1. MADDE / MÜSTAHZAR VE ŞİRKET TANIMI Ürün Tanımı Kimyasal ismi Islak Teraftalik asit Formülü C8H6O4 Kimyasal aile Karboksilik Asit CAS No 100-21-0 EINECS No. 202-830-0 Ürün kullanımı Üretici Telefon Numarası Sanayide plastifiyan üretiminde,dioktil terfitalat, koyu renkli reçine, boya alkit reçinesi, PET takoz, PET takviyeli renkli cam PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. P.K. 12 35800-Aliağa-İzmir TÜRKİYE +90 232 616 12 40 (10 Hat) Faks Numarası +90 232 616 12 48 GBF den sorumlu yetkili kişinin e-posta adresi tgencer@petkim.com.tr Acil Durum Telefon Numarası +90 232 616 12 40 (ext. 1462/ 1470) 2. BİLEŞİMİ / İÇERİĞİ HAKKINDA BİLGİ Madde CAS No. Konsantrasyon, % Sınıfı *R ibareleri Terephthalic Acid 100-21-0 Min 60 Xi R36/37/38 Su 7732-18-5 Max 40 - - * R-ibareleri açıklamaları bölüm 16 da verilmiştir. Ürünümüz tehlikeli kimyasallar yönetmeliği kapsamında değildir. Risk numarası şeklinde verilen risk durumlarının 16 numaralı başlık altında açık ifadeleri bulunmaktadır 3. TEHLİKELERİN TANIMI NFPA Kodlaması( Teraftalik Asit için, min %60) Yangın 1 (93 C üzerinde alevlenir) Sağlık 0 Reaktivite 0 Özel tehlike Zayıf asit 4. İLK YARDIM TEDBİRLERİ Göze Temas Gözle temasta diğer herhangi bir toz gibi sadece mekanik tahriş yapar.başka bir etkiye rastlanmamıştır. Bol su ile yıkayın, toz taneciğinin gözden çıkması için göz kapaklarını açıp kapatın. Cilde Temas Önemli bir etkisi yoktur. Su ve sabunla durulayın. Ciltte tahriş, kızarıklık görülüyor ise doktora başvurun. Yutma Zehirleyici değildir.2-4 bardak su yada süt verin. Çok miktarda yutulduğunda doktora başvurun. Kişi kendinde değil ise hiçbir madde vermeyin, kusturmayın. Teneffüs Önemli bir etkisi yoktur. Kişiyi temiz havaya çıkarın, solunumun durması halinde sunni solunuma başlayın, doktora başvurun. Sayfa 1 / 7 05 Aralık 2012
5. YANGINLA MÜCADELE TEDBİRLERİ Parlama noktası Açık kap: 271 C Patlama limitleri Uygulanabilir değil Uygun söndürme araçları ( A) Tehlike sınıfı için uygun olan söndürücüler kullanılmalıdır (Halojenli söndürücüler, köpük, buhar vb.) veya su sisi. Kullanılmaması gerekenler Yüksek toz konsantrasyonları hava ile patlayıcı veya alev alıcı karışım oluşturabilir. Önemli miktarda PTA tozunun bulunduğu ortamda oluşabilecek statik elektriği boşaltın. Alev,kıvılcım,ark kaynakları gibi tutuşturucu kaynaklarını ortamdan uzak tutun.ekipman topraklamaları ve elektrik bağlantılarının çok dikkatli gözden geçirilmesi ve toz taşımalarının inert gaz altında yapılması tavsiye edilir. Yanma Ürünlerinden ve Gazlaşmadan Doğacak Zararlar Toksik ve tahriş edici duman ve gazlar açığa çıkabilir. Özel ekipmanlar Yangın koşullarına uygun koruyucu ekipman giyilmeli ve solunum cihazı bulunmalıdır. 6. KAZA SONUCU YAYILMAYA KARŞI TEDBİRLER Kişisel Önlemler Toz maskesi ve gözle teması önlemek için koruyucu gözlük kullanın. Ayrıca yere dökülen ürünün kaydırıcılığı fazla olduğu için iş ayakkabısı kullanın. Çevresel Önlemler Çevreye dökülen tozların toplanması dışında özel bir önlem gerektirmez. Temizlik Yöntemleri Dökülen katıyı uygun araçlar ile bertaraf kabına koymak. Su ile kirlenmiş yüzeyi yıkamak ve atığı bölgesel yönetimlerin talimatına göre bertaraf etmek 7. ELEÇLEME VE DEPOLAMA Elleçleme Göze temasından ve uzun süreli maruz kalmaktan kaçının. Yüksek gerilim, statik enerji birikimini önlemek için ekipmanlarda topraklama yapılmalıdır. Atmosferik seviye maruziyet limitlerine uygun olmalıdır. Atmosferik herhangi silo ve transfer ekipmanlarında toz patlamalarında %10 oksijen seviyesinin