edilmiş olur. TERMİK SANTRALLERDE KULLANILAN SU 1-Su-buhar çevrimi suyu: Yanma esnasında kazan çeperlerinde bulunan boruların içinden geçen saf su buhara dönüştürülür. Santralde kullanılan saf suyu elde etmek için belirli kimyasal işlemlerden faydalanılır. Örnek olarak verecek olursak Çatalağzı Termik Santralinde bu su santrale 3 km uzaklıkta olan Dereköy mevkiinde bulunan göletten temin edilir 2-Soğutma suyu: Santralde soğutma suyu olarak kullanılan deniz suyu, pompalarla denizden alınır ve klorlama işlemine tabi tutulduktan sonra pompalarla sisteme gönderilir. 5

Deniz suyu, kül ve curufun ıslanması ve nakledilmesinde, soğutma suyu tanklarında ve kondanse soğutma suyu olarak kullanılır. Kondanse Soğutma Suyu: Alçak basınç türbininde iş görmüş buharı yoğuşturma işleminde kullanılan deniz suyudur. Sirkülasyon pompaları vasıtasıyla kondanseye basılan bu su, borulardan geçerek üzerine dökülen çürük buharı yoğuşturur. Yardımcı Soğutma Suyu: Santralin çeşitli yerlerinde çalışan parçaların soğutulmasında kullanılan saf sudur. Soğutma işlemini tamamladıktan sonra sıcaklığı artan su, kondanse soğutma suyu ile soğutulur. KONDENSE VE SOĞUTMA KULELERİ Kondenser ve Soğutma Kuleleri; İşlem görmüş yani elektriğin üretilmesinde katkı sağlayan buhar tekrar sistemde kullanılmak ve suya dönüştürülmesi için kondenser sistemi ve genel olarak Soğutma Kuleleri dediğimiz sistemlerden faydalanılır.(soğutma kuleleri yerine farklı sistemler de kullanılabilir). Kondenser ve Soğutma Kuleleri; Türbinden çıkan, buhar enerjisi diğer bir deyişle basınç ve sıcaklığı azalmış buhar yoğunlaştırıcı (kondenser) denilen bölümde soğutulup su haline dönüştürülür. Bu işlemin sebebi buharın depolanamamasına karşılık suyun depolanabilme özelliğinin olmasıdır. Oluşan su sonra, tekrar kullanılmak üzere santralın ısı üretilen bölümüne geri gönderilir. Yoğunlaştırıcıda soğutma işini sağlayabilmek için deniz, göl veya ırmaklarda bulunan su kullanılır. Su kaynaklarından uzak bölgelerde ise santralın hemen yanında bulunan soğutma kuleleri kullanılır. Bu kulelerin üzerinde görülen beyaz duman su buharıdır.) Bu suyu sisteme geri gönderen soğutma suyu pompaları ile bu işlem kapalı çevrim şeklinde sürekli devam etmektedir., https://tr.wikipedia.org/wiki/termik_santral https://tr.wikipedia.org/wiki/af%c5%9fin-elbistan_b_termik_santrali http://www.catestermik.com/index/teknikbilgi/tersantnedir.html 6

2. Gaz türbinli santraller: Gaz türbini, yanma ile açığa çıkan ısı enerjisini mekanik enerjiye çevirmeye yarayan bir makinedir. Bir gaz türbini basit olarak 5 bölümden oluşur: Hava Alığı Kompresör Yanma odası Türbin Nozul Emiş ucundan emilen hava, kompresör tarafından basıncı artırıldıktan sonra, yanma odasında, içine yakıt püskürtülmek suretiyle yakılır. Yanma sonucu yüksek basınç ve sıcaklığa kavuşan hava, türbin kanatlarına çarparak türbini döndürür. https://tr.wikipedia.org/wiki/gaz_t%c3%bcrbinli_motorlar Uçak motoru olarak gaz kullanılan