FETHİ GEMUHLUOĞLU
ÖNDER KİTAPLIĞI - BİYOGRAFİ 4 Eserin Adı Yayın Editörü Yazarı Fethi Gemuhluoğlu ÖNDER Basın-Tanıtım Komisyonu Tahsin Yıldırım Tashih-Redaksiyon Vedat Ali Özkan Kayacı Yayına Hazırlık İlke Yayıncılık / www.ilkeyayincilik.com Baskı İstanbul, 2017 Baskı-Cilt İletişim Ravza Yayıncılık ve Matbaacılık Davutpaşa Cd. Kale İş Merkezi No. 51 Topkapı - İSTANBUL Tel: 0 212 481 94 11 Alemdar Mah. Yerebatan Cad. Salkım Söğüt Sok. No:7 Fatih-İSTANBUL Tel.: 0 (212) 519-0953 Fax: 0 (212) 519-0957 onder@onder.org.tr
FETHİ GEMUHLUOĞLU TAHSİN YILDIRIM
Efendim, Evveli, âhiri, zâhiri, bâtını selâmlarım. El-Evvelü Allah, el-âhirü Allah, ez-zâhirü Allah, el-bâtınü Allah. Sâhib i selâmlarım. Sâhib-i Hakiki yi selâmlarım. Sağımı, solumu, önümü, ardımı selâmlarım. Levlâke sırrının mazhârı nı selâmlarım. Vâlidesini, Hatice Vâlidemi, Fâtıma Vâlidemi selâmlarım. Cihar-ı Yâr-ı Güzin i selâmlarım. Erkân-ı Erbaa yı: Selman ı, Mikdat ı, Ammar ı, Ebû Zer i selâmlarım. İmameyn-i Muhteremeyn i selâmlarım. Tâife-i ecinniyi selâmlarım, müminlerini ve müslimlerini. Ve sizi selâmlarım. Peygamber-i Ekber bir hadis-i nebevîlerinde buyuruyorlar ki; Önce selâm, sonra kelâm. Önce sizi selâmlıyorum. Yine Peygamber-i Ekber bir hadis-i nebevîlerinde buyuruyorlar ki; Önce refik, sonra tarik. Önce yolda yoldaş, sonra yol. Fethi Gemuhluoğlu, Dostluk Üzerine den
İÇİNDEKİLER HAYATI ve ÇEVRESİ Ailesi... 9 Doğumu ve Yetiştiği Çevre... 11 Öğrenim Hayatı... 12 Dünya Evi ne Girişi... 12 Görevleri... 13 Sağ Açık Fethi... 14 Maraşlı Ahmet Tâhir Efendi... 15 Hayırda Yoldaşı Ahmet Aydın Bolak... 17 Ona Verilen İsimler... 19 Bir Dervişin Hakk a Yürüyüşü... 22 Yazıları... 25 KİŞİLİĞİ Dosta Dâir... 36 Birlik ve Beraberliğe Dâir... 39
MÜCADELESİ Medeniyetimizin Yeniden İnşâsı... 43 Ufku Gören Adam... 45 Gönül Coğrafyasına Özlem... 47 Aranan Münevver... 49 Sayd-ı Şikar: Yetenek Avcısı... 56 Büyük Olmak İçin Büyük Rüya Görmek Lazım!... 58 Heybesinde Türkü Olan Adam... 60 ALTIN ÖĞÜTLER Oğluna Öğütleri... 65 Vasiyet Gibi Sözler... 67 Tavsiye Ettiği Kitaplar... 70 NE DEDİLER 73 NÜKTELERİ [KALDIRILABİLİR] 79..Kaynaklar ve Okuma Listesi 85
HAYATI ve ÇEVRESİ
Ailesi F ETHİ GEMUHLUOĞLU, günümüzde Elazığ ın Ağın ilçesi sınırları içerisinde olan ancak doğduğu yıllarda Arapgir ilçesine bağlı Gemuh un yeni adı ile Demirçarık köyünden İstanbul a göçen bir ailenin mensubudur. Aile İstanbul da yaşamasına rağmen Anadolu kimliğini, halk kültürü ile örülü benliğini kaybetmemiştir. Fethi Gemuhluoğlu nun dedesi Arapgir in Cömertli Mahallesi nden Hüseyin [Çavuş] Bey vefat ettiğinde babası Mustafa Neşet Efendi 11 12 yaşlarındadır. Mustafa Neşet Efendi annesi ve amcası Cevat Bey le birlikte İstanbul Hasköy e yerleşmiştir. Mustafa Neşet Bey, Millî Mücadele nin son bulduğu yıllarda, vazifeli olarak İstanbul da bulunan Osmanlı nın numûnelerinden sayabileceğimiz gerçek anlamda kemale ermiş, muhterem bir kişi olarak tanınmıştır. Fethi Gemuhluoğlu yetişmesinde tesiri olan babasını şöyle anlatmıştır: Türkçeyi babamdan öğrendim sayılır. Sağlam ve sert bir konuşma havası vardı. Sevdim, fakat ondaki tılsımı bir türlü çözemedim. Herşeyimi anama ve babama borçluyum. Mübarek bir hanım olan annesi Fatma Sâniye Hanım ı anlamak için aileyi yakından tanıyan Ergün Göze nin Fethi Gemuhluoğlu dan naklettiği şu hâtıraya dikkat etmek gerekir: Baktım, kadın anam Kur ân-ı
