UYGULAMA METODU 1. Genel Merkezi tıbbi gaz sistemi tesisatı HTM ve/veya EN-737:1998, EN-738:1997, EN-793:1997, ISO-7396:1987 ve bu standartların işaret ettiği ilgili diğer standartlara uygun olarak gerçekleştirilecektir. Şartnamede yer alan ürünler bir bütün olarak değerlendirilmiş olup zaruri haller dışında şartname içeriği bölünemez bir bütündür. Proje ve tesisatın imalat/montajını gerçekleştirecek olan firma ISO kalite yönetim sistemine sahip olmalı ve bunu belgeleyebilmedir. Bakır Boru Dağıtım Sistemleri Montajı 1. Etap Montaj İşleri 2.1 Sevkıyat Öncesi İşlemler: Sistemde kullanılacak olan tüm bakır borular sahaya sevk edilmeden önce oksijen kullanımına uygun ve standartların tanımladığı şekilde yağdan arındırılmış olacak, açık uçları her çapa uygun tapalar ile kapatılacak ve oksitlenmeye imkan vermeyecek şekilde ambalajlanmış olarak sahaya sevk edilecektir. Tüm bakır boruların yağdan arındırılan yüzeylerinde NF A 05.113 e göre test edildiğinde yüzeydeki hidrokarbonlar 20mg/m 2 geçmeyecek şekilde, fittingslerin yağdan arındırılan yüzeylerinde ise 100mg/m 2 geçmeyecek şekilde olmalıdır. Bakır boruların hiçbir yüzeyinde gözle görülür herhangi bir partikül bulunmayacaktır. 2.2 Bakır Boru Tesisatının Sabitlenmesi: Sistemin tüm bakır boru hatları EN-737/3:1998 ve ISO-7396:1987 standartlarında belirtildiği üzere, bakır borularının elektron alışverişine izin vermeyecek bimetal sabitleme elemanları kullanılarak hatlar düzgün bir şekilde sabit yüzeylere tespit edilmelidir. Sistemde kullanılan küresel gaz vanalarının hat üzerindeki montajlarında, çalışmaları engellenmeyecek şekilde sabitlenmelidir. Aynı bölgede bakır boru sabitleme elemanlarının montajı tamamlanmadan bakır boru montajına geçilmeyecektir. Merkezi tıbbi gaz sistemi boru hatları ile özellikle yüksek akım taşıyan kablo v.b. tesisatlardan asgari 20cm mesafeden geçmelidir. Özellikle yakıcı gazları taşıyan boruların, yangın riskinin asgariye indirilebilmesi için kazan daireleri, jeneratör odaları, yanıcı maddelerin depolandığı odalar gibi mahallerden geçirilmeyecektir. 1 / 7
Montajda kullanılacak boru tespit mesafeleri EN-737/3:1998 e uygun olmalıdır. Bu değerler Tablo 1. de verilmiştir. Boru dış çapı (mm) Düşey hatlardaki bakır boru Düşey hatlardaki bakır boru azami tespit aralıkları (mm) azami tespit aralıkları (mm) 12 1,2 1,2 15 1,5 1,5 22 2,0 2,0 28 2,0 2,0 35 2,5 2,5 42 2,5 2,5 54 3,0 3,0 Tablo 1: Bakır boru tespit aralıkları (EN-737/3:1998) 2.3 Bakır Boru ve Ara Ekipmanların Montajı: Aynı bölgede, 2.2 maddesinde de belirtildiği üzere, tespit elemanları montajının tamamlanmasından sonra bakır boru ve ara ekipmanların montajı gerçekleştirilecektir. Montaj işlemi sırasında, kesilen bakır boruların açık kalan uçları muhakkak 2.1 maddesinde belirtildiği gibi çaplara uygun tapalar ile kapatılacak ve bakır boruların herhangi bir sebepten dolayı kirlenmesi önlenecektir. İmalat-montaj işleminin başlangıcından sonuna kadar aynı özen gösterilecektir. Bakır-bakır bağlantıları, EN-737 ye uygun Cu, P ihtiva eden, sert lehim alaşımı kullanılarak oksijen içermeyen inert gaz altında yapılacaktır. Bakır-pirinç gibi tüm bağlantılar ISO-7396 ve EN-737 standartlarına göre en az 30% gümüş ihtiva eden sert lehim alaşımları kullanılarak yapılacaktır. Boru ve fittings kaynak işlemleri inert gaz tüpüne en yakın noktadan en uzak noktaya doğru sırasıyla yapılacaktır. Kaynak işleminin yapıldığı noktaya daha yakın açık bir nokta var ise inert gaz bu noktadan verilmelidir. Tüm kaynak işlemleri