1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR VE BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU
1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR İÇİNDEKİLER SAYFA KONSOLİDE BİLANÇOLAR... 1-3 KONSOLİDE KAR VEYA ZARAR VE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOLARI... 4-5 KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOLARI... 6 KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOLARI... 7-8 KONSOLİDE... 9-86 DİPNOT 1 ŞİRKETİN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU... 9-16 DİPNOT 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR... 16-37 DİPNOT 3 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA... 37-38 DİPNOT 4 NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ... 39 DİPNOT 5 FİNANSAL BORÇLANMALAR... 40-42 DİPNOT 6 TİCARİ ALACAKLAR VE BORÇLAR... 43-44 DİPNOT 7 DİĞER ALACAKLAR VE BORÇLAR... 44-45 DİPNOT 8 DİĞER VARLIKLAR VE YÜKÜMLÜLÜKLER... 45 DİPNOT 9 PEŞİN ÖDENMİŞ GİDERLER... 46 DİPNOT 10 SATIŞ AMAÇLI SINIFLANDIRILAN DURAN VARLIKLAR... 46 DİPNOT 11 FİNANSAL YATIRIMLAR... 47 DİPNOT 12 ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR... 47-48 DİPNOT 13 MADDİ DURAN VARLIKLAR... 49-51 DİPNOT 14 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR... 52 DİPNOT 15 KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER... 53-55 DİPNOT 16 TÜREV ARAÇLAR... 55-56 DİPNOT 17 ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALARA İLİŞKİN UZUN VADELİ KARŞILIKLAR... 56-57 DİPNOT 18 ÖZKAYNAKLAR... 58-59 DİPNOT 19 VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ... 59-62 DİPNOT 20 HASILAT VE SATIŞLARIN MALİYETİ... 62 DİPNOT 21 ÇEŞİT ESASINA GÖRE SINIFLANDIRILMIŞ GİDERLER... 63 DİPNOT 22 ESAS FAALİYETLERDEN DİĞER GELİRLER VE GİDERLER... 63 DİPNOT 23 YATIRIM FAALİYETLERİNDEN GELİRLER... 64 DİPNOT 24 FİNANSMAN GELİRLERİ VE GİDERLERİ... 64 DİPNOT 25 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI... 65-69 DİPNOT 26 PAY BAŞINA KAYIP... 69 DİPNOT 27 FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ... 70-84 DİPNOT 28 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR... 85-86
31 ARALIK 2016, 31 ARALIK 2015 VE 31 ARALIK 2014 TARİHLERİ İTİBARIYLA KONSOLİDE BİLANÇOLAR Yeniden Yeniden düzenlenmiş (*) düzenlenmiş (*) Dipnot 31 Aralık 31 Aralık 31 Aralık referansları 2016 2015 2014 VARLIKLAR DÖNEN VARLIKLAR Nakit ve Nakit Benzerleri 4 98.160 158.546 108.632 Finansal Yatırımlar 100-5.940 - Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar 11 100-5.940 Ticari Alacaklar 148.578 106.581 102.209 - İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar 25 20.769 4.712 45.829 - İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar 6 127.809 101.869 56.380 Diğer Alacaklar 903.308 495.851 327.357 - İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar 25 896.525 489.814 316.620 - İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar 7 6.783 6.037 10.737 Peşin Ödenmiş Giderler 26.338 23.853 7.183 - İlişkili Olmayan Taraflara Peşin Ödenmiş Giderler 9 26.338 23.853 7.183 Cari Dönem Vergisiyle İlgili Varlıklar 7.416 2.080 2.420 Diğer Dönen Varlıklar 46.164 18.837 39.911 - İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Dönen Varlıklar 8 46.164 18.837 39.911 Ara Toplam 1.230.064 805.748 593.652 Satış Amaçlı Sınıflandırılan Duran Varlıklar 10 67.139 - - Toplam Dönen Varlıklar 1.297.203 805.748 593.652 DURAN VARLIKLAR Finansal Yatırımlar 246 246 246 - Diğer Finansal Yatırımlar 11 246 246 246 Diğer Alacaklar 730.396 576.992 1.020.119 - İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar 25 730.396 576.992 1.020.119 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar 12 194.222 183.409 111.999 Maddi Duran Varlıklar 4.385.368 4.023.061 3.160.710 -Arazi ve Arsalar 13 50.054 42.409 15.337 -Yeraltı ve Yerüstü Düzenlemeleri 13 133.162 124.081 47.690 -Binalar 13 33.528 29.617 46.178 -Tesis, Makina ve Cihazlar 13 3.591.411 3.418.810 2.810.394 -Taşıtlar 13 761 794 451 -Mobilya ve Demirbaşlar 13 14.505 9.960 7.111 -Özel Maliyetler 13 671 - - -Yapılmakta Olan Yatırımlar 13 561.276 397.390 233.549 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 24.577 19.507 16.264 -Diğer Haklar 14 22.199 18.036 15.164 -Lisanslar 14 2.378 1.471 1.100 Peşin Ödenmiş Giderler 69.625 26.922 44.329 - İlişkili Olmayan Taraflara Peşin Ödenmiş Giderler 9 69.625 26.922 44.329 Ertelenmiş Vergi Varlığı 19 110.794 869 2.208 Diğer Duran Varlıklar 28.813 41.342 13.254 - İlişkili Olmayan Taraflara İlişkin Diğer Duran Varlıklar 8 28.813 41.342 13.254 Toplam Duran Varlıklar 5.544.041 4.872.348 4.369.129 TOPLAM VARLIKLAR 6.841.244 5.678.096 4.962.781 1 Ocak - 31 Aralık 2016 tarihli hesap dönemine ait konsolide finansal tablolar, 7 Mart 2017 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında onaylanmış olup söz konusu konsolide finansal tablolar Genel Kurul da onaylanması sonucunda kesinleşecektir. (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 1
31 ARALIK 2016, 31 ARALIK 2015 VE 31 ARALIK 2014 TARİHLERİ İTİBARIYLA KONSOLİDE BİLANÇOLAR KAYNAKLAR KISA VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER Yeniden Yeniden düzenlenmiş (*) düzenlenmiş (*) Dipnot 31 Aralık 31 Aralık 31 Aralık referansları 2016 2015 2014 Kısa Vadeli Borçlanmalar 672.102 362.338 380.293 İlişkili Olmayan Taraflardan Kısa Vadeli Borçlanmalar 672.102 362.338 380.293 - Banka Kredileri 5 662.169 332.434 273.377 - Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar 5 - - 1.028 - Diğer Kısa Vadeli Borçlanmalar 5 9.933 29.904 105.888 Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları 1.274.623 1.150.299 1.327.318 İlişkili Olmayan Taraflardan Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları 1.274.623 1.150.299 1.327.318 - Banka Kredileri 5 1.036.801 1.018.100 1.061.002 - İhraç Edilmiş Borçlanma Araçları 5 237.822 132.199 266.316 Ticari Borçlar 301.427 281.468 119.230 - İlişkili Taraflara Ticari Borçlar 25 107.671 165.603 50.046 - İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar 6 193.756 115.865 69.184 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar 486 273 193 Diğer Borçlar 77.603 177.814 70.620 - İlişkili Taraflara Diğer Borçlar 25 77.512 177.814 70.620 - İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar 7 91 - - Türev araçlar 10.235 56.185 35.637 - Riskten Korunma Amaçlı Türev Araçlar 16 10.235 56.185 35.637 Ertelenmiş Gelirler 4.708 4.161 276 - İlişkili Olmayan Taraflardan Ertelenmiş Gelirler 4.708 4.161 276 Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü - 585 183 Kısa Vadeli Karşılıklar 451 449 495 - Diğer Kısa Vadeli Karşılıklar 451 