İZMİR TİCARET ODASI TANZANYA BİRLEŞİK CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ TEMMUZ 2018 Hazırlayan: Zeynep Küheylan Uluslararasılaştırma ve Dış Ticaret Şefliği
TEMEL BİLGİLER Ülke Adı: Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti Yüzölçümü: 947 300 km² Yönetim Biçimi: Cumhuriyet, Başkanlık Sistemi Devlet Başkanı: John MAGUFULI (5 Kasım 2015 ten beri) Devlet Başkan Yardımcısı: Samia SULUHU (5 Kasım 2015 ten beri) Bağımsızlık Tarihi: 9 Aralık 1961 tarihinde Tanzanya, 10 Aralık 1963 tarihinde ise Zanzibar, Birleşik Krallık tan bağımsızlığını kazanmıştır. 1964 yılında Tanzanya ve Zanzibar birleşerek Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti ni oluşturmuştur. Başkent: Dodoma (yasama başkenti), Darüsselam (yürütme başkenti) Din: Hristiyan % 61.4, Müslüman % 35.2 (Zanzibar nüfusu %99 Müslümandır) Dil: İngilizce, Kiswahili (Swahili), Kiunguja, Arapça (Zanbibar da) DEMOGRAFİK VERİLER Nüfus: 53.9 milyon Nüfus Artış Oranı: % 2.75 Nüfus Yapısı 0-14 yaş % 43.7 15-64 yaş % 53.2 65 yaş ve üstü % 3.1 DİPLOMATİK TEMSİLCİLER T.C Darüsselam Büyükelçisi: Ali DAVUTOĞLU Tanzanya Ankara Büyükelçisi: Prof. Elizabeth K. KIONDO Tanzanya İstanbul Fahri Konsolosu: Ziya KARAHAN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER Para Birimi: Tanzanya Şilini - Shilling (TZS) GSYİH: 51.61 milyar dolar Reel Ekonomik Büyüme: % 6.5 Enflasyon Oranı: % 5.4 Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 3 300 dolar İşgücü: 24.8 milyon İşsizlik Oranı: % 10.3 Yoksulluk Sınırının Altında Yaşayan Nüfus: % 22.8 İhracat: 5.19 milyar dolar İthalat: 8.61 milyar dolar 2
GENEL EKONOMİK DURUM Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı 2018 listesinde 190 ülke arasında 137 nci sırada yer alan Tanzanya da ekonomi ağırlıklı olarak tarıma dayanmaktadır. Ülke ihracatının % 85 ini tarımsal ürünler oluşturmakta olup, başlıca tarım ürünleri kahve, çay, pamuk, tütün, mısır, kaju fıstığı, sebze ve meyvedir. Yüksek enerji fiyatları ve elektrik kesintileri sanayi sektörünü olumsuz yönde etkilemekte ve ekonomik büyümenin önünde engel teşkil etmektedir. Sanayi tesislerinin yoğunlaştığı başlıca sektörler gıda, tekstil ve ayakkabı üretimidir. Tanzanya, bölge ülkeleri ile karşılaştırıldığında daha istikrarlı bir ekonomik yapıya sahiptir. Birleşmiş Milletler Kalkınma Verilerine göre Tanzanya, Uganda ile birlikte Doğu Afrika ülkeleri arasında en fazla doğrudan yatırım çeken iki ülkeden birisidir. GSYİH IN SEKTÖREL DAĞILIMI (2017) TARIM % 23.4 SANAYİ % 28.6 HİZMETLER % 47.6 İŞGÜCÜNÜN SEKTÖREL DAĞILIMI (2014) TARIM % 66.9 SANAYİ % 6.4 HİZMETLER % 26.6 FIRSATLAR VE ZORLUKLAR Fırsatlar Resmi dili İngilizce dir. Geniş yüzölçümü ve kalabalık nüfusu ile büyük bir pazardır. Doğu Afrika da stratejik bir konuma sahiptir. Darüsselam limanı yalnızca Tanzanya için değil, Tanzanya ya komşu denize ulaşımı olmayan ülkeler için de önemli bir ticaret limanıdır. Niteliksiz ve yarı-nitelikli işçi ücretleri düşüktür. Zorluklar Ülkede altyapı eksiklikleri mevcuttur. Özellikle enerji (elektrik) ve ulaşım altyapısının yetersiz oluşu ticari faaliyetlerin önünde engel oluşturmaktadır. Ülkenin beşeri sermayesi düşük olup, nitelikli iş gücü bulmak kolay değildir. Ülkede şirket kurulumu 28, elektrik temini ise 109 gün sürebilmektedir. 3