sırasında kaynak bölgesi muhakkak havalandırılmalıdır. Havalandırma işlemleri için kapalı odaların pencere ve kapılarının açılması yeterlidir, işlem sırasında cebri havalandırma gerekmemektedir. Tüm gaz prizleri merkezleri bitmiş döşemeden 120cm yüksekliğe gelecek şekilde bölgesel kontrol vanaları veya basınç düşürücü gibi ekipmanlar da göz seviyesinde (1200-1800mm) monte edilecektir. Tüm borular, her hat ayırımından ve dirseklerden azami 20cm mesafede, düz yatay ve düşey hatlarda ise 150 cm aralıkla gaz cinsini yazan, akış yönünü belirten, standart renk kodu olan etiketler ile etiketlenmelidir. Boru montaj işleminin tamamlanmasıyla, tercihen santral mahallinde, tüm borular binanın ana topraklama sistemine, yürürlükteki IEC 601-1 standardına uygun şekilde bağlanacaktır. Topraklama işlemi elektrik taşeronu uhdesindedir 2.4 Test İşlemleri: Aşağıda tanımlı tüm test işlemleri için EN 737 normuna uygun yapılacaktır. Yapılacak olan test işlemleri aşağıda maddeler halinde verilmiştir. 2 / 7
- Etiketleme testi: Tüm borular gözle kontrol edilerek etiketleme işleminin doğru bir şekilde yapıldığı gözlemlenecek ve her bölüm için ayrı ayrı test tutanağına işlenecektir. - Gaz kaçak testi: Her bölge ayrı ayrı test edilecektir. Test sırasında basınçlı gaz kaynağı sistemden izole edilecektir. Test basıncı işletme basıncının 1,5 katı seçilmeli ve bölge 24 saat basınç altında tutulacaktır. İlk ve son basınç değerleri yukarıda tanımlanan standardın maddeleri uyarınca yorumlanacak ve sonuç muhakkak test tutanağına işlenecektir. - Askı elemanları testi: Tüm boruların sabit yüzeylere tespit noktaları kontrol edilerek sabitleme işlemlerinin standarda uygun yapıldığı tespit edilecek ve her bölüm için sonuç ayrı ayrı test tutanağına işlenecektir. - Mukavemet testi: Bu test esnasında manometre, vakummetre vb. ekipmanların sistemden izole edilmesi gerekmektedir. Standart maddeleri uyarınca gaz boruları ve özellikle yapılan kaynak işlemleri basınç altında kontrol edilecektir. Sonuç test raporlarına işlenecektir. - Ekipman testi: sisteme dahil edilen ekipmanların fonksiyonlarını yerine getirip getirmediği kontrol edilecektir. Sonuç test raporlarına işlenecektir. - Çapraz bağlantı testi: Boru ve son kullanım ekipmanlarının çapraz bağlantı testi standart uyarınca yapılacaktır. Sistem devreye alındığında, sisteme dahil olan tüm gaz prizleri amacına uygun olmalı yani her prizden doğru gazın alınması sağlanmalıdır. Sonuç test raporuna işlenecektir. 2. İkinci Etap Montaj İşleri: Son kat boya işlerinin tamamlanmasına müteakip bu tip montaj işleri yapılacaktır. Montajı yapılacak olan her türlü ekipman, montaj mahallinde ambalajından çıkartılacaktır. Böylelikle monte edilen tüm ekipmanların temizliği de sağlanmış olacaktır. Ekipman montajının tamamlanmasına müteakip tüm ekipmanlar EN-737 ve EN-793 normlarının ilgili maddelerine göre test edilecek ve sonuçlar test raporuna işlenecektir. 3. Santral Montajı: Santral mahallerinin inşaat grubu tarafından tamamlanmasıyla yapılacaktır. Bu tip montaj işleri şantiyenin iş programı uyarınca yürütülecektir. 3. etap montaj olarak yapılabileceği gibi diğer etap montaj işleri sırasında eş zamanlı olarak da yapılabilecektir. Tüm malzemenin ambalajları malzeme montajlarının yapıldığı mahallerde açılacaktır. Bu tür montajlar sırasında yapılacak her türlü kaynak işlemi 2.3. maddesinde tanımlanan kaynak işlemine göre yapılacaktır. 3 / 7
