SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI. Kasım 2017 Sayı:73

SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Kasım 2017 Sayı:73

SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Ekonomik Bülten Kasım 2017 SAMSUN SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI i

Bu eserin tüm telif hakları Samsun Ticaret ve Sanayi Odası na aittir. Samsun Ticaret ve Sanayi Odası nın ismi kaydedilmek koşulu ile alıntı yapmak mümkündür. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Hançerli Mahallesi Abbasağa Sokak No:8 55020 / İlkadım SAMSUN Tel:0.362.432 36 26 Faks:0.362.432 90 55 E-Posta: samsuntso@samsuntso.org.tr Web: www.samsuntso.org.tr H a z ı r l a y a n: End. Müh. İbrahim ÇELİK Samsun TSO, Genel Sekreter Yardımcısı SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI ii

SUNUŞ Üyelerimizin ve bölgemizin ihtiyaçları doğrultusunda politikalar üreterek, sınai, ticari ve sosyal bakımdan ülke kalkınmasına destek sağlamayı misyon olarak belirleyen Odamızın en önemli amacı Samsun un kalkınmasına yönelik projeler üreterek kentimizin ekonomik bağlamda gelişmesini sağlamaktır. Şüphesiz bu gelişim sürdürülebilir olmalıdır. Bu da rasyonel bir bakış açısıyla sağlanabilir. Sorunların doğru ve yerinde tespitinin, üretilen çözümlerin uygulanabilirliğinin sağlanması güvenilir bilgi ile mümkündür. Potansiyeli, mevcut kaynakları, ihtiyaçları, sağlayacağı faydayı doğru ölçmek gerekir. Bu anlayışa ve gerekliliğe istinaden her ay kentimize ilişkin birçok önemli istatistiki verileri derleyip bir kaynak haline getiriyoruz. Tabiri caizse kentin bir sayısal fotoğrafını çekiyor, ilimizin ve iş dünyamızın yaşadığı sorunlara doğru tespitler konulması için aracı oluyoruz. Kentimizin sayısal bir fotoğrafı niteliğinde olan bu ekonomik bülten farklı birçok kurumca hazırlanan verilerin titiz bir çalışma sonucu detaylı olarak bir araya getirilmesiyle oluşturulmaktadır. Ekonomik Bültenimizin başta üyelerimize, karar vericilere, iş dünyasına, akademisyenlere, kısacası toplumdaki bütün kesimlere yönelik bir yol haritası oluşturacağına inanıyorum. Salih Zeki MURZİOĞLU Yönetim Kurulu Başkanı TOBB Yönetim Kurulu Üyesi SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI iii

İçindekiler Sayfa Konu 1 Özet 7 Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Üye İstatistikleri 8 a) Açılan Firmalar 9 b) Kapanan Firmalar 10 c) Faal Firmalar 11 Kurulan Kapanan Firma İstatistikleri 13 İller Bazında Kurulan Kapanan Firma İstatistikleri 15 Esnaf İstatistikleri 17 İller Bazında Esnaf Sayıları 18 Sınai Mülkiyet Hakları 19 a) Marka Başvuruları 21 b) Patent Başvuruları 23 c) Faydalı Model Başvuruları 25 d) Endüstriyel Tasarım Başvuruları 27 Çek İstatistikleri 28 Karşılıksız Çekler 28 a) Adet bakımından karşılıksız çekler 30 b) Tutar bakımından karşılıksız çekler 32 İbrazında Ödenen Çekler 32 a) Adet bakımından İbrazında Ödenen Çekler 33 b) Tutar bakımından İbrazında Ödenen Çekler 35 Protestolu Senet İstatistikleri 36 a) Adet Bakımından Protestolu Senet İstatistikleri 38 b) Tutar Bakımından Protestolu Senet İstatistikleri 40 Konut Satışları 43 İller İtibariyle Konut Satışları 44 Yatırım Teşvik Belgeleri 47 İller İtibariyle Yatırım Teşvik Belgeleri 50 Samsun İli Yatırım Teşvik Belgeleri 51 Dış Ticaret 54 İller İtibariyle İhracat 58 İller İtibariyle İthalat 62 Gümrük Müdürlüğü 68 Bütçe Gelir ve Giderleri 70 İllere Göre Vergi Gelirleri Tahakkuk ve Tahsilatı 72 İllere Göre Gelir ve Giderlerin Karşılaştırılması 73 Vergi Mükellef Sayıları 75 İllere Göre Mükellef Sayıları 76 İŞKUR 79 İllere Göre Açık İşler ve İşe Yerleştirmeler 80 Nakit Krediler 82 Nakit Kredilerin İller Bazında Dağılımı 83 Motorlu Kara Taşıtları 85 İllere Göre Motorlu Kara Taşıtları 86 Samsun Kaçıncı Sırada 88 Kaynakça SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI iv

ÖZET SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 1

ÖZET SAMSUN TSO ÜYE İSTATİSTİKLERİ Samsun Ticaret ve Sanayi Odası sicil kayıtlarına göre; 2017 yılının Ocak-Kasım döneminde Açılan firma sayısının 2016 Ocak-Kasım dönemine göre %23.0 oranında arttığı görülmektedir. 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 793 adet yeni firma kaydı yapılırken 2017 Ocak-Kasım döneminde 975 adet yeni firma kaydı yapılmıştır. 2016 Ocak-Kasım döneminde 134 adet Anonim Şirket, 413 adet Limited şirket, 234 adet gerçek kişi ticari işletme, 6 adet kooperatif, 6 adet iktisadi işletme kaydı yapılırken, 2017 Ocak-Kasım döneminde 142 adet Anonim Şirket, 530 adet Limited Şirket, 292 adet gerçek kişi ticari işletme, 4 adet kooperatif, 7 adet iktisadi işletme kaydı yapılmıştır. Samsun Ticaret ve Sanayi Odası sicil kayıtlarına göre; 2017 yılının Ocak-Kasım döneminde kapanan firma sayısının 2016 Ocak-Kasım dönemine göre %18.9 oranında arttığı görülmektedir. 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 392 adet firma kaydı silinirken 2017 Ocak-Kasım döneminde 466 adet firma kaydı silinmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde 44 adet Anonim Şirket, 153 adet Limited şirket, 183 adet gerçek kişi ticari işletme, 4 adet kooperatif, 7 adet iktisadi işletme, 1 adet kolektif şirket kaydı silinirken, 2017 Ocak-Kasım döneminde 57 adet Anonim Şirket, 213 adet Limited Şirket, 185 adet gerçek kişi ticari işletme, 7 adet kooperatif, 3 adet iktisadi işletme, 1 adet kolektif şirket kaydı silinmiştir. Samsun Ticaret ve Sanayi Odası sicil kayıtlarına göre; 2016 yılı Kasım sonu itibariyle faal üye sayısı 6 Bin 767 adet olan Samsun Ticaret ve Sanayi Odası nın 2017 yılı Kasım sonu itibariyle faal üye sayısı %9.63 oranında artarak 7 Bin 419 adet olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı Kasım sonu itibariyle firmaların Bin 321 adedi Anonim Şirket, 39 adedi kolektif şirket, 1 adedi komandit, 87 adedi kooperatif, 4 Bin 36 adedi Limited şirket, Bin 891 adedi gerçek kişi ticari işletme, 44 adedi de iktisadi işletme tipindedir. KURULAN KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ Samsun ilinde 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde, 593 şirket, 13 kooperatif, 513 gerçek kişi ticari işletme kurulmuş, 74 şirket, 6 kooperatif, 190 gerçek kişi ticari işletme kapanmıştır. 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde Samsun un kurulan şirket sayısı payı %0.89, kurulan kooperatif sayısı payı %1.56, kurulan gerçek kişi sayısı payı %1.27, kapanan şirket sayısı payı %0.64, kapanan kooperatif sayısı payı %0.58, kapanan gerçek kişi sayısı payı %1.17 olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre kurulan şirket sayısı Samsun ilinde %29.19 oranında artarken Türkiye de %13.68 oranında artmış, kapanan şirket sayısı Samsun ilinde %2.63 oranında azalırken Türkiye de %23.61 oranında artmış, kurulan gerçek kişi sayısı Samsun ilinde %26.35 oranında artarken Türkiye de %9.79 oranında artmış, kapanan gerçek kişi işletme sayısı Samsun ilinde %1.55 oranında azalırken Türkiye de %6.47 oranında azalmıştır. ESNAF İSTATİSTİKLERİ Türkiye de 2017 Ekim sonu itibariyle toplam esnaf sayısı 1 Milyon 699 Bin 739 adet iken 2017 Kasım sonu itibariyle 4 Bin 90 adet azalışla 1 Milyon 695 Bin 649 adet olmuştur. Esnaf sayısı %0.24 oranında azalmıştır. Samsun ilinde 2017 Ekim sonu itibariyle toplam esnaf sayısı 34 Bin 716 adet iken 2017 Kasım sonu itibariyle 125 adet artarak 34 Bin 841 adet olmuştur. Esnaf sayısı %0.36 oranında artmıştır. Samsun ilinin esnaf sayısı payı 2017 Ekim sonu itibariyle %2.04 iken 2017 Kasım sonu tarihinde %2.05 olmuştur. 2017 Kasım sonu itibariyle esnaf odası başına düşen esnaf sayısı Samsun ilinde 484 adet iken Türkiye ortalaması 561 adettir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 2

MARKA.PATENT.ENDÜSTRİYEL TASARIM.FAYDALI MODEL BAŞVURULARI Türkiye de 2017 Ocak-Kasım döneminde, 2016 yılının aynı dönemine göre %12.2 oranında artışla toplam 94 Bin 83 adet marka başvurusu yapılmıştır. 2016 Ocak-Kasım döneminde 527 adet marka başvurusu yapan Samsun ili, 2017 Ocak-Kasım döneminde, %37.4 oranında artışla 724 adet marka başvurusu yapmıştır. Samsun ilinin 2016 yılı Ocak- Kasım döneminde %0.63 olan marka başvuru sayısı payının 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.77 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Türkiye de 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde, 2016 yılı Ocak-Kasım dönemine göre %14.5 oranında artışla toplam 5 Bin 780 adet patent başvurusu yapılmıştır. 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde 19 adet patent başvurusu yapan Samsun, 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde, %63.2 oranında artışla 31 adet patent başvurusu yapmıştır. Samsun ilinin 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.38 olan patent başvuru sayısı payının 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.54 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Türkiye de 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde, 2016 yılı Ocak-Kasım dönemine göre %3.8 oranında azalışla toplam 2 Bin 935 adet faydalı model başvurusu yapılmıştır. 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde 25 adet faydalı model başvurusu yapan Samsun 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %4.0 oranında azalışla 24 adet faydalı model başvurusu yapmıştır. Samsun ilinin 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.82 olan faydalı model başvuru sayısı payının 2017 yılı Ocak- Kasım döneminde %0.82 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Türkiye de 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde, 2016 yılı Ocak-Kasım dönemine göre %0.26 oranında artışla toplam 33 Bin 723 adet endüstriyel tasarım başvurusu yapılmıştır. 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde 55 adet endüstriyel tasarım başvurusu yapan Samsun, 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %61.8 oranında artışla 89 adet endüstriyel tasarım başvurusu yapmıştır. Samsun ilinin 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.16 olan endüstriyel tasarım başvuru sayısı payının 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.26 olarak gerçekleştiği görülmektedir. KARŞILIKSIZ ÇEKLER Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 730 Bin 378 adet çek e karşılıksız işlemi yapılırken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 412 Bin 946 adet olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 11 Bin 158 adet çek e karşılıksız işlemi yapılırken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 6 Bin 672 adet olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinin karşılıksız işlemi yapılan çek adedi payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %1.53 oranında iken 2017 Ocak-Kasım döneminde %1.62 olarak gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre karşılıksız işlemi yapılan çek adedi Samsun ilinde %40.2 oranında azalırken Türkiye de %43.5 oranında azalmıştır. Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 25 Milyar 486 Milyon 710 Bin TL tutarında çek e karşılıksız işlemi yapılırken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 15 Milyar 828 Milyon 701 Bin TL olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 276 Milyon 842 Bin TL tutarında çek e karşılıksız işlemi yapılırken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 224 Milyon 56 Bin TL olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinin karşılıksız işlemi yapılan çek tutar payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %1.09 oranında iken bu oran 2017 Ocak-Kasım döneminde %1.42 olarak gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre karşılıksız işlemi yapılan çek tutarı Samsun da %19.1 oranında azalırken Türkiye de %37.9 oranında azalmıştır. İBRAZINDA ÖDENEN ÇEKLER Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 19 Milyon 23 Bin 827 adet çek ibrazında ödenirken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 18 Milyon 345 Bin 926 adet olarak gerçekleşmiştir. Samsun da 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 253 Bin 612 adet çek ibrazında ödenirken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 243 Bin 474 adet olarak gerçekleşmiştir. Samsun un ibrazında ödenen çek adet payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %1.33 oranında iken bu oran 2017 Ocak-Kasım döneminde %1.33 olarak gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre ibrazında ödenen çek adedi Samsun da %4.0 oranında azalırken Türkiye de %3.6 oranında azalmıştır. Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 621 Milyar 393 Milyon 847 Bin TL tutarında çek ibrazında ödenirken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 706 Milyar 616 Milyon 898 Bin TL olarak gerçekleşmiştir. Samsun da 2016 Ocak- Kasım döneminde toplam 5 Milyar 714 Milyon 948 Bin TL tutarında çek ibrazında ödenirken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 6 Milyar 318 Milyon 240 Bin TL olarak gerçekleşmiştir. Samsun un ibrazında ödenen çek tutar payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %0.92 oranında iken bu oran 2017 Ocak-Kasım döneminde %0.89 olarak gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre ibrazında ödenen çek tutarı Samsun da %10.6 oranında artarken Türkiye de %13.7 oranında artmıştır. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 3

PROTESTOLU SENET İSTATİSTİKLERİ 2016 Ocak-Kasım döneminde 709 Bin 684 adet protestolu senet gerçekleşen Türkiye de 2017 Ocak-Kasım döneminde %3.3 oranında azalışla 686 Bin 509 adet protestolu senet gerçekleşmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde 13 Bin 310 adet protestolu senet gerçekleşen Samsun ilinde 2017 Ocak-Kasım döneminde %5.3 oranında artışla 14 Bin 20 adet protestolu senet gerçekleşmiştir. Samsun ilinin 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde %1.88 olan protestolu senet adedi payı 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %2.04 olarak gerçekleşmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde 10 Milyar 442 Milyon 742 Bin TL tutarında protestolu senet gerçekleşen Türkiye de, 2017 Ocak-Kasım döneminde %8.5 oranında artışla toplam 11 Milyar 327 Milyon 714 Bin TL tutarında protestolu senet gerçekleşmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde 151 Milyon 234 Bin TL tutarında protestolu senet gerçekleşen Samsun ilinde, 2017 Ocak-Kasım döneminde %15.0 oranında artışla 173 Milyon 968 Bin TL tutarında protestolu senet gerçekleşmiştir. Samsun ilinin 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde %1.45 olan protestolu senet tutarı payı 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %1.54 olarak gerçekleşmiştir. KONUT SATIŞLARI 2016 yılı Kasım ayında toplam 132 Bin 655 adet konut satışının gerçekleştiği Türkiye de, 2017 yılı Kasım ayında toplam 122 Bin 732 adet konut satışı gerçekleşmiştir. 2016 yılı Kasım ayında toplam 2 Bin 226 adet konut satışının gerçekleştiği Samsun ilinde, 2017 yılı Kasım ayında toplam 2 Bin 182 adet konut satışı gerçekleşmiştir. 2017 Kasım ayında, 2016 Kasım ayına göre toplam konut satışı Türkiye de %7.5 oranında azalırken, Samsun da %2.0 oranında azalmıştır. 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde toplam 1 Milyon 198 Bin 740 adet konut satışının gerçekleştiği Türkiye de, 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde toplam 1 Milyon 276 Bin 342 adet konut satışı gerçekleşmiştir. 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde toplam 19 Bin 828 adet konut satışının gerçekleştiği Samsun ilinde, 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde toplam 21 Bin 687 adet konut satışı gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde, 2016 Ocak-Kasım dönemine göre toplam konut satışı Türkiye de %6.5 oranında artarken, Samsun da %9.4 oranında artmıştır. YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinde yatırım yapılmak üzere toplam 745.3 Milyon TL sabit yatırım tutarlı ve toplam istihdam sayısı Bin 740 kişi olan 2 adedi yabancı sermayeli toplam 85 adet yatırım teşvik belgesi alınmıştır. Aynı dönemde Türkiye de toplam 168 Milyar 921.4 Milyon TL sabit yatırım tutarlı ve toplam istihdam sayısı 201 Bin 704 kişi olan 301 adedi yabancı sermayeli toplam 6 Bin 899 adet yatırım teşvik belgesi alınmıştır. 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ili için alınan yatırım teşvik belgelerinin adet payı %1.23, sabit yatırım tutar payı %0.44, istihdam payı da %0.86 olarak gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre belge sayısı Samsun da %142.9 oranında artarken Türkiye de %48.5 oranında artmış, sabit yatırım tutarı Samsun da %390.9 oranında artarken Türkiye de %81.3 oranında artmış, belge kapsamı istihdam Samsun da %103.5 oranında artarken Türkiye de %60.7 oranında artmıştır. DIŞ TİCARET Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde 129 Milyar 749 Milyon 60 Bin Dolar ihracat gerçekleşmişken 2017 Ocak- Kasım döneminde %10.4 oranında artışla 143 Milyar 212 Milyon 520 Bin Dolar ihracat gerçekleşmiştir. Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde 180 Milyar 207 Milyon 979 Bin Dolar ithalat gerçekleşmişken 2017 Ocak- Kasım döneminde %16.9 oranında artışla 210 Milyar 703 Milyon 892 Bin Dolar ithalat gerçekleşmiştir. Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde 309 Milyar 957 Milyon 39 Bin Dolar toplam dış ticaret gerçekleşmişken 2017 Ocak-Kasım döneminde %14.2 oranında artışla 353 Milyar 916 Milyon 412 Bin Dolar toplam dış ticaret gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde 333 Milyon 330 Bin Dolar ihracat gerçekleşmişken 2017 Ocak-Kasım döneminde %26.9 oranında artışla 423 Milyon 7 Bin dolar ihracat gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde 547 Milyon 874 Bin Dolar ithalat gerçekleşmişken 2017 Ocak-Kasım döneminde %30.9 oranında artışla 716 Milyon 924 Bin dolar ithalat gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde 881 Milyon 205 Bin Dolar toplam dış ticaret gerçekleşmişken 2017 Ocak- Kasım döneminde %29.4 oranında artışla 1 Milyar 139 Milyon 931 Bin Dolar toplam dış ticaret gerçekleşmiştir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 4

