IZMİR TİCARET ODASI YUNANİSTAN ÜLKE RAPORU EKİM 2018 Hazırlayan: Pınar Barış Karayılanoğlu Uluslararasılaştırma ve Dış Ticaret Şefi Uluslararası İlişkiler
Resmi Adı Yönetim Biçimi Başkenti Başlıca Kentleri Konuşulan Diller İdari Yapı Cumhurbaşkanı Başbakan T.C. Atina Büyükelçisi Yunanistan Cumhuriyeti Büyükelçisi Yunanistan Cumhuriyeti İzmir Başkonsolosu Nüfusu Yüzölçümü Komşuları Para Birimi Yunanistan (Helen Cumhuriyeti) Cumhuriyet Atina Atina ve Selanik Yunanca (%99), İngilizce, Fransızca 13 Bölge Prokopis PAVLOPOULOS (13 Mart 2015 ten beri) Aleksis TSIPRAS (20 Eylül 2015 ten beri) Yaşar Halit ÇEVİK (15 Ekim 2016 dan beri) Petros Mavroidis (Ekim 2017 den beri) Argyro Papoulya 10,775,643 (2015 tahmini) 131.940 km2 Arnavutluk, Bulgaristan, Türkiye, Makedonya Euro Kişi başına düşen gelir: 18.870 dolar (2016) GSYMH: 192.691milyar dolar (2016) GSYH Artış Hızı: % 1.2 (2017) YUNANİSTAN IN EKONOMİK GÖSTERGELERİ GSMH nin Sektörel Payları: Tarım 3.9%, Sanayi %13.3, Hizmetler: % 82.8 (2016) İhracat: 29.23 milyar dolar (2017) İthalat: 50.23 milyar dolar (2017) Enflasyon: % 1.14 (2017) İşsizlik Oranı: %20.8 (2017) Dış Borç: 376 milyar dolar (31 Mart 2016) Yunanistan özellikle sanayi ürünlerinde çok sınırlı ve az sayıda üretim imkanları ile toplam talebinin %80 ler gibi bir kısmını ithalat ile karşılayan ülke konumundadır. (Ülke Masası) Gemi taşımacılığı Yunanistan için hayati öneme sahip sektördür. Sektör ülke gayrisafi yurtiçi hasılasının %7.5 ini oluşturmakla birlikre 200.000 den fazla kişiye istihdam yaratmaktadır. Yunanistan ticaret filosu dünya filosunun yaklaşık %20 sini elinde bulundurmaktadır. (Müşavirlik Raporu) Yunanistan Gemiciler Birliği verilerine göre ülkenin gemi taşımacılığından elde ettiği senelik gelir 14 milyar doların üzerindedir.
Yeni AB üyesi ülkelerle yapılan ithalat ve transit ticaretin gelişiminden dolayı Pire ve Selanik limanlarının genişletilmesine ağırlık verilecektir. Yunanistan ekonomisi için öneme sahip olan turizm sektörü ülke hasılasının yaklaşık %16 sını oluşturmaktadır. Sektörde 657 bin kişi istihdam edilmiştir. Yunanistan dünyada en fazla turist çeken ilk 20 ülke arasında yer almaktadır. Her yıl genelde 14 milyon turist ağırlamaktadır. (EUROMONITOR) Son yıllarda Yunanistan a gelen yabancı turist sayısında gözle görülür bir artış olmuştur. Turizmin büyümeye itici güç olacağı beklenmektedir. (E.I.U) Dünya Turizm ve Seyahat Konseyinin Yunanistan la ilgili 10 yıllık tahmini sektörün yıllık büyüme oranının % 4 e yakın olacağı, turizmin 10 yıl sonunda GSMH ya katkısının da % 17.5 lere yaklaşacağı yönündedir. (T.C. Atina Müşavirlik Raporu) YUNANİSTAN IN İHRACAT YAPTIĞI BAŞLICA ÜLKELER İtalya % 10.6 Almanya % 7.1 Türkiye %6.8 Güney Kıbrıs Rum Yönetimi %6.5 Bulgaristan % 4.9 Lübnan %4.3 *(2017) YUNANİSTAN IN İHRAÇ ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER Taze ve işlenmiş meyve ve sebzeler, tütün, pamuk, rafine edilmiş petrol ürünleri, bitkisel yağlar, tekstil iplikleri, tekstil mamulleri, giyim eşyaları ve aksesuarları, demir dışı metallerden alüminyum, demir çelik ürünleri, çimento.
