Tıbbi Onkoloji Gözüyle Tedavi Planlamaları UKK-23 Nisan 2013 Dr. Pınar Saip Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Başkanı İ.Ü. Onkoloji Enstitüsü Tıbbi Onkoloji BD
Kanser Hastası Tanı ve Tedavisi Multidisipliner bir ekip tarafından tedavi edilmeli ve yönlendirilmelidir. tıbbi onkolog radyasyon onkoloğu ilgili cerrahi onkolog psikososyal onkolog ilgili diğer dahili branşlar radyolog patolog nükleer tıp plastik cerrah
Kanserin Sistemik Onkolojik Tedavisi küratif küratif olmayan adjuvan neoadjuvan primer ömrü uzatma semptom giderme
Sistemik onkolojik tedavi yapılmayan hastalar Palyatif destek Terminal bakım Semptomatik Psiko-sosyal Hospisde bakım Evde bakım
Kanser hastasının ve yakınlarının ihtiyacı Doğru Tedavi Psikolojik destek Güven İlgi-zaman ayırma Eğitim (Beslenme- Yanetki- Semptom yönetimi) Süreklilik Kolay ulaşım 1 hastaya en az 20 dakika Günde en fazla 20-30 hasta Doğru tedavi yaklaşımı Hasta beklentisi Politik Beklenti
Tıbbi Onkoloji Tedavi Planlaması I-TEDAVİ ÖNCESİ Küratif- Palyatif Kararı (cerrahi- patoloji- radyoloji değerlendirmeleri) Tedavinin multidisipliner yapılıp yapılmayacağı kararı Performans, komorbidite değerlendirmeleri Tedavi planlama- Hasta eğitimi II-TEDAVİ SIRASI Yan etki değerlendirme ve yanetkilerin tedavisi, doz ayarlama Tedavi alan hastaların destek tedavisi (beslenme, semptom kontrolü, psiko-sosyal) Cevap değerlendirme-tedavi değişim kararı Tedaviyi kesme kararı III- TEDAVİ SONRASI İyileşen hastaların takibi (geç yan etkiler, yinelemeler, korunma) Onkolojik tedavisi kesilen hastaların palyatif tedavisi-bakımı Terminal bakım Evde bakım
Tıbbi Onkolog la birlikte çalışması gereken ekip Eğitim hemşiresi (Tıbbi Onkolog olan merkezlerde) Kemoterapi hemşiresi (6 ay içinde kemoterapi konusunda serfikasyon eğitimine tabi tutulur, ya da bu eğitimi alabileceği bir merkeze uygulamalı eğitim için en az 1 ay gönderilir) Psikiyatrist-psikolog Sosyal hizmet uzmanı Tıbbi sekreter Klinik eczacı Tıbbi onkolog ile koordineli çalışması gereken ekip İç Hastalıkları Uzmanları Aile Hekimleri
Türkiye Onkoloji Hizmetleri Yeniden Yapılanma Programı 2010-2023 Onkoloji hizmeti veren Kanser Tedavi Merkezlerinin gruplandırılması: 1-Kapsamlı Onkoloji merkezleri (KOM) en az 3 tıbbi onkolog, yandal eğitimi bu merkezlerde verilmeli eğitim verecekse en az 3 eğitimci kadrosu 2-Onkoloji Tanı Ve Tedavi Merkezleri (OTTM)-en az 2 tıbbi onkolog 3-Onkoloji Hizmet Birimleri (OHB): 1-2 ile entegre şekilde çalışan iç hastalıkları uzmanları aracılığı ile küratif olmayan ve planlaması yapılan hastaların kısa süreli tedavileri (1-2 kür) 4-Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) Devlet ve özel
TEDAVİ ÖNCESİ- Tedavi kararları; Multi disipliner çalışan kapsamlı onkoloji merkezlerinde verilmeli veya mutlaka konsülte edilmeli, Küratif ve küratif olmayan tedavilerin ayırımı Tedavi planlaması
TEDAVİ SIRASI Multi disipliner tedavi gerektiren hastalar, ve küratif amaçlı yapılan tedaviler kapsamlı onkoloji merkezlerinde yapılmalıdır. Bu merkezlerde en az üç tıbbi onkolog bulunmalıdır. Tıbbi onkoloji eğitimi bu merkezlerde verilmelidir. Yeterli sayıda eğitimci olmayan merkezler bu sayıya ulaşıncaya kadar, yan dal asistanları sürelerini kapsamlı onkoloji merkezi bünyesindeki tıbbi onkoloji eğitim kliniğinde tamamlamalı. Küratif veya küratif amaçlı olmayan tedaviler onkoloji tanı ve tedavi merkezlerinde yapılabilir. Küratif amaçlı olmayan tedaviler ve tedavilere bağlı sorunlarla ilgili destek tedaviler ulaşım sorunu varlığında onkoloji tedavi merkezlerinde 1-2 kür olarak kapsamlı onkoloji merkezleri veya onkoloji tanı ve tedavi merkezlerinin denetiminde iç hastalıkları uzmanları tarafından yapılabilir, bu merkezlerde eğitimli kemoterapi hemşireleri bulunmalıdır.
