Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ-II Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans() Doktora ( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan Öğretim( ) Diğer ( ) Dersin Türü Dersin Alan Kodu Ders Kodu Zorunlu (X) Seçmeli ( ) PSY 208 Kuramsal Saat Uygulama Saat Toplam Saat Yarıyılı Ulusal Kredi AKTS Kredi 3 0 3 Güz 3 6 Dersin Amacı Dersin Özet İçeriği Ön Koşul Dersler Önerilen Seçmeli Dersler Bu ders nicel ve nitel araştırma yöntemleriyle araştırma tasarımı, uygulanması ve veri analizi konusunda uzman yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Bilimsel yöntemler ile iyi nicel ve nitel araştırma sonuçlarının geniş bir çerçevede ve derinlemesine bir bakış açısıyla yorumlanması hedefleri arasındadır. Bu dersin amacı öğrencilere psikoloji biliminde kullanılan araştırma yöntemleriyle ilgili bir altyapı oluşturmalarında yardımcı olmaktır. İşlenecek konular içerisinde araştırma süreç ve teknikleri, statistiki kavramlar vardır. Dersin önemli parçalarından biri projedir. Bu proje için veri toplanacak, işlenecek, ve bir rapor yazılacaktır. Yok Yok 1) Bilimsel araştırmalarda uyulması gerekli etik ilkeleri söyleyebilme 2) Araştırma önerisi yazabilme 3) Bilimsel araştırma raporlarını eleştirebilme Dersin Öğrenme Çıktıları 4) Veri toplama tekniklerinin yararlarını ve sınırlılıklarını açıklayabilme 5) Veri toplama araçlarını geçerlilik ve güvenilirlik ölçütlerine göre değerlendirebilme 6) Nicel ve nitel araştırma yöntemleri arasındaki farkı ifade edebilme 7) Bilimsel yöntemlere ilişkin farklı görüşleri söyleyebilme 1 / 7
Dersin Koordinatörü Dersin Öğretim Elemanı Yrd.Doç.Dr. Leyla ÖZDEMİR Yrd.Doç.Dr. Leyla ÖZDEMİR Dersin Yardımcı Öğretim Elemanı - Öğretim Yöntemleri (X) Sözel Anlatım ( ) Örnek Olay (X) Bilgisayar Destekli (X) Tartışma ( ) Drama ( ) Laboratuvar ( ) Problem Çözme ( ) Buluş Yoluyla (X) Ödev ( ) Deney ( ) Proje (X) Sunum Ders Kitabı / Önerilen Kaynaklar Yardımcı Ders Kitabı Rauf Arıkan: Araştırma Yöntem ve Teknikleri, Nobel Yayın Dağıtım, 2013 Dr. Gökhan Özsoy: Bilimsel Araştırma Yöntemleri Başarı Notunu Değerlendirme Sistemi ( ) Doğrudan Dönüşüm Sistemi (X) Bağıl Değerlendirme Yarıyıl içi çalışmaları Sayısı Katkı Payı %** Devam (a) Ölçme ve Değerlendirme Laboratuar Uygulama Alan Çalışması Derse Özgü Staj (Varsa) Ödevler Sunum Projeler Seminer Ara Sınavlar* 1 40 Genel ara sınav 1 60 Toplam 2 100 Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 40 Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı 60 2 / 7
Notuna Katkısı TOPLAM 100 3 / 7
Haftalara Göre Ders Konuları Hafta Konular Ön Hazırlık 1 2 3 4 5 6 Bilim ve Araştırmayla İlgili Temel Kavramlar: Bilimin temel işlevleri, özellikleri, kaynakları ele alınmaktadır. Buna ek olarak bilimsel yöntemin dayandığı temel varsayımlar, bilimsel yöntemin aşamaları ve araştırma türleri üzerinde durulmaktadır Araştırma Sorununun Tanımlanması ve Denence Kurma: Ders kapsamında araştırma tasarımı konusunda bilgi verilmekte, araştırma ögelerinin neler olduğu açıklanmakta, bir araştırma sorununun ne şekilde tanımlanması gerektiği ele alınmaktadır. Araştırma sorusunun tanımlanması