449 495 Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 4.997 10.917 2.159 - İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 8 4.997 10.917 2.159 Toplam Kısa Vadeli Yükümlülükler 2.346.632 2.044.489 1.936.404 Uzun Vadeli Borçlanmalar 3.409.200 2.636.422 1.510.095 İlişkili Olmayan Taraflardan Uzun Vadeli Borçlanmalar 3.409.200 2.636.422 1.510.095 - Banka Kredileri 5 3.201.866 2.377.663 1.415.629 - İhraç Edilmiş Borçlanma Araçları 5 107.334 158.759 94.466 - Diğer Uzun Vadeli Borçlanmalar 5 100.000 100.000 - Ticari Borçlar 6.229 326 - - İlişkili Taraflara Ticari Borçlar 25-326 - - İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar 6 6.229 - - Diğer Borçlar 568.120 128.777 851.477 - İlişkili Taraflara Diğer Borçlar 25 567.875 128.699 851.469 - İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar 7 245 78 8 Türev Araçlar 11.949 16.559 39.295 - Riskten Korunma Amaçlı Türev Araçlar 16 11.949 16.559 39.295 Uzun Vadeli Karşılıklar 985 826 636 - Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Uzun Vadeli Karşılıklar 17 985 826 636 Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 19 33.392 98.719 99.924 Toplam Uzun Vadeli Yükümlülükler 4.029.875 2.881.629 2.501.427 TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER 6.376.507 4.926.118 4.437.831 (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 2
31 ARALIK 2016, 31 ARALIK 2015 VE 31 ARALIK 2014 TARİHLERİ İTİBARIYLA KONSOLİDE BİLANÇOLAR Yeniden Yeniden düzenlenmiş (*) düzenlenmiş (*) Dipnot 31 Aralık 31 Aralık 31 Aralık referansları 2016 2015 2014 ÖZKAYNAKLAR Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 465.817 752.589 525.182 Ödenmiş Sermaye 18 750.000 750.000 500.000 Sermaye Düzeltme Farkları 18 102.575 102.575 102.575 Paylara İlişkin Primler (İskontolar) 18 273 273 67 Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler (Giderler) 1.020.199 1.044.090 835.955 - Yeniden Değerleme ve Ölçüm Kazançları (Kayıpları) 1.020.199 1.044.090 835.955 Maddi Duran Varlık Yeniden Değerleme Artışları (Azalışları) 1.022.131 1.044.857 835.611 Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları (Kayıpları) (1.932) (767) 344 Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler (Giderler) (320.430) (2.456) 5.537 - Yabancı Para Çevrim Farkları 146.395 105.010 32.510 - Riskten Korunma Kazançları (Kayıpları) (466.825) (107.466) (26.973) Nakit Akış Riskinden Korunma Kazançları (Kayıpları) (466.825) (107.466) (26.973) Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 7.897 7.897 7.897 - Yasal Yedekler 18 7.897 7.897 7.897 Geçmiş Yıllar Karları veya Zararları (1.090.663) (886.383) (702.609) Net Dönem Karı veya Zararı (4.034) (263.407) (224.240) Kontrol Gücü Olmayan Paylar (1.080) (611) (232) TOPLAM ÖZKAYNAKLAR 464.737 751.978 524.950 TOPLAM KAYNAKLAR 6.841.244 5.678.096 4.962.781 (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 3
1 OCAK - 31 ARALIK 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE KAR VEYA ZARAR VE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOLARI KAR VEYA ZARAR KISMI Yeniden düzenlenmiş (*) Dipnot 1 Ocak - 1 Ocak - referansları 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Hasılat 20 1.194.613 709.417 Satışların maliyeti (-) 21 (925.993) (546.876) Ticari Faaliyetlerden Brüt Kar 268.620 162.541 BRÜT KAR 268.620 162.541 Genel Yönetim Giderleri (-) 21 (45.386) (42.066) Pazarlama Giderleri (-) 21 (9.154) (4.935) Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler 22 23.283 15.277 Esas Faaliyetlerden Diğer Giderler (-) 22 (10.056) (3.372) ESAS FAALİYET KARI 227.307 127.445 Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler 23 7.461 918 Yatırım Faaliyetlerinden Giderler 23 (157) - Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Karlarından (Zararlarından) Paylar 12 (884) 16.824 FİNANSMAN GELİRİ (GİDERİ) ÖNCESİ FAALİYET KARI 233.727 145.187 Finansman Gelirleri 24 372.810 503.784 Finansman Giderleri (-) 24 (705.437) (929.070) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ ZARARI (98.900) (280.099) Sürdürülen Faaliyetler Vergi (Gideri) Geliri 94.397 16.313 - Dönem Vergi Gideri 19 (75) (1.738) - Ertelenmiş Vergi Geliri 19 94.472 18.051 SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM ZARARI (4.503) (263.786) DÖNEM ZARARI (4.503) (263.786) Dönem Zararının Dağılımı Kontrol Gücü Olmayan Paylar (469) (379) Ana Ortaklık Payları (4.034) (263.407) Pay Başına Zarar - Sürdürülen Faaliyetlerden Pay 26 (0,00006) (0,00487) Başına Zarar (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur 4
1 OCAK - 31 ARALIK 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE KAR VEYA ZARAR VE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOLARI DİĞER KAPSAMLI GELİR (GİDER) KISMI Yeniden düzenlenmiş (*) Dipnot 1 Ocak - 1 Ocak - referansları 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacaklar 36.236 248.601 - Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları (Azalışları) 46.752 288.296 - Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları (Kayıpları) (1.456) (1.389) Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Diğer Kapsamlı Gelire İlişkin Vergiler (9.060) (38.306) - Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları (Azalışları), Vergi Etkisi (9.351) (38.584) - Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları (Kayıpları, Vergi Etkisi) 291 278 Kar veya Zarar Olarak Yeniden Sınıflandırılacaklar (317.974) (7.993) - Yabancı Para Çevrim Farkları 41.385 72.500 Yabancı Para Çevrim Farklarından Kazançlar (Kayıplar) 41.385 72.500 - Nakit Akış Riskinden Korunmaya İlişkin Diğer Kapsamlı Gelir (Gider) (449.199) (100.616) Nakit Akış Riskinden Korunma Kazançları (Kayıpları) (449.199) (100.616) Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Diğer Kapsamlı Gelire İlişkin Vergiler 89.840 20.123 - Nakit Akış Riskinden Korunmaya İlişkin Diğer Kapsamlı Gelir, Vergi Etkisi 89.840 20.123 DİĞER KAPSAMLI (GİDER) GELİR (281.738) 240.608 TOPLAM KAPSAMLI GİDER (286.241) (23.178) Toplam Kapsamlı Giderin Dağılımı Kontrol Gücü Olmayan Paylar (469) (379) Ana Ortaklık Payları (285.772) (22.799) (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 5
