SAYFA 1/6 1. SINAV NİTELİK ARALIĞI: Bu sınav şartnamesinin nitelik aralığı TS EN13067- çizelge1 de belirtildiği üzere boru bağlantıları için 3 PE boru malzeme grubunu ve bu grup içinde 3.6 ve 3.8 alt gruplarını kapsamaktadır. NİTELİK TİPİ ÜRÜN TİPİ P=Boru, en=et Kalınlığı, dn=anma Boru Dış Çapı SDR= Standart Boyut Oranı KAYNAK PROSESİ KAYNAK ŞEKLİ MUAYENE TİPİ SINAV NUMUNESİ NİTELİK ARALIĞI 3.6 GEÇME P dn= 90 SDR=11 Elektrofüzyon Geçme -Gözle -Sıyırma Testi Şekil - 1 dn=< 225 3.8 SEMER P dn= 32 veya dn= 90 SDR=11 Elektrofüzyon Semer Mesnet -Gözle -Sıyırma Testi Şekil - 2 Bütün dn Çizelge -1 -Geçme Elektrofüzyon Kaynak ( TS EN 13067:2005 : Alt Grup 3.6 ) -Semer,mesnet elektrofüzyon Kaynak (TS EN 13067:2005 : Alt Grup 3.8 ) 2. ADAYLAR İÇİN İSTENEN ŞARTLAR Kaynakçı adayı 18 yaşından gün almış olmalı, en az ilkokul/ilköğretim mezunu olması şartı ve aşağıdaki maddelerden en az biri aranır. Plastik İşçisi olarak çıraklığın tamamlanması, Plastik kaynakçısı olarak en az iki yıl tecrübe (şirket sertifikası), veya daha önce almış olduğu ve kayıt alan personel tarafından uygun kabul edilen kaynakçı belgesi. Plastik kaynakçılar nitelik belirleme deneyine hazırlık için teknik ve uygulamalı eğitim kursunun tamamlanması, 3. BECERİ VE BİLGİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: Kaynakçı adayının değerlendirilmesi Yazılı sınav ve uygulamalı sınav yöntemiyle yapılır. 3.1 Yazılı Sınav Kaynakçı adayının bilgi ve becerisini ve işin uygulanmasına yönelik çalışma kurallarını ölçmek amaçlı Yazılı sınav uygulanır. Sınavın uygulaması Sınav Yapan Personel ve Sınav Uygulama Yardımcısı nezaretinde gerçekleştirilir. Sınav soruları çoktan seçmeli (Ek-1) 3 farklı modülde en az çoktan seçmeli 20 sorudan oluşur ve her sorunun tek doğru cevabı vardır. Sınavın süresi 60 dakikadır. Cevap anahtarı Sınav Yapan Personel tarafından hazırlanır ve belgelendirme komitesi tarafından onaylanır.
SAYFA 2/6 Sınav dili Türkçe veya İngilizce dir. Anadili dışında sınava giren adaylar için 15 dakika ek süre verilir. Yazılı sınav başarı kriteri Sınav soruları aşağıda belirtilen tablodaki konuları kapsamaktadır. PE BORU ELEKTROFÜZYON KAYNAK ŞARTNAMESİ SORU SAYISI % ORANI İş aralığının sembolleri ve kaynak işaretlerinin anlamları, deney tasarımlarının uygulanacağı termoplastiklerin kaynaklarının belirlenmesi için 1 5 kurallar, Kaynak teçhizatının çalıştırılması ve izlenmesi 2 10 Kaynak prosesleri, 1 5 Saha kaynaklarıyla ilgili bilgi, 2 10 Kaynak için çalışma parçalarının doğru hazırlanması, 2 10 Termoplastiklerin alt gruplarının özelliklerine aşina olmak, 2 10 Kaynak yapıldığında hataların önlenmesi ve düzeltilmesi, 3 15 Uygulanan kaynak prosesleri için kusur tipleriyle ilgili bilgi, 2 10 PE Boru Kaynak Prosedür Şartnamesi ve PE boru Kaynak Kayıt Formu bilgisi, 1 5 Kaynak parametrelerinin ve/veya prosedürlerinin yanlış uygulanması sonuçları hakkında bilgi, 1 5 Uygulanan kaynak prosesleri için gerekli olan tahribatlı ve tahribatsız muayeneler konusunda bilgisi, 1 5 Teknik emniyet bilgisi 2 10 20 100 Kaynakçı adayı yazılı sınavdan en az % 80 başarı sağlamalıdır. Yazılı sınavda başarılı olamayan adaylar uygulamalı sınava alınmaz.(en 13067:2003) 3.2 Uygulamalı Sınav Yazılı sınavda başarılı olan kaynakçı adayı, sınav yapan personelin nezaretinde uygulamalı sınava alınır. Uygulamalı sınav için gerekli olan bütün kaynak teçhizatları, malzeme ve dokümanlar kaynakçı adayı için ulaşılabilir olacaktır. Uygulamalı sınav sırasında kaynakçı adayı tarafından PE Boru Kaynak Kayıt Formu ( F-PBS- 4._.10 ), sınav yapan personel tarafından PE Boru Kaynakçı Sınav Parçası/Numunesi Değerlendirme Formu( F-PBS-04._.03) doldurulur. Sınav parçasını tamamlamak için kaynakçı adayının kullanacağı süre imalat şartları altında kullanılan süreye karşılık gelmelidir.
