ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE



Benzer belgeler
Olta Balıkçılığında Düz ve Çapraz İğnelerin Av Etkinliği Üzerine Bir Araştırma

Pasif Av Araçları ile Avcılıkta Balık Davranışları

Mono ve Multifilament Solungaç Ağlarının Farklı Hava Şartlarındaki Av Verimlerinin Karşılaştırılması

FARKLI BALIK TÜRLERİNİN FANYALI AĞLAR ÜZERİNDEKİ YAKALANMA KONUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI*

Finike (Antalya) Körfezi nde Dip Paraketasındaki Farklı İğnelerin Av Verimi

Olta ile Levrek (Dicentrarchus labrax) Avcılığında Kullanılan Canlı Yem Büyüklüğünün Avcılığa Etkisi

DİP TROLÜ İLE İKİ FARKLI DERİNLİKTE AVLANAN MEZGİT (Gadus merlangus euxinus N. 1840) BALIĞININ AV VERİMİ VE BOY KOMPOZİSYONUNUN DEĞİŞİMİ

Farklı Paragat Takımlarının Av Verimlerinin Karşılaştırılması

Uzatma Ağlarının Ağ Materyali ve Yapısal Özelliklerinin Türlerin Yakalanabilirliği ve Tür Seçiciliği Üzerindeki Etkisi

C.B.Ü. Fen Bilimleri Dergisi ISSN C.B.U. Journal of Science 5.1 (2009) (2009) 19 26

Ağ Kafes Üniteleri Etrafındaki Balıkların Kaldırma Ağı ile Avcılığı Üzerine Bir Ön Çalışma

Anaç Olarak Kullanılacak Sparidae Familyasına Ait Bazı Türlerin Pareketa İle Avlanma Olanakları ve Av Sonrası Ölüm Oranı

An investigation on catch composition of trammel nets used in Ordu

MONOFİLAMENT VE MULTİFİLAMENT GALSAMA AĞLARI BALIKÇILIĞINDA OPERASYON ZAMANININ AV KOMPOZİSYONUNA OLAN ETKİLERİ

Journal of FisheriesSciences.com

Journal of Aquaculture Engineering and Fisheries Research

İskenderun Körfezi nde Kullanılan Paraketa Takımlarında Yem Çeşidi ve İğne Büyüklüğünün Tür Seçimine Etkisi

EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU PROJE NO: 2007/SÜF/012. Dip Paragatında Yem Etkinliği ve İğne Seçiciliği

EDREMİT KÖRFEZİ DİP UZATMA AĞLARININ TEKNİK ÖZELLİKLERİ VE YAPISAL FARKLILIKLARI

Fatma AYDIN*, Fahrettin YÜKSEL**

Su Ürünleri Dergisi Cilt No: 15 Sayı: İzmir-Bornova 1998

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

Trabzon Bölgesi nde Kullanılan Mezgit Uzatma Ağlarının Av Verimi ve Tür Kompozisyonunun Belirlenmesi

PARAKETA Paraketa yapımında Kullanılan Malzemeler

ORTA KARADENİZ DE ORTASU TROLÜ İLE AVLANAN HAMSİ (Engraulius encrasicolus, L.) BALIĞININ SÜRÜ YAPISI VE BOY KOMPOZİSYONUNUN GÜNLÜK DEĞİŞİMİ

ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE

KARADENİZDE DİP TROLÜ İLE EKİM VE KASIM AYLARINDA AVLANAN LÜFER (Pomatomus saltatrix, L.) BALIĞININ AV VERİMİ VE BOY KOMPOZİSYONUN KARŞILAŞTIRILMASI

ÖZEL EGE L SES. HAZIRLAYAN Ö RENC LER: Tayanç HASANZADE Ahmet Rasim KARSLIO LU. DANI MAN Ö RETMEN: Mesut ESEN Dr. ule GÜRKAN

19 (2), , (2), , 2007

İ. BALIK H. ÇUBUK. Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü, Eğirdir, Isparta

Karadeniz de Ortasu Trolü ile Gece Süresince Avlanan Hamsi (Engraulis encrasicolus L., 1758) nin Av Verimi ve Boy Kompozisyonunun Belirlenmesi

Balıkçılık Sektörünün İzmir İli İçindeki İşleyişi ve Güncel Sorunları

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDE GIRGIR AĞLARINDA HEDEF DIŞI AV KOMPOZİSYONUNUN ARAŞTIRILMASI ÜZERİNE BİR ÖN ÇALIŞMA

Luciobarbus mystaceus (Pallas, 1814) Avcılığında Kullanılan Farklı Donam Faktörlerine Göre Donatılmış Galsama Ağlarının Seçiciliğinin Araştırılması

KARADENİZ KIYILARINDA ÇİFT TEKNEYLE ÇEKİLEN ORTASU TROLÜ İLE BAZI PELAJİK BALIKLARIN AVCILIĞI

İzmir Körfezi (Ege Denizi) Urla Yöresinde Trata Balıkçılığı*

Antalya Körfezi nde Avcılık İle Yakalanan Balık Türleri ve Bunların İşlenerek Değerlendirilmesi