TEDAVİ SIRASI Tedavi alan hastaların destek tedavisi ve semptom kontrolü- kapsamlı veya onkoloji tanı ve tedavi merkezlerindeki tıbbi onkologların denetiminde Onkoloji Hizmet Birimlerinde onkoloji konusunda eğitimli iç hastalıkları uzmanları aracılığı ile yapılabilir. Cevap değerlendirme- tedavi değişim- tedavi kesme kararları kapsamlı veya onkoloji tanı ve tedavi merkezlerinde alınmalı, tedavileri kısa süreli olarak bu merkezlerin kontrolünde onkoloji hizmet birimlerinde iç hastalıkları uzmanlarınca yapılabilir.
TEDAVİ SONRASI İyileşen fakat ulaşım güçlüğü olan hastaları onkoloji hizmet birimleri hastaların bağlı oldukları kapsamlı onkoloji merkezleri veya onkoloji tanı ve tedavi merkezlerinin denetiminde takip edebilir. Onkolojik tedavisinin kesilmesine karar verilen metastatik hastalar palyatif tedavi konusunda eğitimli iç hastalıkları ve aile hekimlerince onkoloji hizmet birimlerinde takip edilebilir. Terminal ve evde bakım tıbbi onkolog koordinatörlüğünde iç hastalıkları ve aile hekimlerince yapılmalıdır.
Kanser tedavisi ile uğraşan ekibin örgütlenmesi ve entegrasyonu nasıl olacak? Hepsi kapsamlı onkoloji merkezlerine entegre edilmeli
Entegre Kanser Merkezleri Merkezi Kapsamlı Kanser Merkezleri Onkoloji tanı ve tedavi Merkezleri Onkoloji tanı ve tedavi Merkezleri Onkoloji tanı ve tedavi Merkezleri Onkoloji hizmet birimleri Onkoloji hizmet birimleri Onkoloji hizmet birimleri Destek Palyatif Destek Palyatif Destek Palyatif Destek Palyatif Destek Palyatif Destek Palyatif Hospis -Terminal Hospis -Terminal Hospis -Terminal
3 6 2 Tıbbi Onkolog Dağılımı Sarı: 1 TO (15 il) Turuncu: 2 TOss Yeşil :<10 TO Pembe :> 10TO
Tek Tıbbi Onkolog -Sorunlar Kanser hastasının tüm yükünün tek bir kişi tarafından yüklenilmesi-takım çalışması-akademik destek yoksunluğu İzinde veya görevi tamamlandığında hastaların tedavi ve bakımlarının aksaması Yoğunluk nedeniyle tedavi kesme kararının kolay verilememesi- akılcı ilaç kullanımını zorlaştırma Kanser hastaların tek hekime güvenmemeleri
YILLARA GÖRE TIBBİ ONKOLOG SAYISI YIL 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2013 sayı 35 40 61 72 130 173 215 330 393 408
Tıbbi Onkolog Dağılımı (TOPLAM 408) PROF DOÇ ÜNİVERSİTE VAKIF DEVLET ÖZEL TOPLAM 78 10 2 19 109 28 9 17 18 72 UZMAN 18 0 99 16 133 YANDAL 45 5 38 0 93 Uzman (mecburi hizmet :87)
BÖLGELERE GÖRE TIBBİ ONKOLOG DAĞILIMI BÖLGE Prof Doç Yrd.Doç. Uzma n Yan Dal TOPLAM Toplam Nüfus Marmara 36 23 1 43 20 123 22 743 453 0,54 Ege 12 12 1 11 15 51 9 779 512 0,52 100 bin kişi başına düşen Tıbbi Onkolog Akdeniz 10 7 2 13 13 45 9 611 007 0,46 Doğu Anadolu 1 6-8 3 18 6 37 3662 0,28 Karadeniz 4 2 1 9 5 21 7 547 841 0,28 İç Anadolu 32 19 2 22 45 120 12 080 428 0,99 Güneydoğu Anadolu Türkiye Geneli 3 1-7 6 17 7 491 491 0,22 98 70 7 113 107 393 75 627 384 0,52
