işveren TİSK EKONOMİ Eylül - Ekim 2018 Özel Eki

işveren Eylül - Ekim 2018 Özel Eki TİSK EKONOMİ

Reşat Nuri Cad. No: 108 06540 Çankaya - ANKARA Tel: (312) 439 77 17 Faks: (312) 439 75 92 www.tisk.org.tr tisk@tisk.org.tr

İÇİNDEKİLER ULUSAL GÖSTERGELER Nüfus... 3 Nüfusu En Kalabalık 20 İl... 4 İşgücü İstatistikleri... 5 İstihdam Edilenlerin İşteki Durumu... 6 İstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı... 6 İstihdam Edilenlerin Meslek Grubu (ISCO 08)... 6 İŞKUR İstatistikleri... 7 Kayıtlı İşçi İstihdamı... 8 Sendikaya Üye İşçilerin Konfederasyonlara Göre Dağılımı... 8 İşkollarına Göre Sendikalaşma Oranı... 9 Toplu İş Sözleşmeleri... 10 Grev Uygulamaları... 10 Lokavt Uygulamaları... 10 Asgari Ücret... 10 Sosyal Güvenlik Kapsamı... 11 Kurulan ve Kapanan Şirket İstatistikleri... 12 AR-GE Merkezleri... 12 Milli Gelir (GSYH)... 13 Sektörlerin GSYH İçindeki Payları... 13 Ekonomik Güven Endeksi... 14 Sanayi Üretim Endeksi... 14 Dış Ticaret... 15 İhracatın Sektörel Dağılımı... 16 İthalatın Sektörel Dağılımı... 17 İhracatın Ülke Gruplarına Göre Dağılımı... 18 İthalatın Ülke Gruplarına Göre Dağılımı... 18 En Çok İhracat Yapılan 20 Ülke... 19 En Çok İthalat Yapılan 20 Ülke... 20 Kamu Net Borç Stoğu... 21 Ödemeler Dengesi... 21 Kamu Kesimi Borçlanma Gereği Finansmanı... 21 Türkiye Dış Borç Stoğu... 22 Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi ve Finansmanı... 22 Enflasyon... 23 Döviz Kurları... 23 Milliyetlere Göre Türkiye ye Giriş Yapan Ziyaretçi Sayısı... 24 ULUSLARARASI GÖSTERGELER Seçilmiş Ülkelerde İşgücüne Katılım Oranları... 26 OECD Ülkelerinde İstihdam Oranları... 27 OECD Ülkelerinde İşsizlik Oranları... 28 Seçilmiş Ülkelerde Sendika Yoğunluğu... 29 Seçilmiş Ülkelerde Toplu İş Sözleşmesi Kapsamı... 30 AB Ülkelerinde Asgari Ücret... 31 AB Ülkelerinde Satın Alma Gücü Paritesine Göre Asgari Ücret... 32 Seçilmiş Ülkelerin GSYH Verileri... 33 Seçilmiş Ülkelerin Satın Alma Gücü Paritesine Göre GSYH Verileri... 34 Seçilmiş Ülkelerde Kişi Başına GSYH... 35 Seçilmiş Ülkelerde Satın Alma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYH.. 36 OECD Ülkelerinde Satın Alma Gücü Paritesi... 37 Seçilmiş Ülkelerde Enflasyon Oranları... 38 AB Ülkelerinde KDV Oranları... 39 OECD Ülkelerinde Toplam Vergi Gelirleri / GSYH... 40 OECD Ülkelerinde Kurumlar Vergisi Oranları... 41 Dünya Nüfusu... 42

ULUSAL GÖSTERGELER

NÜFUS 2016 2017 Toplam Nüfus (Bin Kişi) 79.815 80.811 Kadın 39.771 40.275 Erkek 40.044 40.535 0-14 Yaş 18.926 19.033 15-64 Yaş 54.238 54.882 65 + Yaş 6.652 6.895 Nüfus Artış Hızı (Yüzde) 1 1,35 1,24 Nüfus Yoğunluğu (Kişi/km 2 ) 104 105 Belediye Nüfusu (Bin Kişi) 74.911 75.989 Belediye Sayısı 1.397 1.398 Büyükşehir 30 30 İl 51 51 İlçe 919 921 Belde ve İlk Kademe 397 396 İl ve İlçe Merkezlerinde Yaşayan Nüfus (Bin Kişi) Belde ve Köylerde Yaşayan Nüfus (Bin Kişi) 73.672 74.761 6.143 6.049 Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü 3,5 3,4 1. Bir önceki yıla göre Kaynak: TÜİK 3

NÜFUSU EN KALABALIK 20 İL 2016 2017 Toplam Nüfus (Bin Kişi) 79.815 80.811 İstanbul 14.804 15.029 Ankara 5.347 5.445 İzmir 4.224 4.280 Bursa 2.901 2.937 Antalya 2.329 2.364 Adana 2.202 2.216 Konya 2.161 2.180 Gaziantep 1.974 2.006 Şanlıurfa 1.941 1.986 Kocaeli 1.831 1.883 Mersin 1.774 1.794 Diyarbakır 1.673 1.700 Hatay 1.555 1.575 Manisa 1.397 1.413 Kayseri 1.359 1.377 Samsun 1.296 1.313 Balıkesir 1.196 1.205 Kahramanmaraş 1.113 1.128 Van 1.100 1.107 Aydın 1.068 1.081 Kaynak: TÜİK 4

İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ 1 2017 2018 15+ Yaş Nüfus (Bin Kişi) 59.927 60.679 İşgücü (Bin Kişi) 32.200 32.796 İstihdam (Bin Kişi) 28.758 29.265 İşsiz (Bin Kişi) 3.443 3.531 İşgücüne Katılım Oranı 53,7 54,0 İstihdam Oranı 48,0 48,2 Kadın 29,3 29,7 Erkek 67,1 67,1 İşsizlik Oranı 10,7 10,8 Kadın 14,6 14,3 Erkek 8,8 9,1 Genç Nüfus (Bin Kişi) 2 11.875 11.778 İşsizlik Oranı 21,1 19,9 İstihdam Oranı 37,5 38,3 Kadın 24,7 24,9 Erkek 50,0 51,2 Ne Eğitimde Ne İstihdamda Olanların (NEET) Oranı 26,7 27,7 Okuryazar Olmayanlar 73,5 74,9 Lise Altı Eğitimliler 21,3 21,8 Lise 28,7 30,3 Mesleki veya Teknik Lise 29,3 33,1 Yüksek Öğretim 42,1 39,0 1. 15+ yaş, Temmuz ayı verileri 2. 15-24 yaş Kaynak: TÜİK 5