İki Farklı Av Sahasında Ortasu Trolü ile Avlanan Hamsi (Engraulis encrasicolus, L.) Balığının Sürü Yapısı ve Av Veriminin İncelenmesi

Dip Trollerinde 40 ve 44 mm Ağ Gözü Uzunluğuna Sahip Pantolon Tipi Torbalarda Seçiciliğin Karşılaştırılması Üzerine Araştırma

Rize İlinde Kullanılan Uzatma Ağlarının Teknik Özelliklerinin Belirlenmesi

EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT

BODRUM YARIMADASINDA KULLANILAN GALSAMA AĞLARININ SEÇİCİLİĞİ

Karadeniz de Orta Su Trolü İle Avlanan Pelajik Balıkların Bazı Biyolojik Özellikleri ve Avcılık Verilerinin İncelenmesi

İsmet Balık, Hıdır Çubuk. Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü, 32500, Eğirdir, Isparta, Türkiye

Olta Çubukları (Kamışlar)

Annual Catch Diary ( ) of a Swordfish Fishing Vessel in Fethiye Region (Mediterranean)

Seyhan Baraj Gölü nde Sudak (Sander lucioperca, Bogustkaya & Naseka, 1996) Avcılığında Paraketa Kullanma Olanakları

Türkiye Denizlerinde Kullanılan Pelajik Kılıç Paragatları

SİNOP ÜNİVERSİTESİ/SU ÜRÜNLERİ FAKÜLTESİ/SU ÜRÜNLERİ AVLAMA VE İŞLEME TEKNOLOJİSİ BÖLÜMÜ/AVLAMA TEKNOLOJİSİ ANABİLİM DALI)

Dip Trol Ağlarında Boy Seçiciliğinin Izgara Sistemleri ile Geliştirilmesi

EGE ÜN VERS TES FEN B L MLER ENST TÜSÜ (YÜKSEK L SANS TEZ ) ZM R KÖRFEZ NDE PARAGAT BALIKÇILI ININ. Emine HASANHOCAO LU

SU ÜRÜNLERİ AVCILIĞINDA TUZAKLARIN YASAKLANMASI VE BELİRLİ AVCILIK YASAKLARINA İLİŞKİN KURALLAR TÜZÜĞÜ

İstanbul Kıyı Balıkçılığında Kullanılan Dip Uzatma Ağlarının Teknik Özellikleri

Research Article Journal of Maritime and Marine Sciences Volume: 2 Issue: 2 (2016) 20-35

SAROZ KÖRFEZİ DİP UZATMA AĞLARININ TEKNİK ÖZELLİKLERİ ve YAPISAL FARKLILIKLARI

Journal of FisheriesSciences.com

Anahtar Kelimeler: Seçicilik, Galsama ağı, Gelibolu Yarımadası, Kupes, Boops boops

ANKARA ÜNİVERSİTESİ MERSİN-ANAMUR AVLAMA BÖLGESİNDE DİP TROL AĞI İLE AVCILIKTA HEDEF DIŞI VE ISKARTA AV ORANLARININ BELİRLENMESİ.

Aquaculture Engineering and Fisheries Research

DO U KARADEN Z DE D P PARAKETASI LE MAHMUZLU CAMGÖZ VE VATOZ AVCILI I ÜZER NE B R ÖN ÇALI MA

Prens Adaları (İstanbul) Kıyı Balıkçılık Av Araçları

GELENEKSEL DİP TROL AĞI TORBASININ ALT ve ÜST BÖLÜMLERİNDE YAKALANAN TÜRLERİN TESPİTİ

İzmir Körfezi (Ege Denizi) nde Dağılım Gösteren İzmarit Balığı (Spicara flexuosa Rafinesque, 1810) nın Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Çizelge 5. Edremit Körfezi su ürünleri kooperatifleri ve üye sayıları (Ceyhan ve diğ. 2006) S.S. Altınoluk Su Ür. Koop.

ORTA EGE DE UZATMA AĞLARININ BALIK POPULASYONLARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

MUSTAFA KEMAL ÜNIVERSITESI SU ÜRÜNLERI FAKÜLTESI

ÖZGEÇMİŞ VE ESER LİSTESİ

İstanbul Gırgır Teknelerinde Kullanılan Ağ Takımların Teknik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma

İzmir Körfezi nde Sardalya (Sardina pilchardus Walbaum, 1792) Balığı Avcılığında Kullanılan Galsama Ağlarının Seçiciliği

Şekil 51. Alibey Adası Balıkçı Barınağı nın genel görünümü (Ayvalık)

Yazışma Adresi: İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi. Avlama teknolojisi Anabilim Dalı Ordu Cad. No: Laleli / İstanbul

SOLUNGAÇ AĞLARI İLE AVCILIK

YATAY KONUMLU IZGARA SEÇİCİLİĞİ

İzmir Körfezi nde (Ege Denizi) Kullanılan Sürüklenen Pelajik Uzatma Ağlarının Teknik Özellikleri