1 OCAK - 31 ARALIK 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOLARI Kar veya zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler Kar veya zararda Yeniden Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler Tanımlanmış Maddi duran Fayda Planları Yabancı Riskten Kardan Geçmiş Net Ana Kontrol Sermaye Pay İhraç varlık yeniden Yeniden Ölçüm Para Korunma Ayrılan Yıllar Dönem Ortaklığa Gücü Önceki Dönem Ödenmiş Düzeltme Primleri/ değerleme Kazançları/ Çevrim Kazanç/ Kısıtlanmış Kar/ Karı Ait Olmayan 1 Ocak - 31 Aralık 2015 Sermaye Farkları (İskontoları) artışları (Kayıpları) Farkları Kayıpları Yedekler Zararları Zararı Özkaynaklar Paylar Özkaynaklar Dönem Başı Bakiyeler 500.000 102.575 67 835.611 344 32.510 (26.973) 7.897 (702.609) (224.240) 525.182 (232) 524.950 Transferler - - - (40.466) - - - - (183.774) 224.240 - - - Toplam Kapsamlı Gelir (Gider) - - - 249.712 (1.111) 72.500 (80.493) - - (263.407) (22.799) (379) (23.178) - Dönem Karı (Zararı) - - - - - - - - - (263.407) (263.407) (379) (263.786) - Diğer Kapsamlı Gelir (Gider) - - - 249.712 (1.111) 72.500 (80.493) - - - 240.608-240.608 Sermaye Artırımı 250.000-206 - - - - - - - 250.206-250.206 Dönem Sonu Bakiyeler 750.000 102.575 273 1.044.857 (767) 105.010 (107.466) 7.897 (886.383) (263.407) 752.589 (611) 751.978 Cari Dönem 1 Ocak - 31 Aralık 2016 Dönem Başı Bakiyeler 750.000 102.575 273 1.044.857 (767) 105.010 (107.466) 7.897 (886.383) (263.407) 752.589 (611) 751.978 Transferler (**) - - - (60.127) - - - - (203.280) 263.407 - - - Toplam Kapsamlı Gelir (Gider) - - - 37.401 (1.165) 41.385 (359.359) - - (4.034) (285.772) (469) (286.241) - Dönem Karı (Zararı) - - - - - - - - - (4.034) (4.034) (469) (4.503) - Diğer Kapsamlı Gelir (Gider) - - - 37.401 (1.165) 41.385 (359.359) - - - (281.738) - (281.738) Ortak Kontrole Tabi Teşebbüs veya İşletmeleri İçeren Birleşmelerin Etkisi (*) - - - - - - - - (1.000) - (1.000) - (1.000) Dönem Sonu Bakiyeler 750.000 102.575 273 1.022.131 (1.932) 146.395 (466.825) 7.897 (1.090.663) (4.034) 465.817 (1.080) 464.737 (*) Bakınız Dipnot 2.6. (**) 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla, yeniden değerlenen varlıkların taşınan değerleri üzerinden hesaplanan amortisman ve itfa payları ile bu varlıkların elde etme maliyetleri üzerinden hesaplanan amortisman ve itfa payları arasındaki fark 66.568 bin TL tutarında olup, ertelenmiş vergi etkisi netlendikten sonra 53.254 bin TL olarak yeniden değerleme değer artış fonundan geçmiş yıllar zararlarına transfer edilmiştir. Ayrıca 2016 yılı içerisinde satışı gerçekleşmiş olan türbinlere ilişkin satış tarihi itibarıyla üzerinde bulunan yeniden değerleme fonu tutarı 6.873 bin TL olup, satış tarihinde yeniden değerleme değer artış fonundan geçmiş yıllar zararlarına transfer edilmiştir. Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 6
1 OCAK - 31 ARALIK 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOLARI Dipnot 1 Ocak - 1 Ocak - referansları 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 İŞLETME FAALİYETLERİNDEN NAKİT AKIŞLARI (155.601) 1.167.884 Dönem Karı (Zararı) (4.503) (263.786) - Sürdürülen Faaliyetlerden Dönem Karı (Zararı) (4.503) (263.786) Dönem Net Karı (Zararı) Mutabakatı İle İlgili Düzeltmeler 219.093 704.875 Amortisman ve İtfa Gideri İle İlgili Düzeltmeler 13, 14 199.164 144.717 Karşılıklar İle İlgili Düzeltmeler 161 151 - Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar (İptali) ile İlgili Düzeltmeler 159 197 - Diğer Karşılıklar (İptalleri) İle İlgili Düzeltmeler 2 (46) Faiz (Gelirleri) ve Giderleri İle İlgili Düzeltmeler 383.894 364.844 - Faiz Gelirleri İle İlgili Düzeltmeler 24 (74.784) (84.718) - Faiz Giderleri İle İlgili Düzeltmeler 24 458.420 449.686 - Vadeli Alımlardan Kaynaklanan Ertelenmiş Finansman Gideri 24 395 445 - Vadeli Satışlardan Kaynaklanan Kazanılmamış Finansman Geliri 24 (137) (569) Gerçekleşmemiş Yabancı Para Çevrim Farkları İle İlgili Düzeltmeler (264.642) 230.943 Gerçeğe Uygun Değer Kayıpları (Kazançları İle İlgili Düzeltmeler (16.430) (12.180) - Türev Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değer Kayıpları (Kazançları) İle İlgili Düzeltmeler 24 (16.430) (12.180) Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Dağıtılmamış Karları İle İlgili Düzeltmeler 884 (16.824) - İştiraklerin Dağıtılmamış Karları İle İlgili Düzeltmeler 12 884 (16.824) Vergi (Geliri) Gideri İle İlgili Düzeltmeler 19 (94.397) (16.313) Duran Varlıkların Elden Çıkarılmasından Kaynaklanan Kayıplar (Kazançlar) İle İlgili Düzeltmeler (7.304) (918) - Maddi Duran Varlıkların Elden Çıkarılmasından Kaynaklanan Kayıplar (Kazançlar) İle İlgili Düzeltmeler 23 (7.304) (918) Kar (Zarar) Mutabakatı İle İlgili Diğer Düzeltmeler 24 17.763 10.455 İşletme Sermayesinde Gerçekleşen Değişimler (368.634) 729.369 Finansal Yatırımlardaki (Artış) Azalış (100) 5.940 Ticari Alacaklardaki Artış ile İlgili Düzeltmeler (29.178) (4.316) - İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklardaki (Artış) Azalış (16.057) 41.536 - İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklardaki (Artış) (13.121) (45.852) Faaliyetlerle İlgili Diğer Alacaklardaki (Artış) Azalış ile İlgili Düzeltmeler (279.204) 565.209 - İlişkili Taraflardan Faaliyetlerle İlgili Diğer Alacaklardaki (Artış) Azalış (278.458) 560.509 - İlişkili Olmayan Taraflardan Faaliyetlerle İlgili Diğer Alacaklardaki (Artış) Azalış (746) 4.700 Ticari Borçlardaki Artış ile İlgili Düzeltmeler 9.997 155.680 - İlişkili Taraflara Ticari Borçlardaki (Azalış) Artış (58.258) 115.557 - İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlardaki Artış 68.255 40.123 Faaliyetler ile İlgili Diğer Borçlardaki Artış ile İlgili Düzeltmeler 258 70 - İlişkili Olmayan Taraflara Faaliyetlerle İlgili Diğer Borçlardaki Artış 258 70 İşletme Sermayesinde Gerçekleşen Diğer (Azalış) Artış ile İlgili Düzeltmeler (70.407) 6.786 - Faaliyetlerle İlgili Diğer Varlıklardaki Artış (65.246) (5.937) - Faaliyetlerle İlgili Diğer Yükümlülüklerdeki Artış (5.161) 12.723 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 7
1 OCAK - 31 ARALIK 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOLARI Dipnot 1 Ocak - 1 Ocak - referansları 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Faaliyetlerden Elde Edilen Nakit Akışları (154.044) 1.170.458 Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar Kapsamında Yapılan Ödemeler 17 (1.482) (1.421) Vergi İadeleri (Ödemeleri) 19 (75) (1.153) YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIŞLARI (508.475) (652.510) Bağlı Ortaklıkların Kontrolünün Elde Edilmesine Yönelik Alışlara İlişkin Nakit Çıkışları (1.000) - Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların Satışından Kaynaklanan Nakit Girişleri 53.717 3.103 - Maddi Duran Varlıkların Satışından Kaynaklanan Nakit Girişleri 13 53.717 3.103 Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların Alımından Kaynaklanan Nakit Çıkışları (561.192) (655.613) - Maddi Duran Varlık Alımından Kaynaklanan Nakit Çıkışları 13 (554.747) (650.356) - Maddi Olmayan Duran Varlık Alımından