MADDELERİN VE KARIŞIMLARIN SINIFLANDIRILMASI, ETİKETLENMESİ VE AMBALAJLANMASI HAKKINDA YÖNETMELİK (SEA) (11/12/2013 tarih ve 28848 Sayılı Resmi Gazete-Mükerrer) 19 MART 2014 ANTALYA HAYDAR HAZER Kimyager 1
SUNUM İÇERIĞI Neden CLP/SEA Yönetmeliğin amacı, kapsamı Yükümlülükler Sınıflandırma Ambalajlama Etiketleme 2
NEDEN CLP? Madde - oral toksisite LD 50 = 257 mg/kg GHS Tehlikeli Taşımacılık Sıvı: Az toksik; katı: Sınıflandırılamaz EU Zararlı US Toksik Kanada Toksik Avustralya Zararlı Hindistan Toksik Değil Japonya Toksik Malezya Zararlı Tayland Zararlı Çin Toksik Değil Korea Toksik
CLP Zararlılık Sınıflandırması 27 zararlılık sınıfı 16 fiziksel, 10 sağlık, 1 çevre 84 zararlılık kategorisi örn.: Alevlenebilir sıvı, kategori 1, 2, 3 & 4 Kansorojen, Kategori 1A, 1B & 2 Zararlılık İletişimi- Etiket Zararlılık İşareti (Piktogram), uyarı kelimesi, zararlılık ifadesi, Önlem ifadesi Zararlılık İletişimi- GBF 4
GHS-CLP FARKLıLıKLARı? GHS Zararlılık Sınıfının hepsini içerir Aşağıda belirtilen zararlılık Katogorilerini içermez Alevlenebilir sıvılar kategori 4 Akut Toksisite kategori 5 Çilt aşındırıcı/tahrişi kategori 3 Aspirasyon zararlı kategori 2 Akut sucul toksisite kategori 2 and 3 Ciddi göz hasarı/ Göz tahrişi kategori 2B 5
CLP TÜZÜĞÜ 1272/2008/EC Tüzüğü 31 Aralık 2008 tarihinde yayımlandı. 20 0cak 2009 tarihinde yürürlüğe girdi 6 1 Haziran 2015 Tarihinde - 67/548 EC Direktifi (DSD) ve - 1999/45/EC Direktifi (DPD) Yürürlükten kalkacak.
SEA YÖNETMELIĞI 13 Aralık 2013tarihinde yayımlandı ve yürürlüğe girdi. Maddeler 1 Haziran 2015 karışımlar 1Haziran 2016 yılına kadar SEA Yönetmeliğine göre sınıflandırılabilir 1 Haziran 2016 Tarihinde - Tehlikeli Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik (SAE) Yürürlükten kalkacak. 7
MEVCUT VE YENI MEVZUATTAKI TERMINOLOJI DEĞIŞIKLIKLERI Mevcut SAE Yönetmeliği Yeni SEA Yönetmeliği Ek-II Tehlikeli Müstahzar Sembol Ek-VI Zararlı Karışım Zararlılık İşareti (Piktogram) Tehlikenin gösterilmesi- Xi Uyarı kelimesi- DİKKAT Risk İbaresi- R38 Güvenlik ibaresi-s2 Zararlılık ifadesi- H315 Önlem İfadesi-P102 8
BÖLÜMLER 1.BÖLÜM 2.BÖLÜM 3.BÖLÜM 4.BÖLÜM 5.BÖLÜM 6.BÖLÜM 7.BÖLÜM 8.BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Zararlı Maddeler ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanmasına İlişkin Genel Hükümler Zararlılık Sınıflandırması Etiket Uygulamaları ve Zararlılık İletişimi Ambalajlama Maddelerin Sınıflandırılmasının ve Etiketlenmesinin Uyumlaştırılması ve Uyumlaştırılmış Sınıflandırma ve Etiketleme Envanterinin Oluşturulması İşbirliği, Yardım Masası Çeşitli ve Son Hükümler 9