Şekil 256. Alaçatı coğrafik konumu

YÜKSEKÖĞRETİM KURULU YARDIMCI DOÇENT : SİNOP ÜNİVERSİTESİ SU ÜRÜNLERİ FAKÜLTESİ AKLİMAN/SİNOP

Yazışma Adresi: İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi. Avlama teknolojisi Anabilim Dalı Ordu Cad. No: Laleli / İstanbul

Su Ürünlerinin Dünyada ve Türkiye deki Durumu. Özet. The Situation of Fishery at Turkiye and The World

FISHERIES and AQUACULTURE in TURKEY

TÜRKİYE DEKİ KILIÇ (Xiphias gladius), TULİNA (Thunnus alalunga), YAZILI ORKİNOS (Euthynnus alletteratus) AVCILIĞI

ISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article

Geleneksel Dip Trol Ağından Kaçan Tavuk Balıklarının (Trisopterus minutus capelanus Lacepède, 1800) Yaşama Oranı*

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Sinop. Çetin SÜMER TKB Akdeniz Su Ürünleri Araştırma ve Geliştirme Müdürlüğü Beymelek, Antalya

Farklı Boyutlardaki Çemberli Kaldırma Ağları ile Deniz Salyangozu [Rapana venosa (Valenciennes, 1846)] Avcılığı Üzerine Bir Ön Çalışma

Olta Malzemeleri Misinalar

Keban Baraj Gölünde Kullanılan Galsama Ağlarının Ekonomik Verimliliklerinin Karşılaştırılması

Eğirdir Gölü nde Gümüşi Havuz Balığı, Carassius gibelio (Bloch, 1782) Avcılığında Kullanılan Multiflament Fanyalı Ağların Seçiciliği

İstanbul Kıyı Balıkçılığında Kullanılan Pelajik Uzatma Ağlarının Teknik Özellikleri

Orta Karadeniz de Dip Trolünün Av Kompozisyonu ve Etkileyen Faktörler

Gökçeada (Ege Denizi) Balıkçılığı ve Balıkçıların Sosyo-Ekonomik Yapısı

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

Balık Yemleri ve Teknolojisi Ders Notları

Anahtar Kelimeler: İğne seçiciliği, kolyoz, Scomber japonicus

Eğirdir Gölü nde Gümüşi Havuz Balığı, Carassius gibelio (Bloch, 1782) Avcılığında Kullanılan Monofilament Fanyalı Ağların Seçiciliği

İzmir Kıyılarında (Ege Denizi) Ağ Kafes İşletmeleri Civarında Kullanılan Uzatma Ağı ve Paragatların Teknik Özellikleri

Yrd.Doç.Dr. ALKAN ÖZTEKİN

Barbunya (Mullus barbatus L., 1758) ve Isparoz (Diplodus annularis L., 1758) İçin Standart ve Dar Trol Torbaların Seçiciliği*

ÖZET Yüksek Lisans Tezi ADANA YUMURTALIK TA KARİDES AĞI İLE AVCILIKTA HEDEF DIŞI VE ISKARTA AV ORANLARININ BELİRLENMESİ Koray TUÇDAN Ankara Üniversite

Değişik Renkli Monofilament Galsama Ağlarının Farklı Hava Şartlarındaki Av Verimlerinin Karşılaştırması

Transkript:

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ BİLİM VE TEKNOLOJİ DERGİSİ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY Cilt/Vol.:7-Sayı/No: 2 : 405-411 (2006) ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE FARKLI BÜYÜKLÜKTE KANCA VE FARKLI TİPTEKİ YEM İLE SABAH TANI VE GÜNDÜZ ZAMANLARINDA KULLANILAN DİP PARAKETASININ AV VERİMİ Süleyman ÖZDEMİR 1, Adnan AYAZ 2, Raşit GURBET 3, Yakup ERDEM 4 ÖZ Bu çalışmada sabah tanı ve gündüz zamanlarında 1, 3 ve 5 no çapraz kancalar ile sardalya ve kalamardan oluşan iki farklı yemin kullanıldığı dip paraketasının av verimi belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan denemeler sonunda paraketanın kullanım zamanının, kanca boyutunun ve yemin av verimi üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. A- raştırmada ısparoz (Diplodus annularis), kupes (Boops boops), izmarit (Spicara smaris), çipura (Sparus aurata), mercan (Pagellus erythrinus) ve hani (Serranus spp) balıklarından oluşan toplam 209 adet balığın % 20.6 sı 1 no, % 28.7 si 3 no ve % 50.7 si 5 no kanca ile avlanırken balıkların % 63.6 sı sabah tanı, % 36.4 ü gündüz operasyonlarında avlanmıştır. Sardalya ile kalamar yemleri kullanılarak sağlanan av verimi oranı ise 1:3.5 olarak belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre kanca boyutunun hedef türlere uygun seçilmesi, sabah tanında denize bırakılması ve yem olarak sardalyaya göre daha dayanıklı olan kalamarın kullanılması ile dip paraketasının av veriminin yüksek olacağı söylenebilir. Anahtar Kelimeler : Dip paraketası, Kanca boyutu, Yem, Avcılık zamanı, Av verimi CATCH EFFICIENCY OF BOTTOM LONG-LINE USED WITH DIFFERENT HOOK SIZE AND DIFFERENT TYPE BAIT AT DAWN AND DAYTIME ABSTRACT In this study catch efficiency of bottom long-line used two different baits such as squid and sardine, three different of hook size of 1, 3 and 5 no and different fishing time of dawn and daytime were determined. At the end of experiments it was determined that hook size, kind of bait and fishes time of long line affected on catch efficiency. In the research catching rates obtained with hooks 1,3 and 5 numbers were 20.6 %, 28.7 % and 50.72 % respectively and also catching rates at dawn and daytime were 63.6% and 36.4% respectively of total 209 fishes consisting of annular sea bream (Diplodus annularis), bogue (Boops boops), blotched picarel (Spicara smaris), gilthead sea bream (Sparus aurata), pandora (Pagellus erythrinus) and comber (Serranus spp) fishes. Ratio of catch between sardine and squid bait was 1:3.5. According to results higher catch efficiency may be obtained with bottom long-line setting at dawn and equipped with hook size suitable to target species with squid more than sardine as bait. Keywords: Bottom long-ine, Hook size, Bait, Setting time, Catch Efficiency 1, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi 57000 Sinop. Tel: 03682876254-117, Fax: 0368 2876255, E-posta: suleymanozdemir57@yahoo.com 2, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi-Çanakkale. 3, Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi-İzmir 4, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi 57000 Sinop. Geliş: 20 Ekim 2005; Düzeltme: 20 Şubat 2006; Kabul: 02 Ağustos 2006

