İSVİÇRE ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ Şubat 2017 Hazırlayan: Suğun Şıvga Keleş Uluslararasılaştırma ve Dış Ticaret Şefliği Uzman
TEMEL BİLGİLER Ülke Adı : İsviçre Konfederasyonu Yüzölçümü : 41,2 bin km2 Yönetim Biçimi : Federal Cumhuriyet Devlet Başkanı : Alain BERSET ( 1 Ocak 2018) Hükümet Başkanı : Alain BERSET ( 1 Ocak 2018, Devlet Başkanı ile aynıdır) Başkent : Bern Kuruluş Tarihi :1 Ağustos 1291 Dil :Almanca (%63), Fransızca (%23), İtalyanca (%8) Din :Katolik (%37), Protestan (%25), Müslüman (%5) DEMOGRAFİK VERİLER (2017 tahmini) Nüfus: : 8,2 Milyon Nüfus Artış Oranı : % 0,69 Nüfus Yapısı : 0-14 yaş % 15,16 15-65 yaş % 66,6 65 yaş ve üstü % 18,15 DİPLOMATİK TEMSİLCİLER T.C. Bern Büyükelçisi : İlhan Saygılı İsviçre Ankara Büyükelçisi : Dominique Paravicini İsviçre İstanbul Başkonsolosu : Nathalie Germaine Catherine Marti İsviçre İzmir Fahri Konsolosu : Celal Hasan Umur TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER Para Birimi : İsviçre Frankı GSYİH : 668,8 Milyar Dolar Reel Ekonomik Büyüme : % 1 Enflasyon Oranı : % 0,5 Kişi Başına Düşen Milli Gelir : 61.400 Dolar İşgücü : 5,1 Milyon İşsizlik Oranı : % 3 İSVİÇRE DIŞ TİCARET VERİLERİ (2016 yılı verileri ) İhracat Başlıca İhracat Ortakları Başlıca İhraç Ürünleri : 336,8 Milyar Dolar :Almanya (%14), ABD (%12), İngiltere (%10) Çin (%9) Hong Kong (%6), Fransa (%6), İtalya (%5), Hindistan (%4,8) : Makine, Kimyasallar, Metaller, Saatler, Tarım Ürünleri 2
İthalat : 286,7 Milyar Dolar Başlıca İthalat Ortakları : Almanya, (%19), ABD (%9), İtalya (%7,4), İngiltere (%7), BAE ( %6 ), Fransa ( %6), Çin (%4,7) Başlıca İthalat Ürünleri : Makine, Kimyasallar, Araçlar, Metaller; Tarım Ürünleri, Tekstil Kaynak: CIA World Fact Book, World Bank GENEL EKONOMİK DURUM İsviçre Avrupa ülkeleri arasında en küçük coğrafi alana sahip ülkelerden biri olup, konumu itibari ile Orta Avrupa da bir kavşak niteliğindedir. Düşük işsizlik oranı, yüksek vasıflı işgücü ve dünyadaki en yüksek kişi başı GSYİH ile zengin ve modern bir Pazar konumundadır. İsviçre ekonomisi, finansal hizmetler önderliğinde gelişmiş bir hizmet sektörü, yüksek teknoloji ve bilgi temelli üretim konusunda uzmanlaşmış bir endüstrisinden oluşmaktadır. Ülkenin ekonomik ve politik istikrarı, şeffaf hukuk sistemi, etkin sermaye piyasaları ve düşük kurumsal vergi oranları ile İsviçre dünyanın en rekabetçi ekonomileri arasında yer almaktadır. İsviçre ekonomi alanındaki uygulamalarını, uluslararası rekabetçi gücünü arttırmak için büyük ölçüde Avrupa Birliği ile uyumlu hale getirmiştir, ancak özellikle tarım alanında bazı korumacı uygulamalar devam etmektedir. Ülke ekonomisi, ihracatının yarısını gerçekleştirdiği avro bölgesindeki komşu ülkelerle sıkı sıkıya bağlantılıdır. 