4. Gaz Prizleri 4.1.Gaz prizlerinin EN 737-1:1998 standardında veya muadili en az bir Avrupa standartlarına uygun gaz fişleriyle çalışmaya uygun yapıda olduğunu belgelemiş olmalıdır. 4.2.Gaz prizleri sadece kendine ait fişi kabul edecek şekilde farklılaştırılmış (Gaz spesifik) olacaktır. 4.3.Gaz prizlerinin duvar veya cihazlara monte edilecek parçaları da gaz spesifik olacak şekilde indekslenmiş olacaklar, böylece tamirat veya bakım için parçalar söküldüğünde, diğer gazların parçalarının farkında olmadan kullanılması mümkün olmayacaktır. 4.4.Duvara monte edilen prizlerde, bağlı ekipmanın doğru oryantasyonunu sağlamak amacıyla anti-rotasyon pinleri bulunacaktır. 4.5.Prizler merkezleri bitmiş döşemeden 1200-1400mm yükseğe gelecek şekilde monte edilmelidirler. 4.6.Gaz prizleri, medikal gaz fişlerinin tek elle bağlanma ve sökülmesine uygun özellikte olacaklardır. 4.7.Gaz prizleri, üretici tarafından tavsiye edilen minimum rutin bakımların yetkili kişilerce sağlanmasına bağlı olarak en az 2 yıl üretici firma garantisine sahip olacaktır. Bu garantinin belgeleri talep edildiğinde idareye karşı sunulmalıdır. Üretici firmanın en az 2 yıllık garantisine sahip olduğu belgelenmeyen prizler teklif edilemeyeceklerdir. 5. Gaz Vanaları 5.1. Gaz vanaları, pratiğinde kullanılan tüm gazlarla çalışmaya uyumlu, tam geçişli küresel veya (Vakum Tesisatında) diyaframlı vanalar olacaklardır. 5.2. Tüm vanalar şantiyeye gelmeden önce oksijen tesisatlarında çalışabilecek şekilde temizlenecek ve test edileceklerdir. 5.3. Her gaz küresel vanası bakır uçlarla sonlanacak böylece boru hattına direkt olarak bağlanacaktır. 8. Bölge Servis Üniteleri 8.1.Bu üniteler, acil durumlarda ve bakım sırasında bir bölgeyi ana sistemden izole edilmesini sağlamak için ve boru üzerinde her türlü çalışmaya olanak sağlayan fiziksel bir kesme noktası olarak da kullanılacaktır. 8.2.Üniteler tamamen gaz spesifik olacaktır. Her hat ait olduğu gazı belirtecek şekilde markalanacaktır. 8.3.Üniteler sıva altı montaja uygun kutu içinde bulunmalıdırlar. Korozyona maksimum direncin sağlanması amacıyla arka plaka, duvar kalınlıklarına göre ayarlanabilir bir askı sistemiyle donatılmış olmalıdır. Vana Kutusu gövdesi, beyaz, alev söndürücü özelliğe sahip bir malzemeden imal edilmiş olmalıdır. Vana kutusunun menteşeli kapağı kutu içine maksimum erişimi sağlamak amacıyla en az 90 açılabilmelidir. 8.4.Üniteler kapağında, bölge tanımlama işaretleri bulunmaktadır. Kapak normal çalışma sırasında kilitli olarak kapalıdır ve yan yana monte edilen üniteler birbirlerinden farklı olan kilit/anahtar kombinasyonlarıyla çalışmalıdır. 4 / 7
8.5.Servis ünite kutularının içinde gaz birikmesine olanak vermeyecek şekilde havalandırılacaklardır. 8.6.Servis ünitelerinin tüm ekipmanı ve boruları monte edilmiş, kablolaması tamamlanmış, test edilmiş ve bitmiş bir binada monte edilmeye hazır şekilde teslim edilmiş olmalıdır. 9. Alarm Sistemleri 9.1.Gaz Merkezi Alarm Sistemleri her servisin ilgili lokal noktalardan aldığı sinyallerle monitorize edilebilecek kapasitede olacaklardır. 9.2.Gaz Merkezi Alarm Sistemleri İngiltere Ulusal Sağlık Servisi Gazlar İçin Model Mühendislik Spesifikasyonu C11 ve İngiltere Sağlık Teknik Şartnamesi No.2022 (HTM2022) ye veya muadili bir Alman veya Fransız standardına tümüyle uygun olmalıdır. 9.3.Sistem, her basınçlı gaz ve vakum sistemleri için, renkli LEDlerle, bir Normal durum, 2 alarm durumunu monitorize edebilecek kapasiteye sahip olmalıdır. 9.4.Alarm, Alarm sinyalleri görsel ve duysal olup, normal çalışma ışıkları sürekli yanmalıdır. 9.5.Her LED indikatör bloğu sökülüp takılabilen LEDlerden oluşmalıdır. 