406 1. GİRİŞ Pasif av araçlarından biri olan paraketa ile avcılık dünyanın pek çok bölgesinde geleneksel bir balıkçılık metodudur. Paraketaların ve diğer pasif av araçlarının kullanımı balıkçılık yönetiminde koruma amacıyla teşvik edilmektedir. Paraketa, avcılığı düşünülen türe göre seçilen çok sayıda kancanın köstek adı verilen kollara, bu kolların ise belirli mesafelerle değişik materyal ve kalınlıklardaki (misina, ip, çelik tel vb.) uzun bir beden üzerine bağlanması sonucunda meydana getirilen yemli yada yemsiz olarak kullanılabilen seçiciliği yüksek pasif bir av aracıdır (Bjordal, 2001). Paraketaların şekli ve planları yüzyıllar boyunca geliştirilmesine rağmen, hala bu av aracının avlanma etkinliğinin ve seçiciliğinin arttırılması için bir potansiyel vardır. Hedef türlerin incelenmesi ile paraketa avcılığının anlaşılmasına gereksinim duyulmaktadır (Fernö vd., 1986). Avcılık metodunun daha iyi anlaşılması için av aracının iyi bilinmesi gerekir. Balıklar bu av aracı ile etkileşim halinde oldukları için balık davranışları ve tepkilerine ilişkin denemeler ile av aracının eksik noktalarının geliştirilmesi ve sorunların çözümlenmesi sağlanabilir. Balığın olta ve paraketalara yakalanmasını ve davranışını etkileyebilen faktörler balık türü ve büyüklüğü, ağız konumu ve beslenme şekli, yem, yemin boyutu, yemin görünüşü, yemin kimyasal yapısı, kanca şekli ve kancanın boyutu, beden ve köstek materyali, kalınlığı, uzunluğu ve rengi olarak sıralanmaktadır (Bjordal, 1985). Yemli bir av aracının avlama başarısı bir canlının en temel faaliyetlerinden biri olan besin arama ve yakalama esasına dayanmaktadır. Beslenme davranışı 4 safha içinde sınıflandırılmıştır. Bunları yemin varlığı, yemin yerinin aranması ve bulunması, yemin kavranması, yemin yutulması şeklindedir (Lokkeborg, 1994). Bjordal (1981), paraketa avcılığını 3 aşamada değerlendirmiştir. İlk olarak balığın tüm algılayıcıları ile yemi fark etmesi, sonra kancayı yutması son olarak yakalanma ve kaçma davranışı göstermesidir. Paraketalara yönelen balıkların davranışları yemin yerini ararken, yeme saldırırken, yemi ağızdan içeri alarak kancaya takılırken veya yemi ağızdan geri atarken, yani kancaya yakalanma işleminin tüm aşamalarında yemden etkilenir (Lokkeborg, 1989). Besin varlığının etkisi beslenme sırasındaki gerekli ilk adımdır. Hemen hemen tüm balıklar uzaktaki bir yemin yerini bulmak için koklama duyularını kullanırlar. Yemli av aracı ortamda bulunan canlıları etkileyecek kimyasal uyarıcı bırakır. Yemin kimyasal yapısı türün besin tercihini etkiler. Bunun yanında türün görme, koklama duyuları ile ağız yapısı da hem kanca şekline hem de yemin boyutuna bağlı olarak, av verimi ve av kompozisyonu üzerinde etkilidir (Lokkeborg ve Johannesen, 1992). Uzun süre su içerisinde kalan yem hem koku hem de görüntü etkisini kaybetmeye başlayarak balığı etkilemede başarısız olacaktır. Etki mesafesinin azalması uzaktaki balıkları av aracına çekmeyi azaltırken yemin Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(2) kötü görüntüsü de balıkların beslenme aktivitesini harekete geçirmeyecektir. Bjordal (1983), iyi bir paraketa yemini avcılık süresince kancanın üzerinde kalabilen, koku, lezzet ve görülebilirlik özellikleri ile avcılık periyodu boyunca balığı cezp etme etkisini kaybetmeyen yem olarak tanımlamaktadır. Paraketaların av verimi, yem kaybı ile doğrudan ilişkilidir. Yemin sayısındaki azalmaya bağlı olarak av verimi de düşecektir. Av aracı denize bırakılırken deniz kuşları ve diğer predatörler tarafından yem kaybına uğrar. Bunun yanında kullanılan yemin tipi, avcılık metodu (dip veya pelajik paraketa olması), deniz koşulları, derinlik, zemin şekli, av aracını suya bırakma zamanı ve suda kalma süresi de yem kaybını etkileyen diğer faktörlerdir. Yem kayıplarının en aza indirilmesi paraketaların av verimini olumlu yönde etkileyecektir. Paraketa avcılığındaki yem kaybı ile ilgili en önemli gelişmelerden biri yapay yemlerin geliştirilmesidir. Yapay yemlerin suda kalma süresi daha uzun olduğundan avcılık süresince koku, şekil ve görünüş açısından balıkları etkileme oranı yüksek olacaktır (Lokkeborg, 1994). Yapılan bu çalışmada paraketaların en önemli parçası olan kancanın boyutu ve kullanılan yem tipi ile av aracının kullanım zamanın avcılık üzerindeki etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. 2. MATERYAL VE METOT Araştırma İzmir ili Urla iskele mevkiinde ve bölgedeki küçük adalar çevresinde yürütülmüştür (Şekil 1). Bölge genellikle taşlık, kayalık ve midyelik zemine sahiptir. Avcılık operasyonları 20-30 m arasındaki derinliklerde yapılmıştır. Toplam 10 operasyondan oluşan araştırmada paraketa takımının denize serilip toplanmasında 4 m boyunda küçük balıkçı teknesi kullanılmıştır. Şekil 1. Araştırmanın yapıldığı bölge Paraketanın ana bedeninde 0.70 lik ve köstek materyali olarak 0.40 lık misina kullanılırken kancalar kısa saplı çapraz şekilli mustad marka olarak seçilmiştir. Kancalar 1, 3 ve 5 no olmak üzere üç farklı büyüklükte belirlenmiştir. Kanca sayısı her boyut için 60 adet olup toplamda paraketa 180 adet kancadan meydana

