HIZLI TÜKETİLEN ÜRÜNLER FİYAT ENDEKSİ () 2015 Yılı Ayı Gelişmeleri Hazırlayan: Zafer YÜKSELER Sayı:3 Şubat 2015 2015 yılı ayında, bir önceki aya göre yüzde 1,1 oranında yükselmiş, yıllık artış oranı ise yüzde 8,15 olarak gerçekleşmiştir. 201 yılı ayında ise, yüzde 2,21 yükselmiş ve yıllık fiyat artış oranı da yüzde 8,98 olmuştu. genel endeksinde, 2015 yılı ayında aylık fiyat artışı yüzde 1,, 12 aylık fiyat artışı ise yüzde,2 olarak gerçekleşmiştir. Özel Kapsamlı Göstergelerinden I-Endeksinde ise ayında fiyatlar yüzde 0,22 oranında artmış, yıllık fiyat artışı da yüzde 8,63 olarak gerçekleşmiştir. I-Endeksinden dışlanan, enerji, gıda ve içecekler, alkollü içkiler ve tütün ürünleri ile altın grubunda, 2015 yılı ayında fiyatlar yüzde 2,2 oranında yükselmiş, 12 aylık fiyat artışı ise yüzde 5,39 olmuştur. Tablo:1- Aylık ve 12 Aylık Enflasyon Oranları (%)(1) Aylık 12 Aylık Ağırlık (%) 201 2015 201 2015 0,00 1,98 1,,5,2 I-Endeksi 5,13 0,31 0,22,59 8,63 I dan Dışlananlar 2,8,05 2,2,95 5,39 5,1 2,21 1,1 8,98 8,15 Kaynak: TÜİK ve kendi hesaplamalarımız. (1)201 ile 2015 yılı aylık ve yıllık artışları 2015 yılı ağırlıklarına göre hesaplanmıştır. 15 madde kapsanmıştır. 1 12 8 6 2 0 Grafik:1- -: Oniki Aylık Enflasyon (%) 20-1 2011-1 2012-1 2013-1 201-1 2015-1 20 18 16 1 12 8 6 2 0 20-1 Grafik:2-, I-Endeksi ve I'dan Dışlanan Ürünler: Oniki Aylık Enflasyon (%) 2011-1 2012-1 2013-1 201-1 2015-1 I-Endeksi I-End.Dışlanan Hızlı Tüketilen Ürünler Fiyat Endeksi (), temsili bir hane tarafından sıkça tüketilen mal ve hizmetler sepetinden oluşmaktadır. Sıkça tüketilen mal ve hizmet, temsili hane tarafından ayda bir kez veya daha sıklıkla tüketilme olasılığı yüksek olan mal ve hizmetler olarak tanımlanmıştır. de yer alan 26 madde içinden bu tanıma uygun 15 madde seçilmiş ve bu maddelerin ortalama fiyatlarındaki değişimden yararlanarak oluşturulmuştur. 2015 yılında 15 maddenin içindeki ağırlıkları toplamı yüzde 5,1 dir. Kaynak: Zafer YÜKSELER, Hızlı Tüketilen Ürünler Fiyat Endeksi (), 1 Şubat 2012 (http://www.researchgate.net/profile/zafer_yuekseler/).
