KLİNİK İLAÇ ARAŞTIRMALARI VE HÜKAM Dr. Mustafa ERMAN HÜKAM
Klinik araştırma fazları Faz I Faz II Faz III Faz IV Doz belirleme İlaç etkililik, güvenlilik ve fizibilitesi Eldeki en iyi tedaviyle karşılaştırma Pazarlama sonrası izlem
Faz I den ruhsatlandırmaya ulaşma oranı
Klinik araştırmalar Klinik araştırmalar, aysbergin tepesidir. İlacın bulunması ve preklinik araştırmalar, farklı bir birikim ve deneyim gerektirir. Klinik araştırmalar, aysbergin zirvesidir. Molekül à İlaç
Dünyada Kayıtlı Çalışma Sayısı Toplam kayıtlı 273.805 çalışma (tamamlanmış veya devam eden) www.clinicaltrials.com
Endüstri Bazlı Klinik Araştırmalarda Dünya Sıralaması Clinicaltrials.gov portalında ilgili yılda yeni başlatılan çalışma sayısı 67% 20% 9% 4% Kaynakça: Clinicaltrials.gov (Yıllara göre endüstri bazlı faz çalışmaları filtrelenmiş=r.), 07 Eylül 2018, Y.Ayhan, B.Erdogan Applied Filters: Phase: Early Phase 1, Phase 1, Phase 2, Phase 3 and Phase 4 & Funding: Industry & Start date: 01/01/2014 to 12/31/2014, Start date: 01/01/2015 to 12/31/2015, Start date: 01/01/2016 to 12/31/2016, Start date: 01/01/2018 to 12/31/2017, Start date: 01/01/2018 to 09/07/2018
Klinik Araştırmalar - Türkiye Clinical Trials Journey of Turkey-Long and Thin Road. Hilal Ilbars, Kaan Kavaklı, Hamdi Akan, Duygu Koyuncu Irmak. J Clin Trials 2015, 5:2
Türkiye de Yürütülen Klinik Araştırmaların Dağılımı (2012-2016) 391 461 416 456 379 2017 ilk sekiz ayda toplam başvuru sayısı 298 (Faz 1:4 adet) adettir.
Kayıtlı Çalışmalar Arasında Devam Eden Çalışmalar Hı-Index : http://www.scimagojr.com Çalışma Sayısı: https://clinicaltrials.gov/ Grafik: Gapminder Tools Offline Recruiting, Not yet recruiting, Active, not recruiting, Enrolling by invitation Phase 2, 3, 4
Türkiye de Kayıtlı Devam Eden Araştırmaların Terapötik Alana Göre Dağılımı www.clinicaltrials.com
Türkiye de klinik araştırmalar +++ Yetişmiş klinisyen Yetişmiş klinik destek personeli Yüksek kaliteli kurum ve laboratuarlar Aktif yerli ilaç endüstrisi + Sınırlı organizasyon Yetersiz zaman Sınırlı klinik araştırma destek personeli Tamamlanmamış mevzuat Etik Kurul ve destek personeline ek ödeme yapılamaması Hasta algısı
Yeni Ekonomi Programı
KLİNİK ARAŞTIRMALAR: HÜ DENEYİMİ
Klinik Çalışmalarda Global Merkezlerin Sıralaması Kaynakça: Sitetrove (Son 5 yılda Globalde endüstri bazlı, faz çalışmalarını yürüten merkezler filtrelenmiş=r.), 12 Eylül 2018, Y.Ayhan, B.Erdoğan
17 Türkiye de Yürütülen Çalışmaların Merkezlere Göre Dağılımı Son 5 Yılda Yürütülen Sıralama Merkezler Klinik Çalışma Sayısı 1 Hacettepe Üniversitesi 136 2 Ege Üniversitesi 129 3 Ankara Üniversitesi 124 4 Istanbul Üniversitesi - Cerrahpasa Tıp Fakültesi 98 5 Istanbul Üniversitesi - Istanbul Tıp Fakültesi 81 6 Marmara Üniversitesi 57 7 Akdeniz Üniversitesi 55 8 Dokuz Eylul Üniversitesi 53 9 Ondokuz Mayıs Üniversitesi 48 10 Trakya Üniversitesi 47 11 Kocaeli Üniversitesi 46 12 Çukurova Üniversitesi 46 13 Gazi Üniversitesi 40 14 Erciyes Üniversitesi 37 15 Bezmialem Vakıf Üniversitesi 36 16 Gaziantep Üniversitesi 33 17 Medeniyet Üniversitesi 33 18 Uludağ Üniversitesi 32 19 Mersin Üniversitesi 28 20 Baskent Üniversitesi Adana Hastanesi 26 Kaynakça: Sitetrove (Son 5 yılda Globalde endüstri bazlı, faz çalışmalarını yürüten merkezler filtrelenmiştir.), 12 Eylül 2018, Y.Ayhan, B.Erd
HÜ Klinik Araştırma Birimi Klinik Araştırma Birimi, insanlar üzerinde yapılan ilaç ve ilaç dışı çalışmaların uygunluğunu Üst Yönetim adına kontrol eder. Hastanemizde yapılan çalışmaların niteliğini, nerelerde yapıldığını, hastanenin işleyişi ve kurallarına uyumunu izler.