EKLER EK-1 EK-2 EK-3 EK-4 EK-5 EK-6 EK-7 Zararlı madde ve karışımların sınıflandırılması ve etiketlenmesine ilişkin gereklilikler Belirli maddelerin ve karışımların etiketlenmesi ve ambalajlanmasına ilişkin özel kurallar Zararlılık ifadeleri listesi, ilave zararlılık ifadeleri ve ilave etiket unsurları Önlem ifadelerinin listesi Zararlılık işaretleri Bazı tehlikeli maddeler için uyumlaştırılmış sınıflandırma ve etiketleme-listesi Tehlikeli maddelerin ve müstahzarların sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesi hakkında yönetmeliğe göre yapılan sınıflandırmanın bu yönetmeliğe uyarlanmasına ilişkin çevrim tablosu 10
EKLER EK-8 Maddelerin Sınıflandırılması Ve Bildiriminin Yapılmasına İlişkin Koşullar EK-9 EK-10 EK-11 Standart test rejimlerinin uyarlanmasına ilişkin genel hükümler Halka Sunulacak Bilgiler Zararlılık değerlendirmeleri ve uyumlaştırılmış sınıflandırma için başvuru formatı 11
Yönetmeliğin Amacı : Piyasaya arz edilen maddelerin, karışımların ve bazı eşyaların, insan sağlığı ve çevre üzerinde yaratabilecekleri olumsuz etkilere karşı yüksek seviyede koruma sağlamak ve serbest dolaşımlarını temin etmek üzere sınıflandırılmasına, etiketlenmesine ve ambalajlanmasına ilişkin idari ve teknik usul ve esasları düzenlemek. 12
KAPSAM Piyasaya arz edilen maddelerin ve karışımların sınıflandırılmasını, zararlı maddelerin ve karışımların etiketlenmesini ve ambalajlanmasını, İmalatçı, ithalatçı ve alt kullanıcıların, piyasaya arz edilen maddeleri ve karışımların sınıflandırmasına ilişkin hükümleri, Tedarikçilerin, piyasaya arz edilen zararlı maddeleri ve karışımları etiketlemesi ve ambalajlamasına ilişkin hükümleri, 13
KAPSAM İmalatçı, eşya üreticileri ve ithalatçıların, Kimyasalların Envanteri ve Kontrolü Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 inin 1 inci, 2 nci ve 3 üncü başlıklarında yer alan maddeler hariç, bu Yönetmeliğin Ek-8 inin 1 inci, 3 üncü, 4 üncü ve 5 inci başlıklarında belirtilen koşulları sağlayan ve piyasaya arz edilmeyen maddelerin sınıflandırmasına ilişkin hükümleri, 14
KAPSAM Ek-6 nın üçüncü bölümünde, uyumlaştırılmış sınıflandırma ve etiket bilgilerinin yer aldığı madde listesinin oluşturulmasını, Zararlı maddelerin sınıflandırma ve etiketleme bildirimine ilişkin hükümleri, 15
KAPSAM DIŞI Tıbbi ürünler;veteriner Ürünleri Kozmetik ürünleri; Atık niteliğindeki madde ve karışımları; Gıda maddeleri; Hayvan yemleri; Radyoaktif maddeler ve radyoaktif madde içeren karışımları; İnvasiv veya insan vücudu ile doğrudan fiziksel temasla kullanılan tıbbi cihazlar; 16
KAPSAM DIŞI Herhangi bir muamele veya işlem görmemeleri kaydıyla, yeniden ihracatı amacıyla geçici depolamada veya bir serbest bölgede veya antrepolarda bulunan veya transit halindeki ve gümrüğe tâbi olan maddeler ve karışımları. İzole edilmemiş ara maddeleri. Türkiye deki işyeri ve çevre mevzuatına uygun olarak, kontrollü koşullar altında kullanılmaları kaydıyla, bilimsel araştırma ve geliştirme çalışmaları için üretilen veya ithal edilen maddeler ve karışımları. Demiryolu, karayolu, deniz yolu, içsu yolu veya havayoluyla taşınması; 17
