KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ 7 8 Haziran 2014 TG 8 ÖABT COĞRAFYA Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.
2014 ÖABT / COĞ COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ TG 8 1. Yer şekillerinin karmaşık yapısını önce G.K. Gilbert, sonra W.M. Davis Topoğrafya şekilleri, f(yapı + süreç + zaman) şeklinde formülize etmişlerdir. J.W. Pawel, taban seviyesi ve konsekant vadi terimini coğrafyaya kazandıran bilim insanıdır. J. Hutton, Katastrofizme karşılık üniformiteryanizmi savunan bilim insanıdır. L. Von Buch, Plütonizm in savunuculuğunu yapmış bilim insanıdır. 4. Pus Sağanak Kar Gök gürültülü fırtına eşleştirmeleri doğrudur. Ancak dolu simgesi ile değil simgesi ile gösterilir. 7. Başta kireç taşı olmak üzere kalsit ve dolomit içeren karbonatlı sedimentlerin başkalaşması sonucu mermer oluşur. 2. Yerküre Presesyon hareketini 25.800 yılda, Planeter hareketini 365 gün 6 saatte, Rotation hareketini 24 saatte tamamlar. 5. Serin hava sıcak havadan hızlı olduğu için ona yetişerek, onu ağır olan soğuk havanın üstüne iter. Dolayısıyla serin havanın sıcak havadan hızlı olması, soğuk havanın sıcak havadan ağır olması oklüzyon cephesinin oluşumunda etkilidir. Ancak sıcak havanın nem taşıma kapasitesi az değil fazladır. 8. Örtüyü oluşturan döküntünün günlük donma çözülme olayları sonucu yer değiştirmesi olayına solüfliksiyon denilmektedir. 3. Haritada tepe, boyun, yamaç, sırt yer şekilleri bulunur. Ancak haritada kapalı çukurun yer almadığı görülmektedir. 6. Maritim tropikal (mt) hava, doğuş bölgelerinde şu belirgin özelliklere sahiptir: Özellikle alt katlarında yüksek nem mevcuttur. Çünkü alttaki okyanuslar bol nem kaynağıdır ve hava sıcak olduğundan nem alma yeteneği yüksektir. Sıcaktırlar çünkü altlarında sıcak bir deniz vardır. Ayrıca alçalıcı hava hareketleri ile de ısınırlar. Dinamik etkenlerle alçalan hava hareketleri nedeniyle düzenli ve kararlı bir hava katmanlaşması vardır. Alçalıcı hava hareketleri gözlenir. Ancak konveksiyonel yani yükselici hava hareketleri görülmez. 9. İdeal sferoid yüzeyi farklı kılan arızalar, mikro, meso, makro ölçekte topoğrafik birimler şeklinde sınıflandırılır. 3
10. 13. Makro besin maddelerini fosfor, 16. Alacahöyük Çorum Alinda Aydın potasyum, Alişarhöyük Yozgat azot, Hierapolis Denizli kalsiyum, eşleştirmeleri doğrudur. Abanan eski kütlenin, aşınma sonucu parçalanarak kalmış hâline klip denilmektedir. kükürt teşkil etmektedir. Mikro besin maddelerini demir, Ancak Belkıs, Şanlıurfa da değil Gaziantep tedir. bakır, manganez, bor, çinko, mobliden, klorür oluşturmaktadır. 11. Güneş ışınlarının su yüzeyine geliş açısı, yansıma ve tutulma oranlarını dolayısıyla da sıcaklık derecesini tayin eder. Sıcaklık ise tuzluluk oranı ve çözünmüş oksijen miktarını belirler. 14. Avustralya daki Gibson, Simpson, Tanami, Büyük Victoria ve Büyük Kum çöllerindeki bitki toplulukları Avustralya Flora Bölgesi yani Australis te yer alır. 17. I IV II III V Haritada I, II, III ve V numaralarla gösterilen bölgelerde primitif topluluklar yaşar. Dolayısıyla bu bölgelerdeki yerleşme şekillerini daha çok doğal ortam şartları tayin eder. IV numara ile gösterilen İskandinavya Bölgesi nde ise bilim ve teknolojinin kullanma gücünün etkisi yerleşme şekilleri üzerinde fazladır. 12. İsveç te Waner Estonya da Peipus Kanada da Büyük Esir Rusya da Onega gölleri buzul göllerine örnektir. Kenya daki Rudolf Gölü ise tektonik bir göldür. 15. 1977 de, Nairobi de Dünya Çölleşme Konferansı toplanmıştır. 4