türbinlerinde türbin yalnızca kompresörü çalıştıracak kadar enerji üretir ve yüksek enerjili hava (ve yanma sonucu açığa çıkan diğer gazlar) türbinden büyük bir basınç ve hızla atmosfere çıkarak uçak için gereken itme etkisini oluşturur. Üretilen enerji diğer uygulamalarda bir şaftı çevirmek için de kullanılır. Bu tip gaz türbinlerinde türbin bıçakları çok daha fazla sayıdadır ve türbine aktarılan kinetik enerji kompresörü çalıştırmak için gereken enerjiden çok daha fazladır. Türbinin şaftı döndürmesi ile elektrik enerjisi üretilebilir ya da tren, gemi, hatta bazı otobüs ve tanklar hareket ettirilebilir. Uçak motorları içten yanmalı motorlara göre düşük verimli olsa da güç/ağırlık ve güç/hacim oranları bilinen motorların en yükseği olduğu için tercih edilirler. Gaz türbinleri için kullanılan yakıt önemli değildir önemli olan yanma odasında yüksek basınçlı havayı elde edebilmektir. Uçak yakıtı olarak motorin tercih edilmez çünkü motorin, düşük sıcaklıklarda parafin kristallerinin oluşumu nedeniyle saydamlığını ve akışkanlığını kaybeder. Bunun yerine kerosen gibi soğukta akışkanlığını yitirmeyen petrol ürünleri tercih edilir. Gaz türbinlerinin verimini artırmak için tekrar ısıtma (reheat), eşanjör (heat exchanger) vb. kimi yöntemler kullanılabilir. Ayrıca havadan daha iyi termo-mekanik özellikleri bulunan kimi gazlar enerji üretim tesislerinde türbinleri çevirmek için kullanılabilirler. Gaz türbinli termik santralarda ısıl verim, buhar türbinli termik santrallere göre biraz daha azdır. Büyük hacim kaplayan ve ağır buhar türbin tesislerine göre gaz türbinlerinin yapısı basittir. Basitlik ve göreceli olarak hafiflik gaz türbinlerinin en önemli iki avantajını oluşturur. Gaz türbinleri bir ünite olarak güç dönüşümü yaptıklarından sadece türbin değil türbine gaz sevk eden diğer elemanlar ile birlikte bir ünite olarak performans hesaplanır. 7

3. Doğal gaz kombine çevrim santraller: Genel anlamda kombine çevrim, gaz türbini çevrimi ile buhar çevriminin bir sistem içine alınarak birbirini tamamlayıcı şekilde çalıştırılmasıdır. Son yıllarda gaz türbini teknolojisindeki gelişmeler sonucu % 55 çıvarında termik verimliliğe ulaşan kombine çevrim santraları günümüzün en cazip elektrik enerjisi üretim sistemlerinden biri olmuştur. Kombine çevrim santralarında gaz türbinlerine elektrik enerjisine ilave olarak gaz türbin egzostuyla çalışan atık ısı kazanlarında üretilen buharın, buhar türbini ile tekrar elektrik enerjisi üretiminde kullanılmasıyla yüksek termik verimliliğe ulaşılmaktadır. Otoprodüktör Uygulaması: Kendi uğraş alanındaki elektrik enerjisi ihtiyaçlarını karşılamak için üretim tesisleri kurup elektrik enerjisi üreten gerçek ve tüzel kişilerdir. özel firmalar tarafından kurulan enerji üretip dağıtım şirketine satan santrallerdir. 8

