KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ BİTİRME TEZİ YAZIM KILAVUZU KASIM, 2015 1
TEZ HAZIRLAMA YAZIM KURALLARI GİRİŞ Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde öğrencilerin hazırlayacakları tez, ödev ve seminerlerin yazımında bilimsel yazım kurallarına uygun bir standardı sağlamayı hedefleyen bu kılavuzda yazımla ilgili genel ilkeler yer almaktadır. I. TEZ HAZIRLAMA Bitirme tezinde, öncelikli hedef öğrenciye bilimsel araştırma teknikleri ve tez yazım usulleri konusunda gerekli yeteneği kazandırmaktır. Her çalışmanın kendine özgü araştırma biçimi olduğu gibi tez hazırlamanın da kendine özgü belli kuralları bulunmaktadır. Ulaşılan bilginin anlaşılabilmesi için bunun okuyucuya düzenli bir biçimde sunulması gerekmektedir. Bitirme tezi hazırlayacak öğrencilerin, araştırmaya geçmeden önce tez danışmanı ile yapacağı araştırmayı tartışmalı, görüş ve önerilerinden yararlanmalıdır. Uygulamada görülen farklılıklara karşın, her araştırmada belirli aşamalar, süreçler ve yöntemler bulunmaktadır. Çalışmalarını bu bilgilerin ışığında sürdüren araştırmacılar, hem emek ve zamandan tasarruf edebilecek, hem de çalışmalarında daha başarılı olabileceklerdir. Konu Seçimi Araştırma sürecinin temel basamağı olarak kabul edilen konu seçimi, araştırmanın takip eden diğer aşamalarının ön koşulu olduğu için en önemli aşama olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle konu seçiminde gösterilecek titizlik ve duyarlılık, araştırma sürecinin diğer aşamalarında karşılaşılabilecek muhtemel sorunların ortaya çıkmasını önleyebilecektir. Konunun Sınırlandırılması Konu seçiminin ardından araştırmacı, çalışacağı konuyu daha derinlemesine araştırabilmesi için seçtiği konuyu sınırlandırma yoluna gitmelidir. Konunun gereğinden fazla geniş tutulması araştırmayı zorlaştırdığı gibi, gereğinden dar tutulması da araştırmayı yetersiz kılabilir. Konunun genişliği araştırmacının zamanına ve seçilen konuya göre değişmelidir. Konunun sınırlandırılmasında, araştırılacak konuya ilişkin yapılan ilk okuma, gözlemler ve harcanan düşünme süreci sonucunda araştırmacının kafasında oluşan sorun ve o soruna ilişkin önereceği çözüm veya çözümler büyük önem taşımaktadır. Hipotez Kurma Hipotez, birtakım olguları açıklama vaadi taşıyan ve doğru göründüğü halde doğruluğu henüz kanıtlanmamış olan önermedir. Hipotezler araştırmanın pusulasıdırlar. Tezde kanıtlanmaya çalışılacak olan hipotez veya hipotezler, bir takım ön çalışmalara, hazırlıklara, deneyim, gözlem ve akıl yürütme faaliyetlerine dayanılarak oluşturulurlar. Araştırma bittikten sonra araştırmacı sonucun ne olacağı hakkında tahminlerde bulunur. Araştırma, bu tahminleri doğrulamaya yönelik bir faaliyettir. Araştırma Yönteminin Belirlenmesi Hazırlanan bilimsel çalışmalarda kullanılan yöntemin büyük bir önemi bulunmaktadır. Herhangi bir araştırmanın bilimselliği aynı zamanda onda uygulanan yöntemden de anlaşılmaktadır. Araştırma yöntemi, araştırmanın nasıl yapılacağının açık seçik bir şekilde ortaya konulması aşamasıdır. Araştırmaya uygun bir yöntemin belirlenmesi, birçok faktöre bağlı olmakla birlikte, öncelikle araştırma amaç veya amaçlarının açık bir şekilde ifade edilmiş olmasına bağlıdır. Çalışmada izlenecek yöntem veya yöntemlerin araştırmayı hedeflenen süre içerisinde 2
sonuçlandıracak ve araştırmadan beklenen katkıya ulaştıracak nitelikte olmasına dikkat edilmelidir. Bir araştırmada, konunun özelliklerine ve araştırmacının ilgisine göre deneysel ya da betimsel yöntemlerden biri kullanılabilir. Kütüphane araştırması, anket, gözlem, mülakat, istatistik bilgiler, vb. yöntemlerden biri veya birkaçı birlikte kullanılabilir. II. TEZ YAZIM KURALLARI A) TEZ YAZIMI İLE İLGİLİ TEKNİK VE BİÇİMSEL KURALLAR Tezde Kullanılacak Kağıdın Niteliği Tez, A4 (21cm x 29,7 cm) ebadında 80 gram birinci hamur beyaz kağıda yazılmalıdır. Tez yazımında kâğıdın sadece bir yüzü kullanılmalıdır. Tezde çeşitli tablo, grafik, şekil vb. için, gerekirse