İZMİR TİCARET ODASI GAMBİYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ AĞUSTOS 2018 Hazırlayan: Zeynep Küheylan Uluslararasılaştırma ve Dış Ticaret Şefliği
TEMEL BİLGİLER Ülke Adı: Gambiya Cumhuriyeti Yüzölçümü: 11 300 km² Yönetim Biçimi: Cumhuriyet, Başkanlık Sistemi Devlet Başkanı: Adama BARROW (2017 den beri) Devlet Başkan Yardımcısı: Fatoumata JALLOW-TAMBAJANG (2017 den beri) Bağımsızlık Tarihi: 18 Şubat 1965 tarihinde Birleşik Krallık tan bağımsızlığını kazanmıştır. Başkent: Banjul Din: % 95.7 Müslüman, % 4.2 Hristiyan, Dil: İngilizce (resmi dil), Mandika, Wolof, Fula DEMOGRAFİK VERİLER Nüfus: 2 milyon Nüfus Artış Oranı: % 2.1 Nüfus Yapısı 0-14 yaş % 37.4 15-64 yaş % 59.1 65 yaş ve üstü % 3.4 DİPLOMATİK TEMSİLCİLER T.C Banjul Büyükelçisi: İsmail Sefa YÜCEER Gambiya Ankara Büyükelçisi: Kemeseng S.M. JAMMEH Gambiya İzmir Fahri Konsolosu: Asuman NARDALI TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER Para Birimi: Dalasi (GMD) GSYİH: 1 milyar dolar Reel Ekonomik Büyüme: % 3.5 Enflasyon Oranı: % 8 Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 1 700 dolar İşgücü: 777 100 (2007 verisi) İhracat: 109.7 milyon dolar İthalat: 316.1 milyon dolar 2
GENEL EKONOMİK DURUM Afrika kıtasının yüz ölçümü bakımından en küçük ülkesi olan Gambiya, kuzey, güney ve doğudan Senegal, batıdan ise Atlas Okyanusu ile çevrilidir. Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı 2018 listesinde 190 ülke arasında 146 ınci sırada yer alan Gambiya, ithal ettiği ürünleri yakın çevresindeki ülkelere ihraç eden önemli bir re-export merkezidir. Halk geçimini ağırlıklı olarak tarım ve balıkçılıktan karşılamaktadır. Ekilebilen arazinin % 90 a yakınına yer fıstığı ekili durumdadır. Diğer başlıca tarım ürünleri ise mısır, pirinç ve susamdır. Ana ekonomik faaliyet tarım olmasına rağmen Gambiya da turizm sektörü de hızla gelişmektedir. Palmiye ağaçlarıyla kaplı sahil kısmı sayesinde, ülke son yıllarda öne çıkmaya başlayan bir turizm merkezi haline gelmiştir. Turizm, aynı zamanda ülkenin en önemli döviz kaynağıdır. Doğal kaynaklar bakımından fazla bir zenginlik bulunmayan ülkede, titanyum, kalay ve zirkon çıkarılan başlıca madenlerdir. Ülkede sanayi yok denecek kadar azdır. Mevcut küçük işletmeler tarım ürünleri üzerine olup, bunları fabrika haline dönüştürme girişimleri büyük önem arz etmektedir. Gambiya Hükümeti, özel sektörü geliştirmek ve ülkeye yabancı yatırımları çekmek amacıyla Gambiya Yatırımı Geliştirme ve Serbest Bölgeler Ajansı nı kurmuştur. GSYİH IN SEKTÖREL DAĞILIMI (2017) TARIM % 20.4 SANAYİ % 14.2 HİZMETLER % 65.4 İŞGÜCÜNÜN SEKTÖREL DAĞILIMI (1996) TARIM % 75 SANAYİ % 19 HİZMETLER % 6 3