ile ilgili bilgilerin verildiği derste değişken ve denence kavramlarının tanımları yapılarak konuyla ilgili örnekler sunulmaktadır. Nedensellik: Bu ders bilimsel araştırmalarda önemli bir öge olan nedensellik kavramını çeşitli boyutlarıyla açıklamaktadır. Bu bağlamda idiografik nomotetik açıklama, nedensellik ölçütleri, korelasyon ve nedensellik, nedensel hipotezler, nedensel açıklamada potansiyel hatalar üzerinde durulan belli başlı konulardır. Kavramsallaştırma İşletimselleştirme: Derste birbiriyle yakından ilgili olan kavramsallaştırma ve işletimselleştirme konuları irdelenmekte, kavramsallaştırma ve işletimselleştirme örnekleri verilerek konuya açıklık getirilmektedir. Ölçme: Ders kapsamında ölçmenin tanımı yapılmakta, ölçme düzeyleri üzerinde durulmakta ve değişkenleri ölçme düzeylerinin niçin önemli olduğu sorusunun yanıtı verilmektedir. Ölçüm kalitesi, ölçüm geçerliği türleri, geçerlik ve güvenilirlik kavramları, kavramların nasıl ölçüleceği ve bileşik ölçüm türleri üzerinde durulan diğer konulardır. Deneysel Yöntem: Bu derste toplumsal araştırmalarda deneysel yöntemin kullanımı açıklanmaktadır. Bunun için deneysel yöntemi kullanmaya uygun konular, denek seçimi ve deneysel araştırmalarda dikkat edilmesi gerekli etik konular üzerinde durulmaktadır. 7 Ara Sınav 8 Betimleme: Dersin ilk bölümünde nicel yöntemler arasında yer alan betimleme yönetimi tarihsel arka planı da verilerek tanıtılmakta, betimleme yöntemine uygun araştırma 4 / 7
9 10 11 12 13 14 15 türlerinin neler olduğu gösterilmektedir. Betimleme araştırmasının aşamaları, anket hazırlama ilkeleri, görüşme ilkeleri, betimleme araştırmasının güçlü ve zayıf yönleri dersin diğer konularını oluşturmaktadır. İçerik Analizi ve Alan Araştırması: İçerik analizi ve alan araştırmasının detaylı olarak incelendiği derste içerik analizi nedir?, içerik analizi nasıl uygulanır?, içerik analizi teknikleri nelerdir?, alan araştırması nedir?, hangi konular alan araştırması için uygundur? ve alan araştırması paradigmaları nelerdir? gibi birçok sorunun yanıtı verilmektedir. Örneklem Seçme Mantığı: Derste örneklem seçme ile ilgili temel kavramlar olan evren, örneklem, öge, denek kavramları tanımlanmakta, örneklem seçme teknikleri (kota, basit rastgele, tabakalı gibi) konusunda bilgiler ver örnekler verilmektedir. Ayrıca derste normal dağılım ve olasılık kuramı konuları üzerinde detaylı olarak durulmaktadır. Çıkarımsal İstatistikler: Parametrik Testler I: Derste denence testleri, denece testlerinin aşamaları, tür 1 ve tür 2 hataları konuları işlenmekte, istatistiksel testlerin gücü hakkında bilgi verilmektedir. Derste ayrıca parametrik testlerden t-testleri incelenmektedir. Araştırma Tasarımı ve İstatistik Test Seçimi: Ders kapsamında hangi araştırma tasarımının uygulanacağına nasıl karar veririz? ve hangi istatistik testlerin uygulanacağına nasıl karar veririz? sorularının yanıtları verilmektedir. Ayrıca araştırmalarda zaman boyutu üzerinde durulmakta, genişlemesine ve uzunlamasına araştırmalar irdelenmektedir. Kaynakça Hazırlama, Etik İhlaller ve İntihal: Derste öz ve özet hazırlama ilgili bilgi verilmekte, literatür değerlendirmesi, kaynakça hazırlama, etik ihlaller ve intihal konuları üzerinde durulmaktadır. Ayrıca kaynak göstermede kullanılan yaklaşımlar ve kaynak gösterme biçimleri örnekler verilerek açıklanmaktadır. Uygulamalar (PASW Video Dersler): Tanımlayıcı İstatistikler, korelasyon testi, bağımsız örneklem testi, bağımlı örneklem testi Son Sınav 5 / 7
