Eğitim Programları KULLUK VE SORUMLULUK BİLİNCİ

Eğitim Programları KULLUK VE SORUMLULUK BİLİNCİ

.

Giriş Bu çalışmayla kişinin zihninde, kavram dünyasına ait bir altyapı oluşturmak ve bilinç inşa etmek amaçlanmaktadır. Bu program, belli yaştaki gruplar için uygulanır. Fertlerin kültürel altyapıları olsa bile, hem hatırlatmak (ilk ve orta düzeyde okumaları bulunanlara yönelik) hem de temel oluşturmak için hazırlanmıştır. Bu programla katılımcılara, aşağıda belirtilen temel konuların öğretilmesi ve içselleştirilmesi amaçlanmaktadır. İnsanın yaratılış amacı İnsanın sorumlulukları Allah (cc)-kul ilişkisi İbadet disiplini ve ibadetin gerekliliği İnanç değerlerimiz Peygamber ve ahiret algısı Çevre bilinci ve çevreye karşı sorumluluğumuz Ahlaki değerlerimiz Ruh ve beden temizliğinin önemi Bu program işlenirken Bir ilmihal kitabının yıl boyunca ders ortamı dışında yine ders hocasının gözetiminde takibi tavsiye edilir. Bu program Kavramlar programı olmadığı için, programdaki kavramlar ayrıntılı fakat detaylara girmeden işlenmelidir. Programda verilen ezber ayetlerin tefsirleri de kaynak olarak kullanılmalıdır. Kur an ı yüzünden okuyamayanlar için uygun ortamlar oluşturulmalıdır. Okuyabilenlerin de her hafta bir cüz olmak üzere bir meal bitirmeleri sağlanmalıdır. Bu okuma listesi grup sorumlusu tarafından katılımcıların seviyesine göre belirlenir: Okuma Listesi İnsan Ne ile Yaşar, Tolstoy, Şule Yayınları Kendini Arayan Adam, Mihail Nuayme, Kaknüs Yayınları Beyhude Ömrüm, Mustafa Kutlu, Dergâh Yayınları Malcom X, Alex Haley, İnsan Yayınları Peygamberimizin Anlattığı Hikâyeler, Osman Arpaçukuru, Nar Yayınları Kulluk Bilinci, Beşir İslamoğlu, Düşün Yayıncılık Bilgi ve Bilinç, Turgay Aldemir, Tire Kitap 13

Eğitim Programları Ona Yolculuk, Turgay Aldemir, Tire Kitap Tevhidin Hakikati, Yusuf el-karadavi, Özgün Yayınları Vahiy Kültürü, Ruhi Özcan, Ravza Yayınları Kur an da Müminlerin Özellikleri, Beşir İslamoğlu, Pınar Yayınları Kendisi Olmayan İnsan-İnsanın Dört Zindanı, Ali Şeriati, Fecr Yayınları Dört Terim, Mevdudi, Beyan Yayınları Kur an ı Niçin ve Nasıl Okumalı, Ali Akpınar, Kitap Dünyası Kur an ve Mekke, Şerafettin Gölcük, İz Yayıncılık Kur an da İnsaniyet Mektebi, Mutahhari, Şura Yayınevi Adayış Risalesi, Mustafa İslamoğlu, Düşün Yayıncılık Kur an dan Evrensel İlkeler, Muhsin Demirci, Ensar Neşriyat Ahiret Bilinci, Hüseyin Özhazar, Tire Kitap 14