YUNANİSTAN IN İTHALAT YAPTIĞI BAŞLICA ÜLKELER Almanya % 10.4 İtalya % 8.2 Rusya %6.8 Irak %6.3 Güney Kore % 6.1 Çin %5.4 Hollanda %5.3 Fransa %4.3 *2017 YUNANİSTAN IN İTHAL ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER Yunanistan enerjisinin büyük bir kısmını, bazı yiyecekler (çoğunlukla protein ürünleri), ulaşım teçhizatları ve elektrikli eşyalarla makinelerin çoğunu ithal etmektedir. İthalat ve ihracat rakamları kıyaslandığında ihracatın ithalatı karşılama oranının yaklaşık %34 ten %38 düzeyine yükseldiği görülmektedir. Yunanistan da petrol hariç, ithalatın çoğunu tüketim malları oluşturmaktadır. TÜRKİYE-YUNANİSTAN TİCARİ İLİŞKİLERİ Türkiye ile Yunanistan arasındaki ticari ilişkiler son on yılda yaklaşık 15 kat bir artış kaydetmiştir. 1994 yılında iki ülke arasında 273 milyon dolar olan ticaret hacmi, 2005 yılında 2 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. Türkiye ile Yunanistan arasındaki ticari ilişkiler özellikle 2000 yılından itibaren önemli bir artış kaydetmiştir. 2000 yılında iki ülke arasındaki ticaret miktarı 868 milyon dolarken, 2006 yılında 2 milyar 640 milyon dolar olmuştur. 2012 yılında iki ülke arasında ticaret hacmi 5 (4.92 milyar dolar) milyar dolara yükselmiştir. Yunanistan ın Türkiye ye olan ithalatı 3.5, Türkiye nin Yunanistan a olan ihracatı ise 1.4 milyar dolar olmuştur. 2012 yılı verilerine göre İtalya dan sonra Türkiye Yunanistan ın ikinci sıradaki ithalat partneri olmuştur. 2013 ve 2014 yıllarında ise Türkiye, Yunanistan ın bir numaralı ithalat partneri olmuştur. Türkiye nin Yunanistan a İhracatı Demir ve Çelik Kazan, makine ve cihazlar, alet ve parçaları Elektrikli Makine ve Cihazlar, aksam ve parçaları Demir veya çelikten eşya Motorlu kara taşıtları, aksam ve parçaları
Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları Mobilyalar; aydınlatma, reklam lambaları, prefabrik yapılar Plastik ve plastikten mamul eşya Yenilen meyvalar, kabuklu yemişler, turunçgil ve kavun kabuğu Dokumaya elverişli suni ve sentetik lifler Pamuk Seramik mamulleri Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddeden yer kaplamaları Türkiye nin Yunanistan dan İthalatı Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar Pamuk Plastik ve plastikten mamul eşya Kazan, makine ve cihazlar, alet ve parçaları Demir ve çelik Alüminyum ve alüminyum eşya Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıt ve kartondan mamul eşya Ham postlar, deriler (kürkler hariç)ve köseleler Ağaç ve ağaçtan mamul eşya, odun kömürü Organik kimyasal ürünler Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları Yağlı tohum ve meyveler, sanayi bitkileri, saman, hayvan yemi Adi metallerden çeşitli eşya Dış Ticaret Göstergeleri (Milyon $) Yıllar Türkiye nin Türkiye nin Denge Hacim İhracatı İthalatı 2011 1.553.312 2.568.826-1.015.514 4.122.138 2012 1.402.484 3.539.868-2.138.468 4.941.269 2013 1.437.442 4.206.019-2.768.577 5.643.462 2014 1.536.657 4.043.838-2.507.181 5.580.496 2015 1.400.566 1.860.935-460.368 3.261.501 2016 1.427.205 1.187.057 240.148 2.614.263 2017 1.662.638 1.833.068-170.429 3.495.706 2018 1.328.212 1.552.431-224.219 2.880.643 Kaynak: TÜİK *(000USD)
EGE BÖLGESİ İLE YUNANİSTAN ARASINDAKİ İHRACAT VE İTHALAT RAKAMLARI (Milyon $) YIL İHRACAT İTHALAT DENGE HACİM 2012 186.174.927 208.942.181-22.767.254 395.117.108 2013 158.238.922 147.877.987 10.360.935 306.116.909 2014 155.552.190 141.813.405 13.738.785 297.365.595 2015 162.737.203 128.481.553 34.255.650 291.218.756 2016 167.147.311 187.998.081-20.850.770 355.145.392 2017 249.094.613 272.669.338-23.574.725 521.763.951 2018 213.076.280 73.899.572 139.176.708 286.975.852 Kaynak: TÜİK 2014 yılında İzmir den Yunanistan a 88 milyon dolar ihracat yapılırken, Yunanistan dan İzmir e 114 milyon dolarlık bir ithalat gerçekleşmiştir. 2016 yılında ise İzmir in Yunanistan a ihracatı 140 milyon dolar, ithalatı ise 231 milyon dolar olmuştur. TÜRKİYE VE YUNANİSTAN KARŞILIKLI YATIRIMLARI Son yıllarda her iki ülke iş adamlarının karşılıklı yatırım ve işbirliğinde büyük adımlar attığı görülüyor. Ancak Türkiye deki Yunan yatırımları ve şirketlerinin sayısı çok daha fazladır. 