ciltlemede uygun surette katlanacak şekilde A4 boyutundan farklı kâğıt kullanılabilir. Sayfa Düzeni Sayfa yapısı soldan 4 cm; üstten, alttan ve sağdan 3 er cm boşluk olacak şekilde düzenlenmelidir. Dipnotlar da, metin sınırları için belirlenen sınırlarda kalmalıdır. Kalan kısım yazı olarak kullanılır ve çok önemli bir neden (şekil ve tablolardaki küçük taşmalar gibi) olmadıkça bu alanın dışına çıkılmaz. Sayfa Numaralandırma Tezin sayfa numaraları ortalanarak, sayfa altına verilmelidir. Numaralar normal yazı boyutundan bir küçültülerek yazılmalıdır (11 punto). Sayfa numaralandırma, Arap Rakamları (1, 2, 3 ) kullanılarak ve iç kapaktan itibaren yapılır. Ancak iç kapak sayfasında numara gösterilmez. Numaraların gösterimi Önsöz den itibaren başlatılır. Giriş bölümünün ilk sayfasında ve bölüm başlarında numara gösterilmez. Tez boyunca aynı numaralandırma sistemi kullanılmalıdır. Sayfa numaralarının önünde ve arka yanında ayıraç, çizgi vb. karakterler kullanılmamalıdır. Yazı Tipi ve Boyutu Yazı metni Times New Roman yazı tipinde, 12 punto ile yazılmalıdır. Dipnotlar ise yine aynı yazı tipinde ancak 10 punto ve tek satır aralığı ile yazılmalıdır. Bölüm başlıkları ve diğer başlıklar koyu (bold) yazılmalıdır. Yazılarda tablo ve şekil kullanılacaksa, tablo başlıkları tablonun üst kısmında, şekil ve grafik isimleri ise şeklin/grafiğin alt kısmında verilir. Gerekli durumlarda tablo, şekil ve grafikte normal metinden farklı yazı boyutu kullanılabilir. Satır Aralıkları ve Paragraflar Tez metni iki yana yaslı şekilde yazılmalıdır. İlk satır girintili 1,25 cm olarak ayarlanmalı, satır aralığı 1,5 olmalı ve paragraflar arasında 6 nk boşluk bırakılmalıdır. Başlıklar da metinle aynı hizadan başlatılmalı, başlıklardan önce 12 nk, başlıklardan sonra 6 nk boşluk bırakılmalıdır. 3 satırdan fazla doğrudan alıntılarda soldan ve sağdan en az 1 cm girinti yapılmalı, ilk satır girinti verilmeksizin sola dayalı başlatılmalı ve satır aralığı tek satır olarak belirlenmelidir. Alıntı 10 punto yazılmalı, yazı tipi ayrıca italik yapılmamalı, alıntının başında ve sonunda da tırnak işareti kullanılmamalıdır. Örnek: Modern Türk hikâyeciliğinin öncülerinden olan Sait Faik, getirdiği yeniliklerle "kökü kendisinde olan" bir yazar olarak kabul edilir. Klasik öykü tekniğini yıkarak doğayı ve insanları basit, samimi, hem iyi hem kötü taraflarıyla oldukları gibi fakat şiirsel ve usta bir dille anlattı. Bunu yaparken diğer çoğu Cumhuriyet sonrası sanatçısı gibi Batı'daki gelişmelere bağlı kalmadı, hiçbir edebî anlayışın etkisinde hareket etmedi ve belli bir tarzın takipçisi olmadı. 3
Kaynakça yazımında paragraflar sola yaslanmalı, eserin künyesi bir satırı aşıyorsa diğer satırlar 1,25 cm içeriden başlatılmalı ve aşağıdaki stil kullanılmalıdır. Örnek: Akpınar, Şerife, Lâmiî nin Vâmık u Azrâ Mesnevîsinde Astrolojik Unsurlar, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Konya 2002, sy. 12, ss. 169-202. Artuk, İbrahim Artuk, Cevriye, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Teşhirdeki İslâmî Sikkeler Kataloğu, I- II, İstanbul 1970-74. Dil Tez kolay anlaşılabilir bir Türkçe ve yazım kurallarına uygun olarak yazılmalıdır. Yazımda Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu na uyulması gerekmektedir (http://www.tdk.gov.tr). Transkripsiyon İşaretleri Transkripsiyon işaretleri kullanılması gereken çalışmalarda ilgili anabilim dalı geleneği esas alınır. Kısaltmalar Akademik yazımda sıkça kullanılan gerek tek sözcüklü gerekse çok sözcüklü terimler için kısaltma yapılabilir. Metin içinde kısaltma yaparken, kısaltılan ifade ilk defa tam olarak yazılıp, kısaltma parantez içinde gösterilmelidir. Kısaltmalar için Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu ve ilgili anabilim dalı geleneğine uyulmalıdır. 4
