TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ TSE TARAFINDAN İŞ GELİŞTİRİCİ VEYA BİLİRKİŞİ ÇALIŞTIRILMASI İLE GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLERLE İŞBİRLİĞİ TESİS EDİLMESİ HAKKINDA YÖNERGE Yönetim Kurulu Karar No : 12/03/2015 tarih ve XIX/93-415 sayılı kararı Yürürlük Tarihi : 12/03/2015
TSE TARAFINDAN İŞ GELİŞTİRİCİ VEYA BİLİRKİŞİ ÇALIŞTIRILMASI İLE GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLERLE İŞBİRLİĞİ TESİS EDİLMESİ HAKKINDA YÖNERGE Amaç BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler MADDE 1- (1) Bu Yönergenin amacı, Türk Standartları Enstitüsünün geçici süreyle ve iş saatlerine bağlı kalmaksızın çalıştıracağı iş geliştirici veya bilirkişilerin tespiti ile Enstitünün yerli veya yabancı gerçek ve tüzel kişilerle işbirliği tesisine ilişkin çalışma usul ve esasları ile mali hükümleri düzenlemektir. Kapsam MADDE 2- (1) Bu Yönerge, Türk Standartları Enstitüsü tarafından resmi veya özel daire, kurum ve kuruluş mensupları veya serbest meslek mensubu yerli veya yabancı gerçek ve tüzel kişilerin geçici süreyle ve iş saatlerine bağlı kalmaksızın iş geliştirici ve bilirkişi olarak çalıştırılması ile diğer kurum, kuruluş, yerli veya yabancı gerçek ve tüzel kişilerle işbirliği tesis edilmesi hakkında usul ve esasları kapsar. (2) Standardizasyon faaliyetleri ile ilgili olarak milletlerarası ve yabancı standart kurumları, üniversiteler, ilmi, teknik kurum ve kuruluşlarla yapılacak işbirlikleri bu Yönerge kapsamı dışındadır. Dayanak MADDE 3- (1) Bu Yönerge, 132 sayılı Türk Standardları Enstitüsü Kuruluş Kanununun 2 inci, 7 inci ve ek 2 inci maddeleri ile Türk Standardları Enstitüsü Organlar Yönetmeliğinin 21 inci ve 48 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4- (1) Bu Yönergede geçen; a) Başkan: Türk Standartları Enstitüsü Başkanını, b) Bilirkişi: Uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde görüşünü sözlü ya da yazılı olarak veren yerli veya yabancı gerçek veya tüzel kişileri, c) İş geliştirici: Türk Standartları Enstitüsünün faaliyet alanlarının tamamı veya bir kısmı ile ilgili teknik bilgiye, deneyime veya Enstitünün hizmet verdiği veya vereceği pazarlar ve müşterilere yönelik bilgiye ve bunlara ulaşma yol ve yöntemlerine vakıf olan yerli veya yabancı gerçek ve tüzel kişileri, d) Enstitü: Türk Standartları Enstitüsünü, e) Genel Sekreter: Türk Standartları Enstitüsü Genel Sekreterini, 2
f) İşbirliği: Enstitünün faaliyet alanları kapsamında bir işin yüklenilmesi ve gerçekleştirilmesi ile ilgili bir veya birden fazla gerçek ve tüzel kişiyle, işin kapsamı ve süresi ile sınırlı işbirliğini, g)yönetim Kurulu: Türk Standartları Enstitüsü Yönetim Kurulunu, h)yönetmelik: Türk Standartları Enstitüsü Organlar Yönetmeliğini, İfade eder. İş geliştirici veya bilirkişi başvurusu İKİNCİ BÖLÜM İş Geliştirici ve Bilirkişi Çalıştırılması MADDE 5- (1) Bu Yönerge kapsamında görev alacak yerli veya yabancı iş geliştirici veya bilirkişiler, Enstitünün internet sitesinde yer alan başvuru formunu doldurmak sureti ile başvuruda bulunurlar. Başvuruda bulunacaklarda aranacak şartlar başvuru formunda belirtilir. Ayrıca Enstitü, iş geliştirici ve bilirkişi olarak görüş alınmasında fayda gördüğü gerçek veya tüzel kişilere Başkanın onayı alınarak teklifte bulunabilir. İş geliştirici ve bilirkişilerin seçimi MADDE 6-(1) 5 inci madde kapsamında yapılan iş geliştirici veya bilirkişi başvuruları Başkan tarafından belirlenen