Yıllara göre yeni klinik araştırmalar 40 35 35 35 39 30 25 20 15 10 10 12 15 21 23 Onkoloji Diğer 5 0 2013 2014 2015 2016
Hacettepe de klinik araştırmalar Halen aktif yürüyen 138 çalışma Medikal Onkoloji: 38 Hematoloji: 12 Nöroloji (Erişkin/Çocuk): 8/8 Romatoloji (Erişkin/Çocuk): 6/2 Göz: 4 Kardiyoloji: 4
İlk 10: Çalışma sayısı Bölüm Çalışma sayısı Medikal Onkoloji 56 Göz 12 Pediatrik Nöroloji 11 Nöroloji 10 Hematoloji 7 Üroloji 5 Romatoloji 4 Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon 4 Gastroenteroloji 4 Pediatrik Hematoloji 4
Çalışmaların dağılımı 2% Çalışma sayısı 7% 6% 3% 2% 1% 36% Onkoloji Pediatri Dahiliye Diğer 9% Göz Nöroloji Üroloji Acil 15% 19% Psikiyatri Kalp Damar Cerrahisi
İlk 10: Aktif hasta sayısı Bölüm (Çalışma sayısı) Hasta sayısı Medikal Onkoloji (56) 334 Psikiyatri (2) 209 Pediatrik Nöroloji (11) 125 Göz (12) 58 Nöroloji (10) 41 Kalp ve Damar Cerrahisi (1) 41 Romatoloji (4) 25 Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon (4) 22 Adolesan (1) 22 Gastroenteroloji (4) 21
Bilim dallarına göre dağılım Bölüm Çalışma sayısı Hasta sayısı Onkoloji 59 339 Pediatri 32 231 Psikiyatri 3 221 Dahiliye/Kardiyoloji/Göğüs Hast 25 104 Göz 12 58 Nöroloji 10 41 Kalp Damar Cerrahisi 1 41 Diğer 15 40 Üroloji 5 14 Acil 4 4 Toplam 166 1093
Hastaların dağılımı 5% 4% 1% 0% Hasta sayısı 4% 4% 31% Onkoloji Pediatri Psikiyatri Dahiliye 10% Göz Nöroloji Kalp Damar Cerrahisi Diğer 20% 21% Üroloji Acil
HÜ KLİNİK ARAŞTIRMALAR UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (HÜKAM) http://www.hukam.hacettepe.edu.tr/
HÜKAM Müdür: Prof. Dr. Serhat Ünal Müdür Yardımcıları: Prof. Dr. Mustafa Erman Prof. Dr. Mutlu Hayran (Koordinatör) Yönetim Kurulu: Prof. Dr. E. Murat Arsava Prof. Dr. S. Kutay Demirkan Prof. Dr. Göknur Haliloğlu Doç. Dr. Ömer Karadağ Doç. Dr. Emirhan Nemutlu
Amaçlar Hacettepe yi klinik araştırmalarda global bir marka haline getirmek Klinik araştırma pazar payını arttırmak Global düzeyde kalifiye araştırıcı ve yardımcı personel yetiştirmek Klinik araştırmalar konusundaki farkındalığı arttırmak Stratejik bilimsel raporlar oluşturmak Gerekli bilgi teknolojileri altyapısını oluşturmak Yeni ilaç geliştirme girişimleri oluşturmak Uluslararası tanıtım yaparak işbirliğini arttırmak Ulusal ve uluslararası işbirlikleriyle bilgi birikimi ve deneyimi aktarmak
HÜKAM Akademik eğitim (Tezsiz yüksek lisans programı) Yer Ofis Saklama alanı Yardımcı personel Hastane personeline ek ödeme Araştırıcı ödemeleri Diğer merkezlerle ağ oluşturma
HÜKAM Ofisi
Klinik Araştırma Destek Birimi
Klinik Araştırma Destek Birimi
Klinik Araştırmalar Etik Kurulu
Uluslararası Örnek Alınacak Modeller G. KORE The Korea National Enterprise for Clinical Trials KONECT ÇİN İSRAİL