TANZANYA NIN DIŞ TİCARETİ BAŞLICA İHRACAT YAPTIĞI ÜLKELER (2016) İSVİÇRE % 15.1 Başlıca İhraç Ürünleri HİNDİSTAN % 13.8 Altın GÜNEY AFRİKA CUM. % 12.4 Kahve ÇİN % 7 Kaju fıstığı KENYA % 6.2 Pamuk KONGO DEM. CUM. % 5.7 BAŞLICA İTHALAT YAPTIĞI ÜLKELER (2016) ÇİN % 20.7 Başlıca İthal Ürünleri HİNDİSTAN % 18.1 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ % 7.5 GÜNEY AFRİKA % 6 JAPONYA % 4.7 Tüketim malları Makina ve ulaşım ekipmalnları Sanayi ham maddeleri Ham petrol TANZANYA VE TÜRKİYE ARASI TİCARET Türkiye ile Tanzanya Arasındaki Başlıca Anlaşmalar Ticari İşbirliği Anlaşması Ticari ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması Tarım Alanında Teknik, Bilimsel, Ekonomik ve Ticari İşbirliği Protokolü Güvenlik İşbirliği Anlaşması Savunma Sanayi İşbirliği Anlaşması Kalkınma İşbirliği Anlaşması Hava Ulaştırma Anlaşması Enerji Alanında İşbirliği Anlaşması Yatırımların Teşviki ve Korunması Anlaşması Diplomatik, Hizmet ve Hususi Pasaport Hamilleri İçin Vize Muafiyeti Anlaşması * Normal pasaport hamilleri için havaalanlarında turistik amaçlı vizeler 50 dolar, iş amaçlı vizeler ise 200 dolar harç karşılığında verilmektedir. 4
TÜRKİYE - TANZANYA ARASI İHRACAT-İTHALAT GENEL VERİLER (000 $) YILLAR İHRACAT İTHALAT DIŞ TİCARET DENGESİ DIŞ TİCARET HACMİ 2018 / 5 78 387 12 576 65 812 90 963 2017 115 828 48 737 67 091 164 565 2016 95 555 23 094 72 461 118 650 2015 116 380 34 564 81 816 150 944 2014 151 823 34 901 116 921 186 725 2013 140 669 43 069 97 600 183 738 Kaynak: TÜİK İHRACAT İZMİR - TANZANYA ARASI DIŞ TİCARET ($) İTHALAT DIŞ TİCARET HACMİ 2018 / 5 5 184 095 10 924 480 16 108 575 2017 12 247 858 41 707 121 53 954 979 2016 9 915 192 18 800 943 28 716 135 2015 7 273 760 26 797 399 34 071 159 2014 7 414 853 25 244 137 32 658 990 2013 7 478 484 25 168 006 32 646 490 Kaynak: TÜİK TÜRKİYE NİN TANZANYA YA İHRAÇ ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER Demir-çelik Motorlu taşıtlar Kazanlar, makineler Gıda ürünleri Hububat, un, nişasta TÜRKİYE NİN TANZANYA DAN İTHAL ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER Tütün Suda yüzen taşıtlar Pamuk, pamuk ipliği Yağlı tohum ve meyveler Ham postlar, deriler 5
TÜRKİYE DE FAALİYET GÖSTEREN TANZANYA SERMAYELİ FİRMALAR 31 Aralık 2017 tarihi itibariyle Türkiye de 11 adet Tanzanya sermayeli firma faaliyet göstermektedir. Bu firmalardan 1 tanesi İzmir de bulunmaktadır (Neo Coffee Gıd. Hed. Eşya İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.) NOTLAR * THY nin Tanzanya nın Darüsselam, Kilimanjaro ve Zanzibar şehirlerine direkt uçuşu bulunmaktadır. KAYNAKÇA Cental Intelligence Agency (https://www.cia.gov/library/) Türkiye İstatistik Kurumu (http://www.tuik.gov.tr/) T.C. Dışişleri Bakanlığı (http://www.mfa.gov.tr/) T.C. Ticaret Bakanlığı (http://www.ticaret.gov.tr/) 6