Kaynaklanan Nakit Çıkışları 14 (6.445) (5.257) FİNANSMAN FAALİYETLERİNDEN NAKİT AKIŞLARI 590.421 (443.970) Pay ve Diğer Özkaynağa Dayalı Araçların İhracından Kaynaklanan Nakit Girişleri - 250.206 - Pay İhracından Kaynaklanan Nakit Girişleri - 250.206 Borçlanmadan Kaynaklanan Nakit Girişleri 1.589.311 3.508.814 - Kredilerden Nakit Girişleri 1.419.206 3.224.617 - İhraç Edilen Borçlanma Araçlarından Nakit Girişleri 160.000 179.500 - Faktoring İşlemlerinden Nakit Girişleri 10.105 4.697 - Diğer Finansal Borçlanmalardan Nakit Girişleri - 100.000 Borç Ödemelerine İlişkin Nakit Çıkışları (912.840) (3.202.769) - Kredi Geri Ödemelerine İlişkin Nakit Çıkışları (776.313) (2.873.403) - İhraç Edilmiş Borçlanma Araçları Geri Ödemelerinden Nakit Çıkışları (106.345) (249.879) - Faktoring İşlemlerinden Nakit Çıkışları (30.182) (79.015) - Diğer Finansal Borç Ödemelerinden Nakit Çıkışları - (472) İlişkili Taraflardan Alınan Diğer Borçlardaki Artış 295.197 - İlişkili Taraflardan Alınan Diğer Borçlardaki Azalış - (704.941) Ödenen Faiz (340.769) (266.387) Alınan Faiz 20.201 10.137 Diğer Nakit Girişleri (Çıkışları) (60.679) (39.030) YABANCI PARA ÇEVRİM FARKLARININ ETKİSİNDEN ÖNCE NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ NET ARTIŞ (AZALIŞ) (73.655) 71.404 NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ NET ARTIŞ (AZALIŞ) (73.655) 71.404 DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 4 153.958 82.554 DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 4 80.303 153.958 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 8
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU Zorlu Enerji Elektrik Üretim Anonim Şirketi ( Zorlu Enerji veya Şirket ), bağlı ortaklıkları ve iştiraklerinin (hep birlikte Grup olarak anılacaktır) ana faaliyet konusu, elektrik ve buhar üretimi ve satışı ile elektrik ticaretidir. Zorlu Enerji, 1993 yılında Zorlu Holding AŞ ( Zorlu Holding ) ve Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret AŞ ( Korteks ) tarafından kurulmuştur. Şirket, Türkiye de kayıtlı olup merkez adresi: Bursa Organize Sanayi Bölgesi, Pembe Caddesi, No:13 Bursa, Türkiye dir. Zorlu Enerji, Sermaye Piyasası Kurulu na ( SPK ) kayıtlıdır ve hisseleri 2000 yılından beri Borsa İstanbul da ( BİST ) işlem görmektedir. 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla, Şirket hisselerinin %32 si halka açıktır (31 Aralık 2015: %32). 1 Ocak - 31 Aralık 2016 hesap dönemine ait konsolide finansal tablolar Yönetim Kurulu tarafından 7 Mart 2017 tarihinde onaylanmıştır. Şirket in bağlı ortaklıkları ve iştirakleri aşağıdaki gibidir: Temel faaliyet Bağlı ortaklıklar konusu Ülke Rotor Elektrik Üretim AŞ ( Rotor ) Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim AŞ ( Zorlu Hidroelektrik ) Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik Üretimi AŞ ( Zorlu Jeotermal ) Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Enerji Pakistan Ltd. ( Zorlu Enerji Pakistan ) Elektrik üretimi Pakistan Zorlu Wind Pakistan (Private) Ltd. ( Zorlu Wind Pakistan ) Elektrik üretimi Pakistan Zorlu Solar Pakistan (Private) Ltd. ( Zorlu Solar Pakistan ) Elektrik üretimi Pakistan Zorlu Rüzgar Enerjisi Elektrik Üretimi AŞ ( Zorlu Rüzgar ) Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Doğal Elektrik Üretimi AŞ ( Zorlu Doğal ) Elektrik üretimi Türkiye Nemrut Jeotermal Elektrik Üretimi AŞ ( Nemrut ) Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Solar Enerji Tedarik ve Ticaret AŞ ( Zorlu Solar ) Elektrik üretimi Türkiye Zorlu Elektrik Enerjisi İthalat İhracat ve Toptan Ticaret AŞ ( Zorlu Elektrik ) Elektrik ticareti Türkiye Zorlu Osmangazi Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ ( Zorlu Osmangazi ) Elektrik dağıtımı Türkiye Temel faaliyet İştirakler konusu Ülke Solad Energy Ltd. Elektrik üretimi İsrail Dorad Energy Ltd. Elektrik üretimi İsrail Ezotech Electric Ltd. Elektrik ticareti İsrail 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla Grup bünyesinde istihdam edilen personel sayısı 129 dur (31 Aralık 2015: 147). 9
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ ( Zorlu Enerji ): Zorlu Enerji, 1993 yılında Zorlu Holding ve Korteks tarafından kurulmuştur. Şirket in ana faaliyet konusu, elektrik ve buhar üretimi ve satışı ve elektrik ticaretidir. Zorlu Enerji nin 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla Bursa, Kırklareli (Lüleburgaz) ve Yalova da faaliyette olan 3 doğal gaz santrali bulunmakta olup, santrallerin toplam elektrik ve buhar üretim kapasiteleri sırasıyla 231,9 MW ve 219,5 ton/saat tir. Şirketin 50,3 MW kurulu güce sahip Doğal Gaz Yakıtlı Ankara OSB Santrali nin üretim lisansı 30 Eylül 2014 tarihi itibarıyla, Kayseri İli, Melikgazi İlçesi'nde bulunan 163,2 MW kurulu güçteki Doğal Gaz Yakıtlı Kombine Çevrim Santrali nin (Kayseri Santrali) üretim lisansı ise 1 Ekim 2015 tarihi itibarıyla sona erdirilmiştir. 25 Ocak 2017 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Zorlu Enerji'nin Bursa Organize Sanayi Bölgesi'nde bulunan kombine çevrim doğal gaz santralinin üretim lisansı, santralin ekonomik ömrünü doldurması ve doğal gaz maliyetlerinde yaşanan artışlar sonucu tadil edilmiş olup, lisansa derç edilen kurulu güç 90 MWe'den 34,3 MWe'ye düşürülmüştür. Lüleburgaz santralinin mevcut 189,5 ton/saat olan buhar üretim kapasitesini artırmak için santralde 2x40 ton/saat buhar üretim kapasitesine sahip akışkan yataklı buhar kazanı tesisi kurulmaktadır. Projeye ilişkin inşaat ve mühendislik çalışmalarına Nisan 2016 da başlanmış olup, tesisin 2017 yılının ikinci çeyreğinde devreye alınması hedeflenmektedir. Zorlu Enerji ye Şubat 2015 te Yozgat İl Özel İdaresi tarafından Yozgat İli, Şefaatli İlçesi'nde 3 ayrı bölgede arama yapmak üzere 10 Şubat 2018 tarihine kadar geçerli olacak 3 adet "Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Arama Ruhsatı" verilmiştir. Zorlu Enerji, rüzgar enerjisine dayalı önlisans başvuruları kapsamında, beş bölgede yer alan altı projede toplamda 523,5 MW kapasite için 49 yıl süreyle üretim lisansı almak üzere 27 Nisan 2015 tarihinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu na ( EPDK ) önlisans başvurusunda bulunmuştur. Söz konusu önlisans başvuruları ile ilgili ihale sürecinin başlatılması beklenmektedir. Zorlu Enerji nin Kırklareli İli, Vize İlçesi nde kurmayı planladığı 1.200 MW'lık doğal gaz kombine çevrim santral yatırımı için EPDK ya yaptığı önlisans başvurusu kabul edilmiş olup, önlisans şartı olarak projeye ilişkin Çevresel Etki Değerlendirmesi ( ÇED ) sürecinin iki yıl içerisinde tamamlanması gerekmektedir. Zorlu Enerji, TEİAŞ'ın "Güneş Enerjisine Dayalı Elektrik Üretim Tesisi Kurmak Üzere Yapılan Önlisans Başvurularına İlişkin Yarışma Paket 3" kapsamında 46 MW bağlantı kapasitesine sahip Konya 1 Bölgesi için 30 Ocak 2015 tarihinde açtığı ihaleye katılmış olup, başvurduğu 18 MW kapasitenin tamamını alarak ihaleyi kazanmıştır. 