TSE den yedi personelden oluşan bir komisyonca değerlendirilir. Komisyonun uygun bulduğu başvurular Başkanın onayına sunulur. Başkan takdir hakkı çerçevesinde ve Enstitünün menfaatlerini göz önünde bulundurarak başvurunun kabul edilip edilmeyeceğine karar verir. Sözleşmenin hazırlanması ve imzalanması MADDE 7- (1) Başvurusu kabul edilen iş geliştirici veya bilirkişilerle yapılacak sözleşmenin kapsamı, şartları ve gerekli diğer hususlar Genel Sekreter tarafından görevlendirilecek personel ve başvuru sahipleri ile mutabık kalınarak hazırlanır. Hazırlanan sözleşme imzalanmak üzere Başkanın onayına sunulur. Başkan takdir hakkı çerçevesinde ve Enstitünün menfaatlerini göz önünde bulundurarak sözleşmeyi onaylamama hakkına sahiptir. İş geliştirici ve bilirkişilerin sorumluluğu MADDE 8- (1) İş geliştirici ve bilirkişiler bu Yönergede yer alan hususlarla ilgili olarak elde ettikleri bilgi ve belgeleri Enstitünün yazılı izni olmadan açıklayamaz. İş geliştirici ve bilirkişiler görevleri sırasında elde ettikleri bilgi, kayıt, belge ve/veya suretlerini üçüncü şahıslara veremez. İş geliştiricilik ve bilirkişilik görevi sona erdikten sonra da zaman aşımı hükümleri doğrultusunda sorumlulukları devam eder. Bu bilgilerin açıklanmasının Enstitünün menfaatlerinin aleyhine olması durumunda Enstitünün uğrayacağı zararı tazmin etmekle mükelleftir. (2) İş geliştiricilik veya bilirkişilik görevinin haklı bir sebep olmaksızın yerine getirilmemesi halinde Enstitüce iş geliştirici veya bilirkişiye ücret ödenmez. Peşin olarak ödenen ücret veya avans varsa geri alınır. Ayrıca üçüncü tarafın uğrayacağı zarar da kendisine rücu ettirilir. 3
(3) İş geliştirici ve bilirkişiler kendi nam ve hesabına çalışan kişiler olup, imzalanacak sözleşmeler özel hukuk hükümleri çerçevesinde tarafların karşılıklı olarak belirleyecekleri şartlarla imzalanır. İş geliştirici ve bilirkişinin görevleri MADDE 9- (1) İş geliştirici veya bilirkişi olarak çalışacak gerçek veya tüzel kişilerin görevleri şunlardır: a) Uygunluk değerlendirme alanında (test/deney, belgelendirme, gözetim, muayene ve benzeri) hizmet alacak kuruluşları Enstitüden hizmet almaya yönlendirmek. b) Uygunluk değerlendirme hizmeti alacak kuruluşlarla ilgili bilgileri (kuruluşun yapısı, çalışma yöntemleri, taleplerinin içeriği ve benzeri hususlar) Enstitüye ulaştırmak. c) Enstitünün ilgili birimi ile talep sahibi kuruluşun yetkililerinin iletişimini sağlamak, gerekirse görüşmelerde bulunmak. d) Hizmet talep eden kuruluşun başvurusu ve başvuru sürecine kılavuzluk etmek. e) Hizmet verilecek kuruluşun bulunduğu ülkenin ilgili mevzuatı hakkında Enstitüye bilgi sunmak. f) Enstitünün müşteri potansiyelini artırmak için tanıtıcı faaliyetlerde bulunmak. g) Enstitünün girmeyi düşündüğü yurt dışı pazarlarla ilgili pazar potansiyeli, pazar şartları ve olası rakipleri hakkında bilgi raporları hazırlamak, Enstitüce teklif verilmesi düşünülen projelerle ilgili, projenin özelliği, olası rakipler, izlenmesi gereken yöntemler ve benzeri konularda rapor hazırlamak, öneriler sunmak. (2) İş geliştirici ve bilirkişiler Enstitünün talebine göre birinci fıkrada belirtilen görevlerin tamamını veya bir kısmını yapabilir. Yapacağı görevlerin genel esasları sözleşmede belirtilir. Detaylara ilişkin Enstitü talepleri işin gereğine göre sözlü veya yazılı olarak bildirilir. İş geliştirici ve bilirkişilere yapılacak ödemeler MADDE 10- (1) İş geliştirici ve bilirkişilere, yapacakları