9.6.Arıza halinde, sesli bir uyarı hemen devreye girmeli ve ancak manuel olarak susturulabilmelidir. Manuel olarak susturulan uyarı yaklaşık 20 dakikalık sessiz modda bir süreyi takiben alarm şartlarının devam etmesi durumunda tekrar devreye girmelidir. 9.7.Panalde, panel içi devrelerin, LED lerin ve sesli uyarı düzeninin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmek amacıyla bir test düzeni bulunmalıdır. 9.8.Her alarm paneli elektriğin mevcut olduğunu gösteren bir yeşil LED ve Sistem Alarm Durumunu belirten bir kırmızı LED içermelidir. Elektrik kesilmelerinde Sistem Alarm LED i yanıp sönmeye başlamalı ve sesli uyarı belirli bir süre jeneratörün devreye girmesini bekledikten sonra devreye girmelidir. 9.9.Hat izleme devre sensörleri ve bağlantı kablajını sürekli olarak izlemelidir. Arıza anında hat izleme devreleri arızanın olduğu gaza ait alarmı, Sistem Alarm Durumunu göstergelerini ve bir sesli uyarıyı harekete geçirmelidir. 9.10. Alarm paneli minimum IP 32 sınıfı sızdırmalığa sahip olmalıdır. 12. Son Nokta Üniteleri Üç ayrı kanala haiz ana gövde profili, duvara monte edilen aluminyum kızaklar üzerine çıtlama ile monte edilmeli ve bir alt kapak, bir üst kapak, bir ön kapak aluminyum profilleri ile tamamlanmalı ve yine aluminyumdan veya plastik yan kapaklar ile kapatılmalıdır.alt kapak okuma lambası ve ilgili tesisatının çekildiği bölümü kapatmalı ve 60 cm lik 1x18W Flourescent lamba aydınlatması için policarbon pencereye sahip olmalıdır.üst kapak ise üst aydınlatma ve ilgili tesisatın çekildiği bölümü kapatmalı ve 120 cm lik 1x36W Flourescent Lamba aydınlatması için 1 adet akrilik pencereye sahip olmalıdır. Ön kapak profili ise gaz tesisatı için ayrılmış orta bölümde ve Elektrik Telefon ve Çağrı ünitelerini kapatacak şekilde olmalıdır.orta bölmede monte edilen Gaz Prizleri ile Elektrik Prizleri iki ayrı tarafta ve birbirinden minimum 20 cm uzakta monte edilmeli ayrıca Elektrik ve Gaz prizleri bölümlerini ayırmak için alumiyumdan mekanik bir bariyer oluşturulmalıdır. Gaz Boruları ile Elektrik tesisatı ayrı ayrı ana gövde üzerine fabrikaca açılmış pencereler vasıtası ile hastabaşı ünitesine bağlantıları sağlanmalıdır. 5 / 7
Elektrik Prizleri mutlak surette metal kasalar içerisine ve bu kasa yardımı ile ana gövdeye monte edilmeli,kesinlikle kapaklara herhangi bir Elektriksel armatür monte edilmemeli,ön veya alt kapak söküldüğünde hiçbir elektrik armatürü üzerinde olmamalıdır. Tüm sökülebilir kapaklar topraklama kablosu ile ana gövdedeki topraklamaya bağlanmalıdır. Alüminyum profillerin tamamı doğal renkte eloksallı olarak çekilmeli ancak arzu edildiği takdirde elektrostatik sistemde RAL kataloğundan seçilecek muhtelif renklerde elektrostatik toz boyayla boyanabilmesi mümkün olmalıdır. Ünite kapakları kolay sökülüp takılabilen tipte olacaktı, kesinlikle gövdeye vida ile tutturulmayacaktır. Elektrik bağlantıları yanmaz kablodan olacak ve kablo terminalleri soket tipi geçmeli olacak, terminaller Düşük Voltaj (LV) ve Sinyal ve Telefon (SELV) olmak üzere 2 adet olacak ve kablo soketleri kolay sökülebilir olacaktır. İmalatçı ve yapımcı firmalar ISO 9001:2000 kalite belgesine sahip olacak ve işin kapsamı belgede açıkça yazılı olacaktır. Duvar Monteli Yatay Üniteler: Yatay Tip Ünite ana gövde trunkları birbirlerine bağlı olmalı ve alt ve üst kısmında eloksallı Aluminyum malzemeden imal edilmiş cihaz askı rayları sabit bir şekilde monte edilmiş olmalıdır. Gaz prizleri tesisata kaynakla bağlanmalı