altında soygaz ile patlamanın üzeri kaplanması gerekir. Depolama Statik deşarjlara karşı önlem alın. Kapları kuru ve sıkıca kapalı tutun. PTA nın depolanmasında özel şart yoktur. Ancak nem tutucu özelliğinden dolayı nemli ortamda depolanmamalıdır. Depolama Sıcaklığı Atmosfer sıcaklığında Nakliye sıcaklığı Atmosfer sıcaklığında 8. MARUZ KALMA KONTROLLERİ / KİŞİSEL KORUMA Maruziyet limitleri TLV: 10 (mg/m 3 ) from ACGIH - 8 saat Kabul edilebilir maruz kalma limitleri içindedir. Akut toksit değildir. Solunum sistemi Mesleki maruziyet limitinin üzerinde maruz kalma olasılığı var ise, uygun solunum koruyucu techizat kullanılmalıdır. Ellerin ve Cildin Korunması İş eldiveni ve iş elbisesi kullanılmalıdır. Direkt temastan kaçınılmalıdır. Gözlerin Korunması Mekanik tahrişi önlemek için koruyucu gözlük kullanılmalıdır. Genel hijyen kuralları gereği hiçbir kimyasal madde ile direk temas edilmemeli ve yemeden içmeden önce el, yüz yıkanmalıdır. Kullanılacak koruyucu malzeme 09/02/2004 tarih ve 25368 sayılı resmi gazetede yayınlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği'ne uygun olmalıdır. Sayfa 2 / 7 05 Aralık 2012
9. FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLER Görünüş Renk Koku Kaynama Noktası Erime Noktası Tutuşma Noktası Kristal, şekilsiz toz halde Beyaz Hafif asidik kokulu Uygulanamaz 300 C nin üstünde süblümleşir Uygulanamaz Buhar Basıncı(20 'C) 0,00000003 at 10 C Patlama Limitleri Yoğunluk (15 C) Çözünürlük Viskozite Toz konsantrayonları patlayıcı veya alev alıcı karışım oluşturabilir.40 g/m³ 1,51 gr/cm3 (Bulk) 15 mg/l 10 ºC çözünmez Tahmin edilemez 10. KARARLILIK VE REAKTİVİTE Kararlılık Normal sıcaklık ve basınçta kararlıdır Kaçınılması gereken durumlar Yüksek toz konsantrasyonları önlenmelidir Kaçınılması Gereken Maddeler Kuvvetli oksitleyiciler Zararlı Bozunma Ürünleri Tehlikeli reaksiyonu tespit edilememiştir.co2,co, Asit buharları Bozunma ile Kararsız ürünller oluşturma olasılığı Bozunmaz. Polimerizasyon oluşmaz 11. TOKSİKOLOJİK BİLGİ Cilt tahrişi veya aşınması İnsan ve hayvan için hazır bulunan veri değerlendirmesi Cansızlarda asit ve alkali rezerv çalışması değerlendirmesi Canlılarda cilt tahrişi Göz tahrişi İnsan ve hayvan için hazır bulunan veri değerlendirmesi Conclusion / Remarks Rahatsız edici değil Birincil dermal tahriş indeksi (PDII): 0.2 (ortalama) (Zaman noktası: 24, 48 ve 72 saat) ( 72 saat içinde tam olarak tersinir.) Sınıflandırma olmamasının nedeni sonuçlar yeterli değil Rahatsız edici değil Rahatsız edici değil Kornea puanı: Max 0.06. 1 (ortalama) (Zaman noktası: 24-72h) (48 saat içinde tam olarak tersinir. (1 / 6 hayvanlarda görülen etkisi) Iris puanı: Max 0. 0 (ortalama) (Zaman noktası: 24-72 saat) görülen hiçbir etkisi yoktur Konjunktivalarda puanı: Max 0.17. 1 (ortalama) (Zaman noktası: 24-72h) 48 saat içinde tam olarak tersinir. (hayvanlarda görülen etkileri 6/6) Kemozis puanı: Max 0.11. 1 (ortalama) (Zaman noktası: 24-72h) (48 saat içinde tam olarak tersinir. (hayvanlarda görülen etkileri 6/6) Sayfa 3 / 7 05 Aralık 2012