İLGİLİ KURULUŞ Sağlık Bakanlığı - Biyosidal ürünler Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı - Bitki koruma ürünleri İçişleri Bakanlığı - Sivil amaçlı patlayıcılar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı - Deterjanlar, hava aromatize edici ürünler, kuvvetli asit veya baz içeren temizlik ürünleri ve havuz suyunda kullanılan yardımcı kimyasallar 18
İLGİLİ KURULUŞ Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı - Patlayıcı ve piroteknik maddeler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı - Diğer zararlı madde ve karışımlar ve koordinasyon 19
İmalatçıların, İthalatçıların ve Altkullanıcıların Yükümlülükleri Maddeleri veya karışımları piyasaya arz etmeden önce sınıflandırır, Ek-8 de belirtilen ve piyasaya arz edilmemiş olan maddeleri sınıflandırır. Zararlı maddeler ve karışımların etiketlenmesi ve ambalajlanmasını sağlar, Tedarik zincirinde sınıflandırma, etiketleme ve ambalajlama hükümlerini yerine getirmek üzere işbirliği yapar Sınıflandırma ve etiket bildiriminde bulunur, İlgili kuruluşun talebi halinde istenen bilgileri verir, 20
AKTORLER VE YÜKÜMLÜLÜKLERI Sınıflandırm a Etike t Ambalaj Bildiri m Bilgilerin Muhafazası 10 yıl Üretici Evet Evet Evet Evet Evet İthalatçı Evet Evet Evet Evet Evet Alt kullanıcı Evet * Evet Evet Hayır Evet Dağıtıcı Hayır** Evet Evet Hayır Evet * Bileşiminde değişiklik yaparsa sınıflandırmalı. Yoksa diğer aktorün sınıflandırmasını kullanır ** Dağıtıcı diğer aktorlerin sınıflandırmasını kullanabilir. 21
SEA UYGULAMA TAKVİMİ Maddeler ve Karışımlar Sınıflandırma SAE zorunlu SEA isteğe bağlı* *Etiket: SEA GBF:SAE ve SEA 1 Haziran 2015 1Haziran 2016 Maddeler Sınıflandırma ve Etiketleme SEA zorunlu GBF: SAE ve SEA Karışımlar Sınıflandırma SAE zorunlu SEA isteğe bağlı * *Etiket: SEA GBF:SAE ve SEA Maddeler ve Karışımlar Sınıflandırma ve Etiketleme SEA zorunlu GBF: SEA zorunlu 22
SINIFLANDIRMA Zararlılık Sınıfı-Fiziko-kimyasal: 1. Patlayıcılar (Kararsız patlayıcılar, Bölüm 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5, ve 1,6) 2. Alevlenebilir gazlar (Kategori 1 ve 2) 3. Alevlenebilir aerosoller (Kategori 1 ve 2) 4. Oksitleyici gazlar (Kategori 1) 5. Basınç altındaki gazlar (Sıkıştırılmış gaz, sıvılaştırılmış gaz, soğutulmuş sıvı gaz, çözünmüş gaz) 6. Alevlenebilir sıvılar (Kategori 1, 2 ve 3) 7. Alevlenebilir katılar (Kategori 1 ve 2) 8. Kolay tepken madde ve karışımlar (Tip A, B, C, D, E, F, ve G) 9. Piroforik sıvılar (Kategori 1) 10. Piroforik katılar (Kategori 1) 11. Kolay ısınabilir madde ve karışımlar (Kategori 1 ve 2) 12. Suyla temasında alevlenir gazlar çıkaran madde ve karışımlar (Kategori 1, 2 ve 3) 13. Oksitleyici sıvılar (Kategori 1, 2 ve 3) 14. Oksitleyici katılar (Kategori 1, 2 ve 3) 15.Organik peroksitler, (Tip A, B, C, D, E, F ve G) 16. Metal aşındırıcılar (Kategori 1) 23