GÜMRÜK İŞLEMLERİ Samsun Gümrük Müdürlüğü nce 2016 Ocak-Kasım döneminde 725 Milyon 319 Bin Dolar ihracat işlemi gerçekleşmişken 2017 Ocak-Kasım döneminde %18.8 oranında artışla 862 Milyon 8 Bin dolar ihracat işlemi gerçekleşmiştir. Samsun Gümrük Müdürlüğü nce 2016 Ocak-Kasım döneminde 1 Milyar 628 Milyon 68 Bin Dolar ithalat işlemi gerçekleşmişken, 2017 Ocak-Kasım döneminde %28.9 artışla 2 Milyar 97 Milyon 846 Bin Dolar ithalat işlemi gerçekleşmiştir. Samsun Gümrük Müdürlüğü nce 2016 Ocak-Kasım döneminde 2 Milyar 353 Milyon 388 Bin Dolar toplam işlem hacmi gerçekleşmişken, 2017 Ocak-Kasım döneminde %25.8 artışla 2 Milyar 959 Milyon 854 Bin Dolar toplam işlem hacmi gerçekleşmiştir. GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNİN TAHAKKUK VE TAHSİLATI 2016 Ocak-Kasım döneminde Türkiye de 544 Milyar 517 Milyon 412 Bin TL vergi tahakkuku gerçekleşirken 2017 Ocak- Kasım döneminde %15.0 artışla 626 Milyar 170 Milyon 375 Bin TL vergi tahakkuku gerçekleşmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinde 3 Milyar 117 Milyon 916 Bin TL vergi tahakkuku gerçekleşirken 2017 Ocak-Kasım döneminde %21.0 artışla 3 Milyar 772 Milyon 386 Bin TL vergi tahakkuku gerçekleşmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde Türkiye de 419 Milyar 94 Milyon 931 Bin TL vergi tahsilatı gerçekleşirken 2017 Ocak- Kasım döneminde %16.7 artışla 489 Milyar 280 Milyon 774 Bin TL vergi tahsilatı gerçekleşmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinde 2 Milyar 262 Milyon 531 Bin TL vergi tahsilatı gerçekleşirken 2017 Ocak-Kasım döneminde %24.0 artışla 2 Milyar 805 Milyon 675 Bin TL vergi tahsilatı gerçekleşmiştir. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİR VE GİDERLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI 2016 Ocak-Kasım döneminde Türkiye de 510 Milyar 702 Milyon 214 Bin TL bütçe gideri gerçekleşirken 2017 Ocak- Kasım döneminde %17.7 oranında artışla 601 Milyar 80 Milyon 176 Bin TL bütçe gideri gerçekleşmiştir. 2016 Ocak- Kasım döneminde Samsun ilinde 4 Milyar 560 Milyon 635 Bin TL bütçe gideri gerçekleşirken 2017 Ocak-Kasım döneminde %17.0 oranında artışla 5 Milyar 335 Milyon 201 Bin TL bütçe gideri gerçekleşmiştir. VERGİ MÜKELLEF SAYILARI Türkiye deki toplam kurumlar vergisi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 722 Bin 705 adet iken 2017 Kasım ayında %4.80 artışla 757 Bin 378 adet olmuştur. Samsun ilindeki kurumlar vergisi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 6 Bin 75 adet iken 2017 Kasım ayında %4.84 artışla 6 Bin 369 adet olmuştur. Türkiye deki toplam gelir vergisi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 1 Milyon 828 Bin 251 adet iken 2017 Kasım ayında %2.90 artışla 1 Milyon 881 Bin 245 adet olmuştur. Samsun ilindeki gelir vergisi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 25 Bin 903 adet iken 2017 Kasım ayında %3.26 artışla 26 Bin 747 adet olmuştur. Türkiye deki toplam GMSİ vergisi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 1 Milyon 807 Bin 640 adet iken 2017 Kasım ayında %4.41 artışla 1 Milyon 887 Bin 273 adet olmuştur. Samsun ilindeki GMSİ vergisi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 18 Bin 849 adet iken 2017 Kasım ayında %3.63 artışla 19 Bin 534 adet olmuştur. Türkiye deki toplam KDV mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 2 Milyon 496 Bin 695 adet iken 2017 Kasım ayında %3.56 artışla 2 Milyon 585 Bin 634 adet olmuştur. Samsun ilindeki KDV mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 31 Bin 129 adet iken 2017 Kasım ayında %3.59 artışla 32 Bin 245 adet olmuştur. Türkiye deki toplam basit usul vergi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 760 Bin 214 adet iken 2017 Kasım ayında %2.09 artışla 776 Bin 96 adet olmuştur. Samsun ilindeki basit usul vergi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 16 Bin 877 adet iken 2017 Kasım ayında %1.36 artışla 17 Bin 107 adet olmuştur. Türkiye deki toplam Gelir Stopaj vergi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 2 Milyon 606 Bin 666 adet iken 2017 Kasım ayında %3.62 artışla 2 Milyon 701 Bin 1 adet olmuştur. Samsun ilindeki Gelir Stopaj vergi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 33 Bin 69 adet iken 2017 Kasım ayında %3.56 artışla 34 Bin 247 adet olmuştur. Samsun ilinin Kasım 2017 itibariyle; Kurumlar vergisi mükellef sayısı payı %0.84 oranında, Gelir vergisi mükellef sayısı payı %1.42 oranında, GMSİ vergisi mükellef sayısı payı %1.04 oranında, Katma Değer vergisi mükellef sayısı payı %1.25 oranında, Basit Usul vergi mükellef sayısı payı %2.20 oranında, Gelir Stopaj vergisi mükellef sayısı payı %1.27 oranında gerçekleşmiştir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 5

AÇIK İŞLER VE İŞE YERLEŞTİRME Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde 1 Milyon 780 Bin 459 açık iş bulunmaktayken, 2017 Ocak-Kasım döneminde bu rakam %33.5 oranında artarak 2 Milyon 376 Bin 804 olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde 21 Bin 469 açık iş bulunmaktayken, 2017 Ocak-Kasım döneminde bu rakam %100.3 oranında artarak 43 Bin 8 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde 710 Bin 231 kişi işe yerleştirilmişken, 2017 Ocak-Kasım döneminde %38.6 oranında artışla 984 Bin 556 kişi işe yerleştirilmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde 9 Bin 337 kişi işe yerleştirilmişken, 2017 Ocak-Kasım döneminde %54.5 oranında artışla 14 Bin 424 kişi işe yerleştirilmiştir. Türkiye de 2017 Ekim ayında 239 Bin 157 açık iş bulunmaktayken, 2017 Kasım ayında bu rakam %24.70 oranında azalarak 180 Bin 90 olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2017 Ekim ayında 7 Bin 271 açık iş bulunmaktayken, 2017 Kasım ayında bu rakam %18.26 oranında azalarak 5 Bin 943 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de 2017 Ekim ayında 116 Bin 699 kişi işe yerleştirilmişken, 2017 Kasım ayında %35.50 oranında azalışla 75 Bin 266 kişi işe yerleştirilmiştir. Samsun ilinde 2017 Ekim ayında 3 Bin 101 kişi işe yerleştirilmişken, 2017 Kasım ayında %39.08 oranında azalışla Bin 889 kişi işe yerleştirilmiştir. NAKİT KREDİLER Samsun ilinin, kamu bankaları Nakit kredi stoku, 2016 Kasım sonu itibariyle 5 Milyar 215 Milyon 784 Bin Türk Lirası iken 2017 Kasım sonu itibariyle %34.23 artışla 6 Milyar 581 Milyon 119 Bin Türk Lirası olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinin, özel bankalar Nakit kredi stoku, 2016 Kasım sonu itibariyle 7 Milyar 388 Milyon 397 Bin Türk Lirası iken 2017 Kasım sonu itibariyle %19.66 oranında artışla 8 Milyar 905 Milyon 188 Bin Türk Lirası olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinin, toplam Nakit kredi stoku, 2016 Kasım sonu itibariyle 12 Milyar 604 Milyon 182 Bin Türk Lirası iken 2017 Kasım sonu itibariyle %24.06 artışla 15 Milyar 486 Milyon 307 Bin Türk Lirası olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Kasım sonu itibariyle Nakit kredilerin %41.4 ü Kamu bankalarında iken 2017 Kasım sonunda bu oran %42.5 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de 2016 Kasım sonu itibariyle Nakit kredilerin %30.6 sı Kamu bankalarında iken 2017 Kasım sonunda bu oran %32.6 olarak gerçekleşmiştir. Özel bankaların nakit kredi stok payı azalırken kamu bankalarının payı artmaktadır. MOTORLU KARA TAŞIT SAYILARI 2016 yılı Kasım sonu itibariyle Türkiye de toplam motorlu kara taşıtı sayısı 21 Milyon 3 Bin 368 adet iken 2017 yılı Kasım sonunda bu rakam %5.4 artış oranı ile 22 Milyon 134 Bin 792 adede ulaşmıştır. 2016 yılı Kasım sonu itibariyle Samsun da toplam motorlu kara taşıtı sayısı 319 Bin 46 adet iken 2017 yılı Kasım sonunda bu rakam %6.1 artış oranı ile 338 Bin 540 adede ulaşmıştır. 2016 yılı Kasım sonu itibariyle Türkiye de otomobil sayısı 11 Milyon 254 Bin 357 adet iken 2017 yılı Kasım sonunda bu rakam %6.4 artış oranı ile 11 Milyon 973 Bin 699 adede ulaşmıştır. 2016 yılı Kasım sonu itibariyle Samsun da otomobil sayısı 150 Bin 112 adet iken 2017 yılı Kasım sonunda bu rakam %8.0 artış oranı ile 162 Bin 118 adede ulaşmıştır. Samsun ilinin toplam motorlu kara taşıtı sayısı payı 2016 Kasım sonunda %1.52 iken 2017 Kasım sonunda yine %1.53 olarak gerçekleşmiş, otomobil sayısı payı 2016 Kasım sonunda %1.33 iken 2017 Kasım sonunda %1.35 olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı Kasım sonu itibariyle Türkiye deki motorlu araçların %54.1 i otomobil iken Samsun da bu rakam %47.9 oranındadır. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 6

SAMSUN TSO ÜYE İSTATİSTİKLERİ SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 7

SAMSUN TSO ÜYE İSTATİSTİKLERİ A] AÇILAN FİRMA SAYILARI Samsun Ticaret ve Sanayi Odası sicil kayıtlarına göre; 2017 yılının Ocak-Kasım döneminde Açılan firma sayısının 2016 Ocak-Kasım dönemine göre %23.0 oranında arttığı görülmektedir. 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 793 adet yeni firma kaydı yapılırken 2017 Ocak-Kasım döneminde 975 adet yeni firma kaydı yapılmıştır. 2016 Ocak-Kasım döneminde 134 adet Anonim Şirket, 413 adet Limited şirket, 234 adet gerçek kişi ticari işletme, 6 adet kooperatif, 6 adet iktisadi işletme kaydı yapılırken, 2017 Ocak-Kasım döneminde 142 adet Anonim Şirket, 530 adet Limited Şirket, 292 adet gerçek kişi ticari işletme, 4 adet kooperatif, 7 adet iktisadi işletme kaydı yapılmıştır. 2017 Ocak-Kasım döneminde 2016 Ocak-Kasım dönemine göre yeni açılan Anonim Şirket sayısı %6.0 oranında artmış, yeni açılan Limited şirket sayısı %28.3 oranında artmış, yeni açılan gerçek kişi ticari işletme sayısı %24.8 oranında artmıştır. 2016 yılı Kasım ayında toplam 79 yeni firma kaydı yapılırken 2017 yılı Kasım ayında %15.2 oranında artışla toplam 91 yeni firma kaydı yapılmıştır. 2016 Kasım ayında 13 adet Anonim Şirket, 41 adet Limited şirket, 24 adet gerçek kişi ticari işletme, 1 adet iktisadi işletme kaydı yapılırken, 2017 Kasım ayında 19 adet Anonim Şirket, 59 adet Limited Şirket, 11 adet gerçek kişi ticari işletme, 1 adet kooperatif, 1 adet iktisadi işletme kaydı yapılmıştır. Firma Tipi Ocak-Kasım Değişim Kasım 2016 2017 (%) 2016 2017 Değişim (%) Anonim Şirket 134 142 6.0% 13 19 46.2% Limited Şirket 413 530 28.3% 41 59 43.9% Şahıs (Gerçek Kişi Ticari İşletme) 234 292 24.8% 24 11-54.2% Kooperatif 6 4-33.3% - 1 - İktisadi İşletme 6 7-1 1 - Kollektif - - - - - - Toplam 793 975 23.0% 79 91 15.2% Kaynak: Samsun TSO Sicil Kayıtları Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 8

B] KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ Samsun Ticaret ve Sanayi Odası sicil kayıtlarına göre; 2017 yılının Ocak-Kasım döneminde kapanan firma sayısının 2016 Ocak-Kasım dönemine göre %18.9 oranında arttığı görülmektedir. 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 392 adet firma kaydı silinirken 2017 Ocak-Kasım döneminde 466 adet firma kaydı silinmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde 44 adet Anonim Şirket, 153 adet Limited şirket, 183 adet gerçek kişi ticari işletme, 4 adet kooperatif, 7 adet iktisadi işletme, 1 adet kolektif şirket kaydı silinirken, 2017 Ocak-Kasım döneminde 57 adet Anonim Şirket, 213 adet Limited Şirket, 185 adet gerçek kişi ticari işletme, 7 adet kooperatif, 3 adet iktisadi işletme, 1 adet kolektif şirket kaydı silinmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde 2016 Ocak-Kasım dönemine göre kapanan Anonim Şirket sayısı %29.5 oranında artmış, kapanan Limited şirket sayısı %39.2 oranında artmış, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı %1.1 oranında artmıştır. 2016 yılı Kasım ayında toplam 36 adet firma kaydı silinirken 2017 yılı Kasım ayında yine toplam 19 adet firma kaydı silinmiştir. 2016 Kasım ayında 5 adet Anonim Şirket, 11 adet Limited şirket, 20 adet gerçek kişi ticari işletme kaydı silinirken, 2017 Kasım ayında 3 adet Anonim Şirket, 12 adet Limited Şirket, 3 adet gerçek kişi ticari işletme, 1 adet kooperatif kaydı silinmiştir. Firma Tipi Ocak-Kasım Değişim Kasım 2016 2017 (%) 2016 2017 Değişim (%) Anonim Şirket 44 57 29.5% 5 3-40.0% Limited Şirket 153 213 39.2% 11 12 9.1% Şahıs (Gerçek Kişi Ticari İşletme) 183 185 1.1% 20 3-85.0% Kooperatif 4 7-1 İktisadi İşletme 7 3 - - Kolektif 1 1 - Toplam 392 466 18.9% 36 19-47.2% Kaynak: Samsun TSO Sicil Kayıtları Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 9

C] FAAL FİRMA SAYILARI Samsun Ticaret ve Sanayi Odası sicil kayıtlarına göre; 2016 yılı Kasım sonu itibariyle faal üye sayısı 6 Bin 767 adet olan Samsun Ticaret ve Sanayi Odası nın 2017 yılı Kasım sonu itibariyle faal üye sayısı %9.63 oranında artarak 7 Bin 419 adet olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı Kasım sonu itibariyle firmaların Bin 321 adedi Anonim Şirket, 39 adedi kolektif şirket, 1 adedi komandit, 87 adedi kooperatif, 4 Bin 36 adedi Limited şirket, Bin 891 adedi gerçek kişi ticari işletme, 44 adedi de iktisadi işletme tipindedir. 2017 yılı Kasım sonunda, 2016 yılı Kasım sonuna göre Anonim şirket sayısı %5.76 oranında artmış, gerçek kişi ticari işletme sayısı %12.09 oranında artmış, Limited şirket sayısı %10.36 oranında artmış, kooperatif sayısı %4.40 oranında azalmış, iktisadi işletme sayısı %12.82 oranında artmış, kolektif şirket sayısı %9.30 oranında azalmıştır. Firma Tipi 2016 Kasım Sonu 2017 Kasım Sonu Değişim Adet Pay(%) Adet Pay(%) Anonim Şirket 1,249 18.46% 1,321 17.81% 5.76% Kolektif 43 0.64% 39 0.53% -9.30% Komandit 1 0.01% 1 0.01% 0.00% Kooperatif 91 1.34% 87 1.17% -4.40% Limited Şirket 3,657 54.04% 4,036 54.40% 10.36% Şahıs (Gerçek Kişi Ticari İşletme) 1,687 24.93% 1,891 25.49% 12.09% İktisadi İşletme 39 0.58% 44 0.59% 12.82% Toplam 6,767 100.0% 7,419 100.0% 9.63% Kaynak: Samsun TSO Sicil Kayıtları Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 10