FIRSATLAR VE ZORLUKLAR Fırsatlar Resmi dili İngilizce dir. Niteliksiz ya da yarı-nitelikli işçi ücretleri düşüktür. Coğrafi olarak stratejik bir konumdadır. Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) üyesi olması özelliği, 340 milyon nüfuslu ve 750 milyar dolar ekonomik hacme sahip bir pazara doğrudan erişim imkanı sunmaktadır. Zorluklar Ülkenin beşeri sermayesi düşük olup, nitelikli iş gücü bulmak kolay değildir. Altyapı eksiklikleri enerji sorunu, depolama zorlukları, liman imkanlarının yetersiz oluşu ticari faaliyetlerin önünde engel oluşturmaktadır. Başta THY olmak üzere pek çok havayolu şirketinin doğrudan yolcu ve kargo uçağı seferinin olmayışı ulaşımı güçleştirmekte ve zaman kaybına neden olmaktadır. GAMBİYA NIN DIŞ TİCARETİ BAŞLICA İHRACAT YAPTIĞI ÜLKELER (2017) GİNE BİSSAU % 51.9 VİETNAM % 14.6 SENEGAL % 8.8 MALİ % 7.2 Başlıca İhraç Ürünleri Yer fıstığı ürünleri Balık Pamuk ipliği Palmiye çekirdeği BAŞLICA İTHALAT YAPTIĞI ÜLKELER (2015) FİLDİŞİ SAHİLİ % 11.5 BRAZİLYA % 10.6 İSPANYA % 10.2 ÇİN % 7.8 Başlıca İthal Ürünleri Gıda maddeleri Mamul ürünler Yakıt Makina ve ekipmanları Ulaşım araçları 4
GAMBİYA İLE TÜRKİYE ARASINDAKİ İLİŞKİLER Türkiye ile Gambiya Arasında Bulunan Başlıca Anlaşmalar Ekonomik, Bilimsel ve Teknik İşbirliği Anlaşması Teknik İşbirliği Anlaşması Askeri Eğitim İşbirliği Anlaşması Askeri Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Anlaşması Askeri Alanda Danışmanlık Sisteminin İhdasına İlişkin Uygulama Protokolü Diplomatik Pasaportlar İçin Vize Muafiyeti Anlaşması Yatırımların Karşılıklı Teşviki Anlaşması Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması Savunma Sanayi ve Teknik İşbirliği Anlaşması * Türkiye ile Gambiya arasında Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmasına yönelik müzakereler devam etmektedir. TÜRKİYE-GAMBİYA ARASI İHRACAT-İTHALAT GENEL VERİLER ($) İHRACAT İTHALAT DIŞ TİCARET DENGESİ DIŞ TİCARET HACMİ 2018 / 6 24 716 534 2 776 24 719 310 24 713 758 2017 38 399 080 3 825 38 402 905 38 395 255 2016 18 194 635 3 825 18 190 810 18 198 460 2015 15 977 196-15 977 196 15 977 196 2014 20 772 073 58 550 20 713 523 20 830 623 2013 34 063 458-34 063 458 34 063 458 Kaynak: TÜİK * İzmir - Gambiya ticaret hareketleri yalnızca ihracat yönlü olup, 2017 yılı ticaret hacmi 827 bin dolardır. 5
TÜRKİYE NİN GAMBİYA YA İHRAÇ ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER Değirmencilik ürünleri, nişasta, buğday Demir çelik Un, nişasta Kazanlar, makineler TÜRKİYE NİN GAMBİYA DAN İTHAL ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER Gıda sanayi kalıntıları, kaba yemler Ağaç ve ahşap eşya Yağlı tohumlar TÜRKİYE DE FAALİYET GÖSTEREN GAMBİYA SERMAYELİ FİRMALAR 31.12.2017 tarihi itibariyle Türkiye de Gambiya sermayeli 2 firma bulunmaktadır. İzmir de Gambiya sermayeli firma faaliyet göstermemektedir. NOTLAR * 2018 Ağustos ayı itibariyle THY nin Gambiya ya direkt uçuşu bulunmamaktadır. KAYNAKÇA Cental Intelligence Agency (https://www.cia.gov/library/) Türkiye İstatistik Kurumu (http://www.tuik.gov.tr/) T.C. Dışişleri Bakanlığı (http://www.mfa.gov.tr/) T.C. Ticaret Bakanlığı (http://www.ticaret.gov.tr/) 6