2015 YILI EK AÇIKLAMA NOTU VE MADDE AĞIRLIKLARI 1. Hızlı Tüketilen Ürün Fiyatları Endeksi (), TÜİK tarafından kapsamındaki madde ağırlıklarının açıklanması ile birlikte, 2012 yılında yayınlanmaya başlanmıştır. hesaplanırken, ortalama madde fiyatları ve madde ağırlıkları kullanılmıştır. ile nin tam anlamıyla karşılaştırılabilir olması için, ortalama madde fiyatları yerine, madde endekslerinin kullanılması gerekmektedir. Ancak, madde endeksleri TÜİK tarafından kamuoyuna açıklanmadığından, hesaplanırken ortalama madde fiyatları kulllanılmaktadır. Ayrıca maddelerin aylık ağırlıkları yerine yıllık ortalama ağırlıkları esas alınmaktadır. 2. 2012 yılında yi oluşturan maddeden, hanelerin sıkça tükettikleri mal ve hizmetlerden 150 madde seçilmiş ve bu maddelerin aylık ortalama fiyatları ve içindeki yıllık ortalama ağırlıkları kullanılarak hesaplanmıştır. TÜİK, 2013 yılında madde sayısını 3 adede düşürmüştür. Sigara çeşitlerine ilişkin madde çeşitleri, 2013 yılında sigara ana grubu içinde toplulaştırıldığından, de takip edilen madde sayısı da 18 e düşmüştür. 201 yılında, madde sayısı 32 ye, deki madde sayısı ise CD (Boş) ve Şehiriçi Telefon Görüşmesi kapsamdan çıkarıldığı için 16 ya gerilemiştir. 2015 yılında ise madde sayısı 26 ya gerilerken, deki madde sayısı da okul kitaplarının çıkartılması nedeniyle 15 e inmiştir. 3. Ortalama madde fiyatları kapsamının sık sık değiştirilmesi haberleşme grubu ortalama fiyatlarının takibinde sorun yaratmakta ve yıllar itibariyle karşılaştırma olanağını ortadan kaldırmaktadır. Bu nedenle, hesaplanırken haberleşme sektöründen sadece Telefon Görüşmesi (Şehiriçi) ortalama madde fiyatı ve ağırlığı kullanılmaktaydı. Ancak TÜİK, daha önceki yıllarda şehiriçi, şehirlerarası ve uluslararası telefon görüşmelerinin ağırlıklarını ve ortalama madde fiyatlarını ayrı ayrı açıklarken, 201 yılında Telefon Görüşmesi başlığı altında tümünü toplulaştırmış ve fiyatların karşılaştırılması imkanını ortadan kaldırmıştır. Benzer sorun, Cep Telefonu Görüşme maddesinde de bulunduğundan, kapsamında 201 yılından itibaren haberleşme grubundan her hangi bir madde yer almamaktadır.. 201 yılında kapsamında yer alan 16 maddenin içindeki ağırlığı yüzde 58,226 iken, 2015 yılında 15 maddenin ağırlığı 5,1692 ye gerilemiştir. 201 ile 2015 yılı aylık ve yıllık artışları hesaplanırken 2015 yılı ağırlıkları ve madde kapsamı kullanılmıştır. 2013 yılı 201 yılı kapsam ve ağırlıklarına göre, daha önceki yıllara ilişkin aylık ve yıllık artışlar ise, 2013 yılı madde ağırlıkları ve kapsamına göre hesaplanmış ve önceki seri korunmuştur.. 