Gençlik Eğitim Programları AHLAK
Gençlik Programları Ahlakın tanımı 1. HAFTA AHLAK Ahlakın nitelikleri Ahlak çeşitleri Ezber ayeti: İsra 84 Ahlak kavramının genel çerçevesini Lokman Suresi ve Ahlaki Öğütler, Muhsin Demirci, Sh: 215-217 Sh: 6-14 -Müslüman ın Şahsiyeti, M. Ali Haşimi, Sh: 159-162 İsra 36 Lokman 13-19. ayetler 2. HAFTA FITRAT İnsanın yaratılışı ve fıtrat İnsanın var olma sebebi: kulluk Hayatın amacı, Allah için yaşamaktır Ezber ayeti: Rum 30 Yaratılışın gayesi ve hikmetini Her doğan insanın İslam fıtratı üzerine doğduğunu Bütün varlıkların yaratılış amacının Allah ı (cc) tanımak ve O nun rızası için yaşamak olduğunu Adab-ı Muaşeret, Zeki Duman, Sh: 24-25 Lokman Suresi ve Ahlaki Öğütler, Muhsin Demirci, Sh: 165-168 Kur ani Hayat Dergisi, Fıtrat sayısı Hadislerle İslam, Cilt 1, Sh: 231 Tin 4 Zariyat 56 En am 162 Bakara 138 A raf 172 İnsani İlişkilerde İlahi Ölçü, Muhammed Emin Yıldırım, Sh: 15-24 154
Ahlak 3. HAFTA MÜSLÜMANIN NEFSİ İLE OLAN İLİŞKİSİ Beden-akıl ve ruh Bireyselleşme ve dünyevileşme İdeal sahibi olma Ezber ayeti: Şems suresi İnsanın kendi nefsine karşı sorumluluklarını Bireyselleşme ve dünyevileşmeye karşı sorumluluk bilinciyle hareket etmenin gerekliliğini Müslüman ın Şahsiyeti, M. Ali Haşimi, Sh: 38,46,52 -Adayış Risalesi, M. İslamoğlu, Sh: 11-16 İnsanın Dört Zindanı, Ali Şeriati, Sh: 52-63 Makale: Dünyevileşme, R. Kayan Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 629, (Dünyevileşme) İslam a Giriş, Gençliğin İslam Bilgisi, DİB, Sh: 21-30 İnsani İlişkilerde İlahi Ölçü, M. Emin Yıldırım, Sh: 27-42 Tahrim 6 Nisa 74 İbrahim 3 Hadid 20 4. HAFTA MÜSLÜMANIN RABBİ İLE OLAN İLİŞKİSİ Emir ve yasaklara uyma Allah ın rızasını kazanma Ezber ayeti: Nisa 36 İnsanın Allah a karşı olan sorumluluklarının adab-ı muaşeret çerçevesinde olması gerektiğini Adab-ı Muaşeret, Zeki Duman, Sh: 36-38 Müslüman ın Şahsiyeti, M. Ali Haşimi, Sh: 20-30 Hadislerle İslam, Cilt 2, Sh: 23, (ibadet) İsra 22-39 ayetlerin tefsiri İnsani İlişkilerde İlahi Ölçü, M. Emin Yıldırım, Sh: 45-58 5. HAFTA AHLAKİ KAVRAMLAR Haya, hilm, rıfk, affedicilik, merhamet Ezber ayeti: Al-i İmran 133-134 Müslüman şahsiyetini inşa eden temel ahlaki kavramları bilir. Bu kavramların sosyal hayatımızdaki yerini ve önemini Sh: 25, 29, 33, 36 Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 219, (haya) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 319, (affetmek) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 85, (merhamet) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 419, (rıfk) Al-i İmran 132, 159 Araf 199 155