DERSİN ÖĞRENME ÇIKTILARININ PROGRAM YETERLİLİKLERİ İLE İLİŞKİLENDİRİLMESİ Program Yeterlilikleri 01 02 03 04 05 1. Araştırma yöntemleri konusunda genel teorik bilgi edinir. 2. Nicel araştırma yöntemleri ile ilgili temel kavramsal bilgilere, kuramsal bakış açısına ve bu bilgiyi araştırma tasarımı, uygulaması ve analizine dönüştürme ve geliştirme bilgisi kazanır. 3. Nicel araştırma yöntemlerinde kullanılan örnekleme teknikleri konusunda bilgiye sahip olur ve genellenebilir, güvenilir araştırma tasarımı yeteneği kazanır. 4. Nicel veri analizinde kullanılan modeller ve teknikleri öğrenme, uygulama ve geliştirme bilgisine sahip olur. 5. Nitel araştırma yöntemleri ile ilgili temel kavramsal bilgilere, kuramsal bakış açısına ve bu bilgiyi araştırma tasarımı, örnekleme, nitel veri oluşturma, analize dönüştürme ve geliştirme bilgisi kazanır. 6. Nicel ve nitel araştırma yöntemleri arasındaki farklılıklar ve kullanım alanları hakkında bilgi edinir, uzmanlar ve kurumlarla içinde değerlendirir. 7. Nicel ve/veya nitel veri analizi sonuçlarını yorumlayarak, akademik ve etik kurallara uygun yayına dönüştürme ve geliştirme becerisi edinir. 8. Nitel ve nicel araştırmaların niteliğini değerlendirme, sonuçlarını yorumlayama, geliştirme ve uzman ve kurumsal kişilerle işbirliği içinde değerlendirme becerisi kazanır. 9. Nitel ve/veya nicel araştırma sonuçlarını özgün sözlü ve yazılı sunumlara dönüştürerek, ulusal ve uluslararası toplantılarda sunma becerisi kazanır. 10. Nitel ve/veya nicel yöntemlerle ulusal ve uluslararası araştırma projelerini bilimsel ve etik 3 3 4 5 5 5 5 5 4 4 4 4 5 5 5 3 3 3 4 4 3 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 4 3 4 5 5 4 3 3 5 5 4 4 4 5 5 5 4 3 5 6 / 7
kurallara uygun olarak hazırlayabilecek bilgi, yetenek ve bilinç ile uzmanlar ve kuruluşlarla değerlendirme becerisine ce sahip olur. 11. Nitel araştırma yöntemlerinden odak grup ve derinlemesine görüşme teknikleri konusunda yeterli bilgi ve uygulama becerisine sahip olur. 12. Nitel ve/veya nicel araştırma yöntemlerini kullanarak özgün bir tez çalışması yaparak, 5 4 5 4 5 yöntemlerin geliştirmesine katkıda bulunur. * 1: Çok düşük 2: Düşük 3: Orta 4: Yüksek 5: Çok yüksek AKTS ( Öğrenci İş Yükü) Hesabı (Ortalama Saat) Etkinlikler Sayısı Ön Hazırlık Etkinlik Süresi Toplam İş Yükü Kuramsal Ders 14 2 2 56 Uygulamalı Ders 0 0 0 0 Ödevler 0 0 0 0 Sunum / Seminer hazırlama 2 5 2 14 Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön Çalışma, pekiştirme, vb) 14-2 28 Dönem Ödevi / Proje 0 0 0 0 Uygulama (Lab., Atölye, Arazi, PDÖ) 14 2 2 56 Diğer bilgi edinme çalışmaları 0 0 0 0 Kısa Sınav(lar) 0 0 0 0 Ara Sınav(lar) 1 8 1 9 Yarıyıl Sınavı 1 10 2 12 Toplam İş Yükü (Saat) 175 Yuvarla [Toplam İş Yükü (saat) / Haftalık İş Yükü (30)] = Dersin AKTS Kredisi 6 7 / 7