Kulluk ve Sorumluluk Bilinci 1. HAFTA YARATILIŞTA UYUM VE DÜZEN Varlık Allah ı tesbih eder. Evrenin her yerinde mükemmel bir nizam ve tasarım vardır. Ezber ayeti: Mülk 2-3 Bütün varlığın uyum içerisinde yürüdüğünü, kendisinin de bu uyumun bir parçası olduğunu Evrenin her yerinde bir dengenin olduğunu kavrar ve bu dengenin nihai amacını açıklar. İslam a İlk Adım, Mevdudi, Sh: 9-26 Mülk 2-3 tefsiri (Fizilalil Kur an ve Hak Dini Kur an Dili Tefsirleri) Al-i İmran 190 tefsiri (Fizilalil Kur an ve Hak Dini Kur an Dili Tefsirleri) Kur an da ve Hz. Peygamber in Davranışlarında Denge, Sh: 271-276. www.sonpeygamber.info/downloads/uploads/kutludogum/iii/19.pdf. (Faydalanılabilir.) 2. HAFTA AKLETMEK VE KULLUK Akletmek kulluğa sevk eder. Akıl, imanın ön şartıdır. Varlık üzerinde düşünmek Akıl emniyeti Ezber ayeti: Mülk 10 Aklı, vahyi kavramada bir araç olarak kullanabileceğini Kur an ın düşünmeye verdiği önemi Tefekkürün ibadet olduğu bilinciyle davranır. Kur an ı Anlamaya Giriş, Abdullah Yıldız Ahlak, A. Muhsin Toprak, Sh: 73-78 Akıl-Vahiy İlişkisi, Haksöz dergisi, Hamza Türkmen. http://www. haksozhaber.net/okul/article_detail. php?id=177 Düşünmek Farzdır, Metin Önal Mengüşoğlu Sh: 48-70. 15

Eğitim Programları 3. HAFTA TEVHİD 1 Kelime-i tevhidin anlamı ve amacı Allah tan başkasına kul olmanın anlamı. Ezber ayeti: Bakara 163 Kelime-i tevhidin anlamını ve amacını Tevhidin, insanı nasıl özgürleştirdiğini Tevhid inancına uygun bir yaşam sürme gayretinde olur. Kulluk Bilinci, Beşir İslamoğlu İhlâs Suresi ve tefsiri. Kimsiniz? http://www.ramazankayan.com/ kimsiniz/ Tavsiye kitap: Dört Terim, Mevdudi 4. HAFTA TEVHİD 2 Tevhidin yansımaları ve boyutları Ezber ayeti: Tevbe 31 Allah a kulluğun ihtiyari ve sevgiye dayalı olduğunu Allah tan başkasına kulluk edilmeyeceğini Yaratılmışlara kulluğun şirk olduğunu Her türlü şirk inancından korunarak bir yaşam sürme gayretinde olur. Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu, Sh: 54-109 Tevhidi Varoluş. http://www.ramazankayan.com/tevhidi_varolus.html Tavsiye kitap: Dört Terim, Mevdudi 16

Kulluk ve Sorumluluk Bilinci 5. HAFTA İBADET İnsanın yaratılış gayesi, kulluk ve özgürlük Her güzel iş, bir ibadettir. Niçin ibadet ediyoruz? İbadetsiz hayatın anlamsızlığı İbadet, hayatın hedef ve anlamıdır. Ezber ayeti: En am 162 İbadet kavramını tanımlar. Müminin hayatının Allah a kullukla sürdürülmesi gerektiğini Yaşamın tamamının ibadet şuuruyla yaşanması gerektiğini Her güzel işin bir ibadet olduğunu İbadetin Allah a karşı sorumluluğun bir sonucu olduğunu Bir düzen ve disiplin içerisinde ibadetlerini yapar. 6. HAFTA İBADETTEN ALIKOYAN SEBEPLER Dünyevileşme, nefsin arzu ve isteklerine uyma, mal kazanma hırsı, tüketim, makam, kariyer, şöhret, sosyal medyanın kontrolsüz kullanımı Şeytanı ve hilelerini tanır. Allah a kulluktan alıkoyan sebepleri Nefsinin ve şeytanın tuzaklarını İbadetten alıkoyan iç ve dış etkenleri öğrenir ve bunlardan korunmayı Ezber ayeti: Nur 37 Onur Sınavı. http://www.ramazankayan.com/onur-sinavi/ İbadet Gerçeği, Adil Akoyunlu, Sh: 184-207 Kur an da Müminlerin Özellikleri, Beşir İslamoğlu, Sh: 37-43 Yürek Fethi, Mustafa İslamoğlu İbadet Gerçeği, Adil Akoyunlu, Sh: 31-38, 45-50 Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu İnsanlığın Adalet ve Özgürlük Arayışı, Kulluk ve Özgürlük bölümü, Tire Kitap İslam Ansiklopedisi, İbadet maddesi, TDV Zariyat 56 tefsiri (Fizilalil Kur an ve Hak Dini Kur an Dili Tefsirleri) 17