Gençlik Programları 6. HAFTA AHLAKİ KAVRAMLAR Dua-tevekkül sabır-şükür Ezber ayeti: Nahl 96 Müslüman şahsiyetini inşa eden temel ahlaki kavramları bilir. Yaşamın darlığından feraha ermenin, zorluklarla sınanmanın, imtihanın bir parçası olduğunu, en zor anlarda mutlak güç sahibine sığınmanın önemini Sh: 292,67,74 Ahir Zaman İlmihali, H. Kırbaşoğlu, Sh: 190 Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 305, (tevekkül) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 203, (sabır) Hadislerle İslam, Cilt 2, Sh: 69, (şükür) Hadislerle İslam, Cilt 2, Sh: 35, (dua) Hikâyelerle Kavramlar, Hüseyin Özhazar, Sh: 59-78 İslam a Giriş, Gençliğin İslam Bilgisi, DİB, Sh: 88-94 Bakara 152-153, 186 Araf 205 Nahl 96 Furkan 75 7. HAFTA AHLAKİ KAVRAMLAR Emanete riayet Sözünde durma Ahde vefa-sır saklama Ezber ayeti: Nisa 58 Ferdi ve toplumsal disiplin ve sorumluluklarımızı, sözün bağlayıcılığını Sh: 63,92 Ahir Zaman İlmihali, H. Kırbaşoğlu, Sh: 225-226 Müslüman ın Şahsiyeti, M. Ali Haşimi, Sh: 157 Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 293, (vefa) İslam a Giriş, Gençliğin İslam Bilgisi, DİB, Sh: 88-94 Bilgi ve Bilinç, Sorumluluk Bilinci, Turgay Aldemir, Sh: 34-48 Nahl 91 Nisa 58 Rad 20 Araf 102 Ali imran 118 156
Ahlak 8. HAFTA AHLAKİ KAVRAMLAR İnsandaki irfani boyut Tefekkür, irfan, benlik, gıybet Hüsnü zan, sui zan Ezber ayeti: Nisa 26 İnsanın kalbini karartan kötü duygu ve hasletlerin toplumsal hayatı nasıl olumsuz etkilediğini Sh: 110, 133 Güzel Ahlak, Muhsin Toprak, Sh: 170-175 Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 525, (Bencillik) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 469, (Hüsnü zan) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 427, (Sui zan) İnsani İlişkilerde İlahi Ölçü, M. Emin Yıldırım, Sh: 161-168 Hucurat Suresi Rahman Suresi Rum 22 9. HAFTA AHLAK IN SOSYAL BOYUTU Sosyal bir ahlak sistemi: İslam Peygamberimizin ahlakı Ezber ayeti: Ahzab 21 İslam ın sosyal bir ahlak yapısı olduğunu Peygamber Efendimizin güzel ahlakı tamamlamak için gönderildiğini Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu, Sh: 152-155 ve 177-180 Sh: 15-23 Kalem 4 Hadislerle İslam, Cilt III, Sh: 13 İslam a Giriş, Gençliğin İslam Bilgisi, DİB, Sh: 183-194 157
Gençlik Programları 10. HAFTA ADAB-I MUAŞERET Edeb in tanımı ve önemi Adab-ı Muaşeretin tanımı ve önemi Ezber ayeti: Fussilet 34 Toplumsal sorumlulukların önemini Toplumla iç içe bir hayat anlayışı ile toplumdan kopuk bir hayat yaşanamayacağını 11. HAFTA ADAB-I MUAŞERET KURALLARI Selam, Konuşma, Misafirlik, Uyku, Oturup Kalkma, Toplantı Hasta ve Yaşlı Ziyareti Adapları, Sohbet Adapları Ezber ayeti: Nur 27 Toplum içerisindeki davranışlarımızın nasıl olması gerektiğini Hayatın İçinden Görgü ve Nezaket Kuralları, Abdülfetteh Ebu Gudde, Sh: 13-15 Adabı Muaşeret, Zeki Duman, Sh: 19-23 Lokman suresi Lokman 13-19. ayetler İnsani İlişkilerde İlahi Ölçü, M. Emin Yıldırım, Sh: 83-92 Hikâyelerle Kavramlar, Cilt 2, Hüseyin Özhazar, Sh: 279289 Hayatın İçinden Görgü ve Nezaket Kuralları, Abdülfetteh Ebu Gudde, Sh: 200, 207, 214, 244 Hadislerle İslam, Cilt 4, Sh: 355, (selamlaşma) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 369, (sözün büyüsü) Adab-ı Muaşeret, Zeki Duman Makale: Sözlü iletişimde nebevi metod, Necmettin Şeker Nur suresi 27-28 tefsiri Hucurat 2 Lokman Suresi 158