Anadolu University Journal of Science and Technology, 7 (2) 407 Şekil 2. Paraketanın yapısı ve kullanılan malzemelerin özellikleri getirilmiştir. Kösteklerin boyu 45 cm, köstekler arası mesafe 4 m dir. Kancalar 1, 3 ve 5 şeklindeki tekrarlar ile beden üzerine takılmıştır (Şekil 2). Yem olarak sardalya (Sardina pilchardus) ve kalamar (Loligo vulgaris) denenmiştir. Her iki yemde balıkçılardan temin edilmiş operasyon öncesi uygun büyüklükte kesilerek kancalara takılmıştır. Böylece paraketa denize bırakılmaya hazır duruma getirilmiştir. Paraketanın denize atıldığında yerinin belirlenmesi ve dibe yerleşmesini sağlamak amacıyla iki ucuna şamandıra ve çapalar bağlanmıştır (Şekil 2). Paraketanın karışmadan düzgün bir şekilde denize atılıp toplanmasında paraketa selesinden faydalanılmıştır (Şekil 3). Şekil 3.Yemlenmiş paraketa takımının denize bırakılması Araştırmada sabah tanı ve gündüz operasyonları olmak iki farklı zaman denenmiştir. Sabah tanı denemeleri gün doğmadan önce paraketanın denize bırakılması (20 dk) ve 2 saat denizde kaldıktan sonra toplanması (40 dk) şeklinde toplam 3 saatlik bir zaman diliminden oluşmaktadır. Gündüz denemeleri ise genellikle öğle ile akşam tanı arasında aynı süre içinde gerçekleştirilmiştir. Operasyon sonunda yakalanan ısparoz (Diplodus annularis), kupes (Boops boops), izmarit (Spicara smaris), çipura (Sparus aurata), mercan (Pagellus erythrinus) ve hani (Serranus spp.) balıkları kanca numarasına göre kasalara ayrılmış, her boyuttaki kanca için avlanan balıkların miktarı (adet) belirlenmiş ve her türün bireysel boy ölçümleri (cm) yapılmıştır (Şekil 4). Şekil 4.Paraketanın denizden toplanması ve yakalanan bazı türler