Eğitim Programları 7. HAFTA GÜNAH VE GÜNAHTAN KAÇINMA İnsan ve insanın günah işleme potansiyeli Günahı alışkanlık hâline getirmek Günahın çeşitleri ve insan üzerindeki etkileri Ezber ayeti: Bakara 81 Her türlü günahın insanı tahrif ettiğini, dünyada huzursuzluğa ve ahirette azaba sebep olacağını yakinen Büyük günahların bireyin ve toplumun huzurunu nasıl bozduğunu Küçümsenen küçük günahların büyük günaha dönüşebileceğini Fıtrat Üzere Yaşamak. http://www. ramazankayan.com/fitrat-uzere-yasamak İlmihal, İman ve İbadetler, DİB Sh: 76 Büyük Günahlar, İmam Zehebi, Ravza Yayınları Lokman Suresi 13. ayetin tefsiri (Tefhimu l Kur an tefsiri) İbadet Gerçeği, Adil Akoyunlu, Sh: 157-181 İslam ın Temel Kavramları, Hüseyin K. Ece Sh: 216-222 8. HAFTA DUA VE TEVBE Kulun Yaratıcıyla en etkili iletişimi Kulluğun itirafı: dua Rabbe dönüş: tevbe Ezber ayeti: Bakara 186 Dua etmenin anlamını, gücünü ve önemini Günlük işlerine mahsus dualar edinmesi gerektiğini İşlediği günahlardan pişman olmayı ve tevbe etmeyi Duanın her zaman ve mekânda yapılabileceğini Fiili dua ile kavli dua arasındaki farkı İslam ın Temel Kavramları, Hüseyin K. Ece Sh: 143-147 Dua, Sh: 720-723 Tevbe Namaz, Abdullah Yıldız Tazarru ve Teevvüh Sh: 47-49 İstiğfar ve Tevbe Sh: 41-44 Namaz Çağrısı, Ramazan Kayan, Sh: 141 Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu, Sh: 189-192 Tevbesizliğe Tevbe. http://www.ra- mazankayan.com/tevbesizlige-tev- be/ Dua Vakti. http://www.ramazankayan.com/dua-vakti/ 18

Kulluk ve Sorumluluk Bilinci 9. HAFTA SALİH AMEL İman ve salih amel Salihat ve hasenat Ezber ayeti: Bakara 82 İman ve salih amel bütünlüğünü Salihat ve hasenat arasındaki farkı Pasif İyiden Aktif İyiye, Mustafa İslamoğlu, Sh: 33-38 Kur an da Müminlerin Özellikleri, Beşir İslamoğlu, Sh: 37-43 İbadet Gerçeği, Adil Akoyunlu, Sh: 113-118 Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu Sh: 201-202 10. HAFTA DİNİN DİREĞİ Namaz Namaz bir tevhid eylemidir. Ezber ayeti: Hud 87 Sınırlı ve sonlu varlığın, sınırsız ve sonsuz varlığın karşısında eğilmesi olan namazın, tevhidin eyleme geçmiş hâli olduğunu ve bir anma, arınma ve adanma ameliyesi olduğunu Kur ani Hayat dergisi, Namaz Sayısı, Sh: 3-11, 66-70 (2010 Ocak-Şubat sayısı) Namaz Çağrısı, Ramazan Kayan, Sh: 17-21, Sh: 101-109 Namaz: Bir Tevhid Eylemi, Abdullah Yıldız Sh: 19-25 19