G. KORE - The Korea National Enterprise for Clinical Trials KONECT KoNect 7 yıllık süre için kurulmuş bir oluşum idi. KoNect 3 hedefi gerçekleştirmiştir: 1. Kendine bağlı worldclass 15 Bölgesel KA Merkezi açtı ve bu merkezlere kuruluş destegi verdi: a. Merkezin eş zamanlı işleyişini, optimize çalışmasını sağlayacak merkezi bir IT altyapısının kurulması ve başvuru anından sonuç aşamasına kadar tüm süreçlerin kaydı, yönetimi, erken uyarı önlem, sorgulama ve arşiv sisteminin kurulması b. Donanım, teçhizat ve insan kaynağı sağlamak, herbir merkezin belli uzmanlık alanlarında gelişimini sağlamak c. Uluslararası bilinirliğini /görünürlüğü sağlamak d. Herbir merkeze 4 milyon USD fon sağlandı 2. Klinik Araştırma Eğitim Akademisini kurdu: a. Eğitimde 6 rolü hedefledi: KA Merkez Destek personeli (saha koordinatörleri), Monitorler, Araştırmacılar, Klinik Farmakologlar, Klinik Eczacılar, Veri Yönetim ekibi b. Eğitmenler hekimler, destekleyiciler arasından belirlendi c. 7 yılda 4200 kişiyi eğitti d. Her yıl için eğitime 2 milyon USD fon ayırdı e. Eğitimleri 3 yıl süre ile sertifikalandırdı 3. KA Teknolojisinin geliştirilmesine destek verdi: a. Faz 1 için simulasyon & modelleme b. Biomarkerler için görüntüleme c. Farmakogenetik markerler
Varolan durum Sponsor firma/sak lar merkezlerle bağlantıya geçer, her merkezle ayrı ayrı fizibilite vb. yaptıktan sonra sözleşme imzalar. Her merkezde PI ve SI lar vardır. Her merkez çalışmaya aldığı hasta sayısına göre ücret alır. Çalışmaya çok hasta alan araştırıcıların final yayına isimlerinin eklenmesi şansı olur.
Önerilen işbirliği modeli HÜKAM diğer hastanelerde akredite klinik araştırma merkezleri kurulmasını destekler. Altyapının oluşturulması Personel eğitimi Sorunların giderilmesinde danışmanlık Standardizasyonun sağlanması
Önerilen işbirliği modeli Sponsor firma/sak lar HÜKAM ile bağlantıya geçer, gerekli işlemler sonrasında HÜKAM ile sözleşme imzalar. Ülke için bir PI seçilir, diğer merkezlerdeki araştırıcılar SI olarak tanımlanır. Her merkez çalışmaya aldığı hasta sayısına göre ücret alır. Çalışmaya alınan hastaların hepsi PI ın hastası olarak kayda geçer, bu şekilde bu araştırıcının final yayına isminin eklenme olasılığı artar. İzleyen çalışmalarda diğer araştırıcılar sırayla PI sorumluluğunu üstlenir, böylece bütün araştırıcıların sırayla makalelerde yer alma şansı olur.
Avantajlar Deneyimi kısıtlı merkezler güvenli ve hızlı bir şekilde çalışma yapmaya başlayabilir. Ülke çapında standardizasyon Problemlerin giderilmesinde ortak güç Merkezi sözleşmeler aracılığıyla uygun şartların sağlanması Makalelerde daha yüksek yazar sayısı
Türkiye de klinik araştırmalar: Öneriler Mevzuatın elden geçirilmesi Araştırma merkezlerinin kontrollü şekilde arttırılması Hasta ve toplum bilincinin arttırılması Doktor bilincinin ve farkındalığının arttırılması
Öneriler Klinik araştırmaların akademik ve mesai içi faaliyet olarak değerlendirilmesi Katılanların hepsinin teşvik edici karşılık almasının sağlanması Preklinik araştırmaların güçlendirilmesi
Araştırıcı tarafından başlatılan projeler Nadiren klinik araştırma yapılabiliyor, çoğunlukla pre-klinik Zaman Maliyet Sigorta Yardımcı personal TÜBİTAK vb. desteklerin arttırılması Maliyetin düşürülmesi Tetkiklerin kamu fiyatı üzerinden yapılabilmesi SGK nın rutin bakım masraflarını karşılaması; ek tetkik ve işlemlerin çalışma kapsamında yapılması
TEŞEKKÜRLER