MARMARA BÖLGESİ ŞEHİR Prof Doç Yrd.Do ç. Uzman Yan dal TOPLAM Toplam Nüfus İstanbul 29 21-24 17 91 13 854 740 0,66 Bursa 4 1-4 - 9 2 688 171 0,33 Kocaeli 3 - - 6 1 10 1 634 691 0,61 Sakarya - - - 3-3 902 267 0,33 Edirne - 1 1-2 4 399 708 1 Tekirdağ - - 3-3 852 321 0,35 Balıkesir - - - 2-2 1 160 731 0,17 Çanakkale - - - 1-1 493 691 0,20 Kırklareli - - - - - 0 341 218 0 Yalova - - - - - 0 211 799 0 Bilecik - - - - - 0 204 116 0 TOPLAM 36 23 1 43 20 123 22 743 453 0,54 100 bin kişi başına düşen TO
Ege Bölgesi ŞEHİR Prof Doç Yrd.Doç Uzman Yan Dal TOPLAM Toplam Nüfus İzmir 10 10-5 8 33 4 005 459 0,82 Manisa - 1-1 1 3 1 346 162 0,22 Aydın 2 - - - 4 6 1 006 541 0,59 Denizli - 1 1-2 4 950 557 0,42 Kütahya - - - 1-1 573 421 0,17 Afyon - - - 1-1 703 948 0,14 Muğla - - - 3-3 851 145 0,35 Uşak - - - - - 0 342 269 0 TOPLAM 12 12 1 11 15 51 9 779 512 0,52 100 bin kişi başına düşen TO
AKDENİZ BÖLGESİ ŞEHİR Prof Doç YrdDoç Uzman yandal TOPLAM Toplam Nüfus Adana 6 5-4 5 20 2 125 635 0,94 Antalya 3 1-1 6 11 2 092 537 0,52 Hatay - - 1 4-5 1 483 674 0,33 Isparta - - 1 - - 1 416 663 0,24 Mersin 1 1-2 2 6 1 682 848 0,36 Maraş - - - 2-2 1 063 174 0,19 Burdur - - - - - 0 254 341 0 Osmaniye - - - - - 0 492 135 0 TOPLAM 10 7 2 13 13 45 9 611 007 0,46 100 bin kişi başına düşen TO
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ ŞEHİR Prof Doç Yrd.Doç Uzman yandal TOPLAM Toplam Nüfus Adıyaman - - - 1-1 595 261 0,17 Batman - - - 1-1 534 205 0,19 Gaziantep 2 1-1 2 6 1 799 558 0,33 Şanlıurfa - - - 2-2 1 762 075 0,11 Diyarbakır 1 - - 1 4 6 1 592 167 0,37 Mardin - - - 1-1 773 026 0,13 Kilis - - - - - 0 124 320 0 Siirt - - - - - 0 310 879 0 TOPLAM 3 1-7 6 17 7 491 491 0,22 100 bin kişi başına düşen TO
DOĞU ANADOLU BÖLGESİ ŞEHİR Prof Doç Uzman yandal TOPLAM Toplam Nüfus 100 bin kişi başına düşen TO Ağrı - - 1-1 552 404 0,18 Elazığ - 2 1-3 562 703 0,53 Erzurum 1 2 2 2 7 778 195 0,89 Malatya - 2 1 1 4 762 366 0,52 Muş - - 1-1 413 260 0,24 Van - - 2-2 1 051 975 0,19 Şırnak - - - - 0 466 982 0 Bingöl - - - - 0 262 507 0 Bitlis - - - - 0 337 253 0 Erzincan - - - - 0 217 886 0 Hakkari - - - - 0 279 982 0 Tunceli - - - - 0 86 276 0 Kars - - - - 0 304 821 0 Iğdır - - - - 0 190 409 0 Ardahan - - - - 0 106 643 0 TOPLAM 1 6 8 3 18 6 37 3662 0,28