2008 yılında gerçekleşen küresel finansal kriz ve 2009 yılında yaşanan ekonomik kriz, İsviçre ihraç ürünlerine olan talebin azalmasına neden olmuş ve ardından da ülke ekonomisini durgunluğa sürüklemiştir. Bu dönemde İsviçre Merkez Bankası, ekonomiyi canlandırmak için faiz oranını sıfıra indiren ve yanı sıra Frank ın değerlenmesini önleyici politikalar ile ekonominin 2010 yılından itibaren toparlanmaya başlamasını sağlamıştır. İSVİÇRE PAZARI - FIRSAT VE ZORLUKLAR Tüketicilerin satın alma kararları kalite, fiyat ve satış sonrası hizmetlere göre değişmektedir. Fiyatın tüketici tercihlerindeki önemi önceki yıllara göre artmıştır. Ülkedeki kültürel eğilimler tüketicilerin satın alma davranış ve alışkanlıklarını etkilemektedir. Örneğin tüketicilerin hazır gıdalara olan talebinin artmasına paralel olarak ambalajlı gıdalara olan talep hızla artış göstermektedir. Fırsatlar İsviçre ye ihracatta ülkemizin en çok potansiyele sahip tarım ve gıda ürünleri arasında kuru incir, kuru üzüm, kuru kayısı, bisküvi, gofret, baklava vb. şekerli ve unlu mamuller, makarna, kakaolu mamuller, dondurulmuş mamuller, sert kabuklu meyveler, yaş meyve ve sebzeler yer almaktadır. İsviçre de uzaktan satışlarda son yıllarda bir patlama yaşanmaktadır. Bu büyümede ülke nüfusunun %70 inin internet kullanıcısı olmasının da önemli rolü vardır. Hemen her çeşit ürün bu yolla satılmaktadır. Kitap, müzik eşyaları, kozmetik, mücevherat, ev aletleri, iç çamaşırı, temizlik malzemeleri gibi çok geniş bir yelpazedeki ürünler satılmaktadır. Eve teslim olarak yapılan doğrudan satışlar da giderek daha yaygın hale gelmiştir. Perakende mağazalarında bulunmayan yüksek kalitedeki ve özel tasarımlı ürünler doğrudan satış yöntemi ile temin edilebilmektedir. 3
Zorluklar Ülkemizin uluslararası platformda en güçlü olduğu hizmet sektörü olan müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetleri konusunda Türk firmaları İsviçre'de faaliyette bulunamamaktadır. İsviçre de halen faaliyette bulunan Türk müteahhitlik firması olmamasının en önemli sebepleri, yabancı işçi çalıştırılmasındaki güçlük, işgücünün çok pahalı olması ve vize sorunu gibi sıralanabilir. Yürürlükte olan Tarım Kanunu kapsamında, özellikle bazı gıda ürünlerine yüksek gümrük vergisi uygulanması ve gıda ürünleri ithalatında yalnızca İsviçre nin üretemediği ürünlere izin verilmesi Türk ürünlerinin İsviçre pazarına girişini zorlaştırmaktadır. Bu kapsamda, et ve süt ürünleri tarım ürünleri arasında en çok korunan ürünlerdir ve söz konusu ürünlerde gümrük vergisi oranları %100'ün üzerine çıkabilmekte ve %1676'ya ulaşabilmektedir. İSVİÇRE TÜRKİYE DIŞ TİCARET RAKAMLARI (Milyon Dolar ) Yıl İhracat İthalat Toplam Denge 2008 2.856 5.588 8.445-2.731 2009 3.935 1.999 5.934 1.935 2010 2.056 3.153 5.210-1.096 2011 1.484 5.018 6.503-3.534 2012 2.124 4.304 6.429-2.180 2013 1.014 9.645 10.659-8.630 2014 3.207 4.821 8.028-1.613 2015 5.675 2.445 8.121 3.229 2016 2.676 2.502 5.179 173 2017 887 6.899 7.787-6.011 2017 rakamları geçicidir. Kaynak: TUİK Başlıca ihraç ettiğimiz ürünler Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde) Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış/soyulmuş) Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) Başlıca ithal ettiğimiz ürünler Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde) Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) İnsan ve hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. Ürünler Kol, cep ve diğer saatler Lifleri hazırlayan, iplik üreten-hazırlayan makineler Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı 4