Başlıklandırma ve İçindekiler Tablosu Tezlerde başlıklandırma sistemi ve içindekiler tablosunun oluşturulmasında Rakam ve Harf Sistemi, Rakam Sistemi ya da APA (American Psychological Association) Sistemi nden biri tercih edilerek kullanılmalıdır. Aşağıda, tezlerde kullanılabilecek başlıklandırma ve içindekiler tablosu için bu sistemlere göre oluşturulmuş birer örnek yer almaktadır. a) Örnek 1 (Rakam ve Harf Sistemi) Ön söz, Kısaltmalar, Giriş, Bölüm adlarında hiyerarşi bildiren harfler kullanılmaz. Rakam ve Harf Sistemine göre başlık yazımında aşağıdaki metin örnek alınabilir: ÖN SÖZ İÇİNDEKİLER KISALTMALAR GİRİŞ Araştırmanın Konusu Araştırmanın Önemi Araştırmanın Amacı Araştırmanın Kaynakları I. SINIF YÖNETİMİNİN BOYUTLARI A. Sınıf Ortamı 1. Fiziki Ortam a. Sınıf Büyüklüğü 1) Öğrenci Sayısına Göre a) Küçük Sınıf i.. b. Oturma Düzeni 1).. 2. Sosyal Ortam a. Sınıf İklimi 1) Otoriter İklim b. Sınıf İçi Kurallar B. Sınıf Disiplini 1... İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM SINIF YÖNETİMİ II. SINIF YÖNETİMİ ÜZERİNDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER A... İKİNCİ BÖLÜM ÖĞRETİM SÜRECİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ I. SONUÇ KAYNAKÇA DİZİN EKLER ÖZET ABSTRACT ÖZ GEÇMİŞ 5
b) Örnek 2 (Rakam Sistemi) Ön söz, Kısaltmalar, Kaynakça, Ekler ve Dizin gibi ana başlıklarda hiyerarşi bildiren rakamlar/harfler kullanılmaz. Rakam Sistemine göre başlık yazımında aşağıdaki metin örnek alınabilir: ÖN SÖZ İÇİNDEKİLER KISALTMALAR GİRİŞ Araştırmanın Konusu Araştırmanın Önemi Araştırmanın Amacı Araştırmanın Kaynakları İÇİNDEKİLER 1.1. SINIF YÖNETİMİNİN BOYUTLARI 1.1.1. Sınıf Ortamı 1.1.1.1. Fiziki Ortam 1.1.1.1.1. Sınıf Büyüklüğü BİRİNCİ BÖLÜM SINIF YÖNETİMİ 1.1.1.1.1.1. Öğrenci Sayısına Göre 1.1.1.1.1.2. Sınıf Genişliğine Göre 1.1.1.1.2. Oturma Düzeni 1.1.1.2. Sosyal Ortam 1.1.2. Sınıf Disiplini 2.1.1.1.2.1. Klasik Oturma Düzeni 1.1.1.2.1. Sınıf İklimi 1.1.1.2.2. Sınıf içi Kurallar 1.1.2.1. 1.2. SINIF YÖNETİMİ ÜZERİNDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER 1.2.1.. 2.1.... SONUÇ KAYNAKÇA DİZİN EKLER ÖZET ABSTRACT ÖZ GEÇMİŞ 2.1.1. İKİNCİ BÖLÜM ÖĞRETİM SÜRECİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 6
c) Örnek 3 (APA Sistemi) APA sisteminin başlık sayısının az olduğu tezlerde kullanılması daha uygundur. Ayrıca bu sistemde başlıkların içindekiler tablosunda gösterilmesi ile metin içindeki yazılışları birbirinden farklıdır. Aşağıda başlıkların içindekiler tablosunda yazılışı gösterilmekte, başlıkların metin içersinde yazılışları ise Ek 7 de verilmektedir. ÖN SÖZ İÇİNDEKİLER KISALTMALAR GİRİŞ Araştırmanın Konusu Araştırmanın Önemi Araştırmanın Amacı Araştırmanın Kaynakları SINIF YÖNETİMİNİN BOYUTLARI Sınıf Ortamı Fiziki Ortam Sınıf Büyüklüğü Öğrenci Sayısına Göre Küçük Sınıf Büyük Sınıf Sınıf Genişliğine Göre Oturma Düzeni Klasik Oturma Düzeni Sosyal Ortam Sınıf İklimi Otoriter İklim Sınıf İçi Kurallar Sınıf Disiplini İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM SINIF YÖNETİMİ SINIF YÖNETİMİ ÜZERİNDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER SONUÇ KAYNAKÇA DİZİN EKLER ÖZET ABSTRACT ÖZ GEÇMİŞ İKİNCİ BÖLÜM ÖĞRETİM SÜRECİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 7
B) KAYNAK GÖSTERME KURALLARI Dipnot/referans ve kaynakça yazımında klasik dipnot ve kaynakça yazım sistemi ya da APA Sistemi nden biri kullanılmalıdır. Aşağıda, bu iki sisteme göre dipnot/referans gösterme ve kaynakça yazımı ile ilgili bazı örnekler verilmektedir. Buradaki örneklerde belirtilen veya belirtilmeyen kaynak gösterimi ayrıntıları (örneğin sayı için S ya da sy. kullanılması gibi) konusunda anabilim dallarının kendine özgü geleneklerine göre hareket edilebilir. A. KLASİK SİSTEME GÖRE DİPNOT GÖSTERME VE KAYNAKÇA YAZIMI 1. Dipnot Gösterme a. Kitap 1) Basılı Kitaplar Tezde kaynak gösterilecek eser, ilk geçtiği dipnotta tam künye halinde verilir. Daha sonraki kullanımlarında uygun kısaltmalar yapılır. a- Genel Şekil Yazar Adı ve Soyadı, Eser Adı, Basım Yeri: Yayınevi ve Basım Yılı (Basım yeri yoksa yerine [ys], Basım Yılı yoksa yerine [ts]) ve Sayfa Numarası. Atıf