2015 yılında madde ağırlıklarının değişmesi Özel Kapsamlı-I Endeksi ile I-Endeksinden dışlanan ürünlerin ağırlıklarınında, aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi değişmesine yol açmıştır. EK TABLO : 1- ve Ağırlık Seti 2012 2013 201 2015 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 1.I-Endeksi 53,3580 55,18 55,3829 5,1321 2.I-Endeksinden Dışlananlar 6,620,5852,611 2,869 a.gıda ve İçecekler 26,2200 2,0900 2,530 2,2500 b.alkollü İçkiler ve Tütün 5,20 5,000 5,2891,8200 c.enerji 1,562 1,5808 1,31 13,99 Su 2,2362 2,88 2,2599 2,2823 Elektrik 3,112 3,526 3,1203 3,052 Doğalgaz 1,3213 1,5981 1,3996 1,538 Tüp 1,51 1,1995 1,162 0,869 Kömür 1,21 1,1936 1,0696 0,992 Odun 0,296 0,3018 0,269 0,261 Benzin 2,252 1,9299 1,9925 1,5390 LPG 1,89 1,553 1,613 1,3238 Mazot 1,16 1,29 1,52 1,3320 Motor Yağı 0,0185 0,0195 0,0196 0,0153 d.altın 0,696 0,8 0,5033 0,6083 5,9623 5,1602 58,226 5,1692
EK TABLO: 2 Endeksi Kapsamındaki Maddeler Listesi ve 201-2015 Yılları İçindeki Ortalama Ağırlıkları (1) Maddeler 201 2015 Maddeler 201 2015 Maddeler 201 2015 Pirinç 0,161 0,83 Tahin Helvası 0,0806 0,08 Tüp 1,162 0,869 Buğday Unu 0,5056 0,91 Çikolata Madlen 0,0512 0,0529 Nevresim Takımı 0,1561 0,128 Bulgur 0,1309 0,1309 Tuz 0,022 0,0 Havlu 0,051 0,0625 Ekmek 2,3 2,6019 Hazır Çorbalar 0,09 0,00 Elektrikli Küçük Ev Aletleri () 0,0299 0,0303 Bisküvi 0,2862 0,2838 Kahve 0,030 0,013 Ev Aletlerinin Tamiri 0,1265 0,1250 Pasta 0,2306 0,2563 Çay 0,5280 0,5830 Cam ev Eşyası 0,1130 0,1253 Baklava 0,305 0,3315 Su 0,330 0,353 Porselen Ev Eşyası 0,0 0,1118 Ekmek Hamuru(Yufka) 0,113 0,118 Kola 0,336 0,30 Teflon Mutfak Eşyaları 0,0606 0,0580 Makarna 0,1530 0,16 Rakı 0,1328 0,1315 Plastik Ev-Mutfak eşyaları 0,0595 0,0682 Şehriye 0,021 0,0229 Bira Alkollü 0,16 0,1658 Diğer Elektriksiz Ev Aletleri 0,03 0,05 Dana Eti 1,881 1,9992 SİGARALAR (2) (3) 2,66 2,212 Pil 0,058 0,053 Koyun Eti 0,053 0,039 Samsun Sigarası...... Ampul 0,069 0,0 Tavuk Eti 0,9918 0,9258 Tekel 2001...... Çamaşır İçin Temizlik ve Bakım Ürü. 0,632 0,618 Sucuk 0,3815 0,16 Malbora...... Bulaşık için Temizlik ve Bakım Ürü. 0,183 0,1822 Süt 0,632 0,6283 Ceket (Erkek için) 0,0 0,05 Her Türlü Ev Temizlik Aletleri 0,056 0,0518 Yoğurt 0,611 0,6036 Pantolon (Erkek için) 0,62 0,698 Bulaşık Bezleri 0,01 0,019 Peynir Beyaz 0,838 0,8366 Gömlek (Erkek için) 0,3096 0,322 Benzin 1,9925 1,5390 Peynir Kaşar 0,2986 0,318 Pijama (Erkek için) 0,0291 0,0293 LPG 1,613 1,3238 Yumurta 0,563 0,5585 İç Çamaşırı (Erkek için) 0,003 0,0 Mazot 1,52 1,3320 Tereyağı Kahvaltılık 0,1800 0,2360 Çorap (Erkek için) 0,0816 0,082 Otopark Ücreti 0,032 0,056 Margarin 0,1122 0,1 Etek (Kadın için) 0,3219 0,325 Köprü Geçiş Ücreti 0,0029 0,0015 Zeytinyağı 0,1950 0,22 Pantolon (Kadın için) 0,333 0,393 Tren Ücreti Banliyö 0,0093 0,0069 Ayçiçeği Yağı 0,595 0,63 Gömlek (Kadın için) 0,1596 0,1660 Metro Ücreti 0,08 0,0082 Mısırözü Yağı 0,062 0,050 Pijama (Kadın için) 0,060 0,061 Belediye Otobüs Ücreti 0,1990 0,160 Elma 0,3656 0,331 İç Çamaşırı (Kadın için) 