İSTİHDAM EDİLENLERİN İŞTEKİ DURUMU (Bin Kişi) 1 2017 2018 Toplam İstihdam 28.758 29.265 Ücretli ve Yevmiyeli 19.075 19.664 İşveren 1.343 1.302 Kendi Hesabına 4.787 4.921 Ücretsiz Aile İşçisi 3.553 3.379 İSTİHDAM EDİLENLERİN SEKTÖREL DAĞILIMI (Bin Kişi) 1 2017 2018 Toplam İstihdam 28.758 29.265 Tarım 6.021 5.774 Sanayi 5.363 5.703 İnşaat 2.184 2.020 Hizmetler 15.190 15.767 İSTİHDAM EDİLENLERİN MESLEK GRUBU (ISCO 08) 2017 2018 (Bin Kişi) 1 Toplam İstihdam 28.758 29.265 Yöneticiler 1.452 1.565 Profesyonel Meslek Mensupları 2.689 2.914 Teknisyenler, Teknikerler ve Yardımcı Profesyonel Meslek Mensupları Büro ve Müşteri Hizmetlerinde Çalışan Elemanlar 1.657 1.712 2.003 1.979 Hizmet ve Satış Elemanları 5.454 5.679 Nitelikli Tarım, Ormancılık ve Su Ürünlerinde Çalışanlar Sanatkarlar ve İlgili İşlerde Çalışanlar Tesis ve Makine Operatörleri ve Montajcılar Nitelik Gerektirmeyen İşlerde Çalışanlar 4.437 4.300 3.920 3.785 2.654 2.756 4.493 4.574 1. 15+ yaş. Temmuz ayı verileri Kaynak: TÜİK 6

İŞKUR İSTATİSTİKLERİ 1 2017 2018 Açık İş 2.075.686 1.875.863 Kamu 6.914 16.787 Özel 2.068.772 1.859.076 İşverene Takdim 4.453.066 4.600.478 Kadın 1.639.501 1.724.918 Erkek 2.813.565 2.875.560 İşe Yerleştirme 791.542 868.375 Kadın 257.474 299.040 Erkek 534.068 569.335 Normal Yerleştirme 782.603 857.863 Engelli Yerleştirme 8.787 10.390 Eski Hükümlü-TMY 2 Yerleştirme 152 122 Kayıtlı İşgücü 4.521.485 5.775.143 Kadın 1.958.162 2.542.737 Erkek 2.563.323 3.232.406 Kayıtlı İşsiz 2.574.775 3.133.169 Kadın 1.251.717 1.622.926 Erkek 1.323.058 1.510.243 Yurtdışı Gönderme 14.702 16.781 Kadın 84 99 Erkek 14.618 16.682 1. Ocak-Eylül dönemi verileri 2. Terörle mücadelede yaralanan Kaynak: İŞKUR 7

KAYITLI İŞÇİ İSTİHDAMI 1.2 2017 2018 ARTIŞ ORANI (%) Toplam Kayıtlı İşçi Sayısı 13.581.554 14.121.664 3,98 Sendikalı İşçi Sayısı 1.623.638 1.802.155 10,98 Sendikalaşma Oranı 11,95 12,76 0,81 (Puan) SENDİKAYA ÜYE İŞÇİLERİN KONFEDERASYONLARA 2017 2018 GÖRE DAĞILIMI 1.2 ARTIŞ ORANI (%) TÜRK-İŞ 907.328 958.618 5,65 HAK-İŞ 544.566 654.722 20,23 DİSK 145.988 160.568 9,99 TÜM-İŞ 486 568 16,87 TİSKON-BİR 379 - - BİRLİK-İŞ - 371 - BAĞIMSIZ 24.891 27.308 9,71 1. Temmuz ayı verileri 2. 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu nun geçici 1. maddesine göre yönetim kurulu kararı ile faaliyet gösterecekleri iş kolunu Bakanlığa bildirmeyen sendikalara istatistikte yer verilmemiştir. Kaynak: Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 8

İŞKOLLARINA GÖRE SENDİKALAŞMA ORANI 1,2 2017 2018 Avcılık, Balıkçılık, Tarım ve Ormancılık 24,36 22,37 Gıda Sanayii 13,32 12,30 Madencilik ve Taş Ocakları 17,55 17,20 Petrol, Kimya, Lastik, Plastik ve İlaç 11,28 11,12 Dokuma, Hazır Giyim ve Deri 8,75 9,00 Ağaç ve Kağıt 8,41 8,98 İletişim 23,77 20,98 Basın, Yayın ve Gazetecilik 6,62 7,21 Banka, Finans ve Sigorta 35,23 34,37 Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar 5,08 5,20 Çimento, Toprak ve Cam 19,61 19,82 Metal 17,98 18,16 İnşaat 2,88 3,07 Enerji 27,28 27,43 Taşımacılık 10,10 10,44 Gemi Yapımı ve Deniz Taşımacılığı, Ardiye ve Antrepoculuk 8,57 9,12 Sağlık ve Sosyal Hizmetler 11,77 11,98 Konaklama ve Eğlence İşleri 3,44 3,41 Savunma ve Güvenlik 32,91 41,11 Genel İşler 34,53 43,46 1. Temmuz ayı verileri 2. 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu nun geçici 1. maddesine göre yönetim kurulu kararı ile faaliyet gösterecekleri iş kolunu Bakanlığa bildirmeyen sendikalara istatistikte yer verilmemiştir. Kaynak: Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 9

TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİ 1,2 2017 2018 Toplu İş Sözleşmesi Sayısı 4.526 3.237 Kamu 839 739 Özel 3687 2.498 Toplu İş Sözleşmeli İşyeri Sayısı 23.043 10.334 Toplu İş Sözleşmeleri Kapsamındaki İşçi Sayısı 803.471 568.632 GREV UYGULAMALARI 1,2 2017 2018 Grev Sayısı 23 23 Kamu 2 1 Özel 21 12 İşyeri Sayısı 181 82 Greve Katılan İşçi Sayısı 3.733 1.219 Kaybolan İşgünü Sayısı 159.483 47.898 LOKAVT UYGULAMALARI 1,2 2017 2018 Lokavt Sayısı 0 1 Kamu 0 0 Özel 0 1 İşyeri Sayısı 0 1 Lokavta Katılan İşçi Sayısı 0 236 Kaybolan İşgünü Sayısı 0 2.124 ASGARİ ÜCRET (TL) 2017 2018 Brüt Asgari Ücret 1.777,50 2.029,50 Net Asgari Ücret 1.404,06 1.603,12 SGK Primi (%14 İşçi Payı) 248,85 284,13 İşsizlik Sigortası Primi (%1 İşçi Payı) 17,78 20,3 Gelir Vergisi Tutarı (%15) 93,32 106,55 Damga Vergisi (%07,59) 13,49 15,4 SGK Primi (%15,5 İşveren Payı) 275,51 314,57 İşsizlik Sigortası Primi (%2 İşveren Payı) 35,55 40,59 İşverene Maliyeti 2.088,56 2.384,66 Asgari Geçim İndirimi (AGİ) 133,31 152,21 1. 2017 yıllık 2018 Ocak - Ekim dönemi verileri 2. Bilgileri geçicidir. İdari kayıtlar geriye dönük olarak güncellenmektedir. Kaynak: Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 10

SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMI 1 2017 2018 Toplam Aktif Sigortalı Nüfus (Bin Kişi) 21.896 22.242 4/a (Bin Kişi) 16.018 16.226 İşyeri Sayısı 1.817.780 1.874.315 Daimi 1.610.620 1.683.209 Geçici 207.160 191.106 Kamu 27.844 43.343 Özel 1.789.936 1.830.972 Zorunlu Sigortalı Sayısı (Bin Kişi) 14.196 14.664 Daimi 11.031 12.220 Geçici 3.164 2.444 Kamu 760 1.418 Özel 13.436 13.246 4/b (Bin Kişi) 2.902 3.004 4/c (Bin Kişi) 2.976 3.012 Toplam (Aktif, Pasif, Bağımlı, Özel Sandıklar) Sigortalı Nüfus Sigortalı Nüfus/Toplam Nüfus Oranı 68.816 70.190 86,2 86,9 1. Temmuz ayı verileri Kaynak: SGK 11

KURULAN VE KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ 1 2017 2018 Kurulan 53.822 65.638 Anonim Şirket 9.396 9.293 Kollektif Şirket 11 8 Komandit Şirket 0 3 Limited Şirket 43.730 55.522 Kooperatif 685 812 Kapanan 9.935 9.060 Anonim Şirket 1.535 1.543 Kollektif Şirket 50 36 Komandit Şirket 2 2 Limited Şirket 7.503 6.724 Kooperatif 845 755 Sermayesi Artan 20.524 22.389 Sermayesi Azalan 341 428 AR-GE MERKEZLERI 2 2017 2018 Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezi Sayısı Toplam Personel Sayısı (Destek Personeli Dahil) 356 1026 31.018 54.471 Lisans 16.537 29.363 Yüksek Lisans 6.507 9.320 Doktora ve Üstü 688 927 Proje Sayısı (Tamamlanan + Devam Eden) 14.466 32.992 Patent Sayısı 5.147 9.522 Tescil 1.148 2.375 Başvuru 3.999 7.147 Ar-Ge Merkezi Olan Yabancı/ Yabancı Ortaklı Firma Sayısı 57 141 1. Ocak-Eylül dönemi verileri 2. 2017 Ocak, 2018 Eylül ayı verileri Kaynak: TOBB, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 12

MİLLİ GELİR 1 2017 2018 GSYH (Cari Fiyatlarla) (Milyon TL) 734.426 884.004 GSYH (Cari Fiyatlarla) (Milyon Dolar) 204.867 204.281 Büyüme Hızı (Yüzde) 2 5,3 5,2 2016 2017 Kişi Başına GSYH ( Dolar) 3 10.883 10.597 Kişi Başına GSYH ( TL) 3 32.904 38.660 Satın Alma Gücü Paritesi (ABD Doları=1,00) 3 1,30 1,38 SEKTÖRLERİN GSYH İÇİNDEKİ PAYLARI 1 2017 2018 Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık 4,5 4,0 Sanayi 20,8 22,0 İmalat Sanayi 17,9 19,0 İnşaat 9,1 8,3 Hizmetler 22,1 22,7 Bilgi ve İletişim 2,4 2,4 Finans ve Sigorta Faaliyetleri 3,6 4,0 Gayrimenkul Faaliyetleri 7,4 6,8 Mesleki, İdari ve Destek Hizmet Faliyetleri Kamu Yönetimi, Eğitim, İnsan Sağlığı ve Sosyal Hizmet Faaliyetleri 5,5 5,2 11,3 11,8 Diğer Hizmet Faaliyetleri 1,9 1,9 Sektörler Toplamı 88,5 89,1 Vergi-Sübvansiyon 11,5 10,9 1. 2. çeyrek verileri 2. Bir önceki yıla göre 3. 1. çeyrek verileri Kaynak: TÜİK, OECD 13

EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ 1 2017 2018 Ekonomik Güven Endeksi 101,8 67,5 Reel Kesim Güven Endeksi 112,2 91,1 Hizmet Sektörü Güven Endeksi 101,1 75,7 Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi 104,0 87,0 İnşaat Sektörü Güven Endeksi 84,2 58,7 Tüketici Güven Endeksi 67,3 57,3 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ 2,3 (2015=100) 2017 2018 Toplam Sanayi 112,5 118,8 Madencilik ve Taş Ocakçılığı 111,2 120,7 Kömür ve Linyit Çıkartılması 125,9 133,5 Ham Petrol ve Doğalgaz Çıkarımı 103,4 121,8 Metal Cevherleri Madenciliği 94,4 106,3 İmalat Sanayi 111,1 117,3 Gıda Ürünleri İmalatı 105,5 120,5 Tekstil Ürünleri İmalatı 105,8 111,6 Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı 129,2 121,2 Ağaç, Ağaç ve Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya Hariç) 122,1 111,7 Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı 112,2 110,3 Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa İlişkin Malzemelerin İmalatı Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) ve Yarı Treyler (Yarı Römork) İmalatı 107,7 119,2 81,7 108,3 128,1 130,7 Ana Metal Sanayi 107,3 107,0 Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı 129,8 133,7 1. Ekim ayı verileri 2. Takvim etkisinden arındırılmış 3. Temmuz ayı verileri Kaynak: TÜİK 14

DIŞ TİCARET 1 2017 2018 İhracat (Bin ABD Doları) 11.810.081 14.456.489 İthalat (Bin ABD Doları) 19.978.413 16.325.958 Dış Ticaret Dengesi (Bin ABD Doları) Dış Ticaret Hacmi (Bin ABD Doları) -8.168.333-1.869.470 31.788.494 30.782.447 Karşılama Oranı 59,1 88,5 İhracat Birim Değer Endeksi (2010=100)(ABD Doları 94,6 94,0 Cinsinden) 2 Gıda, İçecek ve Tütün 96,7 89,2 Ham Maddeler (Yakıt Hariç) 98,1 98,4 Yakıtlar 72,8 94,1 İmalat 95,2 94,6 İthalat Birim Değer Endeksi (2010=100)(ABD Doları 88,6 92,4 Cinsinden) 2 Gıda, İçecek ve Tütün 89,0 89,9 Ham Maddeler (Yakıt Hariç) 85,9 94,8 Yakıtlar 64,6 85,4 İmalat 97,2 95,1 Dış Ticaret Hadleri (2010=100) (ABD Doları Cinsinden) 2 106,8 101,8 İhracat Miktar Endeksi (2010=100) 2 147,5 138,8 İthalat Miktar Endeksi (2010=100) 2 139,9 103,6 1. Eylül ayı verileri 2. Ağustos ayı verileri Kaynak: TÜİK 15