18. Tarım ve hayvancılığın birarada yürütüldüğü sahalarda kurulan bir geçici yerleşme tipidir. Bu yerleşmelerde yaz döneminde bir taraftan hayvanlar otlatılırken diğer taraftan her aile yerleşmenin bulunduğu alan ve yakın çevresinde tahıl tarımı yapmakta ve sınırlı sahalarda da ihtiyacı olan sebzeleri yetiştirmektedir. Özellikleri verilen geçici kır yerleşmesi mezradır. 21. Nüfus artış hızının yüksek olduğu aile, yöre, bölge ve ülkelerde genç yaş bağımlılık oranı fazladır. Seçeneklerde gelişme seviyesi en düşük, artış hızı en yüksek olan Bangladeş te genç yaş bağımlılık oranı en fazladır. 24. Çetin iklim koşullarına sahip Erzurum Ovası 1. sınıf arazi kapsamında değerlendirilmez. 19. Fas ta Marakeş ve Kazablanca Brezilya da Rio Fransa da Cannes birer turizm şehridir. Almanya da Essen ise bir maden ve sanayi şehridir. 22. Hâlen dünyada en yaşlı nüfus, ortalama ömrün 82 olduğu Japonya dır. 25. Dünya yün üretiminin yaklaşık %25 ini Avustralya, %18 ini Çin, %11 ini Yeni Zelanda karşılamaktadır. 20. Endonezya nın Cakarta Hindistan ın Mumbai Çin in Pekin ABD nin New York şehirleri dünyanın büyük nüfus bölgelerindeki şehirlerin bazılarıdır. İspanya nın başkenti Madrid ise düşük yoğunluklu bölgede kurulmuştur. 23. Avrupa da işçi göçünün başladığı ve hız kazandığı dönemlerde İtalya göç veren ülkeler arasında yer almıştır. 26. Mahogany yani maun ve Filipin maunu, muson ormanlarının ağacı olan ve çok sert keresteye sahip teak ile tropikal yağmur orman ağacı olan abanoz, çokça aranan ağaçlardır. Ladin, tropikal bölge ağaçları arasında yer almaz. 5
27. Malatya nın Hekimhan ve Hasançelebi yataklarındaki demir rezervi 1.239.431.000 tondur. Bu değer ile en zengin rezerve sahiptir. Malatya yı 194.355.000 ton rezervi ile Sivas izler. 30. TÜRKSOY un başlıca üyeleri şunlardır: Türkiye Azerbaycan Kırgızistan Özbekistan Türkmenistan Tacikistan TÜRKSOY a üye değildir. 32. Cook, Avustralya yı keşfeden kâşiftir. Balbao, Pasifik i ilk gören batılıdır. Macellan, dünyayı ilk dolaşan kâşiftir. Cortez, Kanada topraklarını keşfeden kâşiftir. Yeni Zelanda yı ise Tasman keşfetmiştir. 28. İpek ve Baharat yollarının kullanıldığı dönemde son derece canlı olan Anadolu Kervan Yolları, Ümit Buru Yolu nun bulunmasıyla önemini yitirmiştir. 31. Haritada dağlık bölgeler gösterilmiştir. 33. Güney Amerika nın en uzun nehri Amazon dur. Afrika nın en uzun nehri Nil dir. Kuzey Amerika nın en uzun nehri Missisippi dir. Okyanusya nın en uzun nehri Murray dır. Avrupa nın ise en uzun nehri Tuna değil, Volga dır. 29. Marsilya, yalnızca Fransa nın değil Orta Avrupa ülkesi olan İsviçre nin de limanıdır. 34. Superior ve Ontario gölleri ABD ve Kanada nın Tanganika Gölü Tanzanya ve Kongo nun Ohri Gölü Arnavutluk ve Makedonya nın ortak kullanımındadır. Baykal Gölü ise yalnızca Rusya ya aittir. 6
35. Ganj Nehri nin deltası Hindistan ve Bangladeş tedir. 38. İran ın Basra ve Umman denizlerine, Hindistan ın Bengal ve Umman denizlerine, İspanya nın Akdeniz ve Atlantik e, Kanada nın Pasifik ve Atlantik e kıyısı vardır. Nijerya nın ise yalnızca Atlantik e kıyısı vardır. 41. A, B, C ve E seçeneklerinde verilen yeterlikler davranış yönetimi ile ilgili genel alan yeterliklerindendir. D seçeneğinde verilen ifade ise yanlıştır. Öğretmenler, öğrencilerinin motive olabilmeleri ve başarılarının devam etmesi için başarısız olan yönlerinden çok başarılı olan yönlerini ön plana çıkarmalıdır. 36. Vietnam Laos Kamboçya Tayland Hintçini ülkelerindendir. Nepal ise Himalayalar üzerinde bir ülkedir. 