30.06.2017 itibarıyle Türkiye de 745 adet Yunan sermayeli firma bulunmaktadır. Bu firmaların 87 tanesi İzmir dedir. Son dönemde Yunanistan da öne çıkan yatırımların başında; Doğuş Grubunun Yunanistan ın Lamda Development tarafından işletilen Flisvos Marinaya %50 oranında ortak olmasıdır. Yine Pak Holding in, Yunan Karton firması MEL (Macedonian Paper Mills) S.A. in %99.92 hissesini satın alarak, Selanik te bulunan fabrikayı işletmesi Yunanistan daki diğer önemli bir yatırımdır. Merkezi Atina da bulunan Artenius Hellas A.E firmasının Volos taki üretim tesisi Polietilen Tereftalat (PET) fabrikasının %100 hissesini Polisan firmasının satın alması da iki ülke arasında yatırım anlamında kayda değer bir gelişmedir. 2013 yılı içerisinde gerçekleşen diğer önemli bir yatırım ise, Türkiye de gerçekleşmiş, Yunan aluminyum firması ALUMIL, Has Metal ile Türkiye de aluminyum işleme üzerine bir şirket kurmak üzere anlaşmaya varmıştır. Türkiye de yatırım yapan Yunan şirketlerinin sayısında ve yapılan yatırımlarda önemli artışlar kaydediliyor. Bugün Türkiye de 600 Yunan firması ve 5 irtibat bürosu faaliyet gösteriyor. Toplam yatırım tutarı 6 milyar Euro ya yaklaşmıştır. Türkiye deki Yunan yatırımcılar, genellikle bilişim teknolojisi (IT) alanına ilgi duyuyor. Tarım uygulamaları, ambalaj, plastik, eczacılık, kozmetik, balıkçılık, turizm ve inşaat sektörlerinde de faaliyet gösteriyorlar. Öte yandan Yunanistan da faaliyet gösteren 58 adet Türk sermayeli şirket ve işletme bulunuyor.
Yunanistan da faaliyet gösteren büyük Türk yatırımcılar arasında T.C. Ziraat Bankası, Koton Giyim, Tümel Elektronik, Murat Metal, Setur Servis Turistik A.Ş., Arkas Gemicilik sayılabilir. İstikbal Mobilya, Çilek Mobilya, Güllüoğlu Baklava firmaları ise franchising yoluyla Yunan pazarına girmişlerdir. (Kaynak: T.C. Atina Ticaret Müşavirliği) İKİ ÜLKE ARASINDAKİ TİCARİ VE EKONOMİK ANLAŞMALAR Türkiye - Yunanistan Ticaret ve Ödeme Anlaşması (7 Kasım 1953) Türkiye - Yunanistan Arasında Uluslararası Karayolu Nakliyatına Dair Anlaşma (Kasım 1970) Türkiye-Yunanistan Arasında Uluslararası Karayolu Nakliyatına Dair Anlaşma (16 Kasım 1970) Karma Turizm Komisyonu Mutabakat Zaptı (1980) Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması (20 Ocak 2000, Ankara) (4 Mayıs 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir) Çevrenin Korunmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası (20 Ocak 2000, Ankara) (30 Haziran 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir) Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (20 Ocak 2000, Ankara) (24 Kasım 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir) Organize Suç, Uyuşturucu Madde Kaçakçılığı ve Yasadışı Göçün Önlenmesi Anlaşması (20 Ocak 2000, Ankara) (17 Temmuz 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir) Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Anlaşması (4 Şubat 2000, Atina) (4 Mayıs 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir) Gümrük İdarelerinin İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Anlaşması (4 Şubat 2000, Atina) (3 Haziran 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir) Kültürel İşbirliği Anlaşması (4 Şubat 2000, Atina) (19 Temmuz 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir) Ekonomik İşbirliği Anlaşması (4 Şubat 2000, Atina)( 24 Kasım 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir) Tarım Alanında Teknik, Bilimsel ve Ekonomik İşbirliği Protokolü (22 Haziran 2000, Ankara) Deniz Taşımacılığı Anlaşması (4 Şubat 2001) (19 Ağustos 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir) Kültürel İşbirliği Anlaşması (4 Şubat 2000) (19 Temmuz 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir) Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (2 Aralık 2003 te imzalandı ve 1 Ocak 2005 ten itibaren yürürlüğe girdi)