Ahlak 12. HAFTA ADAB-I MUAŞERET KURALLARI Büyüklere saygı, küçüklere sevgi, infak adabı Yeme-içme, hasta ve yaşlı ziyareti adapları Ezber ayeti: Bakara 165 Toplum içerisindeki davranışlarımızın nasıl olması gerektiğini Hayatın İçinden Görgü Nezaket Kuralları, Ebu Gudde Müslüman ın Şahsiyeti, M. Ali Haşimi, Sh: 197, 264, 223 Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 71, (sevgi) Hadislerle İslam, Cilt 4, Sh: 377, (hasta ziyareti) Hadislerle İslam, Cilt 4, Sh: 275, (yaşlılık) Lokman suresi Furkan 63 13. HAFTA ADAB-I MUAŞERET KURALLARI Kadın-erkek ilişkilerinde adab Ezber ayeti : Nur 30-31 Cinsiyetin gereklerinin farkına varır. Karşı cinse karşı ilginin sınırlarının bilir. İlişkilerdeki ölçülerin vahyin belirlediği ahlak kuralları çerçevesinde olması gerektiğini Cinsel iletişimin sınırlarını bilir. Adab-ı Muaşeret, Zeki Duman, Sh: 163-179 Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 225, (iffet) Nur suresi 31, 32, 33. ayetler tefsiri İnsani İlişkilerde İlahi Ölçü, M. Emin Yıldırım, Sh: 122-137 159
Gençlik Programları 14. HAFTA TOPLUMSAL SORUMLULUKLARIMIZ Anne-babaya itaat ve sorumluluklarımız Akraba ve komşularla ilişki Ezber ayeti : Lokman 14-15 Kişinin kendi çevresindeki insanlarla olan iletişiminde edebin sınırlarını gözetmesi, sosyal hayat ve evin birlikte gelişeceğini, birbirini etkileyeceğini bilerek, kesintisiz bir ahlak bilinci oluşturmak gerektiğini Lokman Suresi ve Ahlaki Öğütler, Muhsin Demirci, Sh: 224-227 İslam da Ahlak ve Adabı, Zeki Soyak, Sh: 282-291 Hadislerle İslam, Cilt 4, Sh: 177, (anne ve baba) İslam a Giriş, Gençliğin İslam Bilgisi, DİB, Sh: 339-342 İsra 23-24 Nisa 36 Ankebut 8 15. HAFTA PROBLEMLİ ALANLARIMIZ Tüketim ve gösteriş-davasızlık Zararlı alışkanlıklar Giyim kuşam, müzik, oyun ve eğlence Bağımlılık (sosyal medya, oyun, madde) Ezber ayeti: Al-i İmran 14 Tutkular karşısında gençlere rehberlik yapmanın önemini Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu, Sh: 372-380 Lokman Suresinden Ahlaki Öğütler, Sh: 231-239 İslam a Giriş, Diyanet Vakfı, Sh: 375 ve 392-394 Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 513, (İsraf) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 641, (Özenti) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 629, (Dünyevileşme ve Tamahkarlık) Makale: Tüketim, Huriye Martı, Diyanet Dergisi, Temmuz 2011 Araf 31 En am 32 Maide 90 160
Ahlak 16. HAFTA İNSAN İLİŞKİLERİNDE ÖLÇÜ Ezber ayeti: Ahzab 21 İnsan ilişkilerinin nasıl olması gerektiğini İlahi ölçüler ışığında insan ilişkilerini şekillendirmenin önemini İnsani ilişkilerde ilahi ölçü, M. Emin Yıldırım, Sh: 171-205 İslam a Giriş, Gençliğin İslam Bilgisi, DİB, Sh: 387-390 17. HAFTA İSTİKAMET ÜZERE OLMAK Hidayet ve sebat Ezber ayeti: Hud 112 18. HAFTA DOĞRULUKLA ŞEKİLLENEN BİR HAYAT Doğruluk, yalan riya, tevazu Ezber ayeti: Fussilet 30 Doğruluğun faziletini Yalan