KURULAN KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 11

KURULAN KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ Samsun ilinde 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde, 593 şirket, 13 kooperatif, 513 gerçek kişi ticari işletme kurulmuş, 74 şirket, 6 kooperatif, 190 gerçek kişi ticari işletme kapanmıştır. 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde Samsun un kurulan şirket sayısı payı %0.89, kurulan kooperatif sayısı payı %1.56, kurulan gerçek kişi sayısı payı %1.27, kapanan şirket sayısı payı %0.64, kapanan kooperatif sayısı payı %0.58, kapanan gerçek kişi sayısı payı %1.17 olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre kurulan şirket sayısı Samsun ilinde %29.19 oranında artarken Türkiye de %13.68 oranında artmış, kapanan şirket sayısı Samsun ilinde %2.63 oranında azalırken Türkiye de %23.61 oranında artmış, kurulan gerçek kişi sayısı Samsun ilinde %26.35 oranında artarken Türkiye de %9.79 oranında artmış, kapanan gerçek kişi işletme sayısı Samsun ilinde %1.55 oranında azalırken Türkiye de %6.47 oranında azalmıştır. Dönem BÖLGE KURULAN TASFİYE KAPANAN Şirket Kooperatif Gerçek Kişi Şirket Kooperatif Şirket Kooperatif Gerçek Kişi 2016 Türkiye 58,891 704 36,708 11,148 1,376 9,305 1,127 17,429 Ocak-Kasım Samsun 459 9 406 81 9 76 20 193 Dönemi Samsun Pay 0.78% 1.28% 1.11% 0.73% 0.65% 0.82% 1.77% 1.11% 2017 Ocak-Kasım Dönemi Türkiye 66,950 835 40,301 8,905 810 11,502 1,036 16,301 Samsun 593 13 513 49 8 74 6 190 Samsun Pay 0.89% 1.56% 1.27% 0.55% 0.99% 0.64% 0.58% 1.17% Değişim (%) Türkiye 13.68% 18.61% 9.79% -20.12% -41.13% 23.61% -8.07% -6.47% Samsun 29.19% 44.44% 26.35% -39.51% -11.11% -2.63% -70.00% -1.55% Kaynak: www.tobb.org.tr SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 12

İLLER BAZINDA KURULAN KAPANAN FİRMA SAYILARI 2017 yılının Ocak-Kasım döneminde Türkiye de toplam 66 Bin 950 şirket kurulmuş, 11 Bin 502 adet şirket kapatılmıştır. Aynı dönemde Samsun ilinde 593 adet şirket kurulmuş, 74 adet şirket kapatılmıştır. Samsun ili, 2017 yılının Ocak-Kasım döneminde kurulan şirket sayısına göre 19 uncu sırada, kapanan şirket sayısına göre 17 nci sırada, kurulan gerçek kişi sayısına göre 17 nci sırada, kapanan gerçek kişi sayısına göre 17 nci sırada, kurulan kooperatif sayısına göre 15 inci sırada, kapanan kooperatif sayısına göre de 42 nci yer almıştır. 2017 Ocak-Kasım Sn İller Kurulan Tasfiye Kapanan Sn İller Kurulan Tasfiye Kapanan Şirket Koop Ger.Kişi Şirket Koop. Şirket Koop. Ger.Kişi Şirket Koop. Ger.Kişi Şirket Koop. Şirket Koop. Ger.Kişi Toplam 66,950 835 40,301 8,905 810 11,502 1,036 16,301 41 Kırklareli 191 2 158 12 3 22 2 97 1 İstanbul 24,625 58 16,011 4,737 84 5,924 103 5,573 42 Elazığ 189 5 163 46 5 50 5 65 2 Ankara 7,415 152 2,315 812 94 1,118 112 1,656 43 Edirne 182 17 109 14 6 21 11 108 3 İzmir 4,272 50 2,199 521 45 690 47 699 44 Zonguldak 181 5 137 11 4 28 2 101 4 Bursa 2,678 43 806 244 27 317 44 354 45 Adıyaman 174 4 97 16 2 34 0 30 5 Antalya 2,675 25 992 239 34 292 41 668 46 Uşak 169 2 203 28 3 25 5 58 6 Gaziantep 1,670 8 770 118 4 166 8 167 47 Tokat 165 4 201 14 8 21 13 97 7 Mersin 1,605 14 687 144 10 200 16 392 48 Kütahya 162 8 221 15 8 22 16 100 8 Kocaeli 1,560 6 910 183 6 191 16 161 49 Osmaniye 161 4 123 14 2 14 3 30 9 Adana 1,469 9 512 206 15 190 13 295 50 Bolu 135 5 75 17 1 18 4 32 10 Konya 1,319 27 719 132 32 181 47 283 51 Nevşehir 132 17 103 14 43 20 31 58 11 Hatay 958 6 442 74 9 91 6 367 52 Burdur 131 3 100 10 6 8 7 60 12 Kayseri 932 16 935 105 15 169 21 168 53 Kastamonu 124 9 92 16 4 18 11 55 13 Diyarbakır 833 8 452 47 7 70 8 51 54 Giresun 123 5 101 9 6 20 11 37 14 Muğla 791 12 545 104 17 187 18 334 55 Bingöl 117 5 84 7 3 9 5 21 15 Ş.Urfa 748 8 397 36 1 77 1 50 56 Karaman 111 9 164 4 4 14 3 29 16 Denizli 659 6 680 61 23 69 20 240 57 Bitlis 111 1 78 8 3 8 1 24 17 Tekirdağ 620 5 722 59 10 64 11 376 58 Amasya 108 3 93 12 2 15 3 32 18 Aydın 593 6 765 61 21 93 36 421 59 Yozgat 105 10 180 5 7 11 6 59 19 Samsun 593 13 513 49 8 74 6 190 60 Rize 101 6 99 15 7 23 5 49 20 Sakarya 569 2 304 48 9 70 19 113 61 Karabük 100 2 65 8 9 7 16 49 21 Manisa 500 13 564 49 16 61 18 248 62 Ağrı 98 2 133 2 1 5 2 13 22 Eskişehir 499 6 862 52 9 91 8 381 63 Siirt 94 6 45 9 1 2 0 8 23 Balıkesir 472 15 448 46 25 65 33 238 64 Niğde 93 3 69 17 6 29 3 28 24 Trabzon 418 3 126 13 4 24 11 69 65 Muş 88 3 54 5 8 16 11 12 25 K.Maraş 411 5 372 29 2 45 20 113 66 Kırıkkale 84 2 60 6 2 5 8 15 26 Mardin 392 8 157 12 11 12 22 26 67 Erzincan 78 1 131 12 2 9 5 79 27 Van 336 4 315 38 14 66 14 95 68 Bilecik 77 2 63 8 6 18 1 46 28 Afyon 316 9 284 32 7 49 6 82 69 Kırşehir 67 8 96 14 1 9 1 56 29 Çanakkale 292 52 155 25 9 31 5 95 70 Hakkâri 67 1 59 1 3 1 0 18 30 Malatya 287 6 226 28 5 41 5 76 71 Kilis 65 0 59 3 2 3 0 19 31 Batman 262 5 134 19 2 24 1 23 72 Çankırı 59 6 25 2 9 5 9 34 32 Isparta 240 2 93 36 14 34 18 60 73 Artvin 57 4 52 3 2 5 2 24 33 Aksaray 239 4 121 27 4 27 8 34 74 Kars 54 1 75 3 2 2 0 18 34 Sivas 231 6 171 22 2 39 7 83 75 Iğdır 53 2 69 2 0 6 1 78 35 Yalova 227 6 142 17 2 20 7 25 76 Bartın 45 0 57 3 1 11 3 84 36 Şırnak 227 6 73 6 0 13 1 6 77 Sinop 37 6 54 3 4 7 6 19 37 Ordu 224 2 156 27 3 19 10 95 78 Gümüşhane 30 6 51 4 4 2 4 27 38 Çorum 216 20 174 15 8 18 5 101 79 Ardahan 30 1 33 3 0 0 1 21 39 Düzce 195 1 97 18 4 23 5 44 80 Bayburt 20 1 16 1 2 0 2 10 40 Erzurum 194 5 87 18 6 18 20 42 81 Tunceli 20 2 21 0 0 6 0 7 Kaynak: www.tobb.org.tr, sıralama kurulan Şirket sayısına göre yapılmıştır. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 13

KURULAN ŞİRKETLER VE SERMAYE Samsun ilinde 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde kurulan toplam 593 adet şirketin toplam sermayesi 89 Milyon 905 Bin Türk Lirasıdır. 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde Türkiye de kurulan 66 Bin 950 adet şirketin toplam sermayesi 26 Milyar 148 Milyon 161 Bin 884 Türk Lirasıdır. 2017 Ocak-Kasım döneminde, kurulan şirket başına ortalama sermaye Türkiye de 390 Bin 563 Türk Lirası iken Samsun ilinde bu rakam 151 Bin 610 Türk Lirasıdır. Samsun ilinde kurulan şirketlerin sermaye payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %0.40 oranında iken 2017 Ocak-Kasım döneminde bu rakam %0.34 olarak gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde, 2016 Ocak-Kasım dönemine göre kurulan şirketlerin sermayeleri Türkiye de %62.78 oranında artarken, Samsun ilinde %39.44 oranında artmıştır. Bölge 2016 Ocak-Kasım 2017 Ocak-Kasım Değişim (%) Şirket Sayısı Sermaye Firma Başı Sermaye Şirket Sayısı Sermaye Firma Başı Sermaye Şirket Sayısı Sermaye TÜRKİYE 58,891 16,063,648,842 272,769 66,950 26,148,161,884 390,563 13.68% 62.78% SAMSUN 459 64,475,000 140,468 593 89,905,000 151,610 29.19% 39.44% Samsun Pay 0.78% 0.40% 0.89% 0.34% Kaynak: www.tobb.org.tr, SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 14

ESNAF İSTATİSTİKLERİ SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 15

ESNAF İSTATİSTİKLERİ Türkiye de 2017 Ekim sonu itibariyle toplam esnaf sayısı 1 Milyon 699 Bin 739 adet iken 2017 Kasım sonu itibariyle 4 Bin 90 adet azalışla 1 Milyon 695 Bin 649 adet olmuştur. Esnaf sayısı %0.24 oranında azalmıştır. Samsun ilinde 2017 Ekim sonu itibariyle toplam esnaf sayısı 34 Bin 716 adet iken 2017 Kasım sonu itibariyle 125 adet artarak 34 Bin 841 adet olmuştur. Esnaf sayısı %0.36 oranında artmıştır. Samsun ilinin esnaf sayısı payı 2017 Ekim sonu itibariyle %2.04 iken 2017 Kasım sonu tarihinde %2.05 olmuştur. 2017 Kasım sonu itibariyle esnaf odası başına düşen esnaf sayısı Samsun ilinde 484 adet iken Türkiye ortalaması 561 adettir. Tarih Bölge Esnaf Sayısı İşyeri Sayısı İlin Nüfusu Esnaf/Nüfus Oda Sayısı Esnaf/Oda Ekim 2017 1,699,739 1,828,816 79,814,871 2.13% 3026 562 Kasım 2017 1,695,649 1,824,531 79,814,871 2.12% 3025 561 Türkiye Fark -4,090-4,285 0 0-1 -1 Değişim (%) -0.24% -0.23% 0.00% -0.47% -0.03% -0.21% Esnaf Pay Ekim 2017 34,716 37,267 1,295,927 2.68% 72 482 2.04% Kasım 2017 34,841 37,411 1,295,927 2.69% 72 484 2.05% Samsun Fark 125 144 0 0 0 2 Değişim (%) 0.36% 0.39% 0.00% 0.37% 0.00% 0.36% Ekim 2017 Samsun 2.04% 2.04% 1.62% 2.38% Kasım 2017 Pay 2.05% 2.05% 1.62% 2.38% Kaynak: www.tesk.org.tr, Ay sonları itibariyle Grafikler: Samsun TSO Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 16

İLLER BAZINDA ESNAF SAYILARI 2017 Kasım sonu itibariyle Türkiye de bulunan toplam 1 Milyon 695 Bin 649 esnafın 34 Bin 841 adedi Samsun ilinde bulunmaktadır. Esnaf sayısının nüfusa oranı Türkiye de %2.12 iken Samsun ilinde bu rakam %2.69 oranındadır. Samsun ilinin esnaf sayısı payı nüfus payının epey üzerindedir. Samsun esnaf sayısına göre 14 üncü sıradadır. SN İller Esnaf İşyeri Nüfus Esnaf/ Oda SN İller Esnaf İşyeri Nüfus Esnaf/ Oda Sayısı Sayısı Nüfus Sayısı Sayısı Sayısı Nüfus Sayısı 1 İstanbul 192,436 201,372 14,804,116 1.30% 159 42 Osmaniye 12,117 12,752 522,175 2.32% 30 2 İzmir 106,755 116,860 4,223,545 2.53% 129 43 Uşak 11,865 12,632 358,736 3.31% 28 3 Ankara 88,546 94,025 5,346,518 1.66% 113 44 Kastamonu 11,862 13,598 376,945 3.15% 38 4 Antalya 71,440 81,083 2,328,555 3.07% 75 45 İsparta 11,858 12,997 427,324 2.77% 28 5 Bursa 65,295 71,307 2,901,396 2.25% 104 46 Kırklareli 11,796 12,977 351,684 3.35% 28 6 Konya 50,892 52,852 2,161,303 2.35% 84 47 Mardin 11,201 11,500 796,237 1.41% 21 7 Mersin 46,260 50,839 1,773,852 2.61% 70 48 Rize 11,041 11,849 331,048 3.34% 26 8 Manisa 44,050 48,040 1,396,945 3.15% 93 49 Burdur 10,191 11,505 261,401 3.90% 25 9 Adana 41,190 43,450 2,201,670 1.87% 81 50 Aksaray 10,026 10,862 396,673 2.53% 18 10 Balıkesir 40,305 43,607 1,196,176 3.37% 85 51 Düzce 9,887 10,858 370,371 2.67% 27 11 Hatay 37,559 39,044 1,555,165 2.42% 70 52 Nevşehir 9,457 10,334 290,895 3.25% 24 12 Muğla 36,728 44,777 923,773 3.98% 35 53 Niğde 9,316 9,660 351,468 2.65% 26 13 Aydın 35,088 38,552 1,068,260 3.28% 83 54 Amasya 9,268 10,211 326,351 2.84% 28 14 Samsun 34,841 37,411 1,295,927 2.69% 72 55 Bolu 7,895 8,814 299,896 2.63% 25 15 Kocaeli 34,773 37,316 1,830,772 1.90% 52 56 Yalova 7,198 7,700 241,665 2.98% 17 16 Şanlıurfa 32,948 34,073 1,940,627 1.70% 58 57 Karabük 7,047 8,239 242,347 2.91% 15 17 Gaziantep 32,675 34,079 1,974,244 1.66% 75 58 Sinop 6,533 7,255 205,478 3.18% 16 18 Denizli 30,860 33,186 1,005,687 3.07% 68 59 Karaman 6,473 6,919 245,610 2.64% 16 19 Sakarya 26,443 27,925 976,948 2.71% 62 60 Kırıkkale 6,426 6,827 277,984 2.31% 15 20 Tekirdağ 25,588 27,941 972,875 2.63% 34 61 Ağrı 6,230 6,747 542,255 1.15% 14 21 Trabzon 24,474 26,005 779,379 3.14% 49 62 Kırşehir 6,161 6,417 229,975 2.68% 19 22 Kayseri 24,343 26,090 1,358,980 1.79% 41 63 Muş 6,013 6,486 406,501 1.48% 6 23 Kahramanmaraş 21,280 22,037 1,112,634 1.91% 40 64 Bitlis 5,951 6,372 341,225 1.74% 12 24 Ordu 20,827 22,275 750,588 2.77% 44 65 Artvin 5,935 6,389 168,068 3.53% 18 25 Çanakkale 19,198 22,015 519,793 3.69% 32 66 Bartın 5,531 6,106 192,389 2.87% 10 26 Malatya 18,133 19,234 781,305 2.32% 39 67 Erzincan 5,360 5,739 226,032 2.37% 19 27 Afyonkarahisar 18,077 18,844 714,523 2.53% 37 68 Batman 5,348 5,608 576,899 0.93% 6 28 Diyarbakır 16,642 17,455 1,673,119 0.99% 42 69 Kars 5,310 5,541 289,786 1.83% 16 29 Eskişehir 15,944 17,265 844,842 1.89% 35 70 Bilecik 5,224 5,710 218,297 2.39% 12 30 Kütahya 15,167 16,838 573,642 2.64% 48 71 Siirt 4,499 4,783 322,664 1.39% 13 31 Van 15,157 15,688 1,100,190 1.38% 19 72 Bingöl 4,427 4,807 269,560 1.64% 7 32 Edirne 14,957 16,000 401,701 3.72% 34 73 Çankırı 3,849 4,192 183,880 2.09% 14 33 Çorum 14,631 15,483 527,863 2.77% 40 74 Şırnak 3,830 4,226 483,788 0.79% 9 34 Erzurum 14,528 15,338 762,021 1.91% 40 75 Kilis 3,735 3,806 130,825 2.85% 13 35 Tokat 14,298 15,578 602,662 2.37% 34 76 Hakkâri 3,402 3,548 267,813 1.27% 5 36 Zonguldak 14,074 15,214 597,524 2.36% 28 77 Gümüşhane 3,389 3,805 172,034 1.97% 13 37 Elazığ 13,461 13,999 578,789 2.33% 25 78 Iğdır 2,772 2,904 192,785 1.44% 7 38 Giresun 13,310 14,083 444,467 2.99% 33 79 Ardahan 2,227 2,393 98,335 2.26% 3 39 Sivas 13,288 14,524 621,224 2.14% 32 80 Tunceli 2,127 2,353 82,193 2.59% 5 40 Adıyaman 12,473 12,721 610,484 2.04% 23 81 Bayburt 1,796 1,880 90,154 1.99% 6 41 Yozgat 12,142 12,805 421,041 2.88% 30 Toplam 1,695,649 1,824,531 79,814,871 2.12% 3,025 Kaynak: TESK, Sıralama esnaf sayısına göredir. Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 17