SINIFLANDIRMA Zararlılık Sınıfı-İnsan Sağlığı: 1-Akut toksisite, (Kategori 1, 2, 3 ve 4) 2- Cilt aşındırıcı/tahrişi, (Kategori 1A, 1B, 1C ve 2) 3- Ciddi göz hasarı/göz tahrişi, (Kategori 1 ve 2) 4-Solunum veya cilt hassaslaştırıcı (Kategori 1) 5-Üreme hücresi mutajenisitesi, (Kategori 1A, 1B ve 2) 6-Kansorojen (Kategori 1A, 1B ve 2) 7-Üreme sistemine toksik (Kategori 1A, 1B ve 2) üzerinde veya aracılığıyla etkileri için ek kategori ayrıca laktasyon 8-Belirli hedef organ toksisitesi (BHOT) Tek maruziyet ((Kategori 1, 2) ve sadece bayıltıcı etkiler ve solunum yolları tahrişi için Kategori 3) 9-Belirli hedef organ toksisitesi (BHOT) tekrarlanan maruziyet (Kategori 1 ve 2) 10-Aspirasyon zararlı(kategori 1) 24
SINIFLANDIRMA Zararlılık Sınıfı-Çevre: 1-Sucul çevre için zararlı (Akut Kategori 1, Kronik Kategori 1, 2, 3, ve 4) *Ozon tabakası için zararlı 25
SINIFLANDIRMA 1-Zararlılık İşaretleri 1-Zararlılık İşaretleri-Fizikokimyasal 2-Zararlılık İşaretleri-İnsan Sağlığı 3-Zararlılık İşaretleri- Çevre 26
Maddelerin Sınıflandırması ve Etiketlenmesi Sınıflandırma Adımları: 1. Mevcut Bilgilerin Toplanması Test verileri, test haricindeki veriler, insan verileri, diğerleri 2. Verilerin İncelenmesi Uzman Yorumu; uygun, güvenilir veri 3. Bilgilerin değerlendirilmesi ve gözden geçirilmesi Uygulanacak kriterler; delillerin değerlendirilmesi 4. Sınıflandırma kararı Eğer madde/karışım sınıflandırma kriterlerini karşılıyorsa Zararlılık sınıfı ve kategorileri 27
AMBALAJLAMA Ambalaj; içeriği dışarıya çıkmayacak şekilde olmalı, Ambalajı ve kapatma aksamını oluşturan malzemeler, ambalajın içeriğinden olumsuz yönde etkilenecek ya da içeriği ile tehlikeli bileşikler oluşturmaya izin verecek şekilde olamaz, Ambalaj ve kapatma aksamı, sağlam ve dayanıklı olmalı, Değiştirilebilir kapatma aksamıyla donatılmış konteynerler, ambalaj içeriği dışına çıkmadan yeniden kapatılabilecek şekilde tasarımlanmalı, Ambalajın kapatma aksamı önceden açıldığını belli edecek şekilde yapılmalı, 28
Halka sunulan veya satılan ürünlerde ambalaj; Çocukların merakını cezbedecek veya uyandıracak veya tüketicileri yanlış yönlendirecek şekilde olmamalı, Tıbbi ürünlerde, kozmetik ürünlerde, gıda veya hayvan yemlerinde kullanılan sunuş ve tasarım özellikleriyle karışıklığa yol açarak tüketicileri yanlış yönlendirebilecek şekilde olmamalı, Kapasitesi ne olursa olsun, akut toksik Kategori 1,2 ve 3 BHOT- Kategori 1 veya cilt aşındırma Kategorisi 1 olarak sınıflandırılan bir madde veya karışım içeren ambalajlar, çocuk emniyetli kapatma düzenekleri ile donatılmalı, Akut toksik, CMR, cilt aşınma- solunum hassaslaştırma Kategori 2 veya BHOT Kategori 1 ve 2,- aspirasyon zararı, veya yanıcı gazlar, sıvılar ve katılar Kategori 1 ve 2 olarak sınıflandırılan bir madde veya karışım içeren ambalajlar, uygun dokunsal tehlike işareti 29 taşımalı.