Türkiye de Faaliyet Gösteren İsviçre Sermayeli Firmalar Ekonomi Bakanlığı verilerine göre 31.12.2017 tarihi itibariyle Türkiye de 867 adet İsviçre sermayeli firma faaliyet göstermektedir. İsviçre sermayeli firmalar öncelikle büyük ilaç firmaları olmak üzere, kimyasal ürünlerden plastik boru üretimine kadar çeşitli sektörlerde üretim yapmakta ve bunun yanı sıra gayrimenkul ve otelcilik hizmetleri alanlarında faaliyet göstermektedir. Söz konusu yatırımlar toplamının 2 milyar Doları aştığı tahmin edilmektedir. İzmir de ise İsviçre sermayeli 45 firma faaliyet göstermektedir. Turizm İSVİÇRE DEN ÜLKEMİZE GELEN TURİST SAYISI Yıllar Turist 2001 126.538 2002 143.372 2003 188.842 2004 271.387 2005 308.682 2006 210.277 2007 229.688 2008 252.925 2009 283.060 2010 271.139 2011 328.825 2012 354.461 2013 379.344 2014 394.458 2015 380.338 2016 215.194 2017 206.479 5
İZMİR İSVİÇRE ARASI DIŞ TİCARET VERİLERİ ( Dolar ) Yıl İhracat İthalat Toplam Denge 2008 53.367.969 54.295.664 107.663.633-927.695 2009 45.234.474 41.037.485 86.271.959 4.196.989 2010 47.408.664 56.955.737 104.364.401-9.547.073 2011 55.237.032 69.380.844 124.617.876-14.143.812 2012 57.790.496 62.143.987 119.934.483-4.353.491 2013 59.962.232 57.056.575 117.018.807 2.905.657 2014 54.667.220 69.676.166 124.343.386-15.008.946 2015 46.694.108 66.284.277 112.978.385-19.590.169 2016 53.814.738 77.651.324 131.466.062-23.836.586 2017 50.321.145 74.272.811 124.593.956-23.951.666 Kaynak: TUİK TÜRKİYE İLE İSVİÇRE ARASINDAKİ ANLAŞMALAR 13 Ekim 1930: Türkiye İsviçre Ticaret Anlaşması 28 Mart 1942: Ticari Mübadelelere ve Tediyelerin Tanzimine Müteallik Anlaşma 1 Mayıs 1969: Sosyal Güvenlik Sözleşmesi 18 Ağustos 1972: Uluslararası Karayolu Nakliyatına İlişkin Anlaşma 3 Mart 1988: Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması 10 Aralık 1991: Türkiye-EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Birliği) Serbest Ticaret ve İşbirliği Anlaşması 05.02.2000: İş Konseyi Kuruluş Anlaşması 28.01.2002 Türkiye-İsviçre Arasında Yüksek Düzeyli Ticari ve Ekonomik İstişarelere İlişkin Mutabakat Zaptı 21.05.2008:Türkiye-İsviçre Arasında II.Yüksek Düzeyli Ticari ve Ekonomik İstişarelere İlişkin Mutabakat Zaptı 22 Mayıs 2008: Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması 03.12.2009 Türkiye-EFTA Uygunluk Değerlendirmesi Alanında Karşılıklı Tanıma Anlaşması Notlar: İzmir Ekonomi Üniversitesi nde İsviçre uyruklu 4 öğrenci lisans eğitimi almaktadır. THY nin İsviçre de 11 noktaya uçuşu bulunmaktadır. 6
KAYNAKÇA Cental Intelligence Agency World Factbook (https://www.cia.gov/library/) Türkiye İstatistik Kurumu (http://www.tuik.gov.tr/) Ekonomi Bakanlığı (http://www.ekonomi.gov.tr/) Dünya Bankası (http://www.worldbank.org/) Dışişleri Bakanlığı (http://www.mfa.gov.tr/default.tr.mfa) Bern Ticaret Müşavirliği, Müteahhitlik Hizmetleri Ülke Profili Raporu 7