SINAİ MÜLKİYET HAKLARI SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 18

A] MARKA BAŞVURULARI Türkiye de 2017 Ocak-Kasım döneminde, 2016 yılının aynı dönemine göre %12.2 oranında artışla toplam 94 Bin 83 adet marka başvurusu yapılmıştır. 2016 Ocak-Kasım döneminde 527 adet marka başvurusu yapan Samsun ili, 2017 Ocak-Kasım döneminde, %37.4 oranında artışla 724 adet marka başvurusu yapmıştır. Samsun ilinin 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.63 olan marka başvuru sayısı payının 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.77 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bölge Ocak-Kasım 2016 Yılı 2017 Yılı Değişim Türkiye 83,886 94,083 12.2% Samsun 527 724 37.4% Samsun Pay (%) 0.63% 0.77% Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu Grafikler: Samsun TSO Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 19

İLLER İTİBARİYLE MARKA BAŞVURULARI Türkiye de toplam 94 Bin 83 adet marka başvurusunun yapıldığı 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun, toplam 724 adet marka başvurusu ile 18 inci sırada yer almıştır. 2017 Ocak-Kasım döneminde; ilk sırada 44 Bin 153 adet marka başvurusu ile %46.93 paya sahip olan İstanbul, son sırada ise 12 şer adet marka başvurusu ile Tunceli ve Bayburt illeri yer almıştır. Marka başvurularının yarıya yakını İstanbul dan yapılmaktadır. SN İller Marka Pay SN İller Marka Pay SN İller Marka Pay TÜRKİYE 94,083 100.00% 1 İSTANBUL 44,153 46.93% 28 AFYON 335 0.36% 55 KASTAMONU 88 0.09% 2 ANKARA 7,585 8.06% 29 MALATYA 311 0.33% 56 TOKAT 87 0.09% 3 İZMİR 6,244 6.64% 30 ISPARTA 287 0.31% 57 OSMANİYE 84 0.09% 4 BURSA 4,260 4.53% 31 ELAZIĞ 274 0.29% 58 BURDUR 82 0.09% 5 GAZİANTEP 3,120 3.32% 32 ORDU 232 0.25% 59 AMASYA 77 0.08% 6 ANTALYA 3,036 3.23% 33 EDİRNE 226 0.24% 60 KIRIKKALE 72 0.08% 7 KONYA 2,494 2.65% 34 ERZURUM 218 0.23% 61 ŞIRNAK 66 0.07% 8 KOCAELİ 2,199 2.34% 35 RİZE 218 0.23% 62 KIRŞEHİR 59 0.06% 9 ADANA 1,554 1.65% 36 DÜZCE 210 0.22% 63 BARTIN 56 0.06% 10 DENİZLİ 1,352 1.44% 37 BOLU 200 0.21% 64 ERZİNCAN 54 0.06% 11 KAYSERİ 1,341 1.43% 38 ÇORUM 192 0.20% 65 YOZGAT 53 0.06% 12 MERSİN 1,239 1.32% 39 BATMAN 191 0.20% 66 BİNGÖL 52 0.06% 13 MUĞLA 908 0.97% 40 KÜTAHYA 188 0.20% 67 KİLİS 52 0.06% 14 SAKARYA 860 0.91% 41 SİVAS 175 0.19% 68 AĞRI 48 0.05% 15 HATAY 848 0.90% 42 KARAMAN 166 0.18% 69 ARTVİN 39 0.04% 16 BALIKESİR 725 0.77% 43 VAN 158 0.17% 70 BİTLİS 35 0.04% 17 ESKİŞEHİR 725 0.77% 44 YALOVA 150 0.16% 71 SİNOP 34 0.04% 18 SAMSUN 724 0.77% 45 NİĞDE 149 0.16% 72 ÇANKIRI 30 0.03% 19 AYDIN 705 0.75% 46 AKSARAY 144 0.15% 73 KARS 30 0.03% 20 MANİSA 670 0.71% 47 GİRESUN 127 0.13% 74 GÜMÜŞHANE 28 0.03% 21 TEKİRDAĞ 665 0.71% 48 NEVŞEHİR 127 0.13% 75 SİİRT 26 0.03% 22 TRABZON 454 0.48% 49 KIRKLARELİ 123 0.13% 76 IĞDIR 26 0.03% 23 ŞANLIURFA 435 0.46% 50 KARABÜK 123 0.13% 77 MUŞ 20 0.02% 24 DİYARBAKIR 434 0.46% 51 ZONGULDAK 120 0.13% 78 HAKKÂRİ 19 0.02% 25 KAHRAMANMARAŞ 397 0.42% 52 ADIYAMAN 105 0.11% 79 ARDAHAN 13 0.01% 26 ÇANAKKALE 388 0.41% 53 BİLECİK 101 0.11% 80 TUNCELİ 12 0.01% 27 MARDİN 365 0.39% 54 UŞAK 99 0.11% 81 BAYBURT 12 0.01% Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 20

B] PATENT BAŞVURULARI Türkiye de 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde, 2016 yılı Ocak-Kasım dönemine göre %14.5 oranında artışla toplam 5 Bin 780 adet patent başvurusu yapılmıştır. 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde 19 adet patent başvurusu yapan Samsun, 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde, %63.2 oranında artışla 31 adet patent başvurusu yapmıştır. Samsun ilinin 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.38 olan patent başvuru sayısı payının 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.54 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bölge Ocak-Kasım 2016 Yılı 2017 Yılı Değişim Türkiye 5,047 5,780 14.5% Samsun 19 31 63.2% Samsun Pay (%) 0.38% 0.54% Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 21

İLLER İTİBARİYLE PATENT BAŞVURULARI Türkiye de toplam 5 Bin 780 adet patent başvurusunun yapıldığı 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun toplam 31 adet patent başvurusu ile 16 ncı sırada yer almıştır. 2017 Ocak-Kasım döneminde; ilk sırada 2 Bin 442 adet patent başvurusu ile İstanbul yer alırken 8 ilin patent başvurusu bulunmamaktadır. SN İller Patent Pay SN İller Patent Pay SN İller Patent Pay TOPLAM 5,780 100.00% 1 İSTANBUL 2,442 42.25% 28 KARABÜK 18 0.31% 55 AMASYA 3 0.05% 2 MANİSA 658 11.38% 29 ÇORUM 17 0.29% 56 KASTAMONU 3 0.05% 3 ANKARA 657 11.37% 30 DİYARBAKIR 15 0.26% 57 NİĞDE 3 0.05% 4 BURSA 323 5.59% 31 BURDUR 14 0.24% 58 BATMAN 3 0.05% 5 İZMİR 253 4.38% 32 DÜZCE 14 0.24% 59 ÇANKIRI 2 0.03% 6 KOCAELİ 231 4.00% 33 KÜTAHYA 13 0.22% 60 KIRŞEHİR 2 0.03% 7 KONYA 143 2.47% 34 ŞANLIURFA 13 0.22% 61 MARDİN 2 0.03% 8 GAZİANTEP 125 2.16% 35 ZONGULDAK 13 0.22% 62 NEVŞEHİR 2 0.03% 9 TEKİRDAĞ 76 1.31% 36 AKSARAY 13 0.22% 63 YOZGAT 2 0.03% 10 ANTALYA 69 1.19% 37 YALOVA 13 0.22% 64 KIRIKKALE 2 0.03% 11 ESKİŞEHİR 51 0.88% 38 ISPARTA 12 0.21% 65 ŞIRNAK 2 0.03% 12 SAKARYA 47 0.81% 39 KIRKLARELİ 11 0.19% 66 OSMANİYE 2 0.03% 13 ADANA 45 0.78% 40 RİZE 11 0.19% 67 ARTVİN 1 0.02% 14 KAYSERİ 45 0.78% 41 ÇANAKKALE 8 0.14% 68 GÜMÜŞHANE 1 0.02% 15 MERSİN 32 0.55% 42 GİRESUN 8 0.14% 69 SİİRT 1 0.02% 16 SAMSUN 31 0.54% 43 SİVAS 8 0.14% 70 SİNOP 1 0.02% 17 AYDIN 28 0.48% 44 UŞAK 7 0.12% 71 TUNCELİ 1 0.02% 18 HATAY 27 0.47% 45 VAN 7 0.12% 72 IĞDIR 1 0.02% 19 TRABZON 27 0.47% 46 ADIYAMAN 5 0.09% 73 KİLİS 1 0.02% 20 BALIKESİR 26 0.45% 47 EDİRNE 5 0.09% 74 AĞRI 0 0.00% 21 DENİZLİ 25 0.43% 48 MALATYA 5 0.09% 75 BİNGÖL 0 0.00% 22 ERZURUM 23 0.40% 49 ORDU 5 0.09% 76 HAKKÂRİ 0 0.00% 23 KAHRAMANMARAŞ 23 0.40% 50 TOKAT 5 0.09% 77 KARS 0 0.00% 24 ELAZIĞ 22 0.38% 51 KARAMAN 5 0.09% 78 MUŞ 0 0.00% 25 MUĞLA 21 0.36% 52 BİLECİK 4 0.07% 79 BAYBURT 0 0.00% 26 AFYON 19 0.33% 53 BİTLİS 4 0.07% 80 BARTIN 0 0.00% 27 BOLU 19 0.33% 54 ERZİNCAN 4 0.07% 81 ARDAHAN 0 0.00% Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 22

C] FAYDALI MODEL BAŞVURULARI Türkiye de 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde, 2016 yılı Ocak-Kasım dönemine göre %3.8 oranında azalışla toplam 2 Bin 935 adet faydalı model başvurusu yapılmıştır. 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde 25 adet faydalı model başvurusu yapan Samsun 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %4.0 oranında azalışla 24 adet faydalı model başvurusu yapmıştır. Samsun ilinin 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.82 olan faydalı model başvuru sayısı payının 2017 yılı Ocak- Kasım döneminde %0.82 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bölge Ocak-Kasım 2016 Yılı 2017 Yılı Değişim Türkiye 3,051 2,935-3.8% Samsun 25 24-4.0% Samsun Pay (%) 0.82% 0.82% Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu Grafikler: Samsun TSO Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 23

İLLER İTİBARİYLE FAYDALI MODEL BAŞVURULARI Türkiye de toplam 2 Bin 935 adet faydalı model başvurusunun yapıldığı 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun, toplam 24 adet faydalı model başvurusu ile 18 inci sırada yer almıştır. 2017 Ocak-Kasım döneminde; ilk sırada Bin 76 adet faydalı model başvurusu ile İstanbul yer alırken 11 ilin faydalı model başvurusu bulunmamaktadır. SN İller Faydalı Pay SN İller Faydalı Pay SN İller Faydalı Pay Model Model Model TÜRKİYE 2,935 100.00% 1 İSTANBUL 1,076 36.66% 28 MALATYA 9 0.31% 55 KIRŞEHİR 2 0.07% 2 ANKARA 301 10.26% 29 TRABZON 9 0.31% 56 MUŞ 2 0.07% 3 BURSA 267 9.10% 30 DÜZCE 8 0.27% 57 ORDU 2 0.07% 4 İZMİR 227 7.73% 31 AMASYA 7 0.24% 58 SİNOP 2 0.07% 5 KONYA 180 6.13% 32 DİYARBAKIR 7 0.24% 59 ARDAHAN 2 0.07% 6 KOCAELİ 96 3.27% 33 NEVŞEHİR 7 0.24% 60 BİNGÖL 1 0.03% 7 KAYSERİ 88 3.00% 34 SİVAS 7 0.24% 61 BOLU 1 0.03% 8 MANİSA 67 2.28% 35 ISPARTA 6 0.20% 62 KARS 1 0.03% 9 GAZİANTEP 54 1.84% 36 ÇORUM 5 0.17% 63 KIRKLARELİ 1 0.03% 10 SAKARYA 47 1.60% 37 ELAZIĞ 5 0.17% 64 MARDİN 1 0.03% 11 ANTALYA 44 1.50% 38 KARAMAN 5 0.17% 65 NİĞDE 1 0.03% 12 ADANA 38 1.29% 39 BİLECİK 4 0.14% 66 UŞAK 1 0.03% 13 DENİZLİ 35 1.19% 40 KASTAMONU 4 0.14% 67 YOZGAT 1 0.03% 14 BALIKESİR 33 1.12% 41 KAHRAMANMARAŞ 4 0.14% 68 BAYBURT 1 0.03% 15 MERSİN 31 1.06% 42 RİZE 4 0.14% 69 KIRIKKALE 1 0.03% 16 ESKİŞEHİR 30 1.02% 43 TOKAT 4 0.14% 70 KARABÜK 1 0.03% 17 TEKİRDAĞ 29 0.99% 44 ZONGULDAK 4 0.14% 71 AĞRI 0 0.00% 18 SAMSUN 24 0.82% 45 OSMANİYE 4 0.14% 72 ARTVİN 0 0.00% 19 AFYON 23 0.78% 46 ÇANAKKALE 3 0.10% 73 BİTLİS 0 0.00% 20 AYDIN 21 0.72% 47 ERZURUM 3 0.10% 74 GÜMÜŞHANE 0 0.00% 21 MUĞLA 17 0.58% 48 ŞANLIURFA 3 0.10% 75 HAKKÂRİ 0 0.00% 22 BURDUR 11 0.37% 49 ŞIRNAK 3 0.10% 76 SİİRT 0 0.00% 23 GİRESUN 10 0.34% 50 YALOVA 3 0.10% 77 TUNCELİ 0 0.00% 24 KÜTAHYA 10 0.34% 51 ADIYAMAN 2 0.07% 78 BATMAN 0 0.00% 25 VAN 10 0.34% 52 ÇANKIRI 2 0.07% 79 BARTIN 0 0.00% 26 AKSARAY 10 0.34% 53 EDİRNE 2 0.07% 80 IĞDIR 0 0.00% 27 HATAY 9 0.31% 54 ERZİNCAN 2 0.07% 81 KİLİS 0 0.00% Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 24

D] ENDÜSTRİYEL TASARIM BAŞVURULARI Türkiye de 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde, 2016 yılı Ocak-Kasım dönemine göre %0.26 oranında artışla toplam 33 Bin 723 adet endüstriyel tasarım başvurusu yapılmıştır. 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde 55 adet endüstriyel tasarım başvurusu yapan Samsun, 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %61.8 oranında artışla 89 adet endüstriyel tasarım başvurusu yapmıştır. Samsun ilinin 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.16 olan endüstriyel tasarım başvuru sayısı payının 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %0.26 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bölge Ocak-Kasım 2016 Yılı 2017 Yılı Değişim Türkiye 33,636 33,723 0.26% Samsun 55 89 61.8% Samsun Pay (%) 0.16% 0.26% Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu Grafikler: Samsun TSO Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 25

İLLER İTİBARİYLE ENDÜSTRİYEL TASARIM BAŞVURULARI Türkiye de 33 Bin 723 adet endüstriyel tasarım başvurusunun yapıldığı 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ili toplam 89 adet endüstriyel tasarım başvurusu ile 23 üncü sırada yer almıştır. 2017 Ocak-Kasım döneminde; ilk sırada 13 Bin 858 adet endüstriyel tasarım başvurusu ile İstanbul yer almıştır. 9 ilin endüstriyel tasarım başvurusu bulunmamaktadır. SN İller Endüstriyel Pay SN İller Endüstriyel Pay SN İller Endüstriyel Pay Tasarım Tasarım Tasarım TÜRKİYE 33,723 100.00% 1 İSTANBUL 13,858 41.09% 28 AYDIN 67 0.20% 55 DİYARBAKIR 5 0.01% 2 KAYSERİ 3,140 9.31% 29 ŞANLIURFA 59 0.17% 56 NEVŞEHİR 5 0.01% 3 BURSA 3,128 9.28% 30 AMASYA 55 0.16% 57 UŞAK 5 0.01% 4 ANKARA 2,992 8.87% 31 ÇANKIRI 53 0.16% 58 BOLU 4 0.01% 5 GAZİANTEP 2,614 7.75% 32 BATMAN 48 0.14% 59 ORDU 4 0.01% 6 İZMİR 1,970 5.84% 33 SİVAS 41 0.12% 60 KIRIKKALE 4 0.01% 7 KONYA 1,547 4.59% 34 TRABZON 30 0.09% 61 HAKKÂRİ 3 0.01% 8 KOCAELİ 557 1.65% 35 KIRŞEHİR 25 0.07% 62 KASTAMONU 3 0.01% 9 KÜTAHYA 381 1.13% 36 MALATYA 24 0.07% 63 MUŞ 3 0.01% 10 DENİZLİ 362 1.07% 37 EDİRNE 22 0.07% 64 YOZGAT 3 0.01% 11 ANTALYA 358 1.06% 38 ZONGULDAK 21 0.06% 65 KARABÜK 3 0.01% 12 TEKİRDAĞ 217 0.64% 39 YALOVA 21 0.06% 66 SİİRT 2 0.01% 13 ISPARTA 206 0.61% 40 ERZİNCAN 20 0.06% 67 ŞIRNAK 2 0.01% 14 ADANA 204 0.60% 41 MARDİN 19 0.06% 68 AĞRI 1 0.00% 15 KAHRAMANMARAŞ 191 0.57% 42 TOKAT 18 0.05% 69 KARS 1 0.00% 16 SAKARYA 169 0.50% 43 BURDUR 17 0.05% 70 NİĞDE 1 0.00% 17 ESKİŞEHİR 158 0.47% 44 RİZE 15 0.04% 71 BARTIN 1 0.00% 18 MANİSA 129 0.38% 45 AKSARAY 14 0.04% 72 IĞDIR 1 0.00% 19 KARAMAN 122 0.36% 46 SİNOP 12 0.04% 73 ARTVİN 0 0.00% 20 BALIKESİR 112 0.33% 47 DÜZCE 11 0.03% 74 BİNGÖL 0 0.00% 21 HATAY 106 0.31% 48 ÇORUM 10 0.03% 75 BİTLİS 0 0.00% 22 MERSİN 97 0.29% 49 OSMANİYE 10 0.03% 76 ELAZIĞ 0 0.00% 23 SAMSUN 89 0.26% 50 KİLİS 9 0.03% 77 GÜMÜŞHANE 0 0.00% 24 BİLECİK 88 0.26% 51 ERZURUM 8 0.02% 78 TUNCELİ 0 0.00% 25 MUĞLA 84 0.25% 52 ADIYAMAN 7 0.02% 79 VAN 0 0.00% 26 KIRKLARELİ 76 0.23% 53 ÇANAKKALE 7 0.02% 80 BAYBURT 0 0.00% 27 AFYON 67 0.20% 54 GİRESUN 7 0.02% 81 ARDAHAN 0 0.00% Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 26