ve ünitenin sağ veya sol tarafından üniteden çıkmalıdır. İki adet Aluminyum kanaldan üst tarafta olan Elektrik servislerini bulundurmalı,alt kanal ise Gaz Prizleri için ayrılmış olmalıdır. Elektrik Prizleri mutlak surette metal kasalar üzerinde ve bu kasa yardımı ile ana gövdeye monte edilmeli, kesinlikle kapaklara herhangi bir Elektriksel armatür monte edilmemeli, ön veya alt kapak söküldüğünde hiçbir elektrik armatürü üzerinde olmamalıdır. Tüm sökülebilir kapaklar topraklama kablosu ile ana gövdedeki topraklamaya bağlanmalıdır. Alüminyum profillerin tamamı doğal renkte eloksallı olarak çekilmeli ancak arzu edildiği takdirde elektrostatik sistemde RAL katalogundan seçilecek muhtelif renklerde elektrostatik toz boyayla boyanabilmesi mümkün olmalıdır. Ünite kapakları kolay sökülüp takılabilen tipte olacaktır, kesinlikle gövdeye vida ile tutturulmayacaktır. Elektrik Bağlantıları yanmaz kablodan olacak ve kablo terminalleri soket tipi geçmeli olacak,terminaller Düşük Voltaj(LV) ve Sinyal ve Telefon(SELV) olmak üzere 2 adet olacak ve kablo soketleri kolay sökülebilir olacaktır. İmalatçı ve yapımcı firmalar ISO 9001:2000 kalite belgesine sahip olacak ve işin kapsamı belgede açıkça yazılı olacaktır. Dik ( Kolon Tipi ) Üniteler: Dik Ünite Tavandan Yere sağ veya sol tarafına monte edilebilen. İç iskeleti elektrostatik boyalı sac veya aliminyum profilden olup dış kısmı tamamen laminant ile kaplı 6 / 7
olmalıdır. Ünite kesiti 16x50 cm yüksekliği ise monte edileceği odanın bitmiş döşeme seviyesi ile asma tavan arası yüksekliğe eşit olmalıdır. Dik Ünite ön ve arka bölümler düz elektrostatik boyalı 2 mm lik aluminyum levhalar ile kaplı olmalı yanlar ise yine elektrostatik toz boyalı aluminyum yuvarlak kesitli profillerden oluşmalıdır.ön kapak açılabilir 2 parça ve arka kapakta açılabilir 3 parça şeklide olacak ana şasiye vidalar ile tutturulacaktır. Gaz prizleri tesisata Ünitenin ön tarafında ve 2 şer adet olarak metal kasası ile bağlanmalı ve Gaz Prizlerinin tesisata bağlantısı NIST Konnektörlü Hortumlar aracılığı ile kaynaksız olmalıdır. Gaz Prizlerinin tesisata bağlanması için her ünite üzerinde 3 gazlı Vana Kutusu bulunmalı ve Ünitenin tavana yakın bölümünde üst tarafta ve arka tarafta olmalı, camlı ve kilitli kapağı olmalıdır. Ünite üzerinde 12 adedi ön tarafta olmak üzere tamamı UPS ve şebekeden beslenen Topraklı Elektrik Prizi olmalıdır. Tüm Elektrik Tesisatı Ünitenin arkasında ve tavana yakın bölümde elektrik dağıtım kutusu olmalı ve tüm elektrik dağılımı buradaki otomatik Sigortalar aracılığı ile yapılmalıdır. Ön kapak üzerinde üst tarafta bir adet Monitör Sehpası bulunacaktır.monitör Sehpası tamamı Aluminyum Profillerden imal edilmiş olacak ve ünite üzerinde aşağı yukarı ayarlanabilir olacaktır. Ünite alt tarafında 5W sarfiyatlı gece lambası olacaktır. Ünite üzerinde üst tarafta Monitör bağlantısı için bir adet RJ45 Data soketi konulmalı ayrıca bir adette RJ11 Tel Soketi sağlanmalıdır. Ünite üzerinde üst tarafta oda sıcaklığı ve nemini gösteren bir higrometre ile dijital saat bulunmalıdır. Ünite üzerinde bir adet akrobat lamba ve bunun tutturulacağı ayak bulunmalıdır. Ünite aluminyum levha ve profilleri tamamı doğal renkte eloksallı olarak çekilmeli ancak arzu edildiği takdirde elektrostatik sistemde RAL katalogundan seçilecek muhtelif renklerde elektrostatik toz boyayla boyanabilmesi mümkün olmalıdır. İmalatçı ve yapımcı firmalar ISO 9001:2000 kalite belgesine sahip olacak ve işin kapsamı belgede açıkça yazılı olacaktır. 7 / 7