5 Nisan 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, EPDK, kazanılan ihale kapsamında Zorlu Enerji ye Konya İli, Çumra İlçesinde kurmayı planladığı Alibeyhöyüğü Güneş Enerji Santrali Projesi için 30 ay süreli önlisans vermiştir. Zorlu Enerji, 21 Eylül 2016 tarihinde Denizli Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından düzenlenen jeotermal alanların kiraya verilmesi ihalesine katılmış ve ihaleyi KDV hariç yıllık 3.000.000 TL sabit kira bedeline ek olarak ihale şartnamesinin 26/G maddesinde tanımlanan yıllık saha işletme cirosunun %19'u kadar yıllık saha kira bedeli ödemeyi kabul ve taahhüt ederek kazanmıştır. İhale kapsamında, Denizli İli, Sarayköy İlçesi, Tekke mahallesi mevkii 32 ( J-559/C ) işletme ruhsat numaralı 3470 hektar büyüklüğündeki Sarayköy jeotermal sahası, jeotermal kaynağa dayalı elektrik enerjisi üretilmek üzere 2 Haziran 2041 tarihine kadar kiralanacaktır. Saha İşletme Cirosu, satışı yapılan KDV hariç net elektrik enerjisi bedeli ile jeotermal akışkanın 3. şahıslara satış veya kiralanması yoluyla elde edilen KDV hariç net gelirlerin toplamıdır. 10
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Rotor Elektrik Üretim AŞ ( Rotor ): Rotor, rüzgar enerjisi santralleri kurmak amacıyla 2007 yılında Zorlu Enerji bünyesinde kurulmuştur. Rotor, Osmaniye ilinde 135 MW kapasiteli bir rüzgar santrali kurmak üzere 19 Aralık 2003 tarihinde EPDK dan 30 yıl süreli üretim lisansı almıştır. 2008 yılının Temmuz ayında inşaatına başlanmış olan Gökçedağ Rüzgar Enerji Santrali ( Rotor RES ), 15 Ekim 2010 tarihinden itibaren tam kapasiteyle üretime geçmiş olup, faaliyetlerine devam etmektedir. 2016 yılında Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması na ( YEKDEM ) dahil olan Gökçedağ Rüzgar Santralinin 2017 takvim yılında da YEKDEM den faydalanabilmesi için EPDK ya yapılan başvuru Kasım 2016 da kabul edilmiştir. Bu kapsamda santral 2017 yılında da ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında, rüzgar enerjisine dayalı üretim tesislerine verilen kaynak bazında destek fiyatı olan 7,3 ABD Doları cent/kwh ten satmaktadır. Zorlu Doğal Elektrik Üretimi AŞ ( Zorlu Doğal ): Zorlu Doğal, enerji, buhar ve ısı ihtiyacını karşılamak üzere proje geliştirmek, hidroelektrik ve jeotermal santraller başta olmak üzere her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri için fizibilite çalışmaları yaparak bu tesisleri kurmak ve üretilen enerjiyi satmak amacıyla 2008 yılında kurulmuştur. Şirket, 5 Mart 2008 tarihinde gerçekleştirilen Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ ( ADÜAŞ ) özelleştirme ihalesi sonucunda ADÜAŞ bünyesindeki 7 hidroelektrik, 1 jeotermal ve 1 motorin santralini devralarak 1 Eylül 2008 tarihinden itibaren bu santralleri işletmeye başlamıştır. Zorlu Doğal ın ekonomik gerekçelerle 15 MW'lık Van Engil Motorin Santralinin üretim lisansının sonlandırılması için EPDK'ya yaptığı başvuru 5 Mart 2014 tarihinde Kurul tarafından onaylanmıştır. Akabinde 10 Kasım 2015 tarihinde pazarlık usulü yapılan satış görüşmeleri neticesinde söz konusu santralin arazisi ile birlikte satışı gerçekleştirilmiştir. Zorlu Doğal, Tokat, Eskişehir, Kars, Rize, Erzurum, Erzincan ve Tunceli de bulunan hidroelektrik santralleri ile Denizli de faaliyet gösteren Türkiye nin ilk jeotermal enerji santralinin ve Türkiye nin jeotermal enerji potansiyeli en yüksek sahasının 30 yıllık işletme hakkına sahiptir. Zorlu Doğal tarafından Denizli'nin Sarayköy mevkiinde kurulan 80 MW kurulu güce sahip Kızıldere II Jeotermal Enerji Santralinin ( Kızıldere II JES ) 60 MW'lık ilk fazı 31 Ağustos 2013 tarihi itibarıyla ticari elektrik satışına başlamış, 20 MW lık ikinci ve son fazı ise 31 Ekim 2013 tarihinde devreye alınmış ve santral bu tarih itibarıyla tam kapasite çalışmaya başlamıştır. Kızıldere II JES in tam kapasite devreye girmesiyle birlikte Zorlu Doğal ın 7 hidroelektrik ve 2 jeotermal santralindeki toplam kurulu gücü 207,6 MW a ulaşmıştır. Kızıldere II JES YEKDEM den yararlanmakta olup santral, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında satmıştır. Santralin 2017 takvim yılında da YEKDEM den faydalanabilmesi için EPDK ya yapılan başvuru Kasım 2016 da kabul edilmiştir. Bu kapsamda santral 2017 yılında da ürettiği tüm elektriği jeotermal enerjisine dayalı üretim tesislerine verilen 10,5 ABD Doları cent/kwh lik destek fiyatına ilave olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 0,7 ABD Doları cent/kwh lik ek katkı payından da faydalanarak toplamda 11,2 ABD Doları cent/kwh ten satmaktadır. 11
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Zorlu Doğal, Denizli ve Aydın il sınırlarında yer alan Karataş mevkiinde geliştirmekte olduğu Kızıldere III JES projesi için EPDK dan 2037 yıl sonuna kadar geçerli olacak üretim lisansı almıştır. Kızıldere III JES projesi, aynı sahada geliştirilmesi planlanan Kızıldere VI JES projesi ile birleştirilmiş olup, toplamda 165 MW kurulu güce sahip olacak iki üniteden oluşacaktır. Projenin toplam kurulu gücü değişmeyecek şekilde, Ünite I ve Ünite II nin kurulu güçlerinin 95,2 ve 69,8 MW dan 99,5 MW ve 65,5 MW a tadil edilmesi için Zorlu Doğal ın EPDK ya yapmış olduğu başvuru kabul edilmiştir. İlk ünitenin 2017 yıl sonunda, 2. ünitenin ise 2018 yılı içinde devreye alınması planlanmaktadır. Kızıldere VI JES projesinin Kızıldere III JES projesi altında yürütülmesine karar verilmesi nedeniyle Kızıldere VI JES projesi için daha önce EPDK ya yapılan 60 MW lık önlisans başvurusu geri çekilmiştir. Zorlu Doğal ayrıca, Aydın ili, Buharkent ilçesi Karataş mevkiinde kurmayı planladığı 24,9 MW kurulu güce sahip olacak Kızıldere IV Jeotermal Enerji Santrali projesi için 22 Haziran 2015 tarihinde EPDK'dan önlisans almıştır. 10 Kasım 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, projenin önlisansında yer alan kurulu gücün 24,9 MW tan 60 MW a tadil edilmesi için EPDK ya başvuru yapılmıştır. 