ÇEK İSTATİSTİKLERİ SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 27

KARŞILIKSIZ ÇEKLER A] ADET BAKIMINDAN KARŞILIKSIZ ÇEKLER Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 730 Bin 378 adet çek e karşılıksız işlemi yapılırken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 412 Bin 946 adet olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 11 Bin 158 adet çek e karşılıksız işlemi yapılırken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 6 Bin 672 adet olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinin karşılıksız işlemi yapılan çek adedi payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %1.53 oranında iken 2017 Ocak- Kasım döneminde %1.62 olarak gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre karşılıksız işlemi yapılan çek adedi Samsun ilinde %40.2 oranında azalırken Türkiye de %43.5 oranında azalmıştır. Bölge Ocak-Kasım Dönemi 2016 Yılı 2017 Yılı Değişim Türkiye 730,378 412,946-43.5% Samsun 11,158 6,672-40.2% Samsun Pay % 1.53% 1.62% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Grafikler: Samsun TSO Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 28

İLLER İTİBARİYLE ADET BAKIMINDAN KARŞILIKSIZ ÇEKLER Samsun ili, 2017 Ocak-Kasım döneminde toplam 6 Bin 672 adet karşılıksız çek adedi ile 13 üncü sırada yer almıştır. Samsun ilinin 2017 Ocak-Kasım döneminde karşılıksız çek adet payı %1.62 oranında gerçekleşmiştir. Samsun, 2017 Ocak-Kasım döneminde karşılıksız işlemi yapılan çeklerin bankalara ibraz edilen çeklere oranı bakımından adet olarak %2.7 oranı ile 19 uncu sırada yer almıştır. Türkiye ortalaması ise adet bakımından %2.2 oranında gerçekleşmiştir. Samsun ilinin adet olarak karşılıksız işlemi yapılan çeklerin bankalara ibraz edilen çeklere oranı, Türkiye ortalamasının üzerinde seyretmektedir. SN İller Adet Pay Oran* SN İller Adet Pay Oran* SN İller Adet Pay Oran* Toplam 412,946 2.2 1 İstanbul 113,416 27.47% 2.0 28 Batman 3,372 0.82% 3.8 55 Edirne 1,187 0.29% 1.5 2 Ankara 30,381 7.36% 2.1 29 Malatya 3,108 0.75% 2.4 56 Bingöl 1,130 0.27% 3.1 3 İzmir 20,268 4.91% 1.9 30 Mardin 3,085 0.75% 3.7 57 Isparta 1,084 0.26% 1.5 4 Bursa 19,793 4.79% 2.5 31 Elazığ 3,037 0.74% 2.7 58 Aksaray 1,083 0.26% 1.5 5 Antalya 19,334 4.68% 2.5 32 Zonguldak 2,929 0.71% 2.5 59 Niğde 1,056 0.26% 1.9 6 Adana 13,076 3.17% 2.9 33 Erzurum 2,507 0.61% 1.8 60 Şırnak 1,027 0.25% 2.1 7 Gaziantep 10,492 2.54% 2.9 34 Düzce 2,376 0.58% 2.8 61 Kırıkkale 1,020 0.25% 3.4 8 Konya 9,463 2.29% 2.0 35 Sivas 2,359 0.57% 2.0 62 Kastamonu 949 0.23% 1.4 9 Kocaeli 8,867 2.15% 1.8 36 Afyonkarahisar 2,350 0.57% 2.0 63 Bilecik 909 0.22% 2.6 10 Mersin 7,809 1.89% 1.9 37 Tokat 2,284 0.55% 2.7 64 Siirt 908 0.22% 2.5 11 Şanlıurfa 7,388 1.79% 3.7 38 Ordu 2,249 0.54% 1.8 65 Karabük 897 0.22% 1.9 12 Kayseri 6,948 1.68% 2.4 39 Osmaniye 2,111 0.51% 2.9 66 Karaman 894 0.22% 2.1 13 Samsun 6,672 1.62% 2.7 40 Amasya 2,065 0.50% 3.5 67 Nevşehir 847 0.21% 1.5 14 Diyarbakır 6,662 1.61% 3.1 41 Bitlis 1,878 0.45% 4.0 68 Burdur 797 0.19% 1.7 15 Trabzon 5,505 1.33% 2.2 42 Muş 1,850 0.45% 3.3 69 Kars 751 0.18% 2.0 16 Hatay 5,257 1.27% 2.1 43 Kırklareli 1,816 0.44% 2.6 70 Hakkâri 745 0.18% 3.1 17 Sakarya 5,112 1.24% 2.2 44 Kütahya 1,743 0.42% 2.3 71 Kırşehir 703 0.17% 2.4 18 Aydın 4,989 1.21% 2.4 45 Rize 1,709 0.41% 1.9 72 Erzincan 615 0.15% 1.7 19 Tekirdağ 4,379 1.06% 1.9 46 Adıyaman 1,704 0.41% 2.5 73 Artvin 606 0.15% 1.7 20 Muğla 4,192 1.02% 1.7 47 Çanakkale 1,693 0.41% 1.5 74 Bartın 599 0.15% 1.6 21 Manisa 4,084 0.99% 1.9 48 Çorum 1,625 0.39% 1.7 75 Çankırı 567 0.14% 1.8 22 Balıkesir 4,053 0.98% 1.8 49 Uşak 1,510 0.37% 2.5 76 Sinop 473 0.11% 1.3 23 Denizli 3,962 0.96% 1.5 50 Yalova 1,469 0.36% 2.4 77 Gümüşhane 373 0.09% 1.5 24 Kahramanmaraş 3,734 0.90% 2.6 51 Iğdır 1,461 0.35% 5.0 78 Kilis 319 0.08% 2.3 25 Ağrı 3,555 0.86% 5.0 52 Giresun 1,395 0.34% 1.7 79 Tunceli 293 0.07% 2.7 26 Eskişehir 3,477 0.84% 1.9 53 Bolu 1,340 0.32% 1.8 80 Ardahan 244 0.06% 1.8 27 Van 3,448 0.83% 2.5 54 Yozgat 1,283 0.31% 2.1 81 Bayburt 244 0.06% 2.0 Kaynak: Risk Merkezi, (*)karşılıksız işlemi yapılan çeklerin bankalara ibraz edilen çeklere oranı bakımından adet olarak SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 29

B] TUTAR BAKIMINDAN KARŞILIKSIZ ÇEKLER Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 25 Milyar 486 Milyon 710 Bin TL tutarında çek e karşılıksız işlemi yapılırken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 15 Milyar 828 Milyon 701 Bin TL olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 276 Milyon 842 Bin TL tutarında çek e karşılıksız işlemi yapılırken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 224 Milyon 56 Bin TL olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinin karşılıksız işlemi yapılan çek tutar payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %1.09 oranında iken bu oran 2017 Ocak-Kasım döneminde %1.42 olarak gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre karşılıksız işlemi yapılan çek tutarı Samsun da %19.1 oranında azalırken Türkiye de %37.9 oranında azalmıştır. Bölge Ocak-Kasım Dönemi 2016 Yılı 2017 Yılı Değişim Türkiye 25,486,710 15,828,701-37.9% Samsun 276,842 224,056-19.1% Samsun Pay % 1.09% 1.42% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi, (Bin TL) Grafikler: Samsun TSO Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 30

İLLER İTİBARİYLE TUTAR BAKIMINDAN KARŞILIKSIZ ÇEKLER Samsun ili, 2017 Ocak-Kasım döneminde toplam 224 Milyon 56 Bin TL karşılıksız çek tutarı ile 14 üncü sırada yer almıştır. Samsun ilinin 2017 Ocak-Kasım döneminde karşılıksız çek tutar payı %1.42 oranında gerçekleşmiştir. Samsun, 2017 Ocak-Kasım döneminde karşılıksız işlemi yapılan çeklerin bankalara ibraz edilen çeklere oranı bakımından tutar olarak %3.4 oranı ile 16 ncı sırada yer almıştır. Türkiye ortalaması ise tutar bakımından %2.2 olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinin tutar olarak karşılıksız işlemi yapılan çeklerin bankalara ibraz edilen çeklere oranı Türkiye ortalamasının epey üzerinde seyretmektedir. SN İller Tutar Pay Oran* SN İller Tutar Pay Oran* SN İller Tutar Pay Oran* Toplam 15,828,701 2.2 1 İstanbul 5,577,617 35.24% 1.8 28 Van 103,110 0.65% 3.0 55 Karabük 33,152 0.21% 1.6 2 Ankara 1,546,895 9.77% 2.1 29 Ağrı 93,202 0.59% 6.6 56 Bingöl 32,610 0.21% 3.7 3 İzmir 736,332 4.65% 1.9 30 Sivas 85,004 0.54% 3.1 57 Edirne 31,551 0.20% 2.1 4 Bursa 723,686 4.57% 2.8 31 Elazığ 84,771 0.54% 3.0 58 Isparta 30,629 0.19% 1.9 5 Antalya 597,276 3.77% 2.5 32 Malatya 74,596 0.47% 2.2 59 Nevşehir 28,218 0.18% 2.2 6 Adana 510,227 3.22% 3.3 33 Erzurum 69,305 0.44% 1.9 60 Kars 27,536 0.17% 4.4 7 Gaziantep 434,010 2.74% 2.4 34 Muş 64,436 0.41% 5.4 61 Yozgat 26,904 0.17% 2.6 8 Kocaeli 345,217 2.18% 1.9 35 Tokat 59,003 0.37% 3.7 62 Bilecik 26,135 0.17% 3.5 9 Konya 326,121 2.06% 2.1 36 Osmaniye 58,462 0.37% 3.3 63 Burdur 23,781 0.15% 2.1 10 Şanlıurfa 295,855 1.87% 5.1 37 Kırklareli 57,519 0.36% 4.4 64 Aksaray 23,659 0.15% 1.4 11 Diyarbakır 247,270 1.56% 2.7 38 Düzce 53,486 0.34% 3.2 65 Kırıkkale 23,296 0.15% 3.6 12 Mersin 238,445 1.51% 1.7 39 Adıyaman 51,638 0.33% 3.2 66 Niğde 22,299 0.14% 1.8 13 Kayseri 225,611 1.43% 2.5 40 Ordu 51,439 0.32% 2.1 67 Siirt 18,857 0.12% 2.5 14 Samsun 224,056 1.42% 3.4 41 Zonguldak 49,336 0.31% 2.1 68 Kastamonu 18,652 0.12% 1.5 15 Aydın 201,304 1.27% 4.0 42 Afyonkarahisar 49,304 0.31% 1.6 69 Kırşehir 18,318 0.12% 3.1 16 Trabzon 178,071 1.12% 2.8 43 Çorum 45,273 0.29% 2.1 70 Karaman 17,507 0.11% 1.5 17 Sakarya 164,170 1.04% 2.9 44 Uşak 45,153 0.29% 2.7 71 Hakkâri 16,308 0.10% 2.8 18 Mardin 152,402 0.96% 5.5 45 Rize 43,216 0.27% 2.6 72 Bartın 12,805 0.08% 2.2 19 Muğla 137,717 0.87% 2.7 46 Amasya 41,983 0.27% 3.9 73 Erzincan 12,400 0.08% 1.7 20 Tekirdağ 136,487 0.86% 2.2 47 Çanakkale 41,731 0.26% 1.9 74 Çankırı 11,430 0.07% 1.7 21 Batman 130,495 0.82% 5.1 48 Kütahya 41,655 0.26% 2.9 75 Artvin 10,455 0.07% 2.1 22 Hatay 128,234 0.81% 1.8 49 Bitlis 40,722 0.26% 4.2 76 Gümüşhane 8,175 0.05% 2.1 23 Eskişehir 124,002 0.78% 2.5 50 Iğdır 38,476 0.24% 7.4 77 Sinop 6,885 0.04% 1.4 24 Denizli 123,983 0.78% 1.4 51 Şırnak 36,599 0.23% 2.5 78 Ardahan 6,724 0.04% 3.3 25 Manisa 120,597 0.76% 2.3 52 Giresun 34,522 0.22% 2.2 79 Tunceli 6,318 0.04% 2.8 26 Kahramanmaraş 110,882 0.70% 2.9 53 Bolu 33,295 0.21% 2.4 80 Kilis 5,979 0.04% 2.4 27 Balıkesir 105,040 0.66% 2.0 54 Yalova 33,262 0.21% 2.2 81 Bayburt 5,589 0.04% 2.8 Kaynak: Risk Merkezi, (*) karşılıksız işlemi yapılan çeklerin bankalara ibraz edilen çeklere oranı bakımından tutar olarak SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 31

İBRAZINDA ÖDENEN ÇEKLER A] ADET BAKIMINDAN İBRAZINDA ÖDENEN ÇEKLER Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 19 Milyon 23 Bin 827 adet çek ibrazında ödenirken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 18 Milyon 345 Bin 926 adet olarak gerçekleşmiştir. Samsun da 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 253 Bin 612 adet çek ibrazında ödenirken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 243 Bin 474 adet olarak gerçekleşmiştir. Samsun un ibrazında ödenen çek adet payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %1.33 oranında iken bu oran 2017 Ocak- Kasım döneminde %1.33 olarak gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre ibrazında ödenen çek adedi Samsun da %4.0 oranında azalırken Türkiye de %3.6 oranında azalmıştır. Bölge Ocak-Kasım Dönemi 2016 Yılı 2017 Yılı Değişim Türkiye 19,023,827 18,345,926-3.6% Samsun 253,612 243,474-4.0% Samsun Pay % 1.33% 1.33% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Grafikler: Samsun TSO Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 32

B] TUTAR BAKIMINDAN İBRAZINDA ÖDENEN ÇEKLER Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 621 Milyar 393 Milyon 847 Bin TL tutarında çek ibrazında ödenirken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 706 Milyar 616 Milyon 898 Bin TL olarak gerçekleşmiştir. Samsun da 2016 Ocak-Kasım döneminde toplam 5 Milyar 714 Milyon 948 Bin TL tutarında çek ibrazında ödenirken bu rakam 2017 Ocak-Kasım döneminde 6 Milyar 318 Milyon 240 Bin TL olarak gerçekleşmiştir. Samsun un ibrazında ödenen çek tutar payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %0.92 oranında iken bu oran 2017 Ocak- Kasım döneminde %0.89 olarak gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre ibrazında ödenen çek tutarı Samsun da %10.6 oranında artarken Türkiye de %13.7 oranında artmıştır. Bölge Ocak-Kasım Dönemi 2016 Yılı 2017 Yılı Değişim Türkiye 621,393,847 706,616,898 13.7% Samsun 5,714,948 6,318,240 10.6% Samsun Pay % 0.92% 0.89% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi, (Bin TL) Grafikler: Samsun TSO Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 33