yapılan eserin yazar adı yoksa dipnot ve kaynakça eser adıyla başlar. Özel bir anlam taşımadığı sürece Prof., Dr. gibi akademik unvanlara yer verilmez. Alıntı tek sayfadan ise sadece o sayfa numarası, bir sayfadan fazla ise ilk sayfa-son sayfa numarası, farklı sayfalardan ise her bir sayfa numarası virgülle ayrılarak verilir. Alıntı tek sayfadan yapılırken (s.) kısaltması, sıralı birden çok sayfadan olduğunda (ss.) kısaltmasının kullanılması uygun olur. Aynı dipnotta birden çok eserden kaynak gösterilecekse araları noktalı virgülle ayrılır. Aynı eser veya aynı yazarın farklı eserinden aynı sayfada farklı dipnot veriliyorsa ae., age., agm. ve ay. gibi kısaltmalar kullanılabilir. Dipnot yazımında aşağıdaki örneklerden yararlanılabilir: Metin Akar, Türk Edebiyatında Manzum Mirâc-nâmeler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987, s. 54. Ali b. Osman el-cüllâbî el-hucvirî, Keşfü l-mahcûb: Hakikat Bilgisi, trc. Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergah Yay., 1982, s. 334. Şinasi Gündüz, Pavlus: Hırıstiyanlığın Mimarı, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2001, ss. 213-217. b- Aktarmalı Alıntı Önce bilginin alındığı asıl kaynağın tüm künyesi yukarıdaki gibi yazılır, sayfa numarası verildikten sonra ('den naklen) ifadesi konarak eseri nakleden kaynağın tüm bilgileri yazılır, sayfa numaraları verilir. Paul Valery, Bugünkü Dünyaya Bakışlar, Ankara: Dünya Yayınları, 1980, s. 64 ten naklen Beşir Ayvazoğlu, Aşk Estetiği, Ankara: Birlik Yayınları, 1982, s. 75. c- Neşreden veya Çevirenden Alıntı Neşreden veya çevirenin yazmış olduğu giriş, mukaddime, takdim, önsöz, açıklama, dipnot vb.den referans veriliyorsa, çevirenin adı başa yazılır, tırnak içinde yazının başlığı yazılır ("Giriş" 8
vb.), kitabın künyesi, eser adından sonra çevireninin adı da dahil olmak üzere tamamen yazılır ve sayfa numarası verilir. Bayram Yılmaz, Ön söz, Johann Wolfgang Von Goethe, Doğu-Batı Divanı, trc. Bayram Yılmaz, İstanbul: İyiadam Yayınları, 2000, s. 12. İlk defadan sonra kısaltma kullanılabilir. Yılmaz, "Önsöz", s. 12. Neşreden veya çevirenin metinde açıklama yapmak için koyduğu dipnot kaynak gösterilirse yukarıdaki örneğin sonuna " numaralı dipnot" ifadesi eklenir. Süleyman Uludağ, Abdülkerim b. Hevâzin el-kuşeyrî, Tasavvuf İlmine Dair Kuşeyrî Risalesi, trc. Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergah Yay., 1991, s. 147, 3 numaralı dipnot. ç- Editörlü Eserler Yazar Adı ve Soyadı, Yazı Başlığı, (varsa) çevirenin Adı ve Soyadı, Eser, Editör Adı ve Soyadı, Basım Yeri: Yayınevi ve Basım Yılı (varsa) cilt numarası, sayfa numarası. K. Gulam Sadık, İkbal de Ahlâk Kavramı, trc. (ya da çev.) Hüseyin Karaman, İkbal in Düşünce Dünyası, ed. Ahmet Albayrak, İstanbul: İnsan Yayınları, 2004, s. 126. İlk defadan sonra kısaltmalı kullanımlarda Sadık, İkbal de Ahlâk, s. 126. d- Çok Yazarlı Eserler İki veya üç yazarlı eserlerde, her yazarın adı ve soyadı, eserin iç kapağında verilen sırayla ve aralarına virgül (, ) konularak yazılır. Yazar sayısının üçten fazla olduğu durumlarda ilk yazar yazıldıktan sonra vd./v.dğr. kısaltması kullanılabilir. Örnek: Mustafa İsen, Osman Horata, Muhsin Macit, Filiz Kılıç, İ. Hakkı Aksoyak, Eski Türk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları, 2005, s. 145. Mustafa İsen vd., Eski Türk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları, 2005, s. 145. Üç ya da daha fazla yazarlı eserler kaynakçada gösterilirken birinci yazarın soyadı ve adı, diğer yazarların ise adı ve soyadına göre sıralama yapılır. Örnek: Johnson, Todd M., David B. Barrett, Peter F. Crossin, Christianity 2010: A View from the New Atlas of Global Christianity, IBMR, 34/1 (January 2010), ss. 29-36. 2) Kutsal Metinler a) Kur'an-ı Kerim Sure adı (boşluk) sure numarası (bölü işareti) ayet numarası şeklinde yazılır. el-mâide 5/76; Tâhâ 20/22-28; Yâsîn 36/16, 32. b) Kitâb-ı Mukaddes Bölüm ya da kitap adı (boşluk) bab numarası iki nokta üst üste (:) pasaj numarası yazılır. Tekvin 4:30; Matta 13:20-24; İşâya 24:15, 23; Yuhanna 1:16; 3:1. Avesta, Ginza ve Vedalar gibi diğer kutsal metinlerden aktarım yapılırken aynı şekilde kitap/bölüm adı bab numarası iki nokta üst üste (:) pasaj numarası sıralamasına dikkat edilerek referans verilmelidir. c) Hadis Kaynakları 9