KARADENİZ BÖLGESİ ŞEHİR Prof. Doç. Yrd.Doç Uzman yandal TOPLAM Toplam Nüfus Trabzon 3 - - 2 1 6 757 898 0,79 Samsun 1 1 1 4 2 9 1 251 722 0,71 Ordu - - - 1-1 741 371 0,13 Zonguldak - 1 - - 2 3 606 527 0,49 Bolu - - - 1-1 281 080 0,35 Rize - - - 1-1 324 152 0,30 Çorum - - - 1-1 529 975 0,18 Gümüşhane - - - - - 0 135 216 0 Giresun - - - - - 0 419 555 0 Bayburt - - - - - 0 75 797 0 Kastamonu - - - - - 0 359 808 0 Bartın - - - - - 0 188 436 0 Karabük - - - - - 0 225 145 0 Düzce - - - - - 0 346 493 0 Amasya - - - - - 0 322 283 0 Artvin - - - - - 0 167 082 0 Sinop - - - - - 0 201 311 0 Tokat - - - - - 0 613 990 0 TOPLAM 4 2 1 9 5 21 7 547 841 0,28 100 bin kişi başına düşen TO
İÇ ANADOLU BÖLGESİ ŞEHİR Prof Doç Yrd.Doç Uzman Yan Dal TOPLAM Toplam Nüfus Ankara 31 11-12 36 90 4 965 542 1,81 Eskişehir - 3 1 - - 4 789 750 0,50 Kırıkkale - - - 1-1 274 727 0,36 Konya - 3 1 3 4 11 2 052 281 0,53 Sivas - 1-2 1 4 623 535 0,64 Kayseri 1 1-2 4 8 1 274 968 0,62 Yozgat - - - 1-1 453 211 0,22 Aksaray - - - - - 0 379 915 0 Niğde - - - - - 0 340 270 0 Nevşehir - - - - - 0 285 190 0 Kırşehir - - - - - 0 221 209 0 Karaman - - - - - 0 235 424 0 Çankırı - - - - - 0 184 406 0 TOPLAM 32 19 2 22 45 120 12 080 428 0,99 100 bin kişi başına düşen TO
YANDAL ASİSTANLARININ DAĞILIMI Yandal asistanı/eğitimci dengesizliği
2007 den beri açılan yandal kadroları ve 2013 yandal sayıları 2007 2008 2009 2010 2011 2012 son durum eğitimci 1.AKDENİZ ÜNİV 0 5 2 1 0 2 2 2 2.ANTALYA EAH 0 2 2 2 0 1 2 1 3.ADNAN MENDERES ÜNİV. 2 1 2 2 2 0 4 2 4.ULUDAĞ ÜNİV. 3 2 1 0 0 1 0 4 5.PAMUKKALE ÜNİV. 0 0 1 1 1 0 2 2 6.DİCLE ÜNİV.TIP FAKÜLTESİ 0 0 3 2 0 1 1 2 7.TRAKYA ÜNİV.TIP FAKÜLTESİ 0 1 1 0 2 0 2 1 8.FIRAT ÜNİV.TIP FAKÜLTESİ 1 3 2 0 0 0 0 0 9.ATATÜRK ÜNİV. 0 2 0 2 1 1 1 3 10. OSMANGAZİ ÜNİV. 0 0 0 1 0 1 1 1
2007 den beri açılan yan dal kadroları ve 2013 yan dal sayıları KURUM ADI 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Son durum eğitimci 11.ÇUKUROVA ÜNİV. 1 1 4 1 0 0 1 4 12.BAŞKENT ÜNİV.TIP FAKÜLTESİ/ANKARA-ADANA 2 1 2 0 1 1 2 2/2 13.ADIYAMAN ÜNİV. 0 0 0 0 0 0 0 0 14.ANKARA ÜNİV. TIP FAKÜLTESİ 2 1 1 0 1 1 2 6 15.HACETTEPE ÜNİV.TIP FAKÜLTESİ 2 0 4 0 4 1 5 11 16.GAZİ ÜNİV. TIP FAKÜLTESİ 2 3 4 2 1 0 5 6 17.GATA/ANKARA-İSTANBUL 0 2 0 2 1 1 4 3/2 18.UFUK ÜNİV. FAKÜLTESİ 0 1 0 0 0 1 0 1 19.ABDURRAHMAN YURTARSLAN EAH 7 6 0 6 2 3 8 2 20.DIŞKAPI EAH 4 2 1 0 1 3 4 1 21.ANKARA NUMUNE EAH 4 4 1 3 1 2 4 3 22.ANKARA ATATÜRK EAH 4 2 0 0 0 0 0 0 23.YILDIRIM BEYAZIT ÜNİV.EAH 0 0 0 0 0 1 1 1
2007 den beri açılan yan dal kadroları ve 2013 yan dal sayıları Son 20072008 2009 2010 2010 2011 2012 durum eğitimci 24.EGE ÜNİV. 2 3 2 0 0 2 2 2 6 25.ATATÜRK EAH(KATİP ÇELEBİ ÜNİV. TIP FAK.) 0 0 3 1 1 1 1 1 4 26.DOKUZEYLÜL ÜNİV.TIP FAKÜLTESİ 3 1 3 1 0 2 1 2 5 27.İ.Ü.İSTANBUL 0 1 4 2 1 1 0 3 10 28.İ.Ü.CERRAHPAŞA 1 0 2 0 0 1 1 2 6 29.MARMARA ÜNİV. 1 1 1 1 1 1 1 3 3 30.YEDİTEPE ÜNİV. 2 0 0 0 0 0 0 0 1 31.BİLİM ÜNİV. 0 3 1 0 1 1 1 1 2 32.DR.LÜTFİ KIRDAR EAH 3 2 0 2 2 3 1 5 3