İLLER İTİBARİYLE İBRAZINDA ÖDENEN ÇEKLER Samsun, 2017 Ocak-Kasım döneminde toplam 243 Bin 474 adet ibrazında ödenen çek adedi ile 15 inci sırada, toplam 6 Milyar 318 Milyon 240 Bin TL ibrazında ödenen çek tutarı ile 15 inci sırada, ibrazında ödenen çek başına ortalama 25 Bin 950 TL ile 28 inci sırada yer almıştır. Samsun un 2017 Ocak-Kasım döneminde ibrazında ödenen çek adet payı %1.33 oranında tutar payı ise %0.89 oranında gerçekleşmiştir. SN İller Adet Tutar Tutar/Adet Adet Tutar SN İller Adet Tutar Tutar/Adet Adet Tutar (Bin TL) (TL) Pay Pay (Bin TL) (TL) Pay Pay 1 İstanbul 5,437,568 300,319,489 55,230 29.64% 42.50% 42 Uşak 58,135 1,631,274 28,060 0.32% 0.23% 2 Ankara 1,398,390 70,628,540 50,507 7.62% 10.00% 43 Düzce 81,998 1,605,770 19,583 0.45% 0.23% 3 İzmir 1,043,338 37,678,401 36,113 5.69% 5.33% 44 Isparta 70,155 1,554,880 22,164 0.38% 0.22% 4 Bursa 762,164 25,086,603 32,915 4.15% 3.55% 45 Adıyaman 65,641 1,554,584 23,683 0.36% 0.22% 5 Antalya 752,553 23,690,029 31,480 4.10% 3.35% 46 Giresun 81,590 1,523,859 18,677 0.44% 0.22% 6 Kocaeli 480,751 18,174,031 37,803 2.62% 2.57% 47 Tokat 83,240 1,522,398 18,289 0.45% 0.22% 7 Gaziantep 351,341 17,297,423 49,233 1.92% 2.45% 48 Edirne 78,002 1,455,771 18,663 0.43% 0.21% 8 Konya 472,404 15,117,604 32,001 2.57% 2.14% 49 Şırnak 47,162 1,454,395 30,838 0.26% 0.21% 9 Adana 435,872 14,861,724 34,097 2.38% 2.10% 50 Yalova 58,579 1,445,670 24,679 0.32% 0.20% 10 Mersin 404,830 13,812,274 34,119 2.21% 1.95% 51 Bolu 71,541 1,376,555 19,241 0.39% 0.19% 11 Kayseri 277,874 8,953,851 32,223 1.51% 1.27% 52 Kütahya 73,524 1,376,102 18,716 0.40% 0.19% 12 Diyarbakır 204,847 8,852,054 43,213 1.12% 1.25% 53 Ağrı 66,946 1,325,179 19,795 0.36% 0.19% 13 Denizli 255,058 8,682,421 34,041 1.39% 1.23% 54 Kastamonu 66,083 1,266,368 19,163 0.36% 0.18% 14 Hatay 241,179 7,057,251 29,261 1.31% 1.00% 55 Nevşehir 54,450 1,253,878 23,028 0.30% 0.18% 15 Samsun 243,474 6,318,240 25,950 1.33% 0.89% 56 Kırklareli 68,903 1,236,911 17,951 0.38% 0.18% 16 Trabzon 248,686 6,091,550 24,495 1.36% 0.86% 57 Niğde 55,841 1,236,889 22,150 0.30% 0.18% 17 Tekirdağ 224,342 5,971,809 26,619 1.22% 0.85% 58 Muş 53,597 1,136,883 21,212 0.29% 0.16% 18 Şanlıurfa 190,513 5,518,944 28,969 1.04% 0.78% 59 Karaman 41,466 1,135,217 27,377 0.23% 0.16% 19 Sakarya 229,639 5,456,112 23,760 1.25% 0.77% 60 Burdur 45,813 1,128,749 24,638 0.25% 0.16% 20 Balıkesir 218,466 5,262,532 24,089 1.19% 0.74% 61 Amasya 57,464 1,040,425 18,106 0.31% 0.15% 21 Manisa 213,294 5,235,258 24,545 1.16% 0.74% 62 Yozgat 59,577 988,784 16,597 0.32% 0.14% 22 Muğla 243,717 5,018,387 20,591 1.33% 0.71% 63 Bitlis 45,449 932,046 20,508 0.25% 0.13% 23 Aydın 199,516 4,857,759 24,348 1.09% 0.69% 64 Bingöl 35,045 844,251 24,090 0.19% 0.12% 24 Eskişehir 176,271 4,776,830 27,099 0.96% 0.68% 65 Siirt 34,758 748,723 21,541 0.19% 0.11% 25 Kahramanmaraş 140,485 3,655,863 26,023 0.77% 0.52% 66 Erzincan 36,134 724,027 20,037 0.20% 0.10% 26 Erzurum 137,768 3,617,620 26,259 0.75% 0.51% 67 Bilecik 34,223 712,549 20,821 0.19% 0.10% 27 Malatya 126,408 3,373,072 26,684 0.69% 0.48% 68 Çankırı 30,925 642,320 20,770 0.17% 0.09% 28 Van 133,018 3,329,212 25,028 0.73% 0.47% 69 Kırıkkale 29,019 623,052 21,471 0.16% 0.09% 29 Afyonkarahisar 117,232 3,059,224 26,095 0.64% 0.43% 70 Kars 35,944 593,505 16,512 0.20% 0.08% 30 Elazığ 107,783 2,707,042 25,116 0.59% 0.38% 71 Kırşehir 28,519 578,018 20,268 0.16% 0.08% 31 Sivas 114,893 2,617,875 22,785 0.63% 0.37% 72 Hakkâri 23,230 569,426 24,513 0.13% 0.08% 32 Mardin 81,284 2,597,994 31,962 0.44% 0.37% 73 Bartın 37,441 565,722 15,110 0.20% 0.08% 33 Batman 84,404 2,433,587 28,833 0.46% 0.34% 74 Sinop 35,507 502,118 14,141 0.19% 0.07% 34 Ordu 119,794 2,390,669 19,957 0.65% 0.34% 75 Artvin 35,063 483,277 13,783 0.19% 0.07% 35 Zonguldak 116,180 2,265,448 19,499 0.63% 0.32% 76 Iğdır 27,665 479,286 17,325 0.15% 0.07% 36 Çanakkale 108,185 2,176,381 20,117 0.59% 0.31% 77 Gümüşhane 24,903 382,692 15,367 0.14% 0.05% 37 Karabük 45,977 2,095,363 45,574 0.25% 0.30% 78 Kilis 13,609 241,260 17,728 0.07% 0.03% 38 Çorum 93,800 2,090,324 22,285 0.51% 0.30% 79 Tunceli 10,699 216,642 20,249 0.06% 0.03% 39 Osmaniye 71,901 1,705,292 23,717 0.39% 0.24% 80 Ardahan 13,421 197,206 14,694 0.07% 0.03% 40 Aksaray 71,082 1,668,423 23,472 0.39% 0.24% 81 Bayburt 11,823 191,599 16,206 0.06% 0.03% 41 Rize 86,561 1,636,129 18,901 0.47% 0.23% Türkiye 18,345,926 706,616,898 38,516 100.00% 100.00% Kaynak: Riskmerkezi, Sıralama Çek Tutarına göre yapılmıştır. Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 34

PROTESTOLU SENET İSTATİSTİKLERİ SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 35

PROTESTOLU SENET İSTATİSTİKLERİ A] ADET BAKIMINDAN PROTESTOLU SENETLER 2016 Ocak-Kasım döneminde 709 Bin 684 adet protestolu senet gerçekleşen Türkiye de 2017 Ocak-Kasım döneminde %3.3 oranında azalışla 686 Bin 509 adet protestolu senet gerçekleşmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde 13 Bin 310 adet protestolu senet gerçekleşen Samsun ilinde 2017 Ocak-Kasım döneminde %5.3 oranında artışla 14 Bin 20 adet protestolu senet gerçekleşmiştir. Samsun ilinin 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde %1.88 olan protestolu senet adedi payı 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %2.04 olarak gerçekleşmiştir. Bölge Ocak-Kasım Dönemi 2016 Yılı 2017 Yılı Değişim Türkiye 709,684 686,509-3.3% Samsun 13,310 14,020 5.3% Samsun Pay (%) 1.88% 2.04% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Grafikler: Samsun TSO Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 36

İLLER İTİBARİYLE ADET BAKIMINDAN PROTESTOLU SENETLER Türkiye de adet bakımından toplam 686 Bin 509 adet senedin protesto edildiği 2017 Ocak-Kasım döneminde, 122 Bin 614 adet protestolu senet ile İstanbul ilk sırada yer alırken 157 adet ile Tunceli son sırada yer almıştır. 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ili 14 Bin 20 adet protestolu senet ile 9 uncu sırada yer almıştır. SN İller Adet Pay SN İller Adet Pay SN İller Adet Pay 1 İstanbul 135,275 19.70% 29 Diyarbakır 4,616 0.67% 57 Kırıkkale 2,043 0.30% 2 Ankara 70,785 10.31% 30 Çanakkale 4,384 0.64% 58 Mardin 2,018 0.29% 3 İzmir 41,971 6.11% 31 Zonguldak 4,317 0.63% 59 Artvin 1,815 0.26% 4 Konya 39,960 5.82% 32 Düzce 4,234 0.62% 60 Karabük 1,732 0.25% 5 Antalya 30,612 4.46% 33 Erzurum 4,224 0.62% 61 Yalova 1,716 0.25% 6 Bursa 29,215 4.26% 34 Sivas 4,105 0.60% 62 Batman 1,697 0.25% 7 Gaziantep 15,847 2.31% 35 Tokat 4,046 0.59% 63 Muş 1,695 0.25% 8 Kayseri 14,492 2.11% 36 Isparta 4,010 0.58% 64 Ağrı 1,577 0.23% 9 Samsun 14,020 2.04% 37 Van 4,000 0.58% 65 Bartın 1,522 0.22% 10 Kocaeli 13,676 1.99% 38 Uşak 3,874 0.56% 66 Sinop 1,520 0.22% 11 Adana 13,657 1.99% 39 Giresun 3,785 0.55% 67 Bilecik 1,384 0.20% 12 Manisa 12,554 1.83% 40 Kütahya 3,570 0.52% 68 Erzincan 1,332 0.19% 13 Muğla 12,263 1.79% 41 Amasya 3,404 0.50% 69 Kars 1,306 0.19% 14 Mersin 12,226 1.78% 42 Edirne 3,363 0.49% 70 Çankırı 1,206 0.18% 15 Balıkesir 11,829 1.72% 43 Bolu 3,248 0.47% 71 Bitlis 1,204 0.18% 16 Aydın 10,035 1.46% 44 Osmaniye 3,241 0.47% 72 Iğdır 1,189 0.17% 17 Denizli 9,492 1.38% 45 Aksaray 3,140 0.46% 73 Gümüşhane 886 0.13% 18 Sakarya 9,202 1.34% 46 Niğde 2,912 0.42% 74 Bingöl 864 0.13% 19 Trabzon 7,600 1.11% 47 Nevşehir 2,826 0.41% 75 Ardahan 813 0.12% 20 Hatay 7,539 1.10% 48 Elazığ 2,795 0.41% 76 Şırnak 782 0.11% 21 Şanlıurfa 7,295 1.06% 49 Burdur 2,642 0.38% 77 Hakkari 665 0.10% 22 Ordu 7,126 1.04% 50 Rize 2,627 0.38% 78 Kilis 453 0.07% 23 Tekirdağ 6,918 1.01% 51 Kırklareli 2,556 0.37% 79 Siirt 443 0.06% 24 Kahramanmaraş 6,880 1.00% 52 Yozgat 2,528 0.37% 80 Bayburt 373 0.05% 25 Afyonkarahisar 6,251 0.91% 53 Karaman 2,493 0.36% 81 Tunceli 157 0.02% 26 Eskişehir 6,153 0.90% 54 Kastamonu 2,447 0.36% Toplam 686,509 100.00% 27 Çorum 4,856 0.71% 55 Kırşehir 2,198 0.32% 2.000 TL altı Toplamı (*) 175,902 28 Malatya 4,655 0.68% 56 Adıyaman 2,148 0.31% Genel Toplam 862,411 Kaynak: Risk Merkezi, (*) Senet bazı asgari bildirim limiti 2.000 TL olup, bunun altındaki tutarlar toplu olarak bildirilmektedir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 37

B] TUTAR BAKIMINDAN PROTESTOLU SENETLER 2016 Ocak-Kasım döneminde 10 Milyar 442 Milyon 742 Bin TL tutarında protestolu senet gerçekleşen Türkiye de, 2017 Ocak-Kasım döneminde %8.5 oranında artışla toplam 11 Milyar 327 Milyon 714 Bin TL tutarında protestolu senet gerçekleşmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde 151 Milyon 234 Bin TL tutarında protestolu senet gerçekleşen Samsun ilinde, 2017 Ocak-Kasım döneminde %15.0 oranında artışla 173 Milyon 968 Bin TL tutarında protestolu senet gerçekleşmiştir. Samsun ilinin 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde %1.45 olan protestolu senet tutarı payı 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %1.54 olarak gerçekleşmiştir. Bölge Ocak-Kasım Dönemi 2016 Yılı 2017 Yılı Değişim Türkiye 10,442,742 11,327,714 8.5% Samsun 151,234 173,968 15.0% Samsun Pay (%) 1.45% 1.54% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi, (Bin TL) Grafikler: Samsun TSO Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 38

İLLER İTİBARİYLE TUTAR BAKIMINDAN PROTESTOLU SENETLER Türkiye de tutar bakımından toplam 11 Milyar 327 Milyon 714 Bin TL tutarında senedin protesto edildiği 2017 Ocak- Kasım döneminde, 3 Milyar 314 Milyon 737 Bin TL ile İstanbul ilk sırada, 1 Milyon 882 Bin TL ile Tunceli son sırada yer almıştır. 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ili, 173 Milyon 968 Bin TL protestolu senet ile 14 üncü sırada yer almıştır. SN İller Tutar (Bin TL) Pay SN İller Tutar (Bin TL) Pay SN İller Tutar (Bin TL) Pay 1 İstanbul 3,314,737 29.3% 29 Ordu 65,644 0.6% 57 Karaman 23,305 0.2% 2 Ankara 1,070,766 9.5% 30 Batman 56,699 0.5% 58 Yozgat 23,038 0.2% 3 İzmir 678,236 6.0% 31 Osmaniye 55,136 0.5% 59 Kırşehir 22,701 0.2% 4 Antalya 579,577 5.1% 32 Erzurum 54,175 0.5% 60 Muş 22,536 0.2% 5 Konya 467,507 4.1% 33 Van 50,464 0.4% 61 Artvin 22,463 0.2% 6 Bursa 443,699 3.9% 34 Uşak 48,758 0.4% 62 Rize 21,236 0.2% 7 Kocaeli 379,451 3.3% 35 Isparta 47,602 0.4% 63 Kırıkkale 20,033 0.2% 8 Gaziantep 262,501 2.3% 36 Malatya 47,368 0.4% 64 Ağrı 18,541 0.2% 9 Adana 240,694 2.1% 37 Sivas 46,387 0.4% 65 Bitlis 16,740 0.1% 10 Muğla 211,642 1.9% 38 Zonguldak 42,906 0.4% 66 Çankırı 15,477 0.1% 11 Şanlıurfa 199,994 1.8% 39 Düzce 40,825 0.4% 67 Bartın 13,842 0.1% 12 Kayseri 193,221 1.7% 40 Edirne 40,061 0.4% 68 Bilecik 13,714 0.1% 13 Manisa 186,586 1.6% 41 Çorum 38,799 0.3% 69 Karabük 13,674 0.1% 14 Samsun 173,968 1.5% 42 Bolu 38,594 0.3% 70 Kars 12,845 0.1% 15 Hatay 168,611 1.5% 43 Çanakkale 37,514 0.3% 71 Sinop 12,355 0.1% 16 Mersin 163,558 1.4% 44 Mardin 34,855 0.3% 72 Şırnak 11,648 0.1% 17 Denizli 127,842 1.1% 45 Kütahya 34,826 0.3% 73 Erzincan 11,055 0.1% 18 Sakarya 124,360 1.1% 46 Elazığ 31,275 0.3% 74 Ardahan 9,291 0.1% 19 Kahramanmaraş 112,780 1.0% 47 Giresun 31,144 0.3% 75 Bingöl 8,375 0.1% 20 Balıkesir 111,847 1.0% 48 Burdur 31,095 0.3% 76 Gümüşhane 8,012 0.1% 21 Aydın 106,789 0.9% 49 Aksaray 30,031 0.3% 77 Kilis 7,310 0.1% 22 Trabzon 97,340 0.9% 50 Nevşehir 29,503 0.3% 78 Hakkâri 7,088 0.1% 23 Diyarbakır 94,242 0.8% 51 Niğde 28,779 0.3% 79 Siirt 4,673 0.0% 24 Eskişehir 80,027 0.7% 52 Amasya 28,496 0.3% 80 Bayburt 3,590 0.0% 25 Iğdır 78,571 0.7% 53 Adıyaman 28,331 0.3% 81 Tunceli 1,882 0.0% 26 Tekirdağ 74,665 0.7% 54 Kırklareli 27,139 0.2% Toplam 11,327,714 100.0% 27 Afyonkarahisar 74,608 0.7% 55 Yalova 24,297 0.2% 2.000 TL altı Toplamı (*) 202,754 28 Tokat 69,494 0.6% 56 Kastamonu 24,276 0.2% Genel Toplam 11,530,468 Kaynak: Risk Merkezi, xbin TL, (*) Senet bazı asgari bildirim limiti 2.000 TL olup, bunun altındaki tutarlar toplu olarak bildirilmektedir. Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 39

KONUT SATIŞLARI SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 40

KONUT SATIŞLARI A] KASIM AYI KONUT SATIŞLARI 2016 yılı Kasım ayında toplam 132 Bin 655 adet konut satışının gerçekleştiği Türkiye de, 2017 yılı Kasım ayında toplam 122 Bin 732 adet konut satışı gerçekleşmiştir. 2016 yılı Kasım ayında toplam 2 Bin 226 adet konut satışının gerçekleştiği Samsun ilinde, 2017 yılı Kasım ayında toplam 2 Bin 182 adet konut satışı gerçekleşmiştir. 2017 Kasım ayında, 2016 Kasım ayına göre toplam konut satışı Türkiye de %7.5 oranında azalırken, Samsun da %2.0 oranında azalmıştır. Samsun ilinin toplam konut satış sayısı payı 2016 yılı Kasım ayında %1.68 oranında iken 2017 yılı Kasım ayında %1.78 oranında gerçekleşmiştir. Türkiye de konut satışlarının ipotekli satış payı 2016 Kasım ayında %36.89 oranında iken 2017 Kasım ayında bu rakam %30.35 oranında gerçekleşmiştir. Samsun ilinde konut satışlarının ipotekli satış payı 2016 Kasım ayında %35.44 oranında iken 2017 Kasım ayında bu rakam %29.70 oranında gerçekleşmiştir. Bölge Kasım 2016 Kasım 2017 Değişim % Toplam İpotekli Diğer Toplam İpotekli Diğer Toplam İpotekli Diğer Türkiye 132,655 48,941 83,714 122,732 37,250 85,482-7.5% -23.9% 2.1% Samsun 2,226 789 1,437 2,182 648 1,534-2.0% -17.9% 6.8% Samsun Pay % 1.68% 1.61% 1.72% 1.78% 1.74% 1.79% Türkiye Dağılım 100.00% 36.89% 63.11% 100.00% 30.35% 69.65% Samsun Dağılım 100.00% 35.44% 64.56% 100.00% 29.70% 70.30% Kaynak: TÜİK Grafikler: Samsun TSO Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 41