4. Bileşik ısı ve güç üretimi (kojenerasyon) ve otoprodüktör uygulaması Üretiminde primer olarak fosil yakıt kullanılan elektrik enerjisinden maksimum olarak yararlanma yöntemi kojenerasyon sistemleridir. Kojenerasyon, tek bir santralden hem elektrik hem de yan ürün olan isi enerjisi üretimi demektir. Bu sistem; fabrika, otel, konut, banka, hastahane gibi işletmelerin hem elektrik hem de isi (buhar, sıcak su, soğuk hava gibi) ihtiyacını elektrik şebekesinden veya generatorden daha ucuza ve temiz olarak karşılayabilmektedir. Kojenerasyon santralleri, toplam cevrim verimliliğinin yüksek olması sebebiyle, ürettikleri isi enerjisini kullanmayıp, atmosfer veya deniz gibi doğaya atan buhar türbinli santrallerinin 30-40lik verimlerine kıyasla büyük bir enerji tasarrufu sağlarlar. Ve ekolojik dengeyi korurlar. Kojenerasyon santralleri tüketim bölgelerinin hemen yanlarına inşa edildiklerinden ülkemizde bazı bölgelerde %25 lere ulaşan fakat genel olarak % 11 civarında olan şebeke iletim kayıplarına karşı tasarruf sağlarlar. Sistemin elektrik şebekesiyle paralel çalışabilme özelliği; kojenerasyon santrallerinin devre dışı kalması halinde yada santralin kurulu gücünden fazla elektrik enerjisi ihtiyacı doğduğunda şebekeden elektrik enerjisi alınabilir olmasıdır. Tüketim fazlası elektrik enerjisi üretildiğinde ise fazlası şebekeye satılabilir. Kojenerasyon santralinde üretilen enerjinin satışı şu an için çok cazip değildir. Fakat elektrik ile beraber üretilen isi enerjisi göz önünde bulundurulursa şebekeye satılan elektrik enerjisi kullanılan yakıt maliyetini karşılar. Böylece kullanılan isi enerjisi neredeyse bedavaya gelir. Birleşik isi-güç santrallerinin bugüne kadar yoğun ilgi görmesinin ana nedeni yüksek cevrim verimliliğidir. Ülkemizde ise elektrik enerjisi kalitesizliğine ve kesintilerine, şebeke satış fiyatının pahalılığına çözüm olarak görülmüştür Bu sistemler, isi ve elektrik enerjisinin her ikisine de ihtiyacı olan bölgeler de kullanıldıkları için toplam enerji cevrim verimi % 80-90 civarındadır Kojenerasyon santrallerinin sahipleri olan firmalar, kendi ihtiyaçları olan elektrik enerjisini kendileri ürettikleri için ulusal şebekeye bağımlılıkları ve yükleri azalmakta, dolayısıyla ülkemizde kısmen yaşanmaya başlamış ve git gide artacak olan elektrik enerjisi sıkıntısına belli oranda çözüm sağlayacaktır. Sanayiciler şebeke satış fiyatının yarısından düşük fiyatlara mal ettikleri elektrik enerjisi ile ürettikleri ürünleri yaklaşık %15-20 civarında ucuza mal etmektedirler. Ucuza mal olan ürünleri ile hem yurt içinde hem de yurt dışında daha kolay rekabet edebilecek olan firmalar dolaylı olarak ülke ekonomisine katkılarını arttıracaklardır. 9