İHRACATIN SEKTÖREL DAĞILIMI (Bin ABD Doları) 1 2017 2018 Toplam İhracat 11.810.081 14.456.489 Tarım ve Ormancılık 425.960 427.218 Tarım ve Hayvancılık 424.066 424.298 Ormancılık ve Tomrukçuluk 1.894 2.920 Balıkçılık 33.879 37.660 Madencilik ve Taşocakçılığı 286.150 277.542 Hampetrol ve Doğalgaz 14.001 19.501 İmalat Sanayi 11.013.270 13.640.294 Gıda Ürünleri ve İçecek 831.587 965.943 Tekstil Ürünleri 1.202.602 1.343.981 Dabaklanmış Deri, Bavul, El Çantası, Saraciye ve Ayakkabı 74.118 94.448 Kağıt ve Kağıt Ürünleri 149.628 191.751 Kimyasal Madde ve Ürünler 687.335 816.376 Ana Metal Sanayi 1.209.774 1.980.164 Tıbbi Aletler; Hassas Optik Aletler ve Saat Motorlu Kara Taşıtı ve Römorklar 69.790 74.598 1.899.958 2.299.219 Elektrik, Gaz ve Su 8.881 9.274 Toptan ve Perakende Ticaret 41.146 59.734 Gayrimenkul, Kiralama ve İş Faaliyetleri Diğer Sosyal, Toplumsal ve Kişisel Hizmetler 15 17 780 4.750 1. Eylül ayı verileri Kaynak: TÜİK 16

İTHALATIN SEKTÖREL DAĞILIMI (Bin ABD Doları) 1 2017 2018 Toplam İthalat 19.978.413 16.325.958 Tarım ve Ormancılık 641.974 645.338 Tarım ve Hayvancılık 636.343 638.505 Ormancılık ve Tomrukçuluk 5.631 6.833 Balıkçılık 9.444 3.298 Madencilik ve Taşocakçılığı 2.075.580 2.397.975 İmalat Sanayi 16.463.195 12.735.590 Gıda Ürünleri ve İçecek 335.405 325.138 Tekstil Ürünleri 462.445 348.674 Dabaklanmış Deri, Bavul, El Çantası, Saraciye ve Ayakkabı 84.827 71.105 Kağıt ve Kağıt Ürünleri 338.792 333.870 Kimyasal Madde ve Ürünler 2.894.884 2.468.112 Ana Metal Sanayi 3.125.312 2.154.744 Tıbbi Aletler; Hassas Optik Aletler ve Saat Motorlu Kara Taşıtı ve Römorklar 466.683 352.492 1.732.389 1.039.000 Elektrik, Gaz ve Su 5.910 5.515 Toptan ve Perakende Ticaret 766.667 531.089 Gayrimenkul, Kiralama ve İş Faaliyetleri Diğer Sosyal, Toplumsal ve Kişisel Hizmetler 545 70 15.098 7.083 1. Eylül ayı verileri Kaynak: TÜİK 17

İHRACATIN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI (Bin ABD 2017 2018 Doları) 1 OECD Ülkeleri 6.445.277 8.169.194 AB Ülkeleri 5.887.643 7.321.760 Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) 745.713 1.099.187 Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri 2.270.866 2.384.939 Afrika Ülkeleri 883.397 1.194.244 Güney Amerika Ülkeleri 90.844 139.267 Kuzey Amerika Ülkeleri 739.815 817.670 Diğer Asya Ülkeleri 856.051 1.112.782 İTHALATIN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI (Bin ABD 2017 2018 Doları) 1 OECD Ülkeleri 9.866.910 7.419.546 AB Ülkeleri 7.048.314 5.406.308 Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) 2.936.598 2.156.216 Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri 1.791.841 1.386.436 Afrika Ülkeleri 568.332 413.989 Güney Amerika Ülkeleri 461.236 648.097 Kuzey Amerika Ülkeleri 1.113.959 1.189.775 Diğer Asya Ülkeleri 5.174.523 3.890.784 1. Eylül ayı verileri Kaynak: TÜİK 18

EN ÇOK İHRACAT YAPILAN 20 ÜLKE (Bin ABD Doları) 1,2 2017 2018 Almanya 10.991.794 12.062.936 İngiltere 6.987.378 8.178.125 İtalya 6.120.733 7.081.793 ABD 6.449.896 6.015.452 Irak 7.010.114 5.941.092 İspanya 4.646.250 5.742.267 Fransa 4.737.795 5.481.102 Hollanda 2.682.519 3.504.610 Belçika 2.286.865 2.847.104 İsrail 2.418.529 2.839.372 Romanya 2.219.093 2.818.513 Rusya 1.794.335 2.465.795 Polonya 2.205.080 2.451.928 Birleşik Arap Emirlikleri 7.828.283 2.242.859 Çin 2.117.466 2.208.578 Mısır 1.598.454 2.162.539 Bulgaristan 2.060.249 1.963.217 Suudi Arabistan 2.063.675 1.936.830 İran 2.314.600 1.825.185 Yunanistan 1.202.589 1.534.055 1. Ülke sıralamaları 2018 yılına göre yapılmıştır. 2. Ocak - Eylül dönemi verileri Kaynak: TÜİK 19

EN ÇOK İTHALAT YAPILAN 20 ÜLKE (Bin ABD Doları) 1, 2 2017 2018 Çin 17.154.034 16.669.977 Rusya 13.931.032 16.582.372 Almanya 15.096.813 15.560.184 ABD 8.948.281 9.409.426 İtalya 8.123.372 7.864.090 Gizli Ülke 5.862.177 7.672.827 İngiltere 4.543.691 6.143.758 Fransa 5.574.885 5.971.743 Hindistan 4.280.311 5.832.396 İran 5.835.690 5.664.349 Güney Kore 4.635.873 5.081.315 İspanya 4.488.739 4.470.101 Japonya 3.038.844 3.135.850 Birleşik Arap Emirlikleri 4.426.406 2.988.873 Belçika 2.725.899 2.853.633 Hollanda 2.651.903 2.646.174 Brezilya 1.696.430 2.576.457 Polonya 2.366.302 2.411.507 İsviçre 5.276.130 2.247.342 Ukrayna 2.070.742 2.123.772 1. Ülke sıralamaları 2018 yılına göre yapılmıştır. 2. Ocak - Eylül dönemi verileri Kaynak: TÜİK 20

KAMU NET BORÇ STOĞU (Milyar TL) 1 2017 2018 Kamu Brüt Toplam Borç Stoğu 872,7 1057,0 Kamu Brüt İç Borç Stoğu 540,7 627,8 Kamu Brüt Dış Borç Stoğu 2 332,0 429,2 Kamu Net Borç Stoğu 236,9 305,9 ÖDEMELER DENGESİ (Milyon ABD Doları) 3 2017 2018 Cari İşlemler Hesabı -26.932-30.579 İhracat 109.113 113.498 İthalat 143.376 153.253 Hizmet Gelirleri 27.830 32.402 Hizmet Giderleri 15.379 15.995 KAMU KESİMİ BORÇLANMA GEREĞİ FİNANSMANI 2017 2018 (Milyon TL) 4 Merkezi Yönetim Bütçesi 61.659 65.924 KİT -2.872 5.338 İşletmeci -3.107 5.127 Özelleştirme Kapsamındaki Kurumlar 234 211 Mahalli İdareler 13.304 15.404 Döner Sermaye 897 964 Sosyal Güvenlik Kuruluşları 0 0 İşsizlik Sigortası Fonu -12.841-14.421 Fonlar 11.241-700 Toplam Kamu 71.388 72.509 1. 2. çeyrek verileri 2. Dış borç verilerinde geriye dönük güncellemeler olabilmektedir. 3. Ocak - Ağustos dönemi verileri 4. 2017 gerçekleşme tahmini, 2018 Kalkınma Bakanlığı 2018 Yılı Programı verileri Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, TCMB 21