B] OCAK-KASIM DÖNEMİ KONUT SATIŞLARI 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde toplam 1 Milyon 198 Bin 740 adet konut satışının gerçekleştiği Türkiye de, 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde toplam 1 Milyon 276 Bin 342 adet konut satışı gerçekleşmiştir. 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde toplam 19 Bin 828 adet konut satışının gerçekleştiği Samsun ilinde, 2017 yılı Ocak- Kasım döneminde toplam 21 Bin 687 adet konut satışı gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde, 2016 Ocak-Kasım dönemine göre toplam konut satışı Türkiye de %6.5 oranında artarken, Samsun da %9.4 oranında artmıştır. Samsun ilinin toplam konut satış sayısı payı 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde %1.65 oranında iken, 2017 yılı Ocak- Kasım döneminde %1.64 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de konut satışlarının ipotekli satış payı 2016 Kasım ayında %33.40 oranında iken 2017 Kasım ayında bu rakam %34.40 oranında gerçekleşmiştir. Samsun ilinde konut satışlarının ipotekli satış payı 2016 Kasım ayında %31.78 oranında iken 2017 Kasım ayında bu rakam %33.21 oranında gerçekleşmiştir. Bölge Ocak-Kasım 2016 Ocak-Kasım 2017 Değişim % Toplam İpotekli Diğer Toplam İpotekli Diğer Toplam İpotekli Diğer Türkiye 1,198,740 400,432 798,308 1,276,342 439,070 837,272 6.5% 9.6% 4.9% Samsun 19,828 6,301 13,527 21,687 7,202 14,485 9.4% 14.3% 7.1% Samsun Pay % 1.65% 1.57% 1.69% 1.70% 1.64% 1.73% Türkiye Dağılım 100.00% 33.40% 66.60% 100.00% 34.40% 65.60% Samsun Dağılım 100.00% 31.78% 68.22% 100.00% 33.21% 66.79% Kaynak: TÜİK Grafikler: Samsun TSO Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 42

İLLER İTİBARİYLE KONUT SATIŞLARI Türkiye de toplam 1 Milyon 276 Bin 342 adet konutun satıldığı 2017 Ocak-Kasım döneminde, Samsun ilinde toplam 21 Bin 687 adet konut satılmıştır. 2017 Ocak-Kasım döneminde konut satış sayısına göre Samsun 17 nci sırada yer alırken İstanbul 215 Bin 451 adet konut satışı ile ilk sırada, Hakkâri 113 adet konut satışı ile son sırada yer almıştır. SN İller Kasım Ocak-Kasım SN İller Kasım Ocak-Kasım SN İller Kasım Ocak-Kasım 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 Türkiye 132,655 122,732 1,198,740 1,276,342 1 İstanbul 22,499 19,939 207,281 215,451 28 Elazığ 962 935 9,227 10,142 55 Karabük 453 401 4,610 4,359 2 Ankara 15,302 14,200 128,952 137,693 29 Sivas 1,241 942 8,659 9,746 56 Bilecik 475 386 3,645 3,990 3 İzmir 7,891 7,360 72,341 75,879 30 Yalova 871 889 8,255 9,181 57 Kırşehir 436 361 3,756 3,906 4 Antalya 5,590 5,563 54,573 54,379 31 Kütahya 807 874 7,563 8,593 58 Batman 436 376 4,039 3,777 5 Bursa 4,937 4,361 46,712 51,092 32 Ordu 905 779 8,234 8,313 59 Bingöl 414 433 2,360 3,446 6 Kocaeli 3,860 3,387 31,499 35,180 33 Afyonk. 856 791 7,354 8,295 60 Karaman 319 306 2,972 3,414 7 Mersin 3,287 2,914 31,455 33,142 34 Erzurum 873 856 6,380 7,942 61 Rize 416 306 2,979 3,372 8 Aydın 3,161 3,148 29,030 31,987 35 Mardin 621 811 5,870 7,807 62 Sinop 269 291 3,100 3,195 9 Konya 3,256 2,854 28,335 31,592 36 Çorum 822 730 7,757 7,801 63 Bartın 334 284 2,865 3,099 10 Tekirdağ 3,305 3,050 30,889 30,319 37 Kırklareli 851 851 7,124 7,587 64 Burdur 499 333 3,029 3,093 11 Adana 2,770 2,505 24,813 28,460 38 Edirne 714 558 7,158 6,657 65 Çankırı 396 256 2,523 2,828 12 Kayseri 3,061 2,537 27,591 27,829 39 Düzce 640 759 5,548 6,569 66 Nevşehir 283 236 2,520 2,549 13 Gaziantep 2,546 2,534 24,177 27,195 40 Van 389 1,015 13,703 6,494 67 Siirt 228 225 1,959 2,305 14 Balıkesir 2,653 2,396 25,166 25,705 41 Bolu 749 594 5,532 6,469 68 Kilis 173 247 2,325 2,278 15 Manisa 2,123 2,129 19,592 22,540 42 Osmaniye 601 564 5,439 6,190 69 Kars 260 242 1,996 2,204 16 Eskişehir 2,232 2,163 20,546 22,464 43 Kastamonu 539 578 4,851 6,116 70 Ağrı 238 175 1,937 2,130 17 Samsun 2,226 2,182 19,828 21,687 44 Kırıkkale 622 568 5,363 6,071 71 Erzincan 229 239 2,146 2,064 18 Sakarya 2,118 1,931 20,773 21,166 45 Niğde 568 540 4,637 5,963 72 Artvin 155 167 1,577 1,793 19 Hatay 2,183 1,923 17,969 19,818 46 Zonguldak 626 515 6,034 5,841 73 Bitlis 161 151 1,171 1,439 20 Diyarbakır 1,702 1,586 14,910 17,745 47 Adıyaman 719 613 5,100 5,748 74 Muş 123 131 1,084 1,420 21 Şanlıurfa 1,793 1,814 15,861 17,462 48 Uşak 605 539 4,789 5,741 75 Iğdır 138 150 1,169 1,292 22 Muğla 1,806 1,621 15,747 17,041 49 Isparta 483 560 4,702 5,693 76 Tunceli 154 108 1,114 1,114 23 Denizli 1,568 1,658 13,353 16,214 50 Aksaray 553 542 4,621 5,418 77 Gümüşhane 92 99 903 1,073 24 K.maraş 1,426 1,395 13,068 14,785 51 Giresun 601 560 5,179 5,370 78 Bayburt 52 60 467 549 25 Çanakkale 1,382 1,129 11,862 11,750 52 Tokat 497 479 4,775 5,270 79 Şırnak 49 51 321 459 26 Trabzon 1,173 1,089 11,907 11,098 53 Amasya 495 404 4,568 4,775 80 Ardahan 44 16 160 154 27 Malatya 1,220 1,035 11,080 10,887 54 Yozgat 544 447 4,171 4,575 81 Hakkâri 5 6 110 113 Kaynak: TÜİK, Sıralama 2017 Ocak-Kasım Dönemi rakamına göre yapılmıştır. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 43

YATIRIM TEŞVİK İSTATİSTİKLERİ SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 44

YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ (2016/2017 OCAK-KASIM) 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinde yatırım yapılmak üzere toplam 745.3 Milyon TL sabit yatırım tutarlı ve toplam istihdam sayısı Bin 740 kişi olan 2 adedi yabancı sermayeli toplam 85 adet yatırım teşvik belgesi alınmıştır. Aynı dönemde Türkiye de toplam 168 Milyar 921.4 Milyon TL sabit yatırım tutarlı ve toplam istihdam sayısı 201 Bin 704 kişi olan 301 adedi yabancı sermayeli toplam 6 Bin 899 adet yatırım teşvik belgesi alınmıştır. 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ili için alınan yatırım teşvik belgelerinin adet payı %1.23, sabit yatırım tutar payı %0.44, istihdam payı da %0.86 olarak gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre belge sayısı Samsun da %142.9 oranında artarken Türkiye de %48.5 oranında artmış, sabit yatırım tutarı Samsun da %390.9 oranında artarken Türkiye de %81.3 oranında artmış, belge kapsamı istihdam Samsun da %103.5 oranında artarken Türkiye de %60.7 oranında artmıştır. Bölge Sermaye Türü 2016 Ocak-Kasım 2017 Ocak-Kasım Değişim (%) Adet Sabit Yatırım* İstihdam Adet Sabit Yatırım* İstihdam Adet Sabit Yatırım İstihdam Türkiye Samsun Samsun Pay (%) Yabancı Sermaye 202 30,804.7 14,234 301 92,660.1 20,186 49.0% 200.8% 41.8% Yerli Sermaye 4,445 62,372.3 111,290 6,598 76,261.3 181,518 48.4% 22.3% 63.1% Genel Toplam 4,647 93,177.0 125,524 6,899 168,921.4 201,704 48.5% 81.3% 60.7% Yabancı Sermaye 1 8.5 30 2 5 15 100.0% -38.7% -50.0% Yerli Sermaye 34 143.3 825 83 740.1 1,725 144.1% 416.3% 109.1% Genel Toplam 35 151.8 855 85 745.3 1,740 142.9% 390.9% 103.5% Yabancı Sermaye 0.50% 0.03% 0.21% 0.66% 0.01% 0.07% Yerli Sermaye 0.76% 0.23% 0.74% 1.26% 0.97% 0.95% Genel Toplam 0.75% 0.16% 0.68% 1.23% 0.44% 0.86% Kaynak: www.ekonomi.gov.tr, *:Milyon TL SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 45

BELGE VE İSTİHDAM BAŞINA YATIRIM (2016/2017 OCAK-KASIM) 2017 Ocak-Kasım döneminde; belge başına düşen istihdam Samsun ilinde 20 kişi iken Türkiye ortalaması 29 kişi olarak gerçekleşmiş, belge başına sabit yatırım tutarı Samsun ilinde 8 Milyon 767 Bin 985 TL iken Türkiye ortalaması 24 Milyon 484 Bin 917 TL olarak gerçekleşmiş, istihdam başına sabit yatırım tutarı Samsun ilinde 428 Bin 321 TL iken Türkiye ortalaması 837 Bin 472 TL olarak gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde; Samsun ilinin belge başına düşen istihdamı, belge başına sabit yatırım tutarı ve istihdam başına sabit yatırım tutarı Türkiye ortalamasının altındadır. Bölge Sermaye Türü 2016 Ocak-Kasım 2017 Ocak-Kasım Değişim (%) *Belge *İstihdam Belge *Belge *İstihdam Belge Belge İstihdam Belge Başına Başına Başına Başına Başına Başına Başına Başına Başına Yatırım Yatırım İstihdam Yatırım Yatırım İstihdam Yatırım Yatırım İstihdam Yabancı Sermaye 152,498,566 2,164,164 70 307,840,895 4,590,316 67 101.9% 112.1% -4.8% TÜRKİYE Yerli Sermaye 14,032,006 560,448 25 11,558,250 420,131 28-17.6% -25.0% 9.9% Genel Toplam 20,050,996 742,304 27 24,484,917 837,472 29 22.1% 12.8% 8.2% Yabancı Sermaye 8,500,000 283,333 30 2,606,150 347,487 8-69.3% 22.6% -75.0% SAMSUN Yerli Sermaye 4,215,636 173,735 24 8,916,463 429,024 21 111.5% 146.9% -14.3% Genel Toplam 4,338,046 177,581 24 8,767,985 428,321 20 102.1% 141.2% -16.2% Kaynak: www.ekonomi.gov.tr, *: TL SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 46

İLLER İTİBARİYLE YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ (2017 OCAK-KASIM) Türkiye de toplam 6 Bin 899 adet yatırım teşvik belgesinin alındığı 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinde yatırım yapılmak üzere 85 adet yatırım teşvik belgesi alınmıştır. Samsun ili alınan yatırım teşvik belge sayısına göre 25 inci sırada, sabit yatırım tutarına göre 35 inci sırada, yatırım teşvik belgesi istihdam sayısına göre 35 inci sırada yer almıştır. En fazla yatırım teşvik belgesi 486 adet ile İstanbul için, en az yatırım teşvik belgesi 8 er adet ile Bartın, Kilis, Gümüşhane, Ardahan illeri için alınmıştır. SN İller Belge Sabit İstihdam SN İller Belge Sabit İstihdam SN İller Belge Sabit İstihdam Yatırım* Yatırım* Yatırım* 1 İstanbul 486 7,016 19,777 29 Nevşehir 82 324 437 57 Erzincan 29 129 215 2 Ankara 407 6,103 9,781 30 Sakarya 77 1,372 3,788 58 Kastamonu 27 122 670 3 İzmir 375 6,960 15,339 31 Çorum 77 556 1,319 59 Giresun 25 225 1,321 4 Bursa 320 3,551 7,339 32 Kütahya 76 729 1,550 60 Ordu 24 117 1,038 5 Konya 295 2,431 4,006 33 Sivas 75 430 673 61 Ağrı 23 231 1,836 6 Şanlıurfa 242 1,814 7,511 34 Osmaniye 75 491 611 62 Rize 22 143 675 7 Kocaeli 198 6,347 9,004 35 Erzurum 69 486 874 63 Muş 20 95 1,057 8 Afyonk. 195 1,106 1,571 36 Aksaray 65 630 2,139 64 Kırklareli 19 539 906 9 Manisa 184 1,973 3,396 37 Tokat 64 449 2,735 65 Edirne 19 197 596 10 Gaziantep 176 2,617 3,430 38 Bilecik 63 1,135 1,228 66 Karabük 19 127 458 11 Antalya 171 1,579 5,838 39 Çanakkale 60 1,282 760 67 Kars 18 766 966 12 Mersin 165 77,317 6,023 40 Hatay 54 1,264 1,805 68 Siirt 17 156 799 13 Diyarbakır 156 922 6,908 41 Isparta 54 287 494 69 Sinop 17 145 748 14 Kahramanmaraş 154 1,109 2,025 42 Düzce 50 1,320 2,325 70 Bolu 16 433 2,200 15 Adana 149 1,874 4,548 43 Karaman 50 482 728 71 Bingöl 15 2,162 564 16 Eskişehir 128 2,326 4,459 44 Çankırı 47 259 790 72 Zonguldak 15 124 546 17 Elazığ 128 823 1,001 45 Yozgat 45 373 265 73 Hakkari 13 36 221 18 Muğla 114 1,896 2,788 46 Kırıkkale 41 218 542 74 Artvin 11 305 197 19 Denizli 112 1,082 1,706 47 Amasya 41 337 492 75 Tunceli 10 187 391 20 Tekirdağ 109 1,845 3,251 48 Van 39 326 3,600 76 Iğdır 10 49 292 21 Balıkesir 109 1,591 2,286 49 Niğde 37 205 598 77 Bayburt 9 53 36 22 Malatya 108 1,141 3,970 50 Kırşehir 37 227 369 78 Bartın 8 3,911 788 23 Adıyaman 97 1,049 4,948 51 Yalova 32 2,053 2,879 79 Kilis 8 68 343 24 Kayseri 93 762 1,827 52 Bitlis 32 291 1,459 80 Gümüşhane 8 118 227 25 Samsun 85 745 1,740 53 Uşak 32 288 728 81 Ardahan 8 49 47 26 Aydın 84 3,278 2,072 54 Şırnak 31 212 1,926 27 Mardin 83 515 4,431 55 Burdur 30 192 433 Muhtelif İller 20 1,712 540 28 Batman 82 428 6,810 56 Trabzon 29 302 695 Türkiye 6,899 168,921 201,704 Kaynak: www.ekonomi.gov.tr, (*) Milyon TL, Sıralama belge sayısına göredir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 47

YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ (2016/2017 KASIM) 2017 Kasım ayında Samsun ilinde yatırım yapılmak üzere toplam 55.3 Milyon TL sabit yatırım tutarlı ve toplam istihdam sayısı 162 kişi olan toplam 5 adet yatırım teşvik belgesi alınmıştır. Aynı dönemde Türkiye de toplam 84 Milyar 769.1 Milyon TL sabit yatırım tutarlı ve toplam istihdam sayısı 25 Bin 590 kişi olan 42 adedi yabancı sermayeli toplam 639 adet yatırım teşvik belgesi alınmıştır. 2017 Kasım ayında Samsun ili için alınan yatırım teşvik belgelerinin adet payı %0.78, sabit yatırım tutar payı %0.07, istihdam payı da %0.63 olarak gerçekleşmiştir. 2017 Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre belge sayısı Samsun da değişmezken Türkiye de %28.3 oranında artmış, sabit yatırım tutarı Samsun da %170.8 oranında artarken Türkiye de %1363.9 oranında artmış, belge kapsamı istihdam Samsun da %23.7 oranında artarken Türkiye de %119.5 oranında artmıştır. Bölge Sermaye Türü 2016 Kasım 2017 Kasım Değişim (%) Adet Sabit Yatırım* İstihdam Adet Sabit Yatırım* İstihdam Adet Sabit Yatırım İstihdam Türkiye Samsun Samsun Pay (%) Yabancı Sermaye 29 528.6 1,937 42 77,642.1 5,463 44.8% 14587.7% 182.0% Yerli Sermaye 469 5,262.1 9,723 597 7,127.0 20,127 27.3% 35.4% 107.0% Genel Toplam 498 5,790.7 11,660 639 84,769.1 25,590 28.3% 1363.9% 119.5% Yabancı Sermaye 1 8.5 30 0 0 0-100.0% -100.0% -100.0% Yerli Sermaye 4 11.9 101 5 55.3 162 25.0% 363.8% 60.4% Genel Toplam 5 20.4 131 5 55.3 162 0.0% 170.8% 23.7% Yabancı Sermaye 3.45% 1.61% 1.55% 0.00% 0.00% 0.00% Yerli Sermaye 0.85% 0.23% 1.04% 0.84% 0.78% 0.80% Genel Toplam 1.00% 0.35% 1.12% 0.78% 0.07% 0.63% Kaynak: www.ekonomi.gov.tr, *:Milyon TL SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 48