408 Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(2) Tablo 1. Kanca numarasına göre türlerin yakalanma miktarları Kanca No 1 3 5 Toplam TÜRLER N (adet) % N (adet) % N (adet) % N (adet) % Isparoz 14 14.9 27 28.7 53 56.4 94 45.0 Kupes 4 28.6 3 21.4 7 50.0 14 6.7 İzmarit 6 28.6 5 23.8 10 47.6 21 10.0 Çipura 0 0.0 2 67.7 1 33.3 3 1.4 Mercan 0 0.0 1 100.0 0 0.0 1 0.5 Hani Balığı 19 25.0 22 28.9 35 46.1 76 36.4 Toplam 43 20.6 60 28.7 106 50.7 209 100.0 3. SONUÇLAR VE TARTIŞMA Araştırmada toplam 5 türden oluşan 209 adet balık yakalanmıştır. Tüm balıkların % 45 ini oluşturan ısparoz balığı (94 adet) en fazla yakalanan tür olmuştur. Bunu sırasıyla 76 adet hani balığı, 21 adet izmarit, 14 adet kupes, 3 adet çipura ve 1 adet mercan balığı izlemiştir (Tablo 1). Kanca numarasına göre en yüksek av miktarı %50.7 oranıyla 5 no kancayla elde edilmiş bunu sırasıyla %28.7 ve %20.6 oranlarıyla 3 ve 1 no kanca izlemiştir. En fazla yakalanan tür olan ısparoz balığı da 53 adet ile en fazla 5 nolu kancaya yakalanırken 14 adet ile en az 1 nolu kancaya yakalanmıştır (Şekil 5). 43; % 20.6 Kullanılan yemler açısından av verimi ve türlerin yakalanma miktarları incelendiğinde av veriminin kalamar yeminde % 78 (163 adet) ve sardalya yeminde %22 (46 adet) olduğu tespit edilmiştir (Tablo 2 ve Şekil 6). Av miktarı çok az olsa da çipura ve mercan balıklarının tamamı sardalya yemi ile yakalanırken, diğer türlerin kalamar yemiyle daha fazla yakalandıkları saptanmıştır. Sardalya su içerisindeki kancada uzun süreli kalamadığı için ve iri olarak kancaya takıldığından tüm türler açısından cezp edici bir yem değildir. Kalamar ise sardalyaya göre daha parlak, sağlam, sert bir yem olması ve su içerisinde uzun süre bozulmadan kalabilmesi yanında kancalara daha küçük boyda takılabilmesi nedeniyle daha fazla sayıda türü etkileyebilecektir. Bu nedenle kalamar yeminde av oranının daha fazla olması doğaldır. 106;% 50.7 1 No 3 No 5 No 60; % 28.7 Şekil 5. Toplam av miktarının kanca numarasına göre dağılımı Kanca numarasına göre avlanan türler incelendiğinde çipura ve mercan balıkları dışındaki balıkların 5 nolu kancaya diğer kancalardan daha fazla yakalandıkları tespit edilmiştir. Her ne kadar av miktarları çok az olsa da yakalanan çipura ve mercan diğer türlere göre büyük olması nedeniyle büyük kancalara (1 ve 3 no) yakalandıkları, diğer türlerin ağız yapısının da küçük kancalara daha uygun olması nedeniyle 5 nolu kancayla av veriminin yüksek olduğu düşünülmektedir. Sabah tanındaki operasyonlarda çipura ve mercan balıklarının tamamı yakalanırken ısparoz ve hani balıklarının da daha fazla yakalandığı belirlenmiştir. Gündüz operasyonlarında ise kupes ve izmarit balıklarının 11 ve 19 adet ile diğer balıklardan fazla yakalandığı tespit edilmiştir (Tablo 2). 163; %78 Şekil 6.Toplam av miktarının yem tipine göre dağılımı Paraketaya sabah tanında yapılan operasyonlarda 133 adet (% 63.64) ile gündüz operasyonlarından (76 adet; % 36.36) daha fazla balık yakalandığı belirlenmiştir (Tablo 2 ve Şekil 7). 133;% 64 Kalamar Sabah Tanı Sardalya Gündüz 46; %22 76;% 36 Şekil 7.Toplam av miktarının operasyon zamanına göre dağılımı