Buhari, Tirmizi, Ebu Davud, İbn Mace, Nesai ve Darimi'den kaynak gösterilirken yazarın kısa adı, kitap adı ve bab numarası verilir: Buhari, Tevhid 2; Darimi, İman 7. Müslim ve Muvatta'dan kaynak gösterilirken bab numarası yerine hadis numarası verilir: Müslim, Birr 5; Muvatta, Nikah 6. Bunların dışındaki hadis kaynaklarında diğer eserlerde olduğu gibi cilt ve sayfa numarası verilir: Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 65; Hakim, Müstedrek, II, 65. 3) Yazma Eserler Normal kitaptan farklı olarak basım yeri ve tarihi yerine, bulunduğu kütüphane ve bölümü, nr. [kitabın demirbaş numarası], vr. [4a ya da 4b şeklinde varak numarası ve sayfası] yazılır. Kaf-zâde Fâizî, Zübdetü l-eş âr, Fatih Millet Ktp., Manzum, Nu. 1325, vr. 94a. Abdülkâhir el-bağdâdî, el-esmâ ve s-sıfât, Kayseri Raşid Efendi Ktp., nr. 497, vr. 4a. Bağdâdî, el-esmâ, vr. 4a. 4) Basılmamış Tezler Yazar Adı ve Soyadı, Tez Adı, (Basılmamış Yüksek Lisans/Doktora/vb. Tezi), Bağlı Bulunduğu Enstitü, Yazım Yeri (ilgili enstitünün bulunduğu şehir adı), Yılı, sayfa numarası şeklinde yazılır. Ahmet İshak Demir, Mütekaddimin Devri Kelamcılarına Göre Bilgi Kaynağı Olarak Keşf ve İlham, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1993, s. 83. 5) Elektronik Kaynaklar a) İnternet İnternetten yararlanılan kaynak (kitap veya makale gibi) pdf biçimli ise, yararlanılan kaynakların gösterimi kitap veya dergide olduğu gibidir. Ayrıca, yararlanılan internet adresi ve erişim tarihi de köşeli parantez içerisinde gösterilmelidir. Şerife Akpınar, Lâmiî nin Vâmık u Azrâ Mesnevîsinde Astrolojik Unsurlar, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sy. 12, Konya, 2002, s. 169, http://www.turkiyat.selcuk.edu.tr [13/03/2008]. Eğer internetten yararlanılan kaynak html biçimli ise gerekli bilgilerden sonra web adresi yazılarak köşeli parantez içinde erişim tarihi verilir. Hatice Kelpetin Arpaguş, Dr. Ahmet İshak Demir, Cumhuriyet Dönemi Aydınlarının İslâm a Bakışı, http://www.kelam.org/kitaptanitimi/hkarpagus_cumhuriyetaydinlari.htm[05.06.2007]. b) CD/DVD vb. Bazı ansiklopedilerin ya da klasik kitapların CD leri kaynak olarak kullanılacaksa bu durumda ansiklopedi içindeki maddeler normal matbu ansiklopedi maddeleri gibi; kitaplar ise normal kitap gibi gösterilip CD/DVD nin sürümleri, yayın tarihi belirtilmek suretiyle kaynak gösterilir. Sözlükler gibi yazarı belli değilse bu da yazarsız kitapların gösterildiği gibi kaynakçada gösterilir. Yazarın Adı Soyadı, Makalenin/Materyalin Adı, Kaynak Adı, CD/DVD, Yer: Yayıncı, Tarih. W. R. Harris, Mormons, The Catholic Encylopedia, Computer Edition by Kevin Knight, New York: New Advent CD, 2003. Makalenin/Materyalin Adı, Kaynak Adı, CD/DVD, Yer: Yayıncı, Tarih. Easton s 1897 Bible Dictionary, Christian Classics Ethereal Library, CD Version 4, Grand Rapids: Calvin College/Computer Science, 2001. 10
6) Arşiv Belgeleri Arşiv belgelerine yapılan atıflarda belgenin türünü bildiren açıklama, belge tarihi, belgenin yer aldığı arşiv ve varsa dosya, defter ve varak/yaprak numaraları belirtilir. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Muhimme Defteri, II, 14. (Cilt, hüküm nu) BOA, MD, III, 8. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Hattı Hümayun, 7. (Hüküm nu) BOA, HH, 5. