5228 Sayılı Kanunla (31.7.2004 tarih ve 25539 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıtır) Kamu Yararına Çalıan Derneklerle Bakanlar Kurulu nca Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıfları lgilendiren Deiiklikler: Kamu yararına çalıan derneklerle, Bakanlar Kurulu nca vergi muafiyeti tanınan vakıfların faiz, özel finans kurulularından elde edilen kar payları ve repo gelirleri vergi dıı bırakılmıtır. Böylece bu tür gelirler üzerindeki ortalama % 17-22 nispetindeki vergiler kalkmı olmaktadır. Böylece, bu dernek ve vakıfların daha fazla kamu hizmeti üretmeleri salanmı olacaktır. (Yürürlük tarihi: 1.1.2005) Kamu yararına çalıan dernekler ve Bakanlar Kurulu nca vergi muafiyeti tanınan vakıflarca Kültür ve Sanat faaliyetlerine dönük amaçlarda kullanılmak üzere bunlara yapılan baı ve yardımların tamamı vergiden indirilebilir hale gelmitir. Özellikle tanımlanan Kültür ve Sanat hizmetlerini üreten vakıf ve dernekler kendilerine yapılacak baılarla bu hizmetleri arttırabilecektir. (Yürürlük tarihi: 31.7.2004) Özel okullar tarafından ilgili dönemdeki kapasitelerinin %10'unu geçmemek üzere verilen bedelsiz eitim ve öretim hizmetleri Katma Deer Vergisine tabi olmayacaktır. KDV kadar maliyetleri düecek olan bu okullar, genellikle gelir seviyesi düük ailelerin çalıkan çocuklarına daha fazla bedelsiz eitim verebileceklerdir. (Yürürlük tarihi: 31.7.2004) Vergi Muafiyeti olsun veya olmasın Dernek ve Vakıfların ktisadi iletmeleri eklinde faaliyet gösterecek olan özel okulların kazançları faaliyete baladıkları dönem dahil be vergilendirme dönemi için vergi dıı bırakılmıtır. Okul iletmeciliinin özendirilmesine yönelik önemli bir uygulamadır. (Yürürlük tarihi: 1.1.2004) Vakıf üniversitesi veya Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların üzerinde kendileri adına münhasıran eitim veya salık amaçlı sınırlı aynî hak tesis edilmi taınmazları 492 sayılı Harçlar Kanununun 63 üncü maddesinde yer alan harca esas deerin yarısı bedelle ve Katma Deer Vergisinden muaf olarak satın alabilmeleri imkanı getirilmitir. Böylece bu eitim ve salık kuruluları üzerlerinde tesis kurdukları arsa ve arazilere sahip olabilme imkanına kavumu, Hazine de bedelsiz ya da düük bir bedelle kullanım hakkını devrettii ve kendisine dönmeyecek olan taınmazların satıından gelir elde etme imkanına sahip olmutur. (Yürürlük tarihi: 31.7.2004) Bazı Kültür ve Eitim Faaliyetleri gösteren ve bazı Sosyal Amaç Taıyan Faaliyetleri ifa eden Kamu Menfaatine Yararlı Derneklerin ve Bakanlar Kurulunca Vergi Muafiyeti tanınan vakıfların hizmet ve teslimleri KDV den muaf olduu için bunlar KDV tahsil edememekte, kendi alımları nedeniyle
ödedikleri KDV ni mahsup edememekte idiler. Yapılan deiiklikle vergiden istisna edilmi ilemleri yapan bu tür Dernek ve Vakıflar ilgili vergi dairesine yazılı bavuruda bulunarak, belirtecekleri ilem türleri için vergiye tâbi tutulmalarını talep edebilirler. Bu ekilde Kamu Menfaatine Yararlı Dernekler ve Bakanlar Kurulunca Vergi Muafiyeti tanınan vakıfların söz konusu hizmet ve teslim bedellerinin üzerine KDV yi ekleyerek bu hizmet ve teslimleri alanlardan KDV tahsil edebileceklerdir. Tahsil edilen KDV lerden de kendilerinin ödedikleri KDV leri indirerek aradaki farkı Vergi Dairesine yatırabileceklerdir. Bu düzenleme ile Maliye KDV iadesi yapmak yerine ödenen KDV lerin hizmet ve teslimleri alanların ödeyecekleri KDV lerden mahsup edilme imkanını getirmitir. (Yürürlük tarihi: 1.9.2004 ) 5228 Sayılı Kanunla Yapılan Deiiklikler aaıda detaylandırılmıtır: 1. Kamu yararına çalıan derneklerin ve Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan vakıfların gelirlerinin vergilendirilmesinde yapılan deiiklikler (Madde 29) Kira, temettü, faiz, özel finans kurulularından elde edilen kar payları ve repo gelirleri stopaj yoluyla vergiye tabi idi. Yapılan deiiklikle faiz, özel finans kurulularından elde edilen kar payları ve repo gelirleri vergi dıı bırakılmıtır. 2. Kamu yararına çalıan derneklere ve Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılan baı ve yardımların sınırında yapılan deiiklikler (Madde 28 ve Madde 30) 2.1 Sınırlı Baılar Gelir Mükelleflerinin yaptıı baılar (Madde 28) Kamu yararına çalıan derneklere, Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara bir takvim yılı içinde gelir vergisi mükellefi olan gerçek kiilerce yapılan baı ve yardımların toplamı o yıla ait beyan edilecek gelirin % 5'ini, kalkınmada öncelikli yöreler için % 10'unu aarsa bu miktarın üstünde kalan kısım indirilmez. Yardımların yıl içinde yapılması ve indirimin gelir vergisi beyannamesi verilmek kaydıyla beyanname üzerinde yapılması gerekir. Bu hüküm deimemitir. Beyanname verilememesi halinde indirim yapılamamaktadır. Bu nedenle ücretliler ve faiz türü kazançları nedeniyle gelir vergisi beyannamesi veremeyen mükellefler fiilen baılarını indirememektedirler.