2007 den beri açılan yan dal kadroları ve 2013 yan dal sayıları son 2007 2008 2009 2010 2011 2012 durum eğitimci 33.ERCİYES ÜNİV. 1 2 1 1 1 1 6 1 34.KOCAELİ ÜNİV 0 3 1 0 1 1 1 1 35.NECMETTİN ERBAKAN ÜNİV.TIP FAKÜLTESİ 0 2 2 1 1 1 2 2 36.SELÇUKLU ÜNİV. 0 1 1 1 1 0 2 1 37.GAZİANTEP ÜNİV. 1 2 2 1 1 1 3 3 38.İNÖNÜ ÜNİV. 0 0 3 0 0 1 1 2 39.CELAL BAYAR ÜNİV. 0 0 0 1 0 0 1 1 40.MERSİN ÜNİV. 1 2 0 0 2 0 2 1 41.ONDOKUZMAYIS ÜNİV 2 1 1 1 0 1 2 2 42.CUMHURİYET ÜNİV 0 0 0 0 1 1 1 0 43.KARADENİZ TEKNİK ÜNİV.TIP FAKÜLTESİ 1 1 0 1 0 0 1 3 44.BÜLENT ECEVİT ÜNİV 1 2 3 2 1 1 2 1
Türkiye Onkoloji Hizmetleri Yeniden Yapılanma Programı 2010-2023 Birçok olumlu yanları olan bir çalışmarevize ediliyor Tıbbi onkolojiye ayrılan bölüm yetersiz. Derneğimizle işbirliği içinde revize ediliyor. Kapsamlı onkoloji merkezlerinde daha fazla tıbbi onkolog olmalı Programın öngörmediği şehirlere tıbbi onkolog ataması yapılıyor- tıbbi onkologlar alanları dışında çalıştırılıyor
2023 te yüz binde 450-530.000 kanser vakası yeni kanser vakası öngörülüyor Önerilen tıbbi onklolog sayısı: 1225 67.000 nüfusa 1 Tıbbi onkolog-almanya ve Çek Cumhuriyeti ne eşit TTOD Öneri: 100.000 nüfusa 1 Tıbbi Onkolog (nüfus değil insidans bazlı olarak hazırlayacağız) Yılda 60 asistan ile 2023 e kadar 400 Tıbbi Onkolog daha yetiştirilmesini öneriyoruz. 43 eğitim veren merkez var
Kemoterapi Hemşireleri 2010 Türk Onkoloji hemşireleri derneği: 600 Bakanlık tarafından sertifikalı hemşire sayısı: 530 1 hemşire hastaya 45 dakika = 8-10 hasta/gün Eğitim hemşiresi olursa bu sayı azalabilir.
Klinik Araştırmalar-planlamaya dahil edilmeli Yeni ilaçlara bedelsiz ulaşma yolu. Kapsamlı onkoloji merkezlerinde yapılmalı Bürokratik yük ve araştırmacının önündeki engeller azaltılmalı. Türkiye nin ilaç tüketimi dünyanın >%1, ilaç araştırmaları <%0.5 50 milyar dolaryılda ilaç çalışmaları için harcanıyor. Biz bu bütçenin %1 inden azını kullanıyoruz.
öneriler Kapsamlı ve Onkoloji Tanı Tedavi Merkezlerinde 1 gün vaka sunumları-eğitim- akademik faaliyetlere ayrılmalı Entegrasyonun nasıl olacağı daha açık belirtilmeli Hasta verileri 1.ve 2. merkezlerde toplanmalı Küratif tedaviler mutlaka kapsamlı merkezlerde verilmeli Kanser hastaları için danışma merkezleri kurulmalı: eğitimli iç hastalıkları uzmanları, aile hekimleri,eğitim hemşireleri görev alabilir. Eğitim ve kemoterapi hemşirelerinin de planlaması yapılmalı Tıbbi onkoloji işlemleri: yanetki, tedavi planlama, cevap değerlendirme, tedavi değiştirme ücretlendirilmeli
23 Nisan Ulusal Egemenlik Bayramımız Hepimize Kutlu Olsun