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Tapu Defteri, s. 26. BOA, TD, s. 19. a. Makale / Madde / Bildiri Yazar Adı ve Soyadı, "Makale Adı", Dergi Adı (italik), cilt (Romen rakamıyla)/sayı (sadece sayı verilecekse önce sy./s kısaltması) yayın ayı/dönemi ve yılı (parantez içinde), s. sayfa numarası. Abdülkadir İnan, Rusya Sömürgeleri Müslümanlarının İstiklâl Hareketleri Tarihinden", Türk Kültürü, V/54 (1967), s. 410. İsmail Ünver, Mesnevî, Türk Dili, Türk Şiiri Özel Sayısı II (Dîvân Şiiri), LII (415, 416, 417), Ankara: TDK Yayınları, 1986, s. 430. Ansiklopedi maddeleri de makale gibidir. Fakat cilt ve sayfa numarası normal eser gibi verilir. Mustafa Kara, Fenâ, DİA, c. XII, s. 334 (ya da XII, 334) Gazete makaleleri ve haberlerine yapılan atıflarda makaleler için belirtilen kurallar uygulanır. Bilimsel toplantılarda sunulan bildiriler basılmışsa editörlü eser gibi gösterilir. Basılmamışsa toplantı tarihi bilgileri ile yetinilir. Emine Karpuz, Rize Evi Mutfak Mimarisi ve Etnografyası, 1. Rize Sempozyumu (Rize Valiliği, 16-18 Kasım 2006), ed. Bekir Delihasan, İstanbul: Tuncel Ofset, [ts.], s. 310. Ahmet Sevgi, Nasıl Bir Müzik Öğretmeni, Cumhuriyetimizin 80. Yılında Müzik Sempozyumu (26-31 Ekim 2003), İnönü Üniversitesi, Malatya, 2003. 2. Klasik Sisteme Göre Kaynakça Yazımı Tez içerisinde kullanılan kaynaklar, yazar soyadına göre alfabetik olarak sayfanın sol kenar boşluğu hizasından başlayarak aşağıdaki genel kalıba uygun olarak yazılmalıdır. Bir yazarın birden çok eseri varsa alfabetik sıraya göre dizilir ve sonrakilerde yazar adı tekrarlanmaz. Onun yerine belli bir uzunlukta düz çizgi ( ) veya tire işareti (------) konulur. Yazarı olmayan eserler, eser adına göre alfabetik sıraya göre yazılır. a. Kitap Yazar Soyadı, Yazar Adı, Eser Adı (italik) varsa yayımlayan veya çevirenin Adı Soyadı, cilt sayısı (Romen rakamıyla I-VII şeklinde), Basım yeri: Yayınevi, Basım yılı. Çeviri ya da tahkikli eserin çevireni ya da tahkik edeni tarafından yazılmış giriş kısmı, kaynaklar listesinde çevirenin/tahkik edenin adı öne alınıp yazının başlığı tırnak içinde gösterilerek kaydedilir, sonra yazar adı, eser adı, çeviren/tahkik eden, basım yeri: yayınevi, yılı, cilt sayısı yazılır. Editörlü eserlerdeki yazılar, kaynak listesinde makale gibi gösterilir. Arapça eser adlarının ilk harfi büyük, diğerleri küçük yazılır. Arada geçen özel isimlerin ilk harfi ise büyük yazılır. Yazar ve eser önündeki el takıları küçük harfle yazılır, araya tire konur ve alfabetik sıralamada dikkate alınmaz. Eser adındaki el takıları okundukları gibi yazılır. (el-bağdadî, el-fark beyne'l-fırak) 11
Eser üzerinde birden çok tarih varsa (hicrî, miladî veya hicrî şemsî gibi) hepsi aynen verilir. Birden çok yazarlı eserlerin sıralanmasında birinci yazarın soyadı esas alınır. Yazarların isimleri aralarına tire işareti ( - ) konularak yazılır. b. Makale Yazar Soyadı, Yazar Adı, "Makale Adı", Dergi Adı (italik), cilt (Romen rakamıyla)/sayı (sadece sayı verilecekse önce sy./s kısaltması) yayın ayı/dönemi ve yılı (parantez içinde), ss. sayfa sayısı (ilk sayfa tire son sayfa). Ansiklopedi maddeleri, makalelerin gösterildiği gibi listelenir; yalnız cilt/sayı yerine cilt (Romen rakamıyla), sayfa numaraları (çok ciltli eserlerde olduğu gibi) verilir. Birden çok yazarlı makalelerde yazarların isimleri, çok yazarlı kitap künyelerinde olduğu gibi yazılır. c. Elektronik Kaynaklar İnternet, CD, DVD vb. materyallerin kaynakçada gösterimi ilk dipnot referansıyla aynıdır. Sadece soy isim başa getirilir. Kaynaklar Sayfası Örneği Akar, Metin, Türk Edebiyatında Manzum Mirâc-nâmeler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987. Artuk, İbrahim - Artuk, Cevriye, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Teşhirdeki İslâmî Sikkeler Kataloğu, İstanbul, 1970-74, I-II. Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, nşr. İlhan Bahar, İstanbul: Alfa Yayınları, 2008. Ayan, Hüseyin, Dîvân Edebiyatında Hamseler, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi (Ahmed Caferoğlu Özel Sayısı), Fasikül: I (10), Ankara, 1979, ss. 87-100. Aydın, Mahmut, Monologdan Diyaloğa: Çağdaş Hıristiyan Düşüncesinde Hıristiyan-Müslüman Diyaloğu, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2001., Tarihsel İsa: İmanın Mesih inden Tarih in İsa sına, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002. el-bağdâdî, Abdülkâhir, el-esmâ ve s-sıfât, Kayseri Raşid Efendi Ktp., Nu. 497. Braaten, Carl E., The Flaming Center: A Theology of the Christian Mission, Philadelphia: Fortress Press, 1977. Buhari, Muhammed b. İsmail, el-câmi'u's-sahîh, İstanbul, 1992/1413, I-VIII. Demir, Ahmet İshak, Mütekaddimin Devri Kelâmcılarına Göre Bilgi Kaynağı Olarak Keşf ve İlhâm, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1993. Demir, Ömer - Acar, Mustafa, Sosyal Bilimler Sözlüğü, İstanbul: Ağaç Yayıncılık, 1992. 12