Cansızlarda asit ve alkali rezerv çalışması değerlendirmesi Canlılarda cilt tahrişi Cilt hassasiyeti İnsan ve hayvan için hazır bulunan veya alternatif veri değerlendirmesi Canlılarda çalışma Canlılardaki çalışmalar mevcut kriterlere göre sınıflandırılımış değildir.madde hafif bir cilt yada gözde tahriş yapabilir. Canlılardaki çalışmalarda madde cilt ve göze hafif tahriş edici olduğunu, mevcut kriterlere göre sınıflandırılmış olmadığını göstermiştir Duyarlı değil 1.test 10 lu test grubundan biri bağışıklık sonrasındaki 24 saatte dose %30 DMS çözeltisinden 0,3 ml dir. Sınıflandırma olmamasının nedeni sonuçlar yeterli değil Mutajenite Cansız çalışmalarında Canlı çalışmalarında Akut zehirlilik Ağız yoluyla Solumayla Genotoksik değil. Testte LD50: mg> 15.380 / kg (erkek / kadın) baz alınmıştır. test mat. (% 20 mortalite (1M, 1F)) TestteLC50 (30 dk):> 235 mg / m³ hava (analitik) (erkek) baz alınmıştır. Testte LD50:> 2000 mg / kg (erkek / kadın) baz alınmıştır. Deri yoluyla Tekralayan doz zehirliliği Kısa süreli ve kronik altı zehirlilik Üreme Zehirliliği Doğurganlık Pre-natal (doğum öncesi) gelişme zehirlilği çalışması Toksikinetik Kronik/diğer etkiler PTA toksisitesi sıçanlarda tekrarlanan doz diyeti ve takrarlı solunması ile yapılan çalışmalarla incelenmiştir.sıçanlarda anahtar inhalasyon çalışmasında yan etkisi olmadığı kaydedildi.oral olarak maruz kalınan kritik etki,taş,üriner taş,iltihap hiperplazi,hümatüri ve artan böbrek etkileride dahil olmak üzere üriner sistem üzerindeki ikincil etkilerin oluşumudur.yüksek doz seviyesinin etkisi mortalite ile sonuçlanmıştır.sıçanlarda yapılan 28 günlük solunum toksilojisi çalışmasında yan etkisi olmadığı gözlendi. Teraftalik asitin toksikinetiği bir dizi araştırma çalışması ve kılavuz uyumlu fare çalışmasında incelenmiştir.teraftalik asitin hızlı bir şekilde emildiği ve sülfat konjuge olarak büyük ölçüde idrarla atıldığı bulunmuştur.tam idrar boşaltımı PTA nın ip veya iv uygulamasından sonra görülmüştür.kanıtlar birikme potansiyelinin az olduğunu gösrterir.pta gebe sıçanlarda bileşik uygulamasından sonra bebeğe nakledildi ancak fetal dokulardaki konsantrasyonları hızlı idrar boşaltımının koruyucu ana mekanizmaya bağlılığıyla ilişkisi düşüktür. Üreme toksisitesi üzerine kanıt bir iki nesilde görülmemiştir 12. EKOLOJİK BİLGİ Ecotoxicity PTA biraz suda çözünebilir.( 25 ºC de yaklaşık 17 mg/l Park&Sheehan 1996) ve PTA nın maruz kalma konsantrasyonları özellik limitleri,sulu toksisite testlerin koşullarında oluşmaktadır. PTA kullanının hiçbiri su yüzeyine doğrudan uygulama içermez.sulu bölgenin istenmeyen maruz kalmapotansiyeli yüzeyindeki suların arıtma ünitesi atık boşaltımında bulunan PTA atıklarıyla sınırlıdır.ayrıca üretim imalat prosesi atıkları, hem arıtma tesisi alt yapısını korozyon zararlarından hemde biyolojik saflaştırma Sayfa 4 / 7 05 Aralık 2012
prosesinden korumak için arıtma öncesi PH balansı olması gerekmektedir.bu kasıtlı müdahale olmasa bile PTA sulu ortamda ve /veya arıtma sırasınca teraftalat tuzlarına hızlı olarak dönüşmüş olacaktır.çevresel zorunluluklar açısından çokdaha yüksek oranda suda çözünebilen teraftalat tuzları Teraftalik asitten daha iyidir. Teraftalik Asit (min %60) için LC 50 798-1640 mg/lt 96 saat (salmo gairdneri) LC 0 922 mg/lt 96 saat (leuciscus idus) LC 0 500 mg/lt 96 saat (Bracchydanio rerio) EC 50 1392,8 mg/lt 16 gün (aktif çamur bakterisi) Su Ortamındaki Toksisite Kısa omurgasızlarda toksisite(daphnia) Omurgasızlar üzerinde uzun süre toksisite (Daphnia) Balıklarda kısa süreli toksisite Balık üzerinde uzun süreli toksisite EC 50 (48 h):>967 mg/l test mat. (meas. (arithm. mean)) based on: mobility NOEC (21 d): 19.5 mg/l test mat. (meas. (arithm. mean)) based on: reproduction LC50 (96 h): > 961 mg/l test mat. (meas. (arithm. mean)) Not available Su bitkilerinde büyüme inhibisyonu çalışması Data for algae NOEC(96 h):1000 mg/l test mat. (nominal) based on: cell number Activated sludge respiration inhibition testing Not available