ve riyanın zararlarını İslam da Ahlak ve Adabı, Zeki Soyak, Sh: 40,49,118, Müslüman Ahlakı, Muhammed Gazali, Sh: ilgili başlık Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 393, (Doğru sözlü olmak) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 591, (Riya) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 327, (Tevazu) Hadid 19 Bakara 271 Nisa 135 Allah a ve Resulüne samimiyetle bağlanarak hayat sürmenin gerekliliğini Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu, Sh: 204 Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 193, (Azim ve Sebat) Hadislerle İslam, Cilt 1, Sh: 475, (Hidayet) Şuara 15 Fatiha suresi Al-i İmran 102 Bakara 250 161
Gençlik Programları 19. HAFTA AKTİF İYİ OLMAK Hayırlı işlere koşmak Hayır ve iyiliklerde öncülük etmek Hayırda devamlılık Hayırda gayretli olmak Ezber ayeti: Nisa 85 Hayırda öncülük, devamlılık ve hayırlı işlere katılma bilinci oluşturmanın önemini Medeniyet Tasavvurumuz, Tire Kitap, Sh: 215-232 Lokman Suresi ve Ahlaki Öğütler, Muhsin Demirci, Sh: 239-242 Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 167, (Hayır) Bakara 148 Vakıa 10,11,12 Nisa 85 Kassas 77 20. HAFTA KARDEŞLİK VE DAVA ARKADAŞLIĞI Ezber ayeti: Hucurat 10 Dostluk, kardeşlik ve dava arkadaşlığı hukukunun nasıl olması gerektiğini Kardeşlik Çağrısı, Ramazan Kayan, Sh: 47-52 Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 349, (Kardeşlik Hukuku) Ahir Zaman İlmihali, H. Kırbaşoğlu, Sh: 231 Al-i İmran 134 21. HAFTA İSTİŞARE-MEŞVERET İstişare ve önemi İstişarenin nasıl olması gerektiği Ezber ayeti: Şura 38 Ehil olanlarla fikir alış verişi yapmanın ve birlikte çalışabilmenin önemini Hiçbirimizin hepimiz kadar akıllı ve güçlü olmadığını Danışmaya, ortak karar almaya özen gösterir, önemini Zamanın Ruhu, Turgay Aldemir Ahir Zaman İlmihali, Hayri Kırbaşoğlu, Sh: 190-192 ve 390-392 Güzel İnsan Modeli, Nevzat Tarhan Sh: 225-229 Al-i İmran 159, Neml 29-34 162
Ahlak 22. HAFTA İTAAT VE İSYAN Ezber ayeti: Nisa 59 Allah a, Resulüne itaat, lidere itaat ve itaatin ölçüsünü Allah a isyanın olduğu yerde kula itaatin olmayacağını İslâm ın Temel Kavramları, H. K. Ece, Sh: 311-315 Video: İsyan Ahlakı Hadislerle İslam, Cilt 1, Sh: 517, (Allah ve Resulüne gönülden bağlılık) Kalem 8-16 Nisa 14 Nisa 46 Ahzab 36 23. HAFTA VEFALI OLMAK Vefa-hoşgörü-saygı Ezber ayeti: Al-i İmran 134 Müslümanın Allah a, Peygamber e, davasına ve Müslüman kardeşlerine vefalı olması gerektiğini Müslümanın özelde Müslümanlara, genelde insan olan herkese karşı hoşgörülü olması gerektiğini Allah a savaş açanlara hoşgörülü olunamayacağını Müslüman Şahsiyeti, M. Haşimi, Sh: 174 Allah a Yönelelim, Mecidi El-Hilali Sh: 63 Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 293, (Vefa) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 281, (Vefakarlık) Hadislerle İslam, Cilt 3, Sh: 403, (Hoşgörü) Hikâyelerle Kavramlar, Hüseyin Özhazar, Sh: 127-144 A raf 199,200 Şura 42 163