TÜRKİYE DIŞ BORÇ STOĞU (Milyon ABD Doları) 1 2017 2018 Türkiye Toplam Brüt Dış Borç Stoğu Kamu Sektörü Toplam Dış Borç Stoğu 440.348 456.961 135.499 139.193 TCMB Toplam Dış Borç Stoğu 806 578 Özel Sektör Toplam Dış Borç Stoğu 304.043 317.190 Türkiye Toplam Brüt Dış Borç Stoğu / GSYH (%) 2 52,8 51,8 Türkiye Net Dış Borç Stoğu 284.410 300.433 MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ VE FİNANSMANI 2017 2018 (Milyon TL) 3,4 Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri 56.987 70.293 Genel Bütçe Gelirleri 55.666 68.702 Özel Bütçeli İdarelerin Gelirleri 1.124 1.305 Düzenleyici, Denetleyici Kurum Gelirleri Merkezi Yönetim Bütçe Harcamaları 197 287 57.861 76.094 Faiz Hariç Bütçe Giderleri 52.435 67.841 Faiz Giderleri 5.426 8.253 Merkezi Yönetim Bütçe Faiz Dışı Dengesi 4.552 2.452 Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi -874-5.801 Merkezi Yönetim Bütçe Nakit Dengesi Merkezi Yönetim Bütçe Finansmanı -3.342-14.906 3.342 14.906 Borçlanma 7.967 7.339 Net Borç Verme -21-1 Özelleştirme Geliri 0 0 TMSF Gelir Fazlaları 0 0 Kasa/Banka ve Diğer İşlemler -4.646 7.566 1. 2. Çeyrek verileri 2. Çeyrek dönemlere ilişkin oranlar, son dört çeyrekteki dolar cinsinden GSYH verileri kullanılarak hesaplanmıştır. 3. Ağustos ayı verileri 4. Geçici veriler Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı 22

ENFLASYON (2003=100) 1 2017 2018 TÜFE (Yıllık Değişim) 11,90 25,24 TÜFE (Aylık Değişim) 2,08 2,67 ÜFE (Yıllık Değişim) 17,28 45,01 ÜFE (Aylık Değişim) 1,71 0,91 DÖVİZ KURLARI 1 2017 2018 Dolar 3,662 5,859 Euro 4,308 6,742 TCBM Reel Kur (TÜFE Bazlı, 2003=100) 2 90,4 61,6 1. Ekim ayı verileri 2. Eylül ayı verileri Kaynak: TCMB 23

MİLLİYETLERE GÖRE TÜRKİYE YE GİRİŞ YAPAN 2017 2018 ZİYARETÇİ SAYISI 1 Toplam Yabancı Ziyaretçi 26.060.503 31.815.952 Rusya 4.122.305 5.120.599 Almanya 2.923.152 3.566.020 İngiltere 1.398.354 1.894.087 Bulgaristan 1.367.510 1.713.265 İran 1.895.907 1.678.474 Gürcistan 1.859.071 1.639.277 Ukrayna 1.118.032 1.187.235 Irak 709.138 890.064 Hollanda 661.154 846.836 Azerbaycan 603.028 681.014 Suudi Arabistan 560.983 639.000 Fransa 471.983 590.668 Polonya 254.484 573.650 Romanya 345.101 536.762 Yunanistan 435.380 453.561 Belçika 360.943 440.242 Kazakistan 361.125 379.294 İsrail 304.505 349.462 ABD 280.697 348.385 Ürdün 226.329 329.194 İsveç 239.182 320.250 Çin 165.502 302.952 Ocak-Eylül dönemi verileri Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı 24

ULUSLARARASI GÖSTERGELER

SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE İŞGÜCÜNE KATILIM ORANLARI 1 2017 2018 Gelişmiş Ekonomiler 60,3 60,1 AB 28 Ülke 57,3 57,1 Arjantin 59,9 59,7 Brezilya 63,7 63,5 Çin 68,9 68,4 Fransa 55,2 55 Almanya 60,5 60,5 Yunanistan 52,9 52,6 Macaristan 55,6 55,4 Endonezya 66,3 66,2 İtalya 48,6 48,4 Japonya 60,2 60 Güney Kore 62,6 62,6 Malezya 64,5 64,7 Meksika 61,3 61,3 Rusya 63,5 63,2 İspanya 57,8 57,5 ABD 61,9 61,6 İngiltere 62,3 62,3 Türkiye 2 53,7 54,0 Avustralya 64,8 64,7 Belçika 53,2 53,1 Irak 56,5 46,7 1. 15+ yaş, ILO projeksiyon verileri 2. TÜİK Temmuz ayı verileri Kaynak: ILO, TÜİK 26

OECD ÜLKELERİNDE İSTİHDAM ORANLARI 1 2017 2018 Avustralya 61,4 62,0 Avusturya 57,9 58,4 Belçika 49,8 50,4 Kanada 61,5 61,5 Şili 55,7 55,9 Çekya 58,3 59,2 Danimarka 58,6 59,6 Estonya 59,4 60,4 Finlandiya 53,6 55,1 Fransa 50,6 50,7 Almanya 58,8 59,0 Yunanistan 40,9 41,8 Macaristan 53,9 54,7 İzlanda 80,9 79,1 İrlanda 57,6 58,6 İsrail 61,3 61,4 İtalya 44,1 44,8 Japonya 58,8 60,1 Güney Kore 60,8 60,7 Letonya 55,4 56,9 Lüksemburg 55,8 56,0 Meksika 57,3 57,8 Hollanda 60,8 61,6 Yeni Zelanda 66,7 67,7 Norveç 61,1 61,5 Polonya 53,7 54,2 Portekiz 53,6 54,9 Slovakya 55,0 55,6 Slovenya 54,2 55,8 İspanya 48,0 49,1 İsveç 61,1 61,7 İsviçre 65,2 65,1 Türkiye 46,8 47,3 İngiltere 60,2 60,5 ABD 60,1 60,4 AB (28 ülke) 53,5 54,0 OECD - Toplam 56,6 57,1 1. 15+ yaş, 2. çeyrek verileri Kaynak: OECD 27