S.No Şehirlerin Elektrik Santrali Kurulu Güçleri ile Üretim ve Tüketim Bilgileri Kurulu Yaklaşı Üretim/T Yaklaşık Şehir Güç k Kurulu üketim S.No Şehir Üretim Güç (MW) (MW) Üretim (GWh) Oranı (GWh) Üretim/T üketim Oranı 1 Kahramanmaraş 4.152 12.269 241% 42 Rize 316 919 103% 2 İzmir 3.975 24.208 120% 43 Erzincan 299 896 282% 3 Şanlıurfa 3.397 11.192 159% 44 Kırşehir 290 444 90% 4 Samsun 3.394 15.937 502% 45 Afyonkarahisar 275 1.146 80% 5 Adana 3.023 14.015 196% 46 Ordu 274 411 31% 6 İstanbul 3.008 14.730 35% 47 Bolu 271 1.430 133% 7 Bursa 2.924 14.616 119% 48 Bilecik 235 1.311 81% 8 Hatay 2.680 17.200 219% 49 Bingöl 215 363 146% 9 Sakarya 2.421 18.001 626% 50 Adıyaman 214 693 54% 10 Diyarbakır 2.251 7.397 137% 51 Amasya 188 538 87% 11 Elazığ 2.234 7.923 518% 52 Van 182 1.011 51% 12 Kocaeli 2.215 16.116 112% 53 Muş 175 338 64% 13 Çanakkale 2.199 14.331 319% 54 Konya 168 394 7% 14 Antalya 2.077 9.557 132% 55 Yalova 158 1.083 118% 15 Muğla 2.035 8.544 275% 56 Kars 157 327 77% 16 Manisa 1.981 8.539 209% 57 Kırıkkale 135 540 71% 17 Ankara 1.941 10.784 82% 58 Isparta 110 218 19% 18 Zonguldak 1.924 12.184 358% 59 Tunceli 107 271 245% 19 Balıkesir 1.863 10.276 306% 60 Karabük 107 472 41% 20 Kırklareli 1.605 7.066 245% 61 Ardahan 106 344 320% 21 Denizli 1.414 9.220 271% 62 Düzce 99 288 29% 22 Artvin 1.366 2.956 773% 63 Burdur 95 268 27% 23 Tekirdağ 1.120 7.459 137% 64 Nevşehir 89 236 31% 24 Kütahya 1.106 5.912 377% 65 Uşak 76 529 42% 25 Osmaniye 1.001 3.010 96% 66 Malatya 65 193 12% 26 Mersin 953 3.625 78% 67 Mardin 55 155 3% 27 Sivas 871 3.363 186% 68 Batman 52 237 14% 28 Aydın 747 3.280 133% 69 Hakkari 49 134 19% 29 Erzurum 744 1.729 134% 70 Kastamonu 42 104 12% 30 Giresun 734 1.183 175% 71 Edirne 36 100 7% 31 Gümüşhane 624 1.218 570% 72 Niğde 30 87 9% 32 Kayseri 580 2.331 71% 73 Bayburt 26 68 56% 33 Trabzon 561 1.198 88% 74 Yozgat 25 52 7% 34 Sinop 543 881 210% 75 Aksaray 24 126 20% 35 Karaman 535 1.331 296% 76 Iğdır 14 58 29% 36 Şırnak 478 3.166 192% 77 Ağrı 10 12 1% 37 Gaziantep 470 1.482 26% 78 Bartın 8 17 4% 38 Eskişehir 408 1.206 48% 79 Çankırı 3 4 1% 39 Tokat 400 1.409 147% 80 Bitlis 1 3 0.41 % 40 Çorum 353 1.054 112% 81 Kilis 0 0 0.19 % 41 Siirt 344 725 96%http://www.enerjiatlasi.com/sehir/ Türkiye'de bulunan 33 Kömür ve Linyit Santrallerinin toplam kurulu gücü 14.793,60 MW'dır. 2014 yılında Kömür ve Linyit Santralleri ile 73.051.070.896 kilovatsaat elektrik üretimi yapılmıştır. Kömür ve Linyit Santralleri Kurulu Güç S. Santral Adı İl Firma (MW) 1 Afşin - Elbistan B Termik Santrali Kahramanmaraş EÜAŞ 1.440 2 Zonguldak Eren (ZETES) Zonguldak Eren Enerji 1.390 3 Afşin - Elbistan A Termik Santrali Kahramanmaraş EÜAŞ 1.355 4 İSKEN Sugözü Termik Santrali Adana OYAK 1.320 5 İÇDAŞ Bekirli Termik Santrali Çanakkale İÇDAŞ Elektrik 1.200 6 İskenderun Atlas Termik Santrali Hatay Diler Holding Enerji Grubu 1.200 7 Soma B Termik Santrali Manisa Konya Şeker Enerji 990 8 Kemerköy Termik Santrali Muğla Limak Enerji 630 9 Yatağan Termik Santrali Muğla Bereket Enerji 630 10 Çayırhan Termik Santrali Ankara Ciner Enerji 620 11 Seyitömer Termik Santrali Kütahya Çelikler Elektrik 600 12 Kangal Termik Santrali Sivas Konya Şeker Enerji 457 13 Yeniköy Termik Santrali Muğla IC İçtaş Enerji 420 14 İÇDAŞ Biga Termik Santrali Çanakkale İÇDAŞ Elektrik 405 15 Tunçbilek Termik Santrali Kütahya Çelikler Enerji 365 16 İzdemir