Sediment organizmalar için uzun süreli toksisite Sediment içineki organik madde doğru bölünmek için güçlü eğilimler olmadığından ve PTA nın kolay ayrışabilir olduğundan maruz kalma beklenmediğinden bu veri noktası PTA için vazgeçilmiştir.bu koşullar altında sediment yaşayan organizmalar üzerinde Teraftalik asit etkileri için verinin gerekmediği kbul edilir. Karasal toksisite Omurgasızlarda uzun süreli toksisite Toprak mikroorganizma üzerine etkileri Bitkilerde uzun süreli toksisite PTA nın kolay ayrışabilir olduğundan ve maruz kalmanın gerçekleşmesi beklenmediğinden bu veri noktasından PTA için vazgeçilmiştir.teraftalik asit etkleri için verinin gerekmediği kabul edilir. PTA nın kolay ayrışabilir olduğundan ve maruz kalmanın gerçekleşmesi beklenmediğinden bu veri noktasından PTA için vazgeçilmiştir.teraftalik asit etkleri için verinin gerekmediği kabul edilir Mevcut değil Üremedeki kuşlara uzun süreli toksiste Bu veri noktasından PTAnın kolay ayrışabilir olduğundan ve karasal omurgalılar ile birincil maruz kalması bekleniyor olmadığından karasal bölgede bulaşma ihtimalinin olmadığından Tereftalik asit için vazgeçilmiştir. Hareketlilik Adsorpsiyon/desorpsiyon Devamlılık ve bozunabilirlik Biotik Hazır biyobozunurluk Simülasyon testi Abiotik Hidrolizin bir fonksiyonu olarak PH Bozunma ürünlerinin tanımlanması Fotoliz Atmosferik oksidasyon Biyobirikim potansiyeli PBT/vPvB Diğer yan etkiler 13. BERTARAF BİLGİLERİ Sayfa 5 / 7 05 Aralık 2012
EPA 40 CFR Parts 261.3 nolu yöntem ile bertaraf edilmesi öngörülmektedir. Ulusal tehlikeli kimyasallar yönetmeliği dikkate alınarak lisanslı bertaraf tesislerde bertaraf edilmesi uygundur. 14. TAŞIMACALIK BİLGİSİ Havayolu, karayolu ve deniz taşımacılığı için tehlikeli olarak sınıflandırılmamışlardır UK TANKER LABELLING Emergency Action Code Warning Phrase NON-HAZARDOUS CHEMICAL (S) 2 {Z} NONE 15. MEVZUAT BİLGİSİ Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği (R.G.11/07/1993- Sayı 21634), EU yönetmelikleri, Sınıflandırma ve etiketleme EU Direktiflerine 67/548/EEC ve 1999/45/EC (değerlendirmeyi kapsayan) uygun olarak hazırlanmış ve ürünün kullanım amacı dikkate alınmıştır. Sınıflandırma Tahriş edici AB etiketleme senbolu Risk ibareleri R36/37/38 Güvenlik ibaraleri S26 S36 (EC) No 1272/2008 Ek VI Tablo 3.1 e göre; Sınıflandırma Cilt tahrişi Kategori 2 Göz tahrişi Kategori 2 Belirli bir hedef organ toksisitesi-tek poz; Kategori 3 Pictogram işaret kodu Xi Gözleri, solunum sistemini ve cildi tahriş edicidir. Gözle temas halinde bol su ile yıkayınız ve doktora başvurunuz Uygun koruyucu giysi giyin GHS07 Tahriş edici Etiketlme Tehlike ibare kodu H315,H319,H335 Ek önlem ifadeleri P261, P305 + P351 + P338 Uyarı 16. DİĞER BİLGİLER Risk ibareleri R36/37/38 Güvenlik ibareleri S26 S36 EU CLP, EC 1272/2008 Tehlike ibare kodu H315 H319 Gözleri, solunum sistemini ve cildi tahriş edicidir. Gözle temas halinde bol su ile yıkayınız ve doktora başvurunuz Uygun koruyucu giysi giyin Cilt tahrişine neden olabilir Ciddi gözde tahrişe neden olabilir Sayfa 6 / 7 05 Aralık 2012
H335 GHS07 ACGIH TLV TWA GÜVENLİK BİLGİ FORMU Solunum yollarında tahrişe neden olabilir. Tahriş edici (ünlem işareti) Amerika Sanayi Hijyenistleri Yönetim Kongresi ortaklığı Eşik Limit Değeri Toplam Maruziyet süresi Burada verilen bilgiler bugünkü bilgi düzeyimize dayanmakta olup, doğru ve eksiksiz olduğu düşünülmemelidir. Mevcut kanun ve yönetmelikler ürünümüzün alıcısı tarafından kendi sorumluluğu içinde dikkate alınmalıdır. Sayfa 7 / 7 05 Aralık 2012