Eroğlu, Ahmet Hikmet, Hıristiyanların Bölünme Sürecine Genel Bir Bakış, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 41 (2000), ss. 309-325. Gündüz, Şinasi, Din ve İnanç Sözlüğü, Ankara: Vadi Yayınları, 1998. Harris, W. R., Mormons, The Catholic Encylopedia, Computer Edition by Kevin Knight, New York: New Advent CD, 2003. Doktor, Kerim Luçareviç, Saraybosna Savaşı, trc. Enver - Sezin İbrahimkadiç, Sarajevo, 2001. Kara, Mustafa, Fenâ, DİA, XII, ss. 333-335. Karaman, Hayreddin vd., Kur an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006, I-V. Orwell, George, Animal Farm, trc. Celal Üster, İstanbul: Can Yayınları, ts. Sadık, K. Gulam, İkbal de Ahlâk Kavramı, trc. Hüseyin Karaman, İkbal in Düşünce Dünyası, ed. Ahmet Albayrak, İstanbul: İnsan Yayınları, 2004, ss. 121-132. Türkdoğan, Orhan, Türk Toplumunun Kültürel Dinamikleri, İstanbul: Kum Saati Yayınları, 2007., Aile Sosyolojisi Modeli, Türk Aile Ansiklopedisi-I, Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, 1991. Uçar, Şahin, Modern Türkiye de Tarih Düşüncesi ve Eğitimi, Tarih Felsefesi Yazıları, Ankara: Vadi Yayınları, 1994, ss. 19-24. Yılmaz, Bayram, Önsöz, Johann Wolfgang Von Goethe, Doğu-Batı Divanı, trc. Bayram Yılmaz, İstanbul: İyiadam Yayınları, 2000. Ziya Gökalp, Kızılelma, nşr. Hikmet Tanyu, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1976. 13
B. APA SİSTEMİNE GÖRE REFERANS GÖSTERME VE KAYNAKÇA YAZIMI 1. Referans Gösterme APA sisteminde alıntılar metin içerisinde referans gösterilerek belirtilir. Referans gösterme alıntıyı takiben, parantez içerisinde alıntı yapılan kaynağın yazarının soyadı, kaynağın yayın tarihi ve alıntı yapılan sayfa numarası yazılarak yapılır. Genel kullanım: Yazarın Soyadı, (virgül) Yayın Tarihi : (iki nokta) sayfa numarası (Büyüköztürk, 2007:305) a) Tek Yazarlı Eserlere Atıf Yapma Bir yazara ait esere atıf yapılacaksa, parantez içerisinde yazarın soyadı belirtilir ve soyadını takiben sadece eserin yayın tarihi verilir. Örneğin (Karasar, 2003) Şayet cümlede yazar ismen zikredilip bir atıf yapılacaksa parantez içerisinde yazar ismi yeniden yazılmaksızın sadece eser ya da eser ve sayfa numarası yazılır. Örneğin; Karasar, bilimsel araştırmaları temel araştırmalar ve uygulamalı araştırmalar olmak üzere iki başlık altında incelemektedir (2000 ya da 2000:125). b) İki Yazarlı Eserlere Atıf Yapma İki yazarlı eserlere yapılan atıflarda parantez içerisinde her iki yazarın soyadları da yazılır (Deniz ve Çelebi, 2001). Daha çok yazarlı eserlerde ise parantez içerisinde sadece ilk yazarın soyadı belirtilerek buna ve diğerleri ya da vd. ibaresi eklenerek eserin yayın tarihi belirtilir (Büyüköztürk vd., 2008). Yapılan alıntılarda amaç sadece esere atıf yapmak değil de eserde geçen ayrıntılı bilgiler ise (örneğin eserdeki tablo, şekil ya da özgün bir tanıma atıf yapılacaksa) yukarıdaki esaslara uymakla birlikte, eserin yayın tarihinden sonra sayfa numarası da belirtilir (Büyüköztürk vd., 2008: 304). c) Aynı Yerde Birden Çok Esere Atıf Yapma Belli bir konuda farklı yazarlara ait birden çok esere atıf yapılacaksa parantez içerisinde eserlerin yazarının soyadı, yayın tarihi, gerekiyorsa sayfa numarası ayrı ayrı yazılarak eserlere ait bilgiler noktalı virgül ile ayrılır. Örneğin (Karasar, 2003:173; Balcı, 2000:336). Tezde yapılacak atıf birden çok sayfaya yönelikse parantez içerisinde sayfa aralıkları kısa