0,1590 0,1655 Dolmuş Ücreti 1,269 1,6582 Muz 0,2 0,2220 Çorap (Kadın için) 0,1 0,81 Servis Ücreti 0,011 0,52 Biber Sivri 0,123 0,1585 Pantolon (Çocuk için) 0,2660 0,218 Taksi Ücreti 0,3156 0,306 Domates 0,682 0,151 Gömlek (Çocuk için) 0,0598 0,0596 Vapur Ücreti Şehir Hatları 0,030 0,035 Kuru soğan 0,22 0,2213 Pijama (Çocuk için) 0,030 0,0339 Telefon Görüşme Ücreti (5) --------... Marul 0,1221 0,53 İç Çamaşırı (Çocuk için) 0,0352 0,0361 Disket CD (Müzik CD) 0,01 0,0132 Maydanoz 0,0680 0,062 Çorap (Çocuk için) 0,015 0,015 Boş CD --------... Salatalık 0,282 0,263 Bebek Tulumu 0,0208 0,0262 Oyuncak 0,28 0,1280 Patates 0,6806 0,15 Bebek Pijaması 0,0131 0,0 Sinema 0,0561 0,0595 Kuru Fasulye 0,0951 0,0999 Bebek İç Çamaşırı 0,0368 0,0368 Piyango Bileti 0,0082 0,0118 Nohut 0,0559 0,0609 Bebek Çorabı 0,009 0,008 Sayısal Loto 0,023 0,025 Mercimek 0,1183 0,8 Ayakkabı (Erkek için) 0,392 0,9 Çocuk Kitapları 0,00 0,02 Salça 0,13 0,1 Ayakkabı (Kadın için) 0,3632 0,3 Okul Kitapları 0,121... Zeytin 0,356 0,225 Ayakkabı (Çocuk için) 0,122 0,1235 Diğer Kitaplar (Edebi Kitaplar) 0,1286 0,2116 Toz Şeker 0,961 0,60 Spor Ayakkabısı (Çocuk için) 0,130 0,1363 Gazete 0,25 0,96 Kesme Şeker 0,083 0,082 Kiracı Tarafından Ödenen Ger.Kira 5,8 5,0953 Okul Defteri 0,031 0,062 Reçel 0,086 0,03 Su Faturası 2,2599 2,2823 Kalem 0,0396 0,03 Bal 0,205 0,2031 Elektrik Ücreti 3,1203 3,052 Resim Boyaları 0,0239 0,0282 Pekmez 0,0523 0,0529 Doğalgaz 1,3996 1,538 Diğer Kırtasiye Malzemeleri 0,055 0,0608
EK TABLO: 2 Endeksi Kapsamındaki Maddeler Listesi ve 201-2015 Yılları İçindeki Ortalama Ağırlıkları (Devam) (1) Maddeler 201 2015 Anaokulu Ücreti 0,2819 0,3380 Özel Dershane Ücreti (Üniversite Haz) 0,9 0,918 Çorbalar 0,2001 0,211 Hazır Yemek ve Mezeler (Pilav vb) 0,8935 0,9885 Kebaplar 0,99 0,868 Pideler 0,61 0,6956 Ekmek arası Yiyecekler 1,001 1,0386 Burgerler 0,53 0,8058 Sıcak İçecekler 0,988 1,0550 Kola 0,009 0,050 Ayran 0,0631 0,052 Erkek Berberi 0,82 0,96 Kadın Berberi 0,2831 0,28 Kişisel Bakım Hiz.(Kadın için) 0,18 0,1126 Traş Malzemeleri 0,0593 0,0592 Ağız ve Diş Bakım Ürünleri 0,5 0,51 Sabun 0,00 0,00 Saç Bakım Ürünleri 0,2606 0,2625 Tuvalet Kâğıdı 0,125 0,1266 Bebek Bezi 0,0 0,023 Hijyenik Kadın Bağı 0,0599 0,0601 Kreş ve Gündüz Bakım evleri 0,1906 0,1933 TOPLAM 58,226 5,1692 Kaynak: TÜİK. (1) kapsamında 2012 yılında 150 olan madde sayısı, TÜİK in sigara grubunda yaptığı yeni düzenleme nedeniyle, 2013 yılında 18 maddeye gerilemiştir. 201 yılında 16, 2015 yılında ise 15 madde bulunmaktadır. (2) 2012 yılında sigara çeşitlerinin içindeki ağırlığı,908 iken, 2013 yılında,29 e düşmüştür. 