Eğitim Programları 11. HAFTA MALİ İBADET Mal ile yapılan ibadetler İnfak Zekât ve infak karşılaştırması Sadaka Ezber ayeti: Al-i İmran 92 İbadetin sadece namaz, oruç ve haccdan ibaret olmadığını, sevdiği şeylerden infak etmenin de ibadet olduğunu Vazgeçtiklerimizden değil, en çok sevdiklerimizden vermemiz gerektiğini İlmihal, İman ve İbadetler, DİB Zekat bölümü, Sh: 419-425 Erdemli Toplum, İnfakta Erdem, Tire Kitap Dini Kavramlar Sözlüğü Sh: 568 12. HATFA GÜZEL AHLAK Güzel ahlak da ibadettir. Nezaket, zarafet, hoşgörü, empati, emanete riayet, iyilikleri başa kakmamak, zulme karşı yardımlaşma, saygı ve alçakgönüllülük Ezber ayeti: Kalem 4 Dinin güzel ahlaktan ibaret olduğunu ve hayatın bütününü kapsadığını Hz. Peygamber in ahlaki yönden örnekliğini Arınma Yolu 1, Abdülhamid Bilali, Sh: 51-71 Müslüman Ahlakı, M. Gazali Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu, Sh: 163-175, 202, 225, 227, 228 Güzel İnsan Modeli, Nevzat Tarhan Hadislerle Nebevi Ahlak, Hüseyin Özhazar, Sh: 9-19 20

Kulluk ve Sorumluluk Bilinci 13. HAFTA SORUMLULUK BİLİNCİ-TAKVA Allah ile kulun arasındaki temel ilişki biçimi Sorumluluk bilinci: takva Takva çeşitleri Ezber ayeti: Al-i İmran 102 İbadetlerin özünde sevginin ve takvanın olduğunu Takvanın günahlara ve tehlikelere karşı koruyucu gücünü Allah a karşı sorumluluk bilinciyle yaşamanın yolunun takva olduğunu, takvanın hayatta denge unsuru olduğunu Yürek Devleti, Mustafa İslamoğlu Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu Takva Bilinci, Hüseyin K. Ece Sh: 679-685 Vahiyle Yürümek, Ramazan Kayan, Sh: 67-86 14. HAFTA İHLÂS KAVRAMI İbadetlerde niyet İbadetlerde samimiyet Sosyal ilişkilerde samimiyet Ezber ayeti: İhlâs Suresi İhlâsın ne olduğunu İbadetlerinde ihlâslı olmayı Gösterişten uzak kulluğun, sosyal hayattaki yansımalarını Sosyal ilişkilerinde içten ve samimi olmanın dinin bir emri olduğunu Ahlak-ı Fazıla, Vecdi Ganim, Sh: 7-37 Şamil İslam Ansiklopedisi Güzel İnsan Modeli, Nevzat Tarhan, Sh: 151-154 Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu, Sh: 186-189 Mağaraya sığınan üç arkadaş kıssası (Buhari, Büyü, 98- Müslim, Zikir, 100) 21

Eğitim Programları 15. HAFTA HİKMET KAVRAMI Hikmeti aramak Hikmet ve ilim Hikmet ve amel ilişkisi Hikmet ve itidal Ezber ayeti: Bakara 269 Hikmetin müminin yitik malı olduğu bilinciyle hareket eder ve hikmeti, bulduğu her yerde alması gerektiğini Bilgi ve davranışlarda hikmetle hareket etme bilincini Şamil İslam Ansiklopedisi, Hikmet maddesi Hak Dini Kur an Dili, Bakara 269. ayetin tefsiri Esma-i Hüsna, el-hakim, Hikmet Nedir, Mustafa İslamoğlu Yolumuzu Aydınlatan Kavramlar, Ekin Yay. 16. HAFTA NEFİS TEZKİYESİ Bedenin ve ruhun arınması Bireysel ve toplumsal temizliğimiz Haram ve şüphelilerden kaçınarak arınmak Kur an tilaveti ile arınmak Nafile ibadetlerle arınmak Hevaya muhalefet ederek arınmak Zikirle arınmak Ezber ayeti: Şems 9-10 Arınmadan ibadetin olmayacağını Kurtuluşun, bedenin ve ruhun arındırılmasında olduğunu Samimi kulluğun arınmış bir kalple olacağını Temizliğin bir ibadet olduğunu Kur an okuma ve nafile ibadetlerle arınmanın önemini Nefis Tezkiyesi, Said Havva Beyanül Hak, M. Zeki Duman, Cilt 1, Sh: 201-202, Şems Suresi İlmihal, İman ve İbadetler, DİB Temizlik Sh: 183-186 Namaz, Abdullah Yıldız Ahlak, A. Muhsin Toprak, Sh: 7-25 Ehl-i Zikir miyiz? http://www.ramazankayan.com/ehl-i-zikir-miyiz/ 22