OECD ÜLKELERİNDE İŞSİZLİK ORANLARI 1 2017 2018 Avustralya 5,6 5,4 Avusturya 5,5 4,8 Belçika 7,3 6,4 Kanada 6,5 5,9 Şili 6,7 6,8 Çekya 3,1 2,2 Danimarka 5,7 5,0 Estonya 6,9 5,1 Finlandiya 8,8 7,2 Fransa 9,5 9,1 Almanya 3,8 3,5 Yunanistan 21,7 19,5 Macaristan 4,3 3,6 İzlanda 2,8 2,9 İrlanda 6,7 5,9 İsrail 4,4 4,0 İtalya 11,2 10,9 Japonya 2,9 2,4 Güney Kore 3,8 3,8 Letonya 8,8 7,7 Lüksemburg 5,3 5,5 Meksika 3,4 3,3 Hollanda 5,0 3,9 Yeni Zelanda 4,8 4,5 Norveç 4,3 3,7 Polonya 5,1 3,7 Portekiz 9,2 7,0 Slovakya 8,3 6,8 Slovenya 6,7 5,5 İspanya 17,4 15,4 İsveç 6,8 6,4 İsviçre 4,7 4,9 Türkiye 11,1 10,6 İngiltere 4,4 4,0 ABD 4,3 3,9 AB (28 ülke) 7,7 6,9 OECD - Toplam 5,8 5,3 1. 15+ yaş, 2. çeyrek verileri Kaynak: OECD 28

SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE SENDİKA YOĞUNLUĞU 1 2015 2016 Avustralya 15,0 14,5 Avusturya 27,4 26,9 Brezilya 19,5 18,9 Bulgaristan 13,6 13,7 Kanada 28,6 28,4 Şili 17,9 19,6 Kolombiya 9,5 9,5 Hırvatistan 26,7 25,8 Çekya 12,0 10,5 Danimarka 68,6 67,2 Finlandiya 66,5 64,6 Almanya 17,6 17 Macaristan 9,4 8,5 İzlanda 91,6 90,4 İrlanda 26,5 24,4 İtalya 35,7 34,4 Japonya 17,4 17,3 Litvanya 7,9 7,7 Malezya 8,8 8,8 Meksika 12,9 12,5 Hollanda 17,7 17,3 Güney Afrika 27,4 28,1 Tayland 3,5 3,5 Türkiye 2 11,2 11,5 İngiltere 24,7 23,5 ABD 10,6 10,3 1. Toplam işçi sayısı / Sendikalı işçi sayısı 2. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Temmuz ayı verileri Kaynak: ILO, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 29

SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KAPSAMI 1 2015 2016 Arjantin 52,9 51,8 Avusturya 98,0 98,0 Belçika 96,0 96,0 Bulgaristan 11,6 10,8 Kanada 30,6 30,3 Şili 17,6 17,9 Kolombiya 14,5 15,7 Hırvatistan 48,2 46,7 Almanya 56,8 56 Yunanistan 16,7 17,8 Japonya 16,8 16,7 Letonya 14,8 13,8 Malezya 1,2 1,3 Meksika 9,8 9,9 Hollanda 79,4 78,6 Slovenya 67,5 70,9 Güney Afrika 29,1 29,9 İspanya 76,9 73,1 Tayland 2,7 3,1 Türkiye 5,6 5,9 İngiltere 27,9 26,3 ABD 11,8 11,5 1. Toplam işçi sayısı / Toplu İş Sözleşmeli işçi sayısı Kaynak: ILO 30

AB ÜLKELERİNDE ASGARİ ÜCRET (Euro) 2017 2018 Lüksemburg 1.998,6 1.998,6 İrlanda 1.563,3 1.614,0 Hollanda 1.565,4 1.594,2 Belçika 1.562,6 1.562,6 Fransa 1.480,3 1.498,5 Almanya 1.498,0 1.498,0 Birleşik Krallık 1.413,6 1.463,8 İspanya 825,7 858,6 Slovenya 805,0 842,8 Malta 735,6 747,5 Yunanistan 683,8 683,8 Portekiz 649,8 676,7 Estonya 470,0 500,0 Polonya 473,3 480,2 Slovakya 435,0 480,0 Çekya 419,9 468,9 Hırvatistan 442,1 465,7 Letonya 380,0 430,0 Macaristan 412,7 418,5 Romanya 318,5 407,5 Litvanya 380,0 400,0 Türkiye 1 442,9 380,2 Sırbistan 253,1 282,5 Bulgaristan 235,2 260,8 Arnavutluk 181,0 190,6 1. Türkiye de Asgari Ücret 2017 yılında 1777,50 TL, 2018 yılında 2029,50 TL dir. Kaynak: Eurostat 31

AB ÜLKELERİNDE SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİNE GÖRE ASGARİ ÜCRET (Euro) 2017 2018 Lüksemburg 1.574,9 1.574,9 Almanya 1.427,0 1.427,0 Hollanda 1.394,1 1.419,8 Belçika 1.411,2 1.411,2 Fransa 1.360,4 1.377,1 İrlanda 1.246,8 1.287,3 İngiltere 1.216,3 1.269,1 ABD 998,8 998,8 Slovenya 943,6 987,9 İspanya 894,5 930,2 Türkiye 814,4 929,8 Malta 894,4 908,8 Polonya 836,4 878,2 Yunanistan 810,8 810,8 Romanya 607,8 796,5 Portekiz 763,7 795,3 Macaristan 665,6 720,4 Slovakya 629,3 694,4 Hırvatistan 655,5 688,3 Çekya 605,8 671,9 Estonya 598,7 636,9 Litvanya 587,9 618,8 Letonya 524,9 594,0 Bulgaristan 485,9 538,8 Sırbistan 490,8 535,2 Arnavutluk 342,4 342,4 Kaynak: Eurostat 32

SEÇİLMİŞ ÜLKELERİN GSYH VERİLERİ (Milyar Dolar) 1 2017 2018 ABD 19.391 20.413 Çin 12.015 14.093 Japonya 4.872 5.167 Almanya 3.685 4.212 İngiltere 2.625 2.936 Fransa 2.584 2.925 Hindistan 2.611 2.848 İtalya 1.938 2.182 Brezilya 2.055 2.139 Kanada 1.652 1.799 Güney Kore 1.538 1.693 Rusya 1.527 1.720 Avustralya 1.380 1.500 İspanya 1.314 1.506 Meksika 1.149 1.213 Endonezya 1.015 1.075 Hollanda 826 945 Türkiye 849 910 İsviçre 679 742 Suudi Arabistan 684 748 Arjantin 638 626 Nijerya 376 409 İsveç 539 601 Polonya 525 614 1. Gerçekleşme tahmini verileri Kaynak: IMF WEO Nisan 2018 33

SEÇİLMİŞ ÜLKELERİN SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİNE GÖRE 2017 2018 GSYH VERİLERİ (Milyar Dolar) 1 Çin 23.159 25.239 ABD 19.391 20.413 Hindistan 9.459 10.385 Japonya 5.429 5.619 Almanya 4.171 4.374 Rusya 4.008 4.169 Brezilya 3.240 3.389 Endonezya 3.243 3.492 İngiltere 2.914 3.029 Fransa 2.836 2.960 Meksika 2.458 2.572 İtalya 2.311 2.400 Türkiye 2.173 2.321 Güney Kore 2.029 2.138 Suudi Arabistan 1.774 1.845 İspanya 1.774 1.864 Kanada 1.769 1.847 Avustralya 1.246 1.313 Nijerya 1.119 1.168 Polonya 1.121 1.193 Hollanda 916 967 1. Gerçekleşme tahmini verileri Kaynak: IMF WEO Nisan 2018 34

SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE KİŞİ BAŞINA GSYH (Dolar) 1 2017 2018 İsviçre 80.591 86.835 ABD 59.501 62.152 Avustralya 55.707 59.655 İsveç 53.218 58.345 Hollanda 48.346 55.185 Kanada 45.077 48.466 Almanya 44.550 50.842 İngiltere 39.735 44.177 Japonya 38.440 40.849 Fransa 39.869 44.934 İtalya 31.984 35.914 Türkiye 10.512 11.114 Rusya 10.608 11.947 Brezilya 9.895 10.224 Meksika 9.304 9.723 Çin 8.643 10.088 Endonezya 3.876 4.052 Hindistan 1.983 2.135 1. Gerçekleşme tahmini verileri Kaynak: IMF WEO Nisan 2018 35

SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİNE GÖRE 2017 2018 KİŞİ BAŞINA GSYH (Dolar) 1 İsviçre 61.422 63.380 ABD 59.501 62.152 Hollanda 53.635 56.436 İsveç 51.475 53.078 Almanya 50.425 52.801 Avustralya 50.334 52.191 Kanada 48.265 49.775 İngiltere 44.118 45.566 Fransa 43.761 45.474 Japonya 42.832 44.426 İtalya 38.140 39.500 Rusya 27.834 28.958 Türkiye 26.893 28.347 Meksika 19.903 20.617 Çin 16.660 18.066 Brezilya 15.603 16.199 Endonezya 12.377 13.162 Hindistan 7.183 7.784 1. Gerçekleşme tahmini verileri Kaynak: IMF WEO Nisan 2018 36

OECD ÜLKELERİNDE SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ (ABD Doları=1,00) 2016 2017 Avustralya 1,5 1,5 Avusturya 0,8 0,8 Belçika 0,8 0,8 Kanada 1,3 1,3 Şili 402,6 413,4 Çekya 13,0 12,9 Danimarka 7,4 7,4 Estonya 0,5 0,6 Finlandiya 0,9 0,9 Fransa 0,8 0,8 Almanya 0,8 0,8 Yunanistan 0,6 0,6 Macaristan 135,2 137,6 İzlanda 144,1 139,9 İrlanda 0,8 0,8 İsrail 3,8 3,8 İtalya 0,7 0,7 Japonya 100,3 98,2 Güney Kore 874,6 878,8 Letonya 0,5 0,5 Lüksemburg 0,9 0,9 Meksika 8,9 9,3 Hollanda 0,8 0,8 Yeni Zelanda 1,5 1,5 Norveç 10,1 10,2 Polonya 1,8 1,8 Portekiz 0,6 0,6 Slovakya 0,5 0,5 Slovenya 0,6 0,6 İspanya 0,7 0,7 İsveç 9,1 9,1 İsviçre 1,2 1,2 Türkiye 1,3 1,4 İngiltere 0,7 0,7 ABD 1,0 1,0 Kaynak: OECD 37

SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE ENFLASYON ORANLARI 1 2017 2018 ABD 2,1 2,6 Japonya 0,6 0,8 Almanya 1,6 1,6 Fransa 1,2 1,4 İngiltere 3,0 2,7 Yunanistan 1,0 0,9 İspanya 1,1 1,6 Meksika 6,8 3,6 Çin 1,8 2,8 Hindistan 4,7 5,2 Rusya 2,5 3,5 Brezilya 2,9 3,9 Portekiz 1,6 1,8 Şili 2,3 2,6 Romanya 3,3 3,5 Polonya 2,1 2,9 Kolombiya 4,1 3,4 Güney Afrika 4,7 5,6 Çekya 2,4 2,2 Arjantin 24,8 19,2 Türkiye 2 9,8 15,9 Malezya 3,5 3,0 1. 2018 tahmini veriler 2. TCMB Temmuz ayı verileri Kaynak: IMF WEO Nisan 2018, TCMB 38

AB ÜLKELERİNDE KDV ORANLARI 1 İNDIRILMIŞ ORAN 2018 STANDART ORAN Macaristan 5/18 27 Danimarka - 25 Hırvatistan 5/13 25 İsveç 6/12 25 Finlandiya 10/14 24 Yunanistan 6/13 24 İrlanda 9 / 13,5 23 Polonya 5/8 23 Portekiz 6/13 23 İtalya 5/10 22 Slovenya 9,5 22 Belçika 6/12 21 Çekya 10/15 21 İspanya 10 21 Letonya 12 21 Litvanya 5/9 21 Hollanda 6 21 Bulgaristan 9 20 Estonya 9 20 Fransa 5,5 / 10 20 Avusturya 10/13 20 Slovakya 10 20 İngiltere 5 20 Romanya 5/9 19 Almanya 7 19 Güney Kıbrıs Rum Kesimi 5/9 19 Malta 5/7 18 Türkiye 8 18 Lüksemburg 8 17 1. Ocak ayı verileri Kaynak: Avrupa Komisyonu 39

OECD ÜLKELERİNDE TOPLAM VERGİ GELİRLERİ / GSYH 1 2015 2016 Avustralya 28,2 - Avusturya 43,7 42,7 Belçika 44,8 44,2 Kanada 32,0 31,7 Şili 20,5 20,4 Çekya 33,3 34,0 Danimarka 45,9 45,9 Estonya 33,9 34,7 Finlandiya 43,9 44,1 Fransa 45,2 45,3 Almanya 37,1 37,6 Yunanistan 36,4 38,6 Macaristan 39,0 39,4 İzlanda 36,7 36,4 İrlanda 23,1 23,0 İsrail 31,3 31,2 İtalya 43,3 42,9 Japonya 30,7 - Güney Kore 25,2 26,3 Letonya 29,0 30,2 Lüksemburg 36,8 37,1 Meksika 16,2 17,2 Hollanda 37,4 38,8 Yeni Zelanda 33,0 32,1 Norveç 38,3 38,0 Polonya 32,4 33,6 Portekiz 34,6 34,4 Slovakya 32,3 32,7 Slovenya 36,6 37,0 İspanya 33,8 33,5 İsveç 43,3 44,1 İsviçre 27,7 27,8 Türkiye 25,1 25,5 İngiltere 32,5 33,2 ABD 26,2 26,0 1. Toplam vergi gelirlerinin GSYH içindeki payı Kaynak: OECD 40