SAYFA 3/6 Sınav Yapan Personel, Uygulamalı Sınav öncesi(kaynak öncesi) ve uygulamalı sınav esnasında (kaynak sırasında) PE Boru Kaynakçı Sınav Parçası/Numunesi Değerlendirme Formundaki ( F- PBS-04._.03) ilgili UYGULAMA DEĞERLENDİRME bölümü doldurur. Sınav sonrası Sınav Yapan Personel sınav parçasını gözle muayene eder. Değerlendirme sonuçlarını PE Boru Kaynakçı Sınav Parçası/Numunesi Değerlendirme Formunda (F-PBS-04._.03) GÖZLE MUAYENE kısmında kayıt altına alır. Kaynakçı adayından kaynaklanmayan zorluklar ve olumsuzluklar (malzeme hatası, kaynak cihazındaki problemler, uygun olmayan hava koşulları vb. ) ortaya çıkması durumunda, sınav yapan personelin değerlendirilmesi sonrasında kaynak işlemine başlanmış olunan sınav parçası değiştirilebilir. Bunun dışındaki durumlarda (eksik bilgi ve yetenek) kesinlikle yeni bir parça verilmez. Adayın yazılı sınavdan geçmesi, uygulamalı sınavdan başarısız olması durumunda; yazılı sınav tarihinden sonra 4 ay içerisinde yazılı sınava girmeden uygulamalı sınava girebilir. Ancak süre 4 ayı geçerse yazılı sınava tekrar katılmak zorundadır. 4. BELGELENDİRME Yazılı ve uygulamalı sınav sonucu, sınav yapan personel tarafından değerlendirilerek Belgelendirme Komitesine sunulur. Adayın belgelendirme kararını Belgelendirme Komitesi verir. Sınavlarda başarılı olan adayların belgelerinin düzenlenmesi ve adaylara teslim edilmesi işlemleri Belgelendirme şefliği tarafından yürütülür. 4.1 Belgelerin Teslimi Belgeler, belge sahibine imza karşılığı veya belge sahibinin talebi halinde, F-PBS-01._.01 Belge Talep Formundaki adresine posta veya kargo ile gönderilir. 4.2 Belgenin Kaybedilmesi Belge sahibi, belgesini geçerlilik süresi içinde kaybettiğini ve yeni belge düzenlenmesini dilekçe ile talep eder. Bu talep Belgelendirme Komitesinin onayına sunulur ve uygun bulunur ise belge yenileme ücreti alınarak kaybedilen belge bilgilerini içerir yeni bir belge düzenlenir. 4.3 Yeterlilik Belgesinin Geçerlilik Süresi Kaynakçının nitelik geçerliliği genel değerlendirmeyi geçme tarihinde başlar. Bu tarih sertifikanın damgalandığı tarihten farklı olabilir. Bir kaynakçının nitelendirmesi, aşağıdaki şartları yerine getirilmesi koşuluyla iki yıl süresince geçerlidir.(ts EN 13067:2005) Kaynakçının, yeterlik sınav sertifikasına karşılık gelen nitelik aralığı içersinde kaynak işini sürdürme sorumluluğunu taahhüt etmelidir. Altı aydan daha fazla ara vermeye izin edilmez.(ts EN 13067:2005) Kaynakçının becerisini ve bilgisini sorgulamak için özel bir sebep olmalıdır.( TS EN 13067:2005)