çizgiyle (-) ile ayrılarak gösterilir. Örneğin (Balcı, 2000:333-336). Bazen belli bir eserin farklı sayfalarından alıntı yapılabilir. Bu durumda alıntı yapılan her bir sayfa virgül ile ayrılarak gösterilir. Örneğin, (Karasar, 2003:176, 193). d) Aynı Yazarın Aynı Yıla Ait Birden Çok Eserine Atıf Yapma Bir yazarın aynı yıla ait birden çok eserine atıf yapıldığı durumlarda, eserler yayın tarihlerinden sonra a, b, harfleri ile ayırt edilir. Örneğin, (Büyüköztürk, 2007a:113), ve (Büyüköztürk, 2007b:23). Aynı Soyada sahip farklı yazarların aynı yıla ait eserleri de yukarıdaki şekilde, yayın yılından sonra (a) ve (b) harfleri ile birbirlerinden ayrılır. Tezlerde metin içerisinde referans gösterme ile ilgili olarak, burada belirtilmeyen durumlar için Bilimsel Araştırma Yöntemleri ile ilgili kitaplara bakılması tavsiye edilir. 2. Kaynakça Yazımı Tezlerde atıf yapılan eserlerin kaynakçada gösterilmesinde, şu sıra takip edilir: a) Kitapların Kaynakçada Gösterilmesi Soyisim, İsmin ilk harfi. (Tarih). Eserin Adı, Yayın yeri: Yayın evi. Balcı, A. (2000). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Ankara: PegemA Yayınları. 14
Makalelerin Kaynakçada Gösterilmesi Soyisim, İsmin ilk harfi. (Tarih). Makale başlığı, Dergi Adı, Dergi bilgileri. Onur, B. (1979). Disiplin Kavramı. Eğitim ve Bilim, c. 3, sy. 17, ss. 25-33. Tezlerin Kaynakçada Gösterilmesi: Çınkır, Ş. (1996). Okul Büyüklüğünün Öğrenci Başarısı ile İlişkisi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gazetelerden Yapılan Alıntıların Kaynakçada Gösterilmesi: Erdoğan, M. (2008). Şiddet ve Polis Kültürü, Star Gazetesi, 22 Mayıs. İnternetten Yapılan Alıntıların Kaynakçada Gösterilmesi: Monbusho (2000). Japan s Modern Educational System, White Paper Database. http://www.monbu.go.ip/eng.100n/index-55.html [12.04.2003] Çok Yazarlı Eserlerin Kaynakçada Gösterilmesi İpek, C. ve Memduhoğlu, H. B. (2007). Sınıf İçinde Çatışma Yönetimi, Sınıf Yönetimi, ed. Zuhal Cafoğlu, Ankara: Grafiker Yayınları, ss. 81-120. Büyüköztürk, Ş. ve Diğerleri (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: PegemA Yayınları. Aynı Yazarın Aynı Yıla Ait Farklı Eserlerinin Kaynakçada Gösterilmesi Büyüköztürk, Ş. (2007a). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, (8. Baskı), Ankara: PegemA Yayınları, Büyüköztürk, Ş. (2007b). Deneysel Desenler, (Geliştirilmiş 2. Baskı), Ankara: PegemA Yayınları. Elektronik Eserlerin Kaynakçada Gösterilmesi Yazarın soyadı, adı (Tarih). Makalenin (malzemenin) adı, Kaynak adı, CD/DVD, Yer: Yayıncı. Harris W. R., (2003). Mormons, The Catholic Encylopedia, New Advent CD, New York: Computer Edition by Kevin Knight. Makalenin (malzemenin) adı. (Tarih)., Kaynak adı, CD/DVD, Yer: Yayıncı. Easton s 1897 Bible Dictionary (2001)., CD Version 4, Calvin College / Computer Science, Grand Rapids, USA: Christian Classics Ethereal Library. Not: Tezlerde APA sistemine göre kaynakça yazımı ile ilgili olarak, burada belirtilmeyen durumlar için APA Kullanım El Kitabı (http://www.apastyle.org) ya da Bilimsel Araştırma Yöntemleri ile ilgili kitaplara bakılması tavsiye edilir. 15
SON KISIMLAR TEZİN ANA KISIMLARI ÖN KISIM III. EKLER EK 1 - TEZİN BÖLÜMLERİ DIŞ KAPAK İÇ KAPAK DANIŞMAN ONAY SAYFASI ÖN SÖZ İÇİNDEKİLER TABLOLAR* ŞEKİLLER* KISALTMALAR* SEMBOLLER/TRANSKRİPSİYON* GİRİŞ GÖVDE (TEZİN BÖLÜMLERİ) SONUÇ KAYNAKLAR EKLER* DİZİN* ÖZET ABSTRACT ÖZ GEÇMİŞ * Her çalışmada yer alması zorunlu değildir. 16
EK 2 - SAYFA YAPISI 3 cm... 4 cm.... 3 cm 3 cm Not: Yukarıdaki sayfa yapısı tez, makale, ödev, seminer ve proje yazımı gibi bütün akademik yazılar için geçerlidir. 17
EK 3 - TEZ KAPAK T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ. BÖLÜMÜ... ANABİLİM DALI TEZİN ADI (Bitirme Tezi) Tezin Yazarı Tez Danışmanı TRABZON 20-18-
EK 4 - TEZ ONAY SAYFASI T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ. BÖLÜMÜ.. ANA BİLİMDALI TEZİN ADI (Bitirme Tezi) Tezin Yazarı Tez Danışmanı.. /. / 20.. Onay Tarih -19-