OECD ÜLKELERİNDE KURUMLAR VERGİSİ ORANLARI 2017 2018 ABD 38,9 25,8 Almanya 29,8 29,8 Avusturya 25,0 25,0 Avustralya 30,0 30,0 Belçika 34,0 29,6 Çekya 19,0 19,0 Danimarka 22,0 22,0 Estonya 20,0 20,0 Finlandiya 20,0 20,0 Fransa 44,4 34,4 Hollanda 25,0 25,0 İngiltere 19,0 19,0 İrlanda 12,5 12,5 İspanya 25,0 25,0 İsrail 24,0 23,0 İsveç 22,0 22,0 İsviçre 21,2 21,2 İtalya 27,8 27,8 İzlanda 20,0 20,0 Japonya 30,0 29,7 Kanada 26,7 26,8 Güney Kore 24,2 27,5 Letonya 15,0 20,0 Lüksemburg 27,1 26,0 Macaristan 9,0 9,0 Meksika 30,0 30,0 Norveç 24,0 23,0 Polonya 19,0 19,0 Portekiz 29,5 31,5 Slovakya 21,0 21,0 Slovenya 19,0 19,0 Şili 25,0 25,0 Türkiye 20,0 22,0 Yeni Zelanda 28,0 28,0 Yunanistan 29,0 29,0 Kaynak: OECD 41

DÜNYA NÜFUSU (Milyon Kişi) 1 2016 2017 Toplam Dünya Nüfusu 7.444,0 7.550,0 Çin 1.378,7 1.409,5 Hindistan 1.324,2 1.339,2 ABD 323,1 324,5 Endonezya 261,2 264,0 Brezilya 207,7 209,3 Pakistan 193,2 197,0 Nijerya 186,0 190,9 Bangladeş 163,0 164,7 Rusya 144,3 144,0 Meksika 127,5 129,2 Japonya 127,0 127,5 Etiyopya 102,4 105,0 Filipinler 103,3 104,9 Mısır 95,7 97,6 Vietnam 94,6 95,5 Almanya 82,5 82,1 Kongo 78,7 81,3 İran 80,3 81,2 Türkiye 79,5 80,7 Tayland 68,9 69,0 İngiltere 65,6 66,2 Fransa 66,9 65,0 İtalya 60,6 59,4 Tanzanya 55,6 57,3 Güney Afrika 56,0 56,7 Myanmar 52,9 53,4 Güney Kore 51,2 51,0 Kenya 48,5 49,7 Kolombiya 48,7 49,1 İspanya 46,5 46,4 1. Dünyanın en kalabalık 30 ülkesi alınmıştır, sıralamalar 2017 yılına göre yapılmıştır. Kaynak: Dünya Bankası, Birleşmiş Milletler 42

TÜRKİYE AĞAÇ VE KAĞIT SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (TAKSİS) TÜRK AĞIR SANAYİİ VE HİZMET SEKTÖRÜ KAMU İŞVERENLERİ SENDİKASI (TÜHİS) TÜRKİYE CAM, ÇİMENTO VE TOPRAK SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI ÇİMENTO ENDÜSTRİSİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (ÇEİS) TÜRKİYE DERİ SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI TÜRKİYE GIDA SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (TÜGİS) İLAÇ ENDÜSTRİSİ İŞVERENLER SENDİKASI (İEİS) TÜRKİYE İNŞAAT SANAYİCİLERİ İŞVEREN SENDİKASI (İNTES) KAMU İŞLETMELERİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (KAMU-İŞ) TÜRKİYE KİMYA, PETROL, LASTİK VE PLASTİK SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (KİPLAS) MAHALLİ İDARELER KAMU İŞVEREN SENDİKASI (MİKSEN) MAHALLİ İDARELER İŞVERENLERİ SENDİKASI (MİS) TÜRKİYE METAL SANAYİCİLERİ SENDİKASI (MESS) PETROL ÜRÜNLERİ İŞVERENLER SENDİKASI (PÜİS) TÜRKİYE SAĞLIK ENDÜSTRİSİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (SEİS) TÜRKİYE SELÜLOZ, KAĞIT VE AĞAÇ MAMÜLLERİ SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (KASİSEN) TÜRKİYE ŞEKER SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI TÜRKİYE TEKSTİL SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI TÜRKİYE TOPRAK, SERAMİK, ÇİMENTO VE CAM SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI YEREL YÖNETİMLER KAMU İŞVERENLERİ SENDİKASI (YERELSEN) TÜRKİYE AĞAÇ VE KAĞIT SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (TAKSİS) TÜRK AĞIR SANAYİİ VE HİZMET SEKTÖRÜ KAMU İŞVERENLERİ SENDİKASI (TÜHİS) TÜRKİYE CAM, ÇİMENTO VE TOPRAK SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI ÇİMENTO ENDÜSTRİSİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (ÇEİS) TÜRKİYE DERİ SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI TÜRKİYE GIDA SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (TÜGİS) İLAÇ ENDÜSTRİSİ İŞVERENLER SENDİKASI (İEİS) TÜRKİYE İNŞAAT SANAYİCİLERİ İŞVEREN SENDİKASI (İNTES) KAMU İŞLETMELERİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (KAMU-İŞ) TÜRKİYE KİMYA, PETROL, LASTİK VE PLASTİK SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (KİPLAS) MAHALLİ İDARELER KAMU İŞVEREN SENDİKASI (MİKSEN) MAHALLİ İDARELER İŞVERENLERİ SENDİKASI (MİS) TÜRKİYE METAL SANAYİCİLERİ SENDİKASI (MESS) PETROL ÜRÜNLERİ İŞVERENLER SENDİKASI (PÜİS) TÜRKİYE SAĞLIK ENDÜSTRİSİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (SEİS) TÜRKİYE SELÜLOZ, KAĞIT VE AĞAÇ MAMÜLLERİ SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (KASİSEN) TÜRKİYE ŞEKER SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI TÜRKİYE TEKSTİL SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI TÜRKİYE TOPRAK, SERAMİK, ÇİMENTO VE CAM SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI YEREL YÖNETİMLER KAMU İŞVERENLERİ SENDİKASI (YERELSEN) TÜRKİYE AĞAÇ VE KAĞIT SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (TAKSİS) TÜRK AĞIR SANAYİİ VE HİZMET SEKTÖRÜ Adres: KAMU Reşat İŞVERENLERİ Nuri Caddesi No:108, SENDİKASI 06540 Çankaya/Ankara (TÜHİS) TÜRKİYE CAM, ÇİMENTO Telefon: VE TOPRAK (0312) 439 SANAYİİ 77 17 İŞVERENLERİ Faks: (0312) 439 75 SENDİKASI 92 ÇİMENTO ENDÜSTRİSİ Web: İŞVERENLERİ www.tisk.org.tr SENDİKASI E-posta: tisk@tisk.org.tr (ÇEİS) TÜRKİYE DERİ SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI TÜRKİYE GIDA SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI (TÜGİS) İLAÇ ENDÜSTRİSİ İŞVERENLER SENDİKASI (İEİS) TÜRKİYE İNŞAAT SANAYİCİLERİ İŞVEREN SENDİKASI (İNTES) 11/2018/2500