ÖNDER KİTAPLIĞI Kerîm i açmış elinde bir çöp birşeyler yapıyor. Ana ne yapıyorsun diye sordum. ( Çağam dermiş oğluna mahalli şiveyle.) Çağam ben cahilam, Kur ân okuyamıyorum. Bu çöple üzerinden gidiyorum. Belki Allah bana da bundan ötürü bir sevap verir. Kur ân okumayı bilmediği için çöple Kur ân harflerinin üzerinden giderek sevap kazanacağına inanan annesi böyle bir ruh halindeyken babası sükûneti ile bir heykel edâsıyla kâmil bir mümin olarak karşımıza çıkmaktadır. Kadın anam diyerek sevgi ve saygısını daima gönlünde taşıdığı annesi Göztepe deki Sahrayıcedit Kabristanı na defnedilmiştir. Selâmi Şimşek e göre üzerinde en çok etkisi olan ümmî bir derviş diye nitelendirebileceğimiz annesi Fatma Sâniye Hanım dır. Gemuhluoğlu nun sohbetlerinde kendisine çağam diye hitap eden annesinden zaman zaman naklettiği atasözü niteliğindeki beyanları ile Ben ana dendi mi bir hoş oluyorum., Anam bana Sana yessir (esir) olayım. derdi, sonraları yessir de oldu., Benim kadın anam derdi ki ve Rahmetli anam der ki ifadeleri bu durumun açık göstergeleri olsa gerektir. Fethi Gemuhluoğlu, Nevzat Sezer e gönderdiği 24 Ağustos 1959 tarihli mektubunda annesine olan sevgisi ve annesinin hastalığı hakkında şunları yazmıştır: Kurban bayramının ikinci günü kendisine üçüncü defa felç gelen garip anamla meşgulüm. Uzun müddet hâfızasını da kaybettiği için hastaneye kaldırmak mecburiyetinde kaldığım anacığım son on gündür biraz kendine geldiği için eve dönmüş bulunuyor. Anamı ne kadar sevdiğimi cümle âlem bilir sanırım. Çok sıkıntılı günler geçirdim. Ana- 10
FETHİ GEMUHLUOĞLU mın iyi olacağından emin ve ümitli idim, o kadar. Yine de anacığımın tamamen iyileşeceğinden eminim. İyi olacak ve benim iki odalı evimde uzun yıllar yaşayacak. Mustafa Neşet Efendi ile Fatma Sâniye Hanım 1914 yılında evlenmiştir. Evliliğinden kısa süre sonra askere alınan Mustafa Neşet Efendi, Erzurum da topçu çavuşu olarak askerlik vazifesine başlamıştır. Ardından Çanakkale, Galiçya cephesinde bulunmuştur. Mısır da kısa süren esaretten sonra 1921 yılında evine dönmüştür. Doğumu ve Yetiştiği Çevre Fethi Gemuhluoğlu eski takvimle 1338 yılında doğduğundan onun doğum yılı miladî olarak 1922 mi yoksa 1923 mü olduğu konusunda kesinlik bulunmamaktadır. Ancak kardeşi Necmettin Gemuhluoğlu Göztepe istasyonuna açılan cadde üzerinde Tütüncü Mehmet Efendi Caddesi ne bakan tek katlı mütevâzı bir bina da Ekim 1922 de doğduğunu söylemiştir. Fethi Gemuhluoğlu babaannesinin vefatının ardından doğduğundan aileye mânevî bir hediye olarak gelmiştir. Ailenin yapısını görmek için çocuklarına İrfan Fethi ismini verirken gösterdikleri hassasiyete bakmak gerekir. Gemuhluoğlu nun çocukluk ve gençlik dönemleri Osmanlı nın son demlerine yetişmiş; ilim, irfan, düşünce ve hâl ehli insanların yaşadığı mekânlarda geçmiştir. Fethi Gemuhluoğlu muhitini tanıtırken Ben gözyaşı ile gusül abdesti alan dervişler gördüm. demiştir. Cahit Atasoy un ifadesi ile Göztepe semti onun çocukluğunu, gençliğini yaşamadan büyüklerin arasına karıştığı muhitinde yaşadığı in- 11
ÖNDER KİTAPLIĞI sanlar; temas ettiği, feyz aldığı insanlar; gözyaşı ile boy abdesti alan hâl ehli kimselerle doludur. Muharrem Ergin de Fethi Gemuhluoğlu nun yetiştiği çevreyi ve ona tesirini şöyle anlatmıştır: Fethi'yi Fethi yaρan nokta, Fethi'nin ailesi ve yetiştiği çevredir... Göztepe'deki ev Fethi yi Fethi yaρan unsurlardan biridir. Öyle ki duvarı yola, doğrudan doğruya yola bitişiktir. Arada en küçük bir mesafe yoktur. Duvarın bir tarafında bir kalabalık, gürültü fakat öte tarafında inanılmaz bir sükûn var idi. Bu, Fethi'nin hayat aynasıdır, mekân olarak Fethi'de rolü olan bir unsurdur. Öğrenim Hayatı Fethi Gemuhluoğlu, ilk ve orta öğrenimini İstanbul da tamamlamıştır. 1940 yılında Haydarpaşa Lisesi nden mezun olmuş ardından ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi ne kaydını yaptırmıştır. Mustafa Özçelik in araştırmalarına göre Fethi Gemuhluoğlu hukuk fakültesi son sınıftan ayrılmıştır. Dünya Evi ne Girişi 1959 yılının Eylül ayında şahitliğini Rauf Orbay ın yaptığı nikâh ile Dr. Emine Suzan Hanım ile evlenmiştir. Emine Suzan Gemuhluoğlu 1927 doğumlu olup tedavi gördüğü Çapa Tıp Fakültesi Hastanesi nde 12 Ocak 2016 da vefat etmiştir. Cenaze namazı Fatih Camii nde kılındıktan sonra Zincirlikuyu Mezarlığı nda annesinin yanına defnedilmiştir. Fethi Gemuhluoğlu, Nevzat Se- 12