Kulluk ve Sorumluluk Bilinci 17. HAFTA İDEAL SAHİBİ OLMAK Geleceğe ait ideallerimiz olmalı. Ufuk insan: Hz. Peygamber İdealler, bedel ister. Müslümanın gelecek perspektifi Ezber ayeti: Hud 112 Müslümanın ideal sahibi olduğunu ve idealleri için çalışması gerektiğini İdeallerini tanımlamayı Pasif İyiden Aktif İyiye, Mustafa İslamoğlu, Sh: 135-153 Gençlik ve Gelecek, Ramazan Kayan, Tire Kitap Sh: 330-356 Davası Olmayan Adam Değildir, Ahmet Özcan, Sh: 11-21 Geleceğe Karşı Sorumluluğum Var, Hikâyelerle Kavramlar, Hüseyin Özhazar, Cilt 4, Sh: 231-251 18. HAFTA BİRLİKTE ÇALIŞMAK Birlikte çalışmak ve güven Birlikte çalışmada ölçü Vakıf adamı olmak Birlikte çalışma ahlakı/adabı Ezber ayeti: Kehf 10 İtaatin, sorumluluğun gereği olduğunu ve körü körüne değil, bilinçli olması gerektiğini Beraber olduğu camiaya güvenmesi gerektiğini Bir Şehidin Şahitliği, Davut Güler Şamil İslam Ansiklopedisi Birlikte Çalışmak Nisa 59 tefsiri (Fizilal il Kur an, Tefhimu l Kur an ve Hak Dini Kur an Dili Tefsirleri) Yardımlaşma-Dayanışma-Paylaşma, Hikâyelerle Kavramlar, H. Özhazar, Cilt 2, Sh: 103-126 Aidiyet. http://www.ramazankayan. com/aidiyet/ Bilgi ve Bilinç, Birliktelik Bilinci, Turgay Aldemir, Sh: 77-82 23

Eğitim Programları 19. HAFTA ÜMMET BİLİNCİ Büyük insanlık ailesinin bir ferdi olmak Evrensel değerlerin farkında olmak İslam ın emirleri, evrensel hakikatler içerir. Ümmetçiliği tehdit eden unsurlar: milliyetçilik, mezhepçilik, cemaatçilik, ırkçılık. Ezber ayeti: Mü minun 52 Düşünce ve davranışlarında her türlü taassuptan uzak durması gerektiğini İslami değerleri merkeze alan ve bütün insanlığı kuşatıcı bir din anlayışını İslam coğrafyasına karşı sorumlu olduğunu Bilgi ve Bilinç, Ümmet Bilinci ve Kudüs, T. Aldemir, Sh: 101-114 Vasat Ümmet, Ahmet Öz, Sh: 54-62 Ümmet Bilinci, Atasoy Müftüoğlu Şamil İslam Ansiklopedisi, Ümmet maddesi http://www.ramazankayan.com/ balkan-ruhu/ http://www.ramazankayan.com/afrikadan-af-diliyorum/ http://www.ramazankayan.com/endulus-bize-kus/ http://www.ramazankayan.com/ acimiz-kudus/ 20. HAFTA DİĞERGAMLIK/İSAR İslam daki yeri ve önemi Sahabe ve diğergâmlık Ezber ayeti: Haşr 9 İnsanlar arası ilişkinin kardeşlik esası ile yürümesi gerektiğini Bencillikten uzak durması gerektiğini Diğergam olmanın imanın gereği olduğunu Salih Amel, Abdülhamid Bilali İbadet Gerçeği, Hayatü s Sahabe den kıssalar, Adil Akkoyunlu Şamil İslam Ansiklopedisi Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu, Sh: 219-220 Her Zaman Her Yerde İyilik, İsar, Hüseyin Özhazar, Sh: 173-188 24