21 Nisan 2015 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Zorlu Doğal'ın sahip olduğu Tercan Barajı ve Hidroelektrik Santralinin ( HES ) mevcut üretim lisansında yer alan 15 MW lık kurulu gücün, ilave 4. ünite ile birlikte 17,04 MWm/16,90 MWe olarak tadil edilmesi konusunda EPDK'ya yapılan başvuru, Kurul tarafından uygun bulunmuştur. Kurulu gücün artırılmasına yönelik inşaat çalışmalarına henüz başlanmamış olup mühendislik çalışmaları devam etmektedir. Zorlu Doğal ın Rize nin İkizdere ilçesindeki 18,6 MW kurulu güce sahip İkizdere Regülatörü ve Hidroelektrik Enerji Santralinin kurulu gücünün yapılacak rehabilitasyon çalışmaları doğrultusunda 24,94 MW a yükseltilmesi için Temmuz 2016 da başlatılan elektromekanik, hidromekanik ve saha inşaat çalışmaları devam etmektedir. İkizdere Regülatörü ve HES in elektrik üretimi, rehabilitasyon çalışmaları süresince durdurulmuş olup santralin Temmuz 2017 de yeniden devreye alınması planlanmaktadır. Tünelde yapılan detaylı mühendislik çalışmaları sonucunda, İkizdere Regülatörü ve HES in lisansında yer alan kurulu gücün 27,10 MWm/26,05 MWe dan 25,78 MWm/24,94 MWe a tadil edilmesi için EPDK ya başvuru yapılmıştır. Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim AŞ ( Zorlu Hidroelektrik ): Zorlu Hidroelektrik, hidroelektrik santralleri ve her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmak üzere 2007 yılında kurulmuştur. EPDK'nın 7 Haziran 2012 tarih ve 3870/3 sayılı kararı ile Zorlu Enerji nin Denizli ilinde kurmayı planladığı 127,8 MWm/124 MWe kapasiteli Sami Soydam Sandalcık Barajı ve HES projesine ilişkin üretim lisansı, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca, 7 Haziran 2012 tarihinden itibaren Zorlu Hidroelektrik'e devredilmiştir. 25 Ocak 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Sami Soydam Sandalcık Barajı ve HES projesine ilişkin üretim lisansı tadil edilerek lisansa derç edilen kurulu güç 127,8 MWm/124 MWe'den 130,801 MWm/125,866 MWe'ye yükseltilmiştir. 12
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Zorlu Jeotermal Elektrik Üretimi AŞ ( Zorlu Jeotermal ): Zorlu Jeotermal 30 Haziran 2008 tarihinde kurulmuş olup faaliyet konusu her türlü enerji, buhar ve ısı ihtiyacını karşılamak üzere proje geliştirmek, fizibilite hazırlayarak her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmaktır. Zorlu Jeotermal, 30 Temmuz 2009 tarihinde Zorlu Petrogas Petrol, Gaz ve Petrokimya Ürünleri İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ nin sahibi olduğu Alaşehir jeotermal ruhsatını devralmıştır. Zorlu Jeotermal tarafından Manisa'nın Alaşehir ilçesinde kurulan ve Eylül 2015 ve Ocak 2016 olmak üzere iki fazda devreye alınan 45 MW kurulu güce sahip Alaşehir I Jeotermal Enerji Santrali tam kapasite çalışmaktadır. Alaşehir I JES YEKDEM den yararlanmakta olup santral, 2016 yılında ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında satmıştır. Alaşehir I JES in 2017 takvim yılında da YEKDEM den faydalanabilmesi için EPDK ya yapılan başvuru Kasım 2016 da kabul edilmiştir. Bu kapsamda santral 2017 yılında da ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında jeotermal enerjisine dayalı üretim tesislerine verilen 10,5 ABD Doları cent/kwh lik destek fiyatına ek olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 0,7 ABD Doları cent/kwh lik katkı payından da faydalanarak toplamda 11,2 ABD Doları cent/kwh fiyatından satmaktadır. Ayrıca yine aynı sahada gerçekleştirilmesi ve 24,9 MW kurulu güce sahip olması planlanan Alaşehir II Jeotermal Enerji Santrali projesi için 8 Eylül 2014 tarihinde EPDK'dan önlisans alınmıştır. Proje için 19 Haziran 2015 tarihinde ÇED gerekli değildir belgesi alınmış ve 2015 yılı içinde arama ve kuyu açma çalışmalarına başlanmıştır. Alaşehir III Jeotermal Enerji Santrali projesi içinse 10 Aralık 2014 tarihinde EPDK dan 30 MW lık kurulu güç için önlisans alınmış olup, 4 Kasım 2015 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, önlisansta yer alan kurulu gücün, yapılan kaynak aramaları ve değerlendirmeleri neticesinde 50 MW olarak tadil edilmesi için EPDK'ya başvuruda bulunulmuştur. 4 Nisan 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, başvuru kabul edilmiş olup, Kurul, Zorlu Jeotermal'e Alaşehir III JES projesi için karar tarihinde yürürlüğe giren ve 30 ay süreyle geçerli olacak önlisans verilmesine karar vermiştir. Zorlu Jeotermal, 27 Ekim 2016 tarihinde Kütahya İl Özel İdaresi tarafından düzenlenen jeotermal kaynak arama sahasına ait arama hakkının verilerek ruhsatlandırılması ihalesine katılmış ve ihaleyi 450.000 TL artı KDV bedel ödemeyi kabul ve taahhüt ederek kazanmıştır. Zorlu Jeotermal, ihale kapsamında Kütahya İli, Simav İlçesi, Yeniköy mevkiinde yer alan 4950 hektar büyüklüğündeki Yeniköy jeotermal sahasında jeotermal kaynak araması yapmaya hak kazanmıştır. Zorlu Rüzgar Enerjisi Elektrik Üretimi AŞ ( Zorlu Rüzgar ): Zorlu Rüzgar, rüzgar enerjisi santralleri ve her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesislerini kurmak ve bu tesislerde üretilen elektrik enerjisinin satışını yapmak üzere 2009 yılında kurulmuştur. 13
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Rotor, Osmaniye ilinin iki ayrı bölgesinde 50 MW ve 60 MW kurulu güce sahip olacak rüzgar enerjisine dayalı elektrik üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde 5 Ağustos 2008 tarihinden itibaren 25 yıl süre ile elektrik üretmek için sahibi olduğu üretim lisanslarını 16 Kasım 2009 tarih ve 2009/9 sayılı Yönetim Kurulu kararı ile Zorlu Rüzgar a devretmiştir. Zorlu Rüzgar tarafından Osmaniye'de inşa edilen ve toplamda 80,3 MW kurulu güce sahip Sarıtepe (57 MW) ve Demirciler (23,3 MW) Rüzgar Enerji Santralleri Haziran 2016 dan itibaren kısmen devreye alınmaya başlanmış ve 27 Ağustos 2016 tarihi itibarıyla tam kapasitede üretime başlamıştır. Sarıtepe ve Demirciler RES in 2017 takvim yılında YEKDEM den faydalanabilmesi için EPDK ya yapılan başvuru Kasım 2016 da kabul edilmiştir. Bu kapsamda santraller 2017 yılında ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında 7,3 ABD Doları cent/kwh lik destek fiyatına ek olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 1,28 ABD Doları cent/kwh lik katkı payından da faydalanarak toplamda 8,58 ABD Doları cent/kwh fiyatından satmaktadır. Zorlu Enerji Pakistan Ltd. ( Zorlu Enerji Pakistan ): Zorlu Enerji Pakistan 13 Eylül 2007 tarihinde, rüzgar enerjisine dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmak üzere kurulmuştur. Zorlu Enerji Pakistan ın Jhimpir bölgesinde inşa ettiği 56,4 MW kurulu güce sahip rüzgar enerji santrali 26 Temmuz 2013 tarihi itibarıyla Pakistan Ulusal İletim ve Dağıtım Şirketi'ne ( NTDC ) ticari elektrik satışına başlamıştır. Nemrut Jeotermal Elektrik Üretimi AŞ (Nemrut): Nemrut, Bitlis ve çevresindeki jeotermal kaynakların enerji üretiminde değerlendirilmesi amacıyla Zorlu Enerji nin %75 ve Rarik-Turkison Enerji İnşaat Maden Proje Ltd. Şti'nin %25 oranında kurucu ortaklığında kurulmuş ve 2 Ağustos 2013 