Anadolu University Journal of Science and Technology, 7 (2) 409 Tablo 2. Yem tipi ve avcılık zamanına göre türlerin yakalanma miktarları Yem Tipi Avcılık Zamanı Kalamar Sardalya Sabah Tanı Gündüz TÜRLER N % N % N % N % Isparoz 72 44.2 22 47.8 68 51.1 26 34.2 Kupes 9 5.5 5 10.9 3 2.2 11 14.5 İzmarit 14 8.6 7 15.2 2 1.5 19 25.0 Çipura 0 0.0 3 6.5 2 1.5 1 1.3 Mercan 0 0.0 1 2.2 1 0.8 0 0 Hani Balığı 68 41.7 8 17.4 57 42.9 19 25.0 Toplam 163 100.0 46 100.0 133 100.0 76 100.0 Elde edilen verilere göre paraketada kullanılacak kanca boyutunun tür kompozisyonu ve av verimi açısından önemli olduğu belirlenmiştir. Büyük boy kancanın (1 no) av veriminin (% 28) küçük boydaki kancalardan (3 ve 5 no) düşük bulunması bunu desteklemektedir. Kanca büyüklüğünün ve şeklinin avlanılacak türe göre seçilmesi gerekmektedir (Bjordal, 1983). Bjordal, (1985) yapmış olduğu çalışmasında kullanılacak materyal ile kancanın tipi, boyutu ve yem tipinin av verimi üzerinde değişikliklere neden olduğunu tespit etmiştir. Otyaw ve Craig, (1993) ton balığı avcılığında 12, 10 ve 8 numara kancaların seçiciliği üzerine yaptıkları çalışmada toplam av veriminin 12 no kanca ile daha fazla olduğu belirlenirken 8 no kancaya ise yasal avlama boyundaki balıkları % 64 oranında daha fazla yakaladığını tespit etmişlerdir. Kalaycı (2001) 4 farklı büyüklüğe sahip kancalardan (8, 12, 16, 20 no) oluşan dip paraketası ile yaptığı çalışmada av veriminin 20 no kanca ile en fazla olduğunu belirlemiştir. Bu çalışmalar, araştırmamızdaki küçük boyutlu 5 nolu kancanın av veriminin diğer kancalara göre fazla çıkması ile benzerlik göstermektedir. Araştırmada kalamar yeminin sardalya yeminden daha fazla (% 78; % 22) av verimine sahip olduğu tespit edilmiştir. Lokkeborg vd. (1991) ile Lokkeborg ve Bjordal (1995) farklı yem tipi üzerine yaptığı çalışmada paraketa takımını istavrit yemi ve uskumrukalamar karışımı ile yemleyerek av aracının av veriminin karışık yemlemede tek tip yeme göre daha fazla olduğunu tespit etmiştir. Gönener (1996) mezgit ve taşlık ile yemlenen paraketanın av veriminin mezgit yeminde fazla olduğunu tespit ederken, Dokumacı (1999) istavrit yemi kullanılan paraketanın av veriminin mezgit yemi kullanılandan daha fazla olduğunu belirlemiştir. Bu sonuçlara göre, avlanacak türlerin paraketa yemi olarak öncelikle su ürünlerini tercih ettiği bu yemlerden ise yapısı daha sağlam ve parlak olanlara yöneldikleri ifade edilebilir. Lokkeborg (1989) iyi bir paraketa yeminin avcılık süresince balığı cezbetme özelliğini yitirmemesi gerektiğini belirtmektedir. Bjordal (1981; 1983) paraketa ile etkili bir avcılık için taze, parlak ve dayanıklı yem kullanılmasının olumlu sonuçlar verdiğini tespit etmiştir. Lokkeborg ve Pina (1997), paraketanın su içersinde kalma süresinin yem tipi ile ilişkili olduğunu uzun süre suda kalan paraketanın dayanıksız olan yemlerinin bozulduğunu dolayısıyla cezbedici özelliğinin azaldığını, bunun ise balığın av aracına yaklaşmasında etkili olduğunu tespit etmişlerdir. Av verimin yem taze iken yüksek olduğunu 2 saatlik bir süreden sonra av veriminin düşmeye başladığını tespit etmişlerdir. Bu sonuçlara göre kalamar yeminin hem görünüş hem de dayanıklılığı bakımından paraketa avcılığı için uygun bir yem olduğu söylenebilir. Paraketanın kullanım zamanı açısından av veriminin sabah tanında yüksek (% 76) olduğu tespit e- dilmiştir. Sabah tanında balıkların beslenme aktivitesinin yüksek olması nedeniyle bu sonucun çıktığı tahmin edilmektedir. Fernö vd. (1986) mezgit (Gadus merlangus) ve cod (Gadus morhua) balıklarının beslenme aktivitelerinin gün boyunca değiştiğini tespit etmiştir. Lokkeborg ve Fernö (1999) beslenme aktivitesinin sabah tan vaktinde ve gece en yüksek seviyede olduğunu tespit etmişlerdir. Lokkeborg vd. (1989) balıkların ışığa bağlı olarak günlük göç yapmasının beslenme üzerinde etkili olduğu gündüz saatlerinde aktivitenin düştüğünü belirlemişlerdir. Lokkeborg ve Johannessen (1992), paraketanın av veriminin sabah yapılan avcılık operasyonlarında gündüz operasyonlarına göre 2 kat daha fazla olduğunu tespit etmiştir. Öğleden sonra ise akşam saatlerine kadar balık avlanmadığı gözlenmiştir. Sonuç olarak paraketa ile avcılıkta hedef türün özelliklerine göre kanca ve yem seçimi yapılması gerektiği bununla birlikte yem olarak balık yerine kalamar yeminin balık yemine göre avantajları nedeniyle kullanılmasının, avcılık operasyonunun ise sabah tan vakti öncesinde yapılmasının paraketalarda av verimi üzerinde olumlu etkide bulunabileceği söylenebilir.