SAYFA 4/6 İmalatçı her yıl, kaynakçının niteliğinin verilen yeterlik sınav sertifikası altındaki teknik şartlara uygun olduğunu belirtmelidir. Yukarıda belirtilen şartlara uyulduğu takdirde, kaynakçı yeterlilik belgesi sertifikada belirtilen tarih itibariyle 2 yıl süreyle geçerli olur. 2 yıl sonunda da tüm şartlar sağlanmış ise belge bir kereye mahsus 2 yıl daha uzatılır. (Belge uzatımı için başvuru, belge geçerlilik süresinin bitimine kadardır. Belge geçerlilik tarihinden sonra yapılan başvurular geçerli kabul edilmeyecektir.) 4.4 Yeniden Belgelendirme Belge süresi sona eren veya belgesi iptal edilenler üç ay içerisinde yeniden sınava alınır. Belgelendirme süreci ilk başvuru gibi işletilir. Fakat gerekli evraklarda bir değişiklik yoksa tekrar aynı evraklar istenmez. Başvuru veya sınav esnasında adayın fiziksel durumunda, işi yapmasına engel bir durum varsa sağlık raporu istenir. 4.5 Belge İptali, Talimata Aykırı Hareket Belgeli Kişinin Belge Talep Formundaki beyanı, bu Şartnamede belirtilen kurallar ve Logo/Marka Kullanım Talimatına aykırı bir davranışının tespitinden sonra UGETAM ın talebi halinde, belgelendirme geçersiz sayılır ve belge iptal edilir. Belgesi iptal edilen kişi belgenin aslını UGETAM a iade etmekle yükümlüdür. 5. İTİRAZ VE ŞİKAYETLER Başvuru sahiplerinden, adaylardan, belgelendirilmiş kişilerden ve onların işverenlerinden ve diğer kesimlerden belgelendirme süreci ve kriterleri konusunda itiraz ve şikayetlerin olması halinde, itiraz/şikayet sahibi UGETAM veya www.ugetam.com web sitesinden İtiraz ve Şikayet Başvuru Formunu doldurur ve imzalayarak (şahsen müracaat yapıldı ise) UGETAM a teslim eder veya faks, e-posta vb. ile gönderir. Yapılan sınava ilişkin, sınavda kullanılan teçhizat ve sınav parçası veya numuneleriyle ilgili itiraz /şikayet sınav tarihinden itibaren 30 gün içinde yapılmalıdır. İtiraz/ Şikayet aşağıdaki konularda olabilir, Belgelendirme kararına itiraz veya şikayet Sınav sonucuna itiraz veya şikayet Sınav sorularına itiraz veya şikayet Sınav yapanla ilgili İtiraz veya şikayet Hatalı belge veya logo kullanımına ilişkin şikayet Belgelendirme programına ve/veya kapsamına ilişkin itiraz veya şikayet Duyurularla ilgili itiraz veya şikayet Diğer UGETAM a yapılan İtiraz ve Şikayetler 30 gün içerisinde sonuçlandırılır. Karar itiraz/şikayet sahibine bildirilir.
SAYFA 5/6 2 1 X 1 y 1 L Y 2 X 2 L Açıklama 1 Geçme 2 Boru L 5 dn Şekil 1 Geçme kaynağı Sınav numunesi 200 200 400 Şekil 2 Semer mesnet kaynağı Sınav numunesi
SAYFA 6/6 Ek-1 (Çoktan seçmeli yazılı sınav örneği) S1) Standart Boyut Oranı (SBO) 11 olan 110 luk Polietilen borunun minimum et kalınlığı kaç mm dir? a) 5,8 mm b) 10 mm c) 11 mm d)11.4 mm S2) Aşağıdakilerden hangisi PE 80 borunun MRS değerini göstermektedir? a) 6,3 MPa b) 8 MPa c) 10 MPa d)12 MPa S3) Aşağıdakilerden hangisi Elektrofüzyon Kaynak işlemi için en uygun ortam sıcaklığını göstermektedir? a) 0 0 C/ +30 o C b) -10 0 C/ +30 o C c) -5 0 C/ +30 o C d) -5 0 C/ +35 o C S4) PE boruların raf ömrü kaç yıldır? a) 1 yıl b) 2 yıl c) 3 yıl d) 4 yıl S5) Aşağıdakilerden hangisi Elektrofüzyon Kaynak işleminde kullanılan malzemelerden değildir? a) Boru kazıyıcı b) Tiner c) Solvent d) Boru Makası