işlerin karşılığı olarak aşağıda belirtilen sınırları aşmamak üzere sözleşmesinde belirtilen ödemeler yapılır. a) Belgelendirme (yönetim sistem belgelendirme, ürün belgelendirme, personel belgelendirme, uygunluk onay belgesi, farklı direktiflere, düzenlemelere, şartnamelere ve kriterlere göre uygunluk işaretlemesi veya belgelendirilmesi ve benzeri) hizmetlerinde; 1) Bir defaya mahsus olmak üzere belgelendirme hizmeti karşılığı TSE tarafından alınan teknik inceleme bedeli ve belgenin yıllık kullanım ücreti bedeli üzerinden (ulaşım ve konaklama masrafları hariç tutularak) % 10 u geçmemek üzere belirlenen oranda ödeme yapılır. 2) Belgelendirme hizmeti kapsamında bu maddenin (b) bendinde belirtilen hizmetler de verilmiş ise, ayrıca bu hizmetler karşılığı olarak da (b) bendine göre ödeme yapılır. 3) Bir kuruluşun iş geliştirici veya bilirkişi aracılığı ile birden fazla belgelendirme hizmeti alması durumunda her belgelendirme hizmeti için ayrı ödeme yapılır. Kuruluşa verilen belgeler daha sonraki dönemde iptal edilmeyerek devam ettiği veya süresine göre yenilendiği durumlar için ödeme yapılmaz. 4
b) Deney/test ve kalibrasyon hizmetlerinde (ulaşım ve konaklama masrafları hariç) fatura bedeli üzerinden % 20 yi geçmemek üzere belirlenen oranda ödeme yapılır. c) Muayene ve gözetim hizmetlerinde; 1) Fatura bedeli üzerinden (ulaşım ve konaklama masrafları hariç) yurt içinde % 15 i, yurt dışında % 20 yi geçmemek üzere belirlenen oranda ödeme yapılır. 2) Ödemeler sözleşme şartlarına göre iş bitiminde veya Enstitü tarafından ara dönemlerde kesilen fatura bedeli üzerinden hesaplanır. (2) Bu Yönergenin 9 uncu maddesinin (g) bendinde belirtilen hizmetler için yurt içinde dış inceleme elemanlarına ödenen günlük ücretin 20 katını geçmemek üzere Başkan tarafından uygun bulunan ücret ödenir. Yurt dışındaki hizmetler için dış inceleme elemanlarına ödenen günlük ücretin 30 katını geçmemek üzere Başkan tarafından uygun bulunan ücret ödenir. Ücret, gerçekleştirilen iş başına ödenir. (3)Aşağıdaki durumlarda hizmet bedeli ödenmez: a) İş geliştirici veya bilirkişi 9 uncu maddede sayılan işlerden bir veya birkaçını yapmış olsa bile Kamu kurum ve kuruluşları ihale şartnameleri dahil, Türkiye de bir kamu otoritesi tarafından TSE den alınması zorunlu tutulan belgeler. b) Ulaşım ve Lojistik Hizmetleri Merkezi Başkanlığının görev alanına giren hizmetlerde yurt içinde gerçekleştirilen ve yasal alanlarda zorunluluk içeren hizmetler. c) Enstitüden 9 uncu madde kapsamında hizmet alan kuruluşların hâlihazırda almakta oldukları hizmetler. (4) Ancak Enstitüden 9 uncu madde kapsamında hizmet alan kuruluşların Enstitüden daha önceden hizmet almadıkları işler ile önceden hizmet almış olmakla beraber çeşitli sebeplerle bu hizmetin alımının son bulduğu ve üzerinden en az bir yıl geçmiş hizmetlerin tekrar TSE tarafından gerçekleştirilmesi için iş geliştirici veya bilirkişi faaliyet göstermiş ise, işin gerçekleşmesi durumunda ödeme yapılır. (5) Ödemelere esas bedellerin hesaplanmasında KDV tutarı toplam bedele dahil edilmez. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İşbirliği Tesisi İşbirliği yapılacak gerçek ve tüzel kişilerin belirlenmesi MADDE 11- (1) Bu Yönerge hükümlerine göre işbirliği yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler doğrudan Enstitüye başvurabileceği gibi, Enstitü tarafından da uygun görülen kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel kişilere işbirliği teklif edilebilir. (2) İşbirliği yapılabilmesi için, işbirliği şartları Yönetim Kurulunca değerlendirilir. Yönetim Kurulunca uygun bulunan şartlar dâhilinde Başkanın onayı ile işbirliği anlaşması yapılabilir. Yönetim Kurulu işin ve işbirliği yapılacak ülkenin özelliğine göre farklı şartlar belirleyebilir. 5