tarihinde İstanbul Ticaret Sicili'ne 878732 sicil numarası ile kayıt ve tescil edilmiştir. Bitlis İl Özel İdaresi tarafından, Nemrut'a 23 Eylül 2013 tarihinde yürürlüğe girmek ve Bitlis ili, Tatvan ilçesinde geçerli olmak üzere, 30 yıl süreli Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular İşletme Ruhsatı ve 3 Haziran 2014 tarihine kadar geçerli Jeotermal ve Doğal Kaynaklar Arama Ruhsatı verilmiştir. Arama ruhsatının süre uzatımı için Bitlis İl Özel İdaresi ne başvurulmuş olup, süreç henüz neticelenmemiştir. Zorlu Solar Enerji Tedarik ve Ticaret AŞ ( Zorlu Solar ): Zorlu Solar, yurt içinde ve yurt dışında güneş enerjisinden elektrik üretmek, solar fotovoltaik (PV) panelleri kiralamak, satmak, satın almak, ihraç etmek, bunları çatılara yerleştirmek ve buna ilişkin her türlü kurulum hizmeti ve danışmanlık hizmeti vermek ve yurt içinde elektrik enerjisi ve/veya kapasite toptan alım ve satım faaliyetlerinde bulunmak amacıyla kurulmuştur. Şirketin kuruluşuna ilişkin tescil işlemleri 28 Mart 2016 tarihi itibarıyla tamamlanmıştır. Zorlu Elektrik Enerjisi İthalat İhracat ve Toptan Ticaret AŞ ( Zorlu Elektrik ): Zorlu Elektrik elektrik enerjisinin yurt içinden ve serbest bölgelerden satın alınarak, yurt içinde toptan veya doğrudan satışı ya da yurt dışı ülkelere ihraç edilmesi amacıyla 2000 yılında kurulmuştur. Toptan elektrik ticareti faaliyetlerinin Zorlu Enerji bünyesinde konsolide edilmek suretiyle faaliyet bütünlüğünün sağlanması ve şeffaflığın artırılması amacıyla, Zorlu Elektrik'in paylarının tamamı Zorlu Enerji tarafından satın alınmış olup, satın almaya ilişkin tescil işlemleri 7 Mart 2016 tarihi itibarıyla tamamlanmıştır. 14
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Zorlu Elektrik in temel faaliyetleri: - Serbest tüketici kapsamındaki kişi ve kurumlara perakende elektrik satışı, - EPİAŞ tarafından işletilen Organize Toptan Elektrik Piyasaları nda elektrik alım-satımı, - Tezgahüstü ( OTC ) ve Vadeli İşlem Piyasaları nda ( VIOP ) toptan elektrik ticareti, - Elektrik ihracat ve ithalatı ve - Dengeden sorumlu grup yönetiminden oluşmaktadır. Zorlu Wind Pakistan (Private) Ltd. ( Zorlu Wind Pakistan ): 5 Ocak 2015 tarihli özel durum açıklamasına istinaden Zorlu Enerji'nin %99,7 ortaklığında toplam 464 TL karşılığı 10.000 PKR sermayeye sahip ve ana faaliyet konusu rüzgar enerjisinden elektrik üretimi olan "Zorlu Wind Pakistan (Private) Limited" unvanlı bir şirket kurulmuş olup, söz konusu şirketin kayıt ve tescil işlemleri tamamlanmıştır. Zorlu Solar Pakistan (Private) Ltd. ( Zorlu Solar Pakistan ): 25 Kasım 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Zorlu Enerji'nin %99,7 ortaklığında 10.000 PKR sermayeye sahip ve ana faaliyet konusu elektrik üretimi olan "Zorlu Solar Pakistan (Private) Limited" unvanlı bir şirket kurulmuş olup, söz konusu şirketin Pakistan'da kayıt ve tescil işlemleri tamamlanmıştır. 7 Aralık 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Zorlu Solar Pakistan'ın Pakistan'ın Punjab eyaletinde geliştirmeyi planladığı 100 MW'lık güneş enerji santrali projesi için yaptığı önlisans başvurusu Punjab Power Development Board tarafından kabul edilmiştir. Bu, Pakistan Hükümeti tarafından 3 yıl sonra kabul edilen ilk yenilenebilir enerji önlisans başvurusu olma özelliği taşımaktadır. Zorlu Osmangazi Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ ( Zorlu Osmangazi ): 15 Kasım 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Zorlu Enerji nin %100 ortaklığında 50.000 TL sermaye sahip ve ana faaliyet konusu elektrik enerjisinin dağıtımı olan Zorlu Osmangazi Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ unvanlı bir şirket kurulmuş olup, söz konusu şirketin kayıt ve tescil işlemleri tamamlanmıştır. Zorlu Osmangazi, Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ ( OEDAŞ ) ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış AŞ'nin ( OEPSAŞ ) paylarının tamamını 360.000.000 ABD Doları bedelle 2 Şubat 2017 tarihi itibarıyla satın almıştır. OEDAŞ, Eskişehir, Afyon, Bilecik, Kütahya ve Uşak il sınırları dahilinde elektrik enerjisinin dağıtım faaliyetini yürütmektedir. OEPSAŞ ise ilgili dağıtım bölgesindeki görevli tedarik şirketidir. Dorad Energy Ltd. ( Dorad ): Zorlu Enerji, İsrail'in Ashkelon kentinde 840 MW kapasiteli kombine çevrim doğal gaz santrali yatırımını gerçekleştirmek üzere 2003 yılında Dorad a %25 oranında ortak olmuştur. Dorad ın Ashkelon, İsrail'de inşa ettiği 840 MW lık Dorad kombine çevrim doğal gaz santrali 19 Mayıs 2014 tarihi itibarıyla ticari faaliyete geçmiştir. 15
DİPNOT 1 - ŞİRKET İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Ezotech Electric Ltd. ( Ezotech ): Zorlu Enerji nin %42,15 oranında ortağı olduğu Ezotech, İsrail de Ashdod Energy Ltd. ( Ashdod ) ve Ramat Negev Energy Ltd. ( Ramat ) şirketlerinin %100 ünü elinde bulundurmak ve iştiraklerin faaliyet planına göre elektrik ticaretinde bulunmak amacıyla kurulmuştur. Ezotech in diğer ortağı, %57,85 hisse oranıyla İsrail de enerji santrali projeleri geliştiren ve yatırımı yapan Edeltech Ltd. Şirketi dir. Ezotech tarafından yürütülen iki doğal gaz kojenerasyon santrali projesinden Ashdod santrali 20 Aralık 2015 tarihinde, Ramat Regev santrali ise 31 Aralık 2015 tarihinde devreye alınmıştır. Santrallerin devreye alınmasıyla piyasa düzenleyicisi "Israel Electric Corporation" tarafından yapılan performans testlerinde daha yüksek üretim değerlerine ulaşılması neticesinde 2016 yılında santrallerin üretim lisansları tadil edilerek Ashdod santralinin kurulu gücü 55 MW'tan 64,54 MW'a, Ramat Negev santralinin kurulu gücü ise 120 MW'tan 126,4 MW'a yükseltilmiştir. Solad Energy Ltd. ( Solad ): Zorlu Enerji nin %42,15 oranında ortak olduğu Solad Energy Ltd., İsrail de Ashdod ve Ashkelon da faaliyet gösteren soya yağı üretim tesisleri ile yakın çevresinde faaliyet gösteren sanayi tesislerine enerji sağlamak amacıyla 2006 yılında yaklaşık 77 MW elektrik ve 70 ton/saat buhar kapasitesine sahip olacak ve doğal gaz ile çalışacak kojenerasyon santral yatırımını gerçekleştirmek üzere kurulmuştur. DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 2.1 Uygulanan Finansal Raporlama Standartları İlişikteki konsolide finansal tablolar Sermaye Piyasası Kurulu nun ( SPK ) 13 Haziran 2013 tarih ve 28676 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan II 14.1 No lu Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği hükümlerine uygun olarak hazırlanmış olup Tebliğ in 5. maddesine istinaden Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu ( KGK ) tarafından yürürlüğe konulmuş olan Türkiye Muhasebe