ETİKETLEME Tedarikçinin adı, adresi ve telefon numarası Nominal Ağırlık Ürün tanımı Zararlılık İşaretleri Uyarı kelimesi Zararlılık (H) ifadesi Önlem (P) İfadesi İlave bilgiler Resmi dil 30
ETİKETLEME Ambalajın hacmi 125 ml yi aşmıyorsa ve aşağıdaki sınıflandırmaya sahipse H ve P ifadeleri kullanılmaz Kategori 1 in oksitleyici gazları; Basınç altındaki gazlar; Kategori 2 veya 3 te yer alan alevlenir sıvı maddeleri; Kategori 1 veya 2 de yer alan alevlenir katı maddeleri; Kendiliğinden tepkimeye giren maddeler veya Karışım tipi C ile F arasındaki karışımlar; Kendiliğinden ısınan maddeler veya Kategori 2 de yer alan karışımlar; Su ile temas ettiğinde Kategori 1, 2 veya 3 te yer alan alevlenir gazlar çıkartan maddeler ve karışımlar; Kategori 2 veya 3 te yer alan oksitleyici sıvı maddeler; Kategori 2 veya 3 te yer alan oksitleyici katı maddeler; 31
ETİKETLEME Ambalajın hacmi 125 ml yi aşmıyorsa ve aşağıdaki sınıflandırmaya sahipse H ve P ifadeleri Kullanılmaz Tip C ile F arasında yer alan organik peroksitler; Maddeler veya karışımlar kamuya tedarik edilmiyorsa Kategori 4 te yer alan akut toksisite; Kategori 2 de yer alan cilt tahrişi; Kategori 2 de yer alan göz tahrişi; Belirli hedef organ toksisitesi - Maddeler veya karışımlar kamuya tedarik edilmiyorsa Kategori 2 ve 3 de yer alan tek maruz kalma; Belirli hedef organ toksisitesi Maddeler veya karışımlar kamuya tedarik edilmiyorsa Kategori 2 ve de yer alan sürekli maruz kalma; Sucul ortama zararlı Kategori 1 de yer alan akut. Sucul ortama zararlı Kategori 1 veya 2 de yer alan kronik. 32
ETİKETLEME Ambalajın hacmi 125 ml yi aşmıyorsa ve aşağıdaki sınıflandırmaya sahipse P ifadeleri Kullanılmaz Kategori 2 de yer alan alevlenir gazlar; Üreme sistemi toksisitesi: anne sütü üzerine etkiler veya anne sütü ile etkiler; Sucul ortama zararlı Kronik Kategori 3 veya 4 33
ZARARLILIK İŞARETLERİNİN HİYERARŞİSİ GHS 01 GHS 02 GHS 03 GHS 06 GHS 07 GHS 05 GHS 07 Cilt ve göz tahrişi için GHS 08 GHS07 x Eğer solunum sistemi hassaslatırıcı için zararlılık piktogramı "GHS08" uygulanıyorsa göz hassaslaştırıcı veya cilt ve göz tahrişi için zararlılık piktogramı "GHS07" kullanılmaz Maddenin veya karışımın sınıflandırması aynı zararlılık sınıfı için birden fazla zararlılık piktogramı ile sonuşlanmış sa,etikette her bir zararlılık sınıfı için en ciddi zararlılık kategorisine karşılık gelen piktogram kullanılır x x x x 34
UYARI KELİMESİ TEHLİKELİ veya DİKKAT Kullanımı maddenin veya karışımın sınıflandırmasına bağlı Etikette Tehlikeli uyarı kelimesi kullanılmışsa Dikkat kullanılmaz Zararlılık derecesini belirtmek için açık ve sade dil kullanılmalıdır. 35
GENEL ETIKETLEME KURALLARI Ambalajın Kapasitesi Etiket Boyutu (mm) < 3 litre En az 52 x 74 > 3 litre <50 litre En az 74 x 105 >50 litre < 500 litre En az 105 x 148 > 500 litre En az 148 x 210 Kare a 1/15 Kırmızı çerçeve ve 1 cm 2 Beyaz zemin Siyah sembol 36
GENEL ETIKETLEME KURALLARı Ambalaj yere konduğunda üzerindeki bilgiler yatay konumda okunabilecek şekilde olmalı Etiketin rengi ve görünümü, zararlılık işaretleri ile üzerinde yer aldığı fon, açık olarak fark edilecek şekilde olmalıdır Etikette bulunması gerekli bilgiler, fondan açıkça göze çarpacak ve kolaylıkla okunabilecek büyüklükte ve aralıkta olmalıdır Dili piyasaya arz edilen ülkenin resmi 37 dilinde olmalıdır
Etiket ve Ambalajda yer almayacak ETİKETTE YER ALMAZ Toksik değildir Zararsızdır Kirletici değildir Ekolojiktir 38
ETİKET ÖRNEĞİ 39
TEŞEKKÜR EDERİM 40