İşbirliğinin kapsamı ve şartları MADDE 12- (1) Enstitü tarafından uygunluk değerlendirme (test/deney, belgelendirme, muayene, gözetim ve benzeri) hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek veya tüzel kişiler ile işbirliği sözleşmesi yapılabilir. (2) İşbirliği tesisi, gerçekleştirilecek proje ile sınırlı olarak yapılır. Ancak, laboratuvar/test/deney hizmetleri alımı için bu hizmetleri veren tesis sahipleri ile yapılacak işbirliği, proje ile sınırlı olmayabilir. Bu durumda, işin süresi sözleşmede belirtilir. (3) İşbirliğinde tarafların yükümlülükleri ve hakları, taraflar arasında yapılacak sözleşmede belirlenir. (4) Her proje için ayrı sözleşme düzenlenir. (5) Enstitü tarafından bir işe bir veya birden fazla kurum, kuruluş, gerçek veya tüzel kişiler ile birlikte ortak teklif verilebilir. Bu gibi birlikte gerçekleştirmek üzere teklif verilen işlerde, işin gerçekleştirilmesinde tarafların hak ve yükümlülükleri kendi aralarında yapacakları işbirliği sözleşmesinde belirlenir. Geçici yetki verilmesi MADDE 13- (1) Başkan tarafından gerçek ve tüzel kişilere, Enstitüyü bağlayıcı nitelikte olmamak şartıyla ön görüşme yapılması için geçici yetki belgesi verilebilir. Yetki belgesinde, yetkinin ön görüşme ile sınırlı olacağı ve Enstitünün nihai onayı olmayan tekliflerin Enstitüyü bağlayıcı nitelikte olmadığı belirtilir. Ön görüşmeler için düzenlenecek geçici yetki belgelerinin süresi 6 ayı geçemez. Sürenin sonunda Başkan tarafından uygun bulunması durumunda süre 6 ay daha uzatılabilir. Sözleşmelerde yer alacak hususlar DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Ortak Hükümler MADDE 14- (1) İş geliştirici ve bilirkişiler ile yapılacak sözleşmelerde, sözleşme süresi, tarafların yükümlülükleri, sözleşmenin sona ermesi veya feshi, ödemelerle ilgili esaslar ve bu Yönergede yer alan iş geliştirici ve bilirkişi çalıştırılmasına yönelik diğer hususlar yer alır. (2) Kurum, kuruluş, gerçek veya tüzel kişilerle yapılacak işbirliği sözleşmelerinde; işin konusu (proje adı ve/veya niteliği), sözleşme süresi, tarafların yükümlülükleri, sözleşmenin sona ermesi veya feshi, ödemelerle ilgili esaslar ve bu Yönergede yer alan gerçek ve tüzel kişilerle yapılacak işbirliğine yönelik diğer hususlar yer alır. (3) Bu Yönerge çerçevesinde iş geliştirici ve bilirkişilerin gerçekleştirecekleri görevler ile işbirliği tesis edilecek kurum, kuruluş, gerçek veya tüzel kişilerle çalışmaların yürütülmesi, takibi ve ödemeler, ilgili birimler tarafından ve ilgili bütçe kaleminden gerçekleştirilir. 6
Yürürlük MADDE 15- (1) Bu Yönerge, 12/03/2015 tarih ve XIX/93-415 sayılı TSE Yönetim Kurulu kararı ile kabul edilmiş olup, 12/03/2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girer. (2) Bu Yönergenin yürürlüğe girmesi ile birlikte; Yönetim Kurulunun 07.03.2014 tarih ve XIX/42-186 saylı kararı ile kabul edilmiş ve yayımlanmış olan Türk Standardları Enstitüsü Tarafından Danışman veya Bilirkişi Çalıştırılması ile Gerçek veya Tüzel Kişilerle İşbirliği Tesis Edilmesi Hakkındaki Yönerge Yürürlükten kaldırılmıştır. Yürütme MADDE 16- (1) Bu Yönerge hükümlerini Enstitü Başkanı yürütür 7