2012 yılında içinde üç sigara tipinin fiyat ve ağırlığı kullanılmıştır. Sözkonusu üç ürünün toplam ağırlığı 2,218 dir. TÜİK, 2013 yılından itibaren sigara çeşitlerinin ortalama fiyat ve ağırlıklarını kaldırmış ve sadece sigara genelinin ortalama fiyat ve ağırlığını açıklamaya başlamıştır. içinde 2013 yılında sigaraların ağırlığının 2012 yılına göre büyük ölçüde farklılaşmasını engellemek için, 2013 ve 201 yıllarında sigara grubunun ağırlığının yüzde 9,3 ü (2012 yılındaki gibi) kullanılmıştır. Bu uygulamaya 2015 yılında da devam edilmiş ve sigaraların ağırlığı yüzde 2,212 olarak kullanılmıştır. (3) TÜİK sigara grubu genelinin ortalama madde fiyatını sadece 2013 yılı ayı için açıklamış, önceki yıllar aylık ortalama madde fiyatlarını kamuoyuna açıklamamıştır. çalışmasında, sigara grubu ortalama madde fiyatını hesaplamak için, önceki yıllar sigara çeşitlerinin ortalama madde fiyatları ve ortalama ağırlıklarından yararlanarak, sigara grubu geneli için ortalama madde fiyatı hesaplanmıştır. () TÜİK 201 yılında elektrikli el süpürgesini kapsamından çıkarmıştır. Bunun yerine elektrikli küçük ev aleti (tost makinası) kapsamına alınmıştır. (5) TÜİK, 2013 yılında şehiriçi,şehirlerarası ve uluslararası telefon görüşmelerinin ayrı, ayrı ağırlıklarını ve madde fiyatlarını açıklarken, 201 yılında tümünü telefon görüşmesi başlığı altında toplulaştırarak sadece bu maddenin ağırlık ve ortalama madde fiyatını açıklamaya başlamıştır. de şehiriçi telefon görüşmesi serisi kullanıldığından, 201 yılı ve sonrasında bu imkan ortadan kalkmıştır.
EK TABLO: 3-12 AYLIK VE YILLIK ENFLASYON ORANLARI (%) 12 A Y L I K E N F L A S Y O N A Y L I K E N F L A S Y O N GENEL I-ENDEKSİ I-ENDEKSİNDEN DIŞLANANLAR GENEL I-ENDEKSİ I-ENDEKSİNDEN DIŞLANANLAR 2013-(*),31 5,2 9,2 9,39 1,65-0,1 3,91 2,30 Şubat,03 5,82 8,52 9,02 0,30-0,08 0, 0,15 Mart,29 5,80 9,13 8,93 0,66 0,38 1,01 0,3 Nisan 6,13 5, 6,9,29 0,2 1,3-1,21 0,66 Mayıs 6,51 5,56,6,8 0,15 1, -1,9 0,02 Haziran 8,30 5,5 11,68 9, 0,6 0,1 1,19 0,52 Temmuz 8,88 6,09 12,33,60 0,31 0,20 0,5 0,3 Ağustos 8,1 6,3,39 9,1-0, -0,02-0,20-0,0 Eylül,88 6,96 9,00 8,2 0, 0,6 0,89 1,09 Ekim,1,9,96 8,0 1,80 1,8 1,82 2,08 Kasım,32,22,2 8,5 0,01 0,63-0,6 0,65 Aralık,0,08,8 8,91 0,6-0,11 1,1 1,13 201-(**),5,59,95 8,98 1,98 0,31,05 2,21 Şubat,89 8,3,22 9,05 0,3 0,0 0,09 0,25 Mart 8,39 9,32,2 9,3 1,13 1,20 1,0 0,96 Nisan 9,38 9, 8,93 9,63 1,3 2,12 0,3 1,08 Mayıs 9,66 9, 9,52 8,9 0,0 1,50-0,9-0,3 Haziran 9,16 9,65 8,55 9,08 0,31 0,31 0,31 0,51 Temmuz 9,32 9,5 8,9 9,55 0,5 0,29 0,65 0,2 Ağustos 9,5 9,68 9,3,16 0,09-0,09 0,31 0,56 Eylül 8,86 9,25 8,38 9,85 0,1 0,28-0,03 0,1 Ekim 8,96 9,0 8,86,52 1,90 1,5 2,31 2,55 Kasım 9,15 9,03 9,30,06 0,18 0,62-0,3 0,25 Aralık 8,1 8,3, 8,92-0, -0,38-0,51-0,30 2015 (**),2 8,63 5,39 8,15 1, 0,22 2,2 1,1 (*)2013 yılı aylık ve yıllık değişimleri 201 ağırlıkları ve kapsamına göre hesaplanmıştır. (**) 201 ve 2015 yılı aylık ve yıllık değişimleri 2015 yılı ağırlık seti ve kapsamına göre hesaplanmıştır.