Kulluk ve Sorumluluk Bilinci 21. HAFTA SORUMLULUKLARIMIZ VE KULLUK- 1 Kulluk, sorumluluklarının farkında olmaktır. Allah a karşı sorumluluklarımız. Nefsimize ve topluma karşı sorumluluklarımız. Ezber ayeti: Zümer 10 Varoluşun sorumlulukları zorunlu kıldığını Allah a karşı sorumluluklarını ve bu sorumlulukları yerine getirmesi gerektiğini Başıboş yaratılmadığını, çevresindeki her varlığa karşı sorumlulukları olduğunu ve kamu hukukunu korumanın önemini Âlemlerin Rabbi Allah (cc), Mustafa İslamoğlu Diriliş Neslinin Amentüsü, Sezai Karakoç Sosyal Hayatta İslami Terbiye, Yusuf el-karadavi Müslüman Şahsiyeti, A. Haşimi Yeniden Dirilişin Dinamikleri. http:// Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu www.ramazankayan.com/yeniden-dirilisin-dinamikleri/ http://www.ramazankayan.com/allahin-adi-ile/ 22. HAFTA SORUMLULUKLARIMIZ VE KULLUK - 2 Ailemize ve akrabalarımıza karşı sorumluluklarımız Komşulara karşı sorumluluklarımız Müslüman kardeşlerimize karşı sorumluluklarımız Ezber ayeti: Şuara 214 Aileye, akraba ve komşuya karşı sorumluluklarını Sıla-i rahimin önemini Akraba ilişkilerinde davetçi kimliğini öne çıkarmanın önemini Bilgi ve Bilinç, Birey, Aile, Toplum Bilinci, T. Aldemir, Sh: 115-122 Hikâyelerle Kavramlar, Anne Baba Hakkına Dikkat Et, Hüseyin Özhazar, Cilt 5, Sh: 267-282 Allah Erinin Yolu, Adil Akkoyunlu Müslüman Şahsiyeti, A. Haşimi Temel Ahlak, DİB 25

Eğitim Programları 23. HAFTA SORUMLULUKLARIMIZ VE KULLUK - 3 Tabiata karşı sorumluluklarımız. İslam ın çevre bilincine katkısı. Mekâna ve eşyaya karşı sorumluluklarımız. Ezber ayeti: Hicr 21 Tabiatla barışık ve beraber yaşamanın önemini Çevre bilincini geliştirmenin, dinî ve sosyal hayatta çevre bilincinin önemini Bilgi ve Bilinç, Şehir ve Çevre Bilinci, T. Aldemir, Sh: 131-134 Dinin Hikmeti, Vahidüddin Han Hud Suresi 61. ayetin tefsiri Ahir Zaman İlmihali, H. Kırbaşoğlu, Sh: 382-384 Gençliğin İslam Bilgisi, DİB Erdemli Toplum, Çevre ile ilgili makale, Tire Kitap 24. HAFTA SORUMLULUKLARIMIZ VE KULLUK - 4 Müntesip olduğumuz davaya ve beraber olduğumuz camiaya karşı sorumluluklarımız. Ezber ayeti: Nur 62 İnandığı değerlere karşı fedakârca davranması gerektiğini Camiaya karşı sorumluluklarını aidiyet bilinci çerçevesinde yerine getirmesi gerektiğini Bilgi ve Bilinç, Sorumluluk Bilinci, T. Aldemir, Sh: 34-47 Kardeşlik Çağrısı, Ramazan Kayan Zamanın Ruhu, Turgay Aldemir Pasif İyiden Aktif İyiye, Mustafa İslamoğlu 26