Enerji Aliağa Termik Santrali İzmir İzmir Demir Çelik 350 17 18 Mart Çan Termik Santrali Çanakkale EÜAŞ 320 18 Çatalağzı Termik Santrali (Çates) Zonguldak Bereket Enerji 300 19 İskenderun Demir Çelik Termik Santrali Hatay İskenderun Demir Çelik 220 20 Orhaneli Termik Santrali Bursa Çelikler Enerji 210 21 Çolakoğlu Termik Santrali Kocaeli Çolakoğlu Metalurji 190 22 Aksa Bolu Göynük Termik Santrali Bolu Aksa Enerji 135 23 Polat Termik Santrali Kütahya Polat Elektrik Üretim 51 24 Soma A Termik Santrali Manisa EÜAŞ 44 25 Kardemir Karabük Demir Çelik Termik Santrali Karabük Kardemir A.Ş. 35 26 Eti Soda Kojenerasyon Santrali Ankara Ciner Enerji 24 27 Susurluk Şeker Fabrikası Termik Santrali Balıkesir Türkiye Şeker Fabrikaları 960 28 Amasya Şeker Fabrikası Termik Santrali Amasya Amasya Şeker A.Ş. 776 29 Kipaş Kağıt Fabrikası Kömür Santrali Kahramanmaraş Kipaş Holding 760 30 Kahramanmaraş Kağıt Termik Santrali İstanbul Kahramanmaraş Kağıt 600 31 Aynes Gıda Termik Santrali Denizli Aynes Gıda 550 32 Küçüker Tekstil Termik Santrali Denizli Küçüker Tekstil 500 33 Kütahya Şeker Fabrikası Termik Santrali Kütahya Kütahya Şeker Fabrikası 457 34 Çankırı Tuz Fabrikası Kojenerasyon Santrali Çankırı Med-Mar Sağlık Salti Tuz 164 35 Göknur Gıda Termik Santrali Niğde Göknur Gıda 155 Türkiye'de bulunan 240 Doğalgaz Santrallerinin toplam kurulu gücü 21.495,70 MW'dır. 2014 yılında Doğalgaz Santralleri ile 120.467.540.952 kilovatsaat elektrik üretimi Doğalgaz Santralleri S. Santral Adı İl Firma Kurulu Güç 1 Enka Gebze Doğalgaz Santrali Sakarya Enka Elektrik 1.540 2 Enka İzmir Doğalgaz Santrali İzmir Enka Elektrik 1.520 3 Bursa Doğalgaz Santrali Bursa EÜAŞ 1.432 4 Ambarlı B Doğalgaz Santrali İstanbul EÜAŞ 1.351 5 Hamitabat Termik Santrali Kırklareli Limak Enerji 1.156 6 Aksa Antalya Doğalgaz Santrali Antalya Aksa Enerji 1.150 7 Bandırma Doğalgaz Santrali Balıkesir Enerjisa Elektrik 931 8 Erzin Doğalgaz Santrali Hatay Akenerji 904 9 OMV Samsun Doğalgaz Santrali Samsun OMV Samsun Elektrik 887 10 Yeni Elektrik Doğalgaz Çevrim Santrali Kocaeli Unit Elektrik 865 11 Cengiz Enerji Samsun Samsun Cengiz Enerji 849 12 Ambarlı A Doğalgaz Santrali İstanbul EÜAŞ 816 13 Baymina Ankara Doğalgaz Santrali Ankara Baymina Enerji 798 14 Turcas Denizli Doğalgaz S. Denizli Turcas Elektrik 797 15 Enka Adapazarı Doğalgaz Santrali Sakarya Enka Elektrik 770 16 Bursa Doğalgaz Termik Santrali Bursa Bis Enerji 486 17 Unimar Marmara Ereğlisi Doğalgaz KÇS Tekirdağ Uni-Mar Enerji 478 18 Aliağa Çakmaktepe Doğalgaz Termik Santrali İzmir Çakmaktepe Enerji 268 19 Bosen Bursa Doğalgaz Santrali Bursa Bosen Enerji 264 20 Gebze Dilovası DGKÇ Santrali Kocaeli Çolakoğlu Şirketler Grubu 253 21 Mersin Soda Sanayii Termik Santrali Mersin Şişecam Elektrik Üretim 252 22 Habaş Aliağa Doğalgaz Termik Santrali İzmir Habaş Enerji 240 23 Age Denizli Doğalgaz Santrali Denizli Age Enerji 206 218 Beşiktaş Balmumcu Oteli Doğalgaz Santrali İstanbul Polat Enerji 0,5 10