Kurumlar Vergisi Mükelleflerinin yaptıı baılar (Madde 32) Kamu yararına çalıan derneklere ve Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara bir takvim yılı içinde Kurumlar Vergisi Mükellefleri tarafından yapılan baılar için ise yukarıdaki oran % 5 tir ve deimemitir. 2.2 Sınırsız Baılar Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükelleflerinin Kültür ve Sanat faaliyetlerine harcanmak üzere Kamu yararına çalıan derneklere ve Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yaptıı baılar ve yardımların tamamı Gelir ve Kurumlar Vergisinden indirilebilecektir. Maliye Bakanlıı bu deiikliklerin uygulaması ile ilgili usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıtır. Yapılan deiiklikle Kamu yararına çalıan derneklere ve Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara aaıdaki Kültür ve Sanat faaliyetlerine harcanmak üzere Gerçek kiiler ve Kurumlar tarafından yapılan baı ve yardımların % 100 ünün gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden ve Kurum Kazançlarından düülmesi imkanı getirilmitir. Bu faaliyetler unlardır: a) Kültür ve sanat faaliyetlerine ilikin ticari olmayan ulusal veya uluslararası organizasyonların gerçekletirilmesine, b) Ülkemizin uygarlık birikiminin kültürü, sanatı, tarihi, edebiyatı, mimarisi ve somut olmayan kültürel mirası ile ilgili veya ülke tanıtımına yönelik kitap, katalog, broür, film, kaset, CD ve DVD gibi manyetik, elektronik ve biliim teknolojisi yoluyla üretilenler de dahil olmak üzere görsel, iitsel veya basılı materyallerin hazırlanması, bunlarla ilgili derleme ve aratırmaların yayınlanması, yurt içinde ve yurt dıında daıtımı ve tanıtımının salanmasına, c) Yazma ve nadir eserlerin korunması ve elektronik ortama aktarılması ile bu eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlıı koleksiyonuna kazandırılmasına, d) 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı, yaatılması, rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri yapılması ve nakil ilerine, e) Kurtarma kazıları, bilimsel kazı çalımaları ve yüzey aratırmalarına, f) Yurt dıındaki taınmaz Türk kültür varlıklarının yerinde korunması veya ülkemize ait kültür varlıklarının Türkiye ye getirtilmesi çalımalarına, g) Kültür envanterinin oluturulması çalımalarına, h) 2863 sayılı Kanun kapsamındaki taınır kültür varlıkları ile güzel sanatlar, çada ve geleneksel el sanatları alanlarındaki ürün ve eserlerin Kültür ve
Turizm Bakanlıı koleksiyonuna kazandırılması ve güvenliklerinin salanmasına, i) Somut olmayan kültürel miras, güzel sanatlar, sinema, çada ve geleneksel el sanatları alanlarındaki üretim ve etkinlikler ile bu alanlarda aratırma, eitim veya uygulama merkezleri, atölye, stüdyo ve film platosu kurulması, bakım ve onarımı, her türlü araç ve teçhizatın tedariki ile film yapımına, j) Kütüphane, müze, sanat galerisi ve kültür merkezi ile sinema, tiyatro, opera, bale ve konser gibi kültürel ve sanatsal etkinliklerin sergilendii tesislerin yapımı, onarımı veya modernizasyon çalımalarına, harcanmak üzere yapılan her türlü baı ve yardımların % 100 ü (Bakanlar Kurulu, bölgeler ve faaliyet türleri itibariyle bu oranı yarısına kadar indirmeye veya kanuni oranına kadar çıkarmaya yetkilidir). Baı ve yardımın nakden yapılmaması halinde, baılanan veya yardımın konusunu tekil eden mal veya hakkın varsa mukayyet deeri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit edilecek deeri esas alınır. 