Standartları/ Türkiye Finansal Raporlama Standartları ( TMS/ TFRS ) esas alınmıştır. TMS ler, Türkiye Muhasebe Standartları, Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile bunlara ilişkin ek ve yorumları içermektedir. Şirket ve Türkiye de kayıtlı olan bağlı ortaklıkları, muhasebe kayıtlarının tutulmasında ve kanuni finansal tablolarının hazırlanmasında, Türk Ticaret Kanunu ( TTK ), vergi mevzuatı ve Türkiye Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan Tekdüzen Hesap Planını esas almaktadır. Konsolide finansal tablolar, makul değerleri ile gösterilen maddi duran varlık grubundan arsalar, yer altı ve yer üstü düzenleri, binalar, makine ve teçhizat ile yine, gerçeğe uygun değerleri ile gösterilen finansal varlık ve yükümlülüklerin dışında, tarihi maliyet esası baz alınarak Türk Lirası olarak hazırlanmıştır. Grup un yurtdışında kayıtlı olan ve konsolide edilen bağlı ortaklıkları ise finansal tablolarını bulundukları ülkelerin standart, kanun ve düzenlemelerine göre hazırlamakta olup finansal tabloları TMS/TFRS ye uygun olarak gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak yeniden düzenlenmiştir. Konsolide finansal tablolar, tarihi maliyet esasına göre hazırlanmış kanuni kayıtlara TMS/TFRS uyarınca doğru sunumun yapılması amacıyla gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. 16
DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.2 Konsolidasyon Esasları a) Konsolide finansal tablolar, aşağıda (b) den (c) ye kadar olan paragraflarda yer alan hususlar kapsamında, ana şirket olan Zorlu Enerji ile bağlı ortaklıklarının hesaplarını içermektedir. Konsolidasyon kapsamı içinde yer alan şirketlerin finansal tabloları, konsolide finansal tabloların tarihi itibarıyla ve yeknesak muhasebe ilke ve uygulamaları gözetilerek gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yapılarak TMS / TFRS ye uygun olarak hazırlanmıştır. Bağlı ortaklıkların faaliyet sonuçları, satın alma veya elden çıkarma işlemlerine uygun olarak söz konusu işlemlerin geçerlilik tarihlerinde dahil edilmiş veya hariç bırakılmışlardır. b) Bağlı ortaklıklar, Zorlu Enerji nin doğrudan ve / veya dolaylı olarak kendisine ait olan hisseler neticesinde şirketlerdeki hisselerle ilgili oy kullanma hakkının %50 den fazlasını kullanma yetkisi kanalıyla mali ve işletme politikalarını Zorlu Enerji nin menfaatleri doğrultusunda kontrol etme yetkisi ve gücüne sahip olduğu şirketleri ifade eder. Aşağıda yer alan tabloda 31 Aralık 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihleri itibarıyla bağlı ortaklıklar ve bağlı ortaklıklardaki ortaklık oranları gösterilmektedir. Etkinlik oranları, ortaklık oranları ile aynıdır ve bağlı ortaklıklara ait finansal tablolar, tam konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmektedir. Zorlu Enerji ve bağlı ortaklıklarının doğrudan veya dolaylı olarak sahip olduğu sermaye payı (%) Bağlı ortaklık 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Rotor 100,00 100,00 Zorlu Hidroelektrik 100,00 100,00 Zorlu Jeotermal 100,00 100,00 Zorlu Enerji Pakistan 100,00 100,00 Zorlu Wind Pakistan 99,70 99,70 Zorlu Rüzgar 100,00 100,00 Zorlu Doğal 100,00 100,00 Nemrut 75,00 75,00 Zorlu Solar (*) 100,00 - Zorlu Elektrik (**) 100,00 - Zorlu Solar Pakistan (*) 99,70 - Zorlu Osmangazi (*) 100,00 - (*) Dipnot 1 (**) Dipnot 1, 2.6 Bağlı ortaklıklar, faaliyetleri üzerindeki kontrolün Grup a transfer olduğu tarihten itibaren konsolidasyon kapsamına alınır ve kontrolün ortadan kalktığı tarihte de konsolidasyon kapsamından çıkartılır. Gerekli görüldüğünde, bağlı ortaklıklar için uygulanan muhasebe politikaları Grup tarafından uygulanan muhasebe politikaları ile tutarlılığın sağlanması amacıyla değiştirilir. Şirket in bağlı ortaklıkları üzerinde sahip olduğu payların kayıtlı değeri, ilgili özkaynaklardan mahsup edilmektedir. Şirket ile bağlı ortaklıkları arasındaki işlemler ve bakiyeler konsolidasyon kapsamında karşılıklı olarak silinmiştir. Şirket in ve bağlı ortaklıklarının, bağlı ortaklıklarda sahip olduğu hisselere ait temettüler, sırasıyla, ilgili dönem gelirinden ve özkaynaklardan çıkarılmıştır. 17
DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.2. Konsolidasyon Esasları (Devamı) c) Grup un, önemli etkilere sahip olduğu ancak kontrolünün olmadığı iştirakleri üzerindeki oy hakları, genellikle %20 ile %50 aralığında olmaktadır. İştiraklerdeki yatırımlar, özkaynak yöntemiyle muhasebeleştirilmektedir. Aşağıda yer alan tabloda 31 Aralık 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihleri itibarıyla iştirakler ve iştiraklerdeki etkin ortaklık oranları gösterilmektedir. İştirakler 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Solad Energy Ltd. %42,15 %42,15 Dorad Energy Ltd. %25,00 %25,00 Ezotech Electric Ltd. %42,15 %42,15 d) Bağlı ortaklıkların net varlıkları ve faaliyet sonuçlarında ana ortaklık dışı paya sahip hissedarların payları, konsolide bilanço ve kapsamlı gelir tablosunda kontrol dışı paylar olarak gösterilmektedir. 2.3 Türkiye Finansal Raporlama Standartları ndaki değişiklikler a. 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla yürürlükte olan yeni standartlar ile mevcut önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar: TFRS 14, Düzenlemeye dayalı erteleme hesapları ; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklik, ilk defa TFRS uygulayacak şirketlerin, düzenlemeye dayalı erteleme hesap bakiyelerini önceki genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre finansal tablolarına yansıtmaya devam etmesine izin vermektedir. Ancak daha önce TFRS uygulamış ve ilgili tutarı muhasebeleştirmeyecek diğer şirketlerle karşılaştırılabilirliği sağlamak adına, tarife düzenlemesinin etkisinin diğer kalemlerden ayrı olarak sunulması istenmektedir. 2014 Dönemi yıllık iyileştirmeler; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. İyileştirmeler 4 standartta değişiklik getirmiştir: - TFRS 5, Satış amaçlı elde tutulan duran varlıklar ve durdurulan faaliyetler, satış yöntemlerine ilişkin değişiklik - TFRS 7, Finansal araçlar: Açıklamalar, TFRS 1 e bağlı olarak yapılan, hizmet sözleşmelerine ilişkin değişiklik - TMS 19, Çalışanlara sağlanan faydalar iskonto oranlarına ilişkin değişiklik - TMS 34, Ara dönem finansal raporlama bilgilerin açıklanmasına ilişkin değişiklik. TFRS 11, Müşterek anlaşmalar daki değişiklik; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Müşterek faaliyetlerde pay edinimi ile ilgilidir. Standarttaki değişiklik ile işletme tanımına giren bir müşterek faaliyette pay satın ediniminde bu payın nasıl muhasebeleşeceği konusunda açıklık getirilmiştir. 18