39. Türkiye nin Doğu Karadeniz kıyı şeridi boyunca yağmur ormanları görülür. 42. Coğrafya Dersi Öğretim Programı ilk olarak öğrencilerin yaşamlarını sürdürdükleri çevreyi algılamayı amaçlasa da öğrencilerin bir dünya algısı geliştirmelerine de önem verir. Bu sebeple Küresel Ortam: Bölgeler ve Ülkeler öğrenme alanı meydana getirilmiştir. Öğretmenler ilgili konuları işlerken bu öğrenme alanını temel alarak dünya ölçeğinde örnekler vermelidir. 43. Öğrencilerin, tüm duyularından yararlanarak çevre konuları hakkında duyarlılık geliştirmeyi teşvik eden, tabiat ve diğer insanlara karşı tutumlarını devam ettirmelerini destekleyen arazi çalışma stratejisi duyusal arazi çalışmaları dır. Mekâna duyarlılığı geliştirme, estetik görünümü takdir etme veya çevresel değişimi eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirme amaçlı uygulanabilir. 37. Honduras Guatemela Nikaragua Kosta Rika Orta Amerika ülkelerinden bazılarıdır. Bhutan ise Asya ülkesidir. 40. Galler İskoçya K. İrlanda İngiltere Büyük Britanya Krallığı nı oluşturur. Serbest İrlanda ise bağımsız bir devlettir. 44. Soruda verilen kazanım kavrama basamağındadır. Bu basamak, öğrencinin bilgiyi kendi ifadeleri ile yorumlamasını gerektirir. Bu basamaktaki öğrencilerin gösterdiği davranışlar şu şekildedir: anlam çıkarma, yorumlama, açıklama, genişletme. 7
45. Yapılandırmacılık yaklaşımında öğrenci bilgiyi kendine sunulduğu gibi oluşturmaz. Bilgiyi işler ve kendi zihninde yapılandırarak oluşturur. Bu yüzden E seçeneği yanlıştır. 47. Problem çözme yöntemi, yaratıcı düşünmeyi, bilimsel araştırma basamaklarını kullanmayı ve üst düzey düşünmeyi gerektirir. Çevre problemlerinin önlenmesine dair stratejiler geliştirir. kazanımı sentez düzeyindedir ve problem çözme yöntemi için uygun bir kazanımdır. 49. Coğrafi düşüncenin ilkeleri 3 e ayrılır: Yer ve yayılış prensibi: Bu anlayışa göre, coğrafi olayların dağılışının verilmesiyle gerçek anlamda coğrafya ile ilgilenilmiş olunur. Mukayese (Karşılaştırma) prensibi: Bir coğrafi olayın dünyanın bir başka yerindeki olay ile karşılaştırılmasını savunur. İzah (Açıklama) prensibi: Bir olayın neden - sonuç ilişkisi çerçevesinde bütünüyle ilgilenmeyi savunur. Türkiye ile Fransa nın nüfus piramidinin karşılaştırılması mukayese prensibi kapsamındadır. 46. 5E modeli temelde sorgulamaya dayanmaktadır. Bu modelin aşamaları şu şekildedir: 1. Girme: Kısa bir etkinlik ya da tartışma durumuyla öğrencilerin dikkatleri çekilir. 2. Keşfetme: Öğrencileri sorgulama yönetimini kullanarak ele aldıkları durumu keşfetmek için deneyler yaparlar. 3. Açıklama: Keşfedilen bilginin tartışılması, açıklanması ilke ve genellemelere ulaşılması aşamasıdır. Bu amaçla grup tartışmaları yaptırılabilir. 4. Derinleştirme: Öğrenciler farklı problem durumlarıyla karşılaştırılarak konuyu daha derinlemesine kavrarlar. 5. Değerlendirme: Bilginin ne kadar yapılandırıldığının, hedeflere ne kadar ulaşıldığının anlaşılmaya çalışıldığı aşamadır. C seçeneğinde öğretmen, dikkat çekmeye çalıştığı için girme aşamasında bir etkinlik yapmıştır. 48. Öğrencilerin elde ettiği bilgileri başka bir problemi ya da sorunu çözerken de kullanması transfer ilkesi ile ilgilidir. Bu ilkede daha önce öğrenilen bilgilerin yeni bir durumda kullanımı söz konusudur. 50. Coğrafi sorgulama yolları ve anahtar sorular şu şekilde sınıflandırılır: Gözlem ve Anlama: Ne? Açıklama ve Tanımlama: Ne ve nerede? Analiz ve Yorumlama: Nasıl ve neden? Tahmin ve Değerlendirme: Ne olabilir, ne olacak, etkileri nelerdir? Karar verme: Karar ne, etkileri ne? 8