3. Dernek ve Vakıflara Ait Okullarla lgili Katma Deer Vergisinde Yapılan Deiiklikler (Madde 15) Üniversite ve yüksekokullar ile 8.6.1965 tarih ve 625 sayılı Kanun hükümlerine tabi özel okullar tarafından ilgili dönemdeki kapasitelerinin %10'unu geçmemek üzere verilen bedelsiz eitim ve öretim hizmetleri Katma Deer Vergisine tabi olmayacaktır. 4. Dernek ve Vakıfların ktisadi letmeleri eklinde Faaliyet Gösteren Okulların Kazançları Be Yıl Süre ile Vergilenmeyecektir (Madde 27) Okul öncesi eitim, ilköretim, özel eitim ve orta öretim özel okullarının iletilmesinden elde edilen kazançlar, ilgili Bakanlıın görüü alınmak suretiyle Maliye Bakanlıının belirleyecei usul ve esaslar çerçevesinde be vergilendirme dönemi gelir vergisinden müstesnadır. stisna, okulların faaliyete geçtii vergilendirme döneminden itibaren balar. 5. Vergiden muaf dernek ve vakıfların rehabilitasyon merkezlerine 5 yıl süre ile vergi istisnası getirilmitir (Madde 30) Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara veya kamu yararına çalıan derneklere balı rehabilitasyon merkezlerinin iletilmesinden elde edilen kazançlar, faaliyete geçilen vergilendirme döneminden itibaren be vergilendirme dönemi kurumlar vergisinden müstesna kılınmıtır. Bu istisnaya
ilikin usul ve esaslar ilgili Bakanlıın görüü alınmak suretiyle Maliye Bakanlıınca belirlenecektir. (Madde 30). 6. Katma Deer Vergisi Kanunu nun 17 inci Maddesinin 1 ve 2 Nolu Fıkralarında sayılı hizmet ve teslimleri ifa eden ve bu hizmet ve teslimleri KDV den muaf olan Kültür, Eitim ve Sosyal Amaçları ifa eden kamu menfaatine yararlı dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar isterlerse bu hizmet ve teslimlerinin KDV ye tabi olmasını isteyebileceklerdir. Bu talebin dilekçede belirtilen ve dilekçe tarihinden sonra ifa edilen ilemlerin tamamını kapsaması arttır. u kadar ki, mükellefiyetin devam etmekte olan ilemlere ümulü yoktur. Bu ekilde KDV tahsil edebilecek olan vergiden muaf dernek ve vakıflar kendi alımları için ödedikleri KDV leri tahsil edecekleri KDV lerden mahsup edebileceklerdir (Madde 16). Bu hükümlerden yararlanabilecek olanlar unlardır: 6.1. Kültür ve Eitim Faaliyetleri ifa eden kamu menfaatine yararlı dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflardan ; a) lim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve tevik etmek b) Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile spor tesisleri iletmek veya yönetmek suretiyle kültür ve eitim faaliyetlerini ifa edenler. 6.2. Sosyal Amaç Taıyan Faaliyetleri ifa eden kamu menfaatine yararlı dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflardan ; hastane, nekahathane, klinik, dispanser, prevantoryum, sanatoryum, kan bankası ve organ nakline mahsus bankalar, anıtlar, botanik ve zooloji bahçeleri, parklar ile veteriner, bakteriyoloji, seroloji ve distofajin laboratuvarları gibi kurulular, örenci veya yetitirme yurtları, yalı ve sakat bakım ve huzurevleri, parasız fukara aevleri, dükünevleri ve yetimhaneleri iletmek veya yönetmek suretiyle sosyal amaç ifa edenler. 7. Vakıf üniversitesi veya Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların kullanım hakkı olan taınmazları, Hazineye Ait Taınmaz Malların Deerlendirilmesi Kanunu uyarınca KDV den de istisna olmak üzere satın alabilmeleri imkanı getirilmitir (Madde 51) Deiiklikle üzerinde münhasıran eitim veya salık amaçlı sınırlı aynî hak tesis edilmi taınmazlar, hak sahibinin vakıf üniversitesi veya Bakanlar
Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıf olması halinde satı bedeli, 492 sayılı Harçlar Kanununun 63 üncü maddesinde yer alan harca esas deerin yarısıdır. Bu ekilde satılan yerlerin satı amacı dıında kullanılmayacaı hususunda tapu kütüünün beyanlar hanesine erh konulur.