410 4. KAYNAKÇA Bjordal, A. (1981). Engineering and fish reaction aspect of longlining-a rewiev. Coun. Meet. Int. Coun. Expoler. Sea. B 35, 23 p. Bjordal, A. (1983). Effect of different longline baits (mackerel, squid) on catch rates and selectivity for tusk and ling. Coun. Meet. Int. Coun. Expoler. Sea. B 31, 9 p. Bjordal, A. (1985). Full scale tests of improved longline gear. Meet. Int. Coun. Expoler. Sea. B 45, 7 p. Bjordal, A. (2001). The use of Technical Measures in Responsible Fisheries: Regulation of Fishing Gear. A Fishery Manager's Guidebook - Management Measures and Their Application Chapter 2 ISBN 92-5-10473204 FAO. (ed. Kevern L. Cochrane). Dokumacı, S. (1999). Farklı kanca tipi ve yem çeşidi kullanılan kalkan paraketasının av verimi ve av kompozisyonun araştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi 63 sayfa, Samsun. Fernö, A., Solemdal, P. and Tilseth, S. (1986). Field Studies on the Behaviour of Whiting (Gadus merlangus L.) Towards Baited Hooks. FiskDir. Skr. Ser. HawUnders. 18, 83-95 Gönener, S. (1996). Çeşitli şekillerde dizayn edilen paraketaların av kompozisyonu yönünden karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi 43 sayfa, Samsun. Kalaycı, F. (2001). Dip paraketasında kanca büyüklüğünün seçicilik üzerine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. 59 sayfa Samsun. Lokkeborg, S. (1989). Longline Bait: Fish Behaviour and the Influence of Attractant Release Rate and Bait Appearance. Dr. Scient Thesis. Department of Fisheries Biology University of Bergen, Norway. 25pp. Lokkeborg, S. (1994). Fish Behaviour and Longlining. In Marine Fish Behaviour in Capture and, Abundance Estimation.pp. 9-27. Ed. By A. Fernö and S. Olsen. Fishing New Boks, London. Lokkeborg, S. ve Johannessen, T. (1992). The Importance of Chemical Stimuli in Bait Fishing- Fishing Trials with Pre-soaked Bait. Fisheries Research 14, 21-29. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(2) Lokkeborg, S. ve Pina, T. (1997). Effects of Setting Time, Setting Direction and Soak Time on Longline Catch Rates Fisheries Research 32(3), 213-222. Lokkeborg, S. ve Fernö, A. (1999). Diel Activity Pattern and Food Search Behaviour in Cod, Gadus morhua. Enviromental Biology of Fishes 54, 345-353. Lokkeborg, S., Bjordal, A. ve Fernö, A. (1989). Responses of Cod (Gadus morhua) and Haddock (Melanogrammus aeglefinus) to Baited Hooks in the Natural Environment. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 46(9), 1478-1483. Lokkeborg, S., Bjordal, A. ve Skeide, R. (1991). Size Selective Effects of a Plastic Body on Longline Hooks. ICES, Fish Capture Committee. C.M. 1991/B:46. Otyaw, N.M. ve Craig J.R. (1993). Effects of hook size on the catches of undersized snapper Pagrus auratus. Marine Ecology Progress Series 93, 9-15. Süleyman ÖZDEMİR, 1975 yılında Samsunda doğdu. 1994 yılında Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinde lisans eğitimini tamamladı. 2003 yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde Yüksek Lisansını tamamlayarak aynı yıl Doktora eğitimine başladı halen Sinop Su Ürünleri Fakültesi nde Araştırma Görevlisi olarak görevine devam etmektedir. Adnan AYAZ, 1970 yılında Çanakkale de doğdu. Lisans Eğitimini 1993 yılında Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinde tamamladı. Yüksek Lisans eğitimini 1998 yılında, Doktora eğitimini 2003 yılında Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde tamamladı. 2004 yılında Öğretim Üyesi olarak atandığı Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi nde görevini sürdürmektedir. Lokkeborg, S. ve Bjordal, A. (1995). Size Selective Effects of Increasing Bait Size by Using an Inedible Body on Longline Hooks. Fisheries Research 24, 273-279.

Anadolu University Journal of Science and Technology, 7 (2) 411 Raşit GURBET, 1986 yılında Ege Üniversitesi Su Ürünleri Yüksek Okulunda Lisans eğitimini tamamladı. D.E.Ü. Deniz Bilimleri Teknolojisi Enstitüsünde Yüksek Lisansını tamamlayarak, 1992 yılında Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde Doktora eğitimini tamamladı. 1994 yılında Öğretim Üyesi olarak atandığı Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi nde görevine devam etmektedir. Yakup ERDEM, 1965 yılında Samsun da doğdu. İlk ve Orta Öğrenimini burada tamamladıktan sonra Lisans eğitimini Ege Üniversitesi Su Ürünleri Yüksek Okulunda tamamladı. 1989 yılı başında Araştırma Görevlisi olarak Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sinop Su Ürünleri Fakültesi ne atandı. Yüksek Lisansını ve Doktorasını Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde tamamladı. 1997 yılından bu yana Sinop Su Ürünleri Fakültesi nde Öğretim Üyesi olarak görev yapmaktadır.