İLLER İTİBARİYLE YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ (2017 KASIM) Türkiye de toplam 639 adet yatırım teşvik belgesinin alındığı 2017 Kasım ayında Samsun ilinde yatırım yapılmak üzere 5 adet yatırım teşvik belgesi alınmıştır. Samsun ili alınan yatırım teşvik belge sayısına göre 32 nci sırada, sabit yatırım tutarına göre 31 inci sırada, yatırım teşvik belgesi istihdam sayısına göre 35 inci sırada yer almıştır. En fazla yatırım teşvik belgesi 50 adet ile İstanbul için alınmıştır. Toplam 6 il için yatırım teşvik belgesi alınmamıştır. Sn İller Belge Sabit Yatırım* İstihdam Sn İller Belge Sabit Yatırım* İstihdam Sn İller Belge Sabit Yatırım* İstihdam 1 İstanbul 50 505 1,730 27 Tokat 7 33 225 53 Yozgat 3 37 115 2 İzmir 38 483 1,139 28 Aydın 7 183 5 54 Kastamonu 3 11 75 3 Ankara 37 377 911 29 Van 6 34 1,191 55 Edirne 3 15 28 4 Bursa 31 397 544 30 Aksaray 6 77 371 56 Sivas 3 36 27 5 Konya 30 228 573 31 Adıyaman 6 25 200 57 Rize 3 11 27 6 Kocaeli 25 468 789 32 Samsun 5 55 162 58 Bilecik 3 63 8 7 Gaziantep 22 307 421 33 Karaman 5 27 42 59 Ağrı 2 13 470 8 Şanlıurfa 21 415 1,221 34 Bitlis 5 20 22 60 Kırıkkale 2 9 116 9 Antalya 19 203 662 35 Nevşehir 5 7 2 61 Bingöl 2 13 115 10 Diyarbakır 16 83 792 36 Kars 4 18 677 62 Trabzon 2 19 110 11 Adana 16 180 333 37 Ordu 4 24 395 63 Karabük 2 28 101 12 Sakarya 15 222 923 38 Muş 4 32 243 64 Zonguldak 2 35 65 13 Denizli 15 136 261 39 Hatay 4 238 181 65 Kırklareli 2 26 62 14 Kayseri 15 83 220 40 Afyonkarahisar 4 47 110 66 Sinop 2 15 57 15 Eskişehir 14 1,413 2,994 41 Osmaniye 4 54 90 67 Isparta 2 10 8 16 Kahramanmaraş 13 183 201 42 Mardin 4 60 77 68 Yalova 1 576 200 17 Manisa 13 54 98 43 Düzce 4 83 70 69 Artvin 1 9 70 18 Mersin 12 76,075 3,008 44 Amasya 4 30 54 70 Şırnak 1 4 35 19 Batman 11 68 971 45 Burdur 4 14 35 71 Iğdır 1 3 35 20 Muğla 10 66 243 46 Niğde 4 19 29 72 Ardahan 1 11 25 21 Elazığ 10 33 50 47 Uşak 4 15 22 73 Hakkari 1 5 24 22 Çanakkale 9 73 221 48 Erzincan 4 7 20 74 Bolu 1 11 20 23 Tekirdağ 9 60 170 49 Bayburt 4 19 6 75 Kırşehir 1 8 20 24 Malatya 8 220 214 50 Çankırı 3 6 266 25 Çorum 8 40 86 51 Giresun 3 5 140 Muhtelif İller 4 106 1 26 Balıkesir 7 161 242 52 Kütahya 3 33 124 Türkiye 639 84,769 25,590 Kaynak: www.ekonomi.gov.tr, (*) Milyon TL, Sıralama belge sayısına göredir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 49

SAMSUN İLİ YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ (KASIM 2017) 2017 Kasım ayında Samsun için alınan toplam 5 adet yatırım teşvik belgesinin 2 adedi İmalat sektörü için, 3 adedi Hizmetler sektörü için alınmıştır. İmalat sektörü için alınan 2 adet yatırım teşvik belgesinin 1 adedi Gıda ve İçki alt sektöründe 1 adedi Kimya alt sektöründe, Hizmetler sektöründe alınan 3 adet yatırım teşvik belgesinin 1 adedi Turizm, 1 adedi Eğitim, 1 adedi de Ticaret-Depolama alt sektöründedir. Yatırım teşvik belgelerinin tamamı yerli sermayedir. Belgelerin 3 adedi komple yeni yatırım, 2 adedi tevsi yatırımıdır. SN Sektörü Alt Sektörü Firma Adı Adresi Yatırımın Cinsi 1 İmalat Gıda ve İçki 2 İmalat Kimya 3 Hizmetler Turizm 4 Hizmetler Ticaret Depolama 5 Hizmetler Eğitim Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Samsu Börek Ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti. Adeka İlaç San.Ve Tic. A.Ş. Turhal Dizayn Mimarlık Restorasyon İnş.Oto.Tarım Turizm San.Ve Tic.Ltd.Şti. Bilgin Çelik Halat Ve Makina Sanayi Nakliyat Madencilik İnşaat Taahhüt Ticaret Ltd. Şti. Samsun Yeşilırmak Özel Eğitim Öğr. Tur. İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Esenevler Mah. 303. Sok. No:3/2 Atakum / Samsun Hançerli Mh. Necipbey Cd. No:88 İlkadım / Samsun Celal Mah.Cumhuriyet Cad.No:58/102 Turhal / Tokat Komple Yeni Yatırım Sabit İstihdam Sermaye Yatırım Türü 1,400,000 25 Yerli Sermaye Tevsi 34,000,000 15 Yerli Sermaye Komple Yeni Yatırım 2,549,000 30 Yerli Sermaye Gülsan Sanayi Sitesi 46.Sok.No.1 Merkez Tevsi 3,643,023 2 Yerli Sermaye / Samsun Kalkancı Mh. 219. Sk. No:2 İlkadım / Samsun Komple Yeni Yatırım 13,700,000 90 Yerli Sermaye Destek Unsurları KDV İstisnası, Vergi İndirimi, Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği, Faiz Desteği KDV İstisnası, Gümrük Vergisi Muafiyeti, Faiz Desteği, Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği, Vergi İndirimi KDV İstisnası, Vergi İndirimi, Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği, Faiz Desteği KDV İstisnası, Gümrük Vergisi Muafiyeti KDV İstisnası, Vergi İndirimi, Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği, Faiz Desteği Kapasitesi Börek, mantı 73800 KG/YIL, Şerbetli tatlı (Baklava, şekerpare) 12000 KG/YIL, Sütlü tatlı (sütkaç, tavuk göğsü, trileçe) 1800 KG/YIL, Muhtelif zeytinyağlı (yaprak sarması, rus salatası, mercimek köfte) 9000 KG/YIL Beşeri İlaç 2292 TON/YIL 3 YILDIZLI OTEL 130 YATAK Vinç Hizmetleri 1945 TON İlkokul eğitimi 400 ÖĞRENCİ, Ortaokul eğitim hizmetleri 500 ÖĞRENCİ, Yatılılık Kontenjanı 100 ÖĞRENCİ SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 50

DIŞ TİCARET SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 51

DIŞ TİCARET Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde 129 Milyar 749 Milyon 60 Bin Dolar ihracat gerçekleşmişken 2017 Ocak- Kasım döneminde %10.4 oranında artışla 143 Milyar 212 Milyon 520 Bin Dolar ihracat gerçekleşmiştir. Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde 180 Milyar 207 Milyon 979 Bin Dolar ithalat gerçekleşmişken 2017 Ocak- Kasım döneminde %16.9 oranında artışla 210 Milyar 703 Milyon 892 Bin Dolar ithalat gerçekleşmiştir. Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde 309 Milyar 957 Milyon 39 Bin Dolar toplam dış ticaret gerçekleşmişken 2017 Ocak-Kasım döneminde %14.2 oranında artışla 353 Milyar 916 Milyon 412 Bin Dolar toplam dış ticaret gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde 333 Milyon 330 Bin Dolar ihracat gerçekleşmişken 2017 Ocak-Kasım döneminde %26.9 oranında artışla 423 Milyon 7 Bin dolar ihracat gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde 547 Milyon 874 Bin Dolar ithalat gerçekleşmişken 2017 Ocak-Kasım döneminde %30.9 oranında artışla 716 Milyon 924 Bin dolar ithalat gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde 881 Milyon 205 Bin Dolar toplam dış ticaret gerçekleşmişken 2017 Ocak- Kasım döneminde %29.4 oranında artışla 1 Milyar 139 Milyon 931 Bin Dolar toplam dış ticaret gerçekleşmiştir. Bölge Dönem İHRACAT ($) İTHALAT ($) Toplam Dış Ticaret ($) Dış Ticaret Açığı ($) İhracat/ithalat 2016 Ocak-Kasım 129,749,060,663 180,207,979,334 309,957,039,997 50,458,918,671 72.00% Türkiye 2017 Ocak-Kasım 143,212,520,319 210,703,892,480 353,916,412,799 67,491,372,161 67.97% Değişim Oranı % 10.4% 16.9% 14.2% 33.8% Fark 13,463,459,656 30,495,913,146 43,959,372,802 17,032,453,490 2016 Ocak-Kasım 333,330,836 547,874,227 881,205,063 214,543,391 60.84% Samsun 2017 Ocak-Kasım 423,007,034 716,924,613 1,139,931,647 293,917,579 59.00% Değişim Oranı % 26.9% 30.9% 29.4% 37.0% Fark 89,676,198 169,050,386 258,726,584 79,374,188 Samsun 2016 Ocak-Kasım 0.26% 0.30% 0.28% 0.43% Pay (%) 2017 Ocak-Kasım 0.30% 0.34% 0.32% 0.44% Kaynak: ekonomi.gov.tr SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 52

Samsun ilinin ihracat tutar payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %0.26 oranında iken 2017 Ocak-Kasım döneminde %0.30 oranında gerçekleşmiştir. Samsun ilinin ithalat tutar payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %0.30 oranında iken 2017 Ocak-Kasım döneminde %0.34 oranında gerçekleşmiştir. Türkiye de İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 2016 Ocak-Kasım döneminde %72.00 oranında iken, 2017 Ocak-Kasım döneminde %67.97 oranında gerçekleşmiştir. Samsun ilinde İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 2016 Ocak-Kasım döneminde %60.84 oranında iken, 2017 Ocak- Kasım döneminde %59.00 oranında gerçekleşmiştir. Türkiye de dış ticaret açığı 2016 Ocak-Kasım döneminde 50.5 Milyar dolar iken 2017 Ocak-Kasım döneminde 67.5 Milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinde dış ticaret açığı 2016 Ocak-Kasım döneminde 214.5 Milyon dolar iken 2017 Ocak-Kasım döneminde 293.9 Milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 53

İHRACAT İLLER İTİBARİYLE İHRACAT 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde 333 milyon 331 bin dolar ihracat yapan Samsun, 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %26.9 artış oranıyla 423 milyon 7 bin dolar ihracat gerçekleştirerek 24. sırada yer almıştır. İhracatın yarısından fazlası İstanbul ilinden yapılmaktadır. Son sırada Bayburt ili bulunmaktadır. SN İller İhracatçı Firma Sayısı İhracat Değeri (Bin$) İhracatçı Firma Sayısı İhracat Değeri (Bin$) (Ocak-Kasım Dönemi) 2016 2017 Değişim 2016 2017 Değişim Sn İller 2016 2017 Değişim 2016 2017 Değişim Türkiye 64,896 68,930 6.2% 129,749,061 143,212,520 10.4% 1 İstanbul 32,659 33,161 1.5% 69,731,574 74,533,802 6.9% 42 Giresun 44 47 6.8% 148,133 140,164-5.4% 2 Bursa 4,162 4,305 3.4% 8,897,818 9,671,442 8.7% 43 Çorum 129 145 12.4% 188,598 139,619-26.0% 3 İzmir 4,478 4,622 3.2% 7,596,254 8,403,670 10.6% 44 Osmaniye 58 60 3.4% 128,285 134,163 4.6% 4 Kocaeli 1,505 1,557 3.5% 5,846,804 7,461,883 27.6% 45 Şanlıurfa 202 209 3.5% 175,312 131,955-24.7% 5 Ankara 4,095 4,149 1.3% 5,870,651 6,083,955 3.6% 46 Çankırı 22 25 13.6% 72,810 129,855 78.3% 6 Gaziantep 2,069 2,265 9.5% 5,867,645 6,015,519 2.5% 47 Bolu 70 68-2.9% 122,373 129,814 6.1% 7 Sakarya 374 397 6.1% 2,072,534 4,770,036 130.2% 48 Adıyaman 70 55-21.4% 327,671 126,443-61.4% 8 Denizli 1,047 1,055 0.8% 2,188,174 2,436,749 11.4% 49 Kastamonu 45 45 0.0% 39,191 122,203 211.8% 9 Hatay 1,112 1,140 2.5% 1,543,280 2,076,106 34.5% 50 Çanakkale 70 74 5.7% 99,247 115,541 16.4% 10 Manisa 516 535 3.7% 1,722,840 1,820,053 5.6% 51 Düzce 125 135 8.0% 90,219 97,643 8.2% 11 Adana 1,168 1,183 1.3% 1,450,588 1,651,680 13.9% 52 Iğdır 141 140-0.7% 92,057 94,927 3.1% 12 Kayseri 1,102 1,169 6.1% 1,390,124 1,492,410 7.4% 53 Aksaray 78 91 16.7% 74,163 91,335 23.2% 13 Konya 1,696 1,785 5.2% 1,200,373 1,402,789 16.9% 54 Sivas 61 69 13.1% 72,849 84,403 15.9% 14 Mersin 1,172 1,201 2.5% 1,321,926 1,335,037 1.0% 55 Amasya 41 45 9.8% 69,908 84,111 20.3% 15 Antalya 1,161 1,276 9.9% 893,138 1,108,181 24.1% 56 Bilecik 56 58 3.6% 71,502 81,034 13.3% 16 Trabzon 232 233 0.4% 1,177,160 1,070,125-9.1% 57 Kilis 89 89 0.0% 96,118 65,135-32.2% 17 Tekirdağ 457 517 13.1% 908,869 1,000,673 10.1% 58 Hakkâri 18 29 61.1% 20,331 65,100 220.2% 18 Kahramanmaraş 291 277-4.8% 805,590 872,255 8.3% 59 Niğde 57 54-5.3% 53,666 55,730 3.8% 19 Mardin 269 300 11.5% 803,670 840,999 4.6% 60 Nevşehir 76 77 1.3% 45,089 52,327 16.1% 20 Eskişehir 332 341 2.7% 783,636 808,117 3.1% 61 Artvin 86 88 2.3% 52,716 47,891-9.2% 21 Aydın 293 318 8.5% 566,446 643,422 13.6% 62 Edirne 72 78 8.3% 36,208 40,444 11.7% 22 Balıkesir 265 315 18.9% 465,952 478,719 2.7% 63 Gümüşhane 1 4 300.0% 23 40,329 178395.3% 23 Şırnak 203 231 13.8% 363,028 434,456 19.7% 64 Van 58 60 3.4% 35,612 38,443 7.9% 24 Samsun 243 245 0.8% 333,331 423,007 26.9% 65 Ağrı 60 60 0.0% 48,038 37,858-21.2% 25 Muğla 253 265 4.7% 380,736 404,758 6.3% 66 Batman 59 61 3.4% 24,187 34,951 44.5% 26 Yalova 88 119 35.2% 279,799 308,169 10.1% 67 Siirt 19 17-10.5% 115,852 25,699-77.8% 27 Elazığ 64 52-18.8% 210,595 306,167 45.4% 68 Bartın 17 21 23.5% 12,978 18,180 40.1% 28 Karabük 30 34 13.3% 218,452 296,732 35.8% 69 Kırıkkale 15 17 13.3% 18,842 17,694-6.1% 29 Zonguldak 64 64 0.0% 199,255 295,957 48.5% 70 Sinop 18 21 16.7% 18,871 16,711-11.4% 30 Karaman 94 84-10.6% 274,852 290,231 5.6% 71 Tokat 29 29 0.0% 16,411 16,175-1.4% 31 Afyonkarahisar 294 304 3.4% 266,214 289,879 8.9% 72 Erzurum 47 42-10.6% 16,295 15,757-3.3% 32 Uşak 171 173 1.2% 225,296 229,037 1.7% 73 Yozgat 22 20-9.1% 20,384 11,808-42.1% 33 Malatya 170 171 0.6% 227,530 215,926-5.1% 74 Erzincan 12 16 33.3% 8,111 9,303 14.7% 34 Ordu 76 76 0.0% 146,313 209,000 42.8% 75 Muş 4 8 100.0% 481 7,127 1382.7% 35 Kütahya 93 104 11.8% 166,023 198,260 19.4% 76 Bitlis 9 9 0.0% 2,470 3,673 48.7% 36 Diyarbakır 147 172 17.0% 142,996 187,567 31.2% 77 Ardahan 8 6-25.0% 1,632 1,962 20.2% 37 Burdur 152 147-3.3% 164,913 182,176 10.5% 78 Bingöl 9 10 11.1% 1,138 1,579 38.7% 38 Isparta 121 117-3.3% 142,299 175,097 23.0% Bilinmeyen 8 2,204 27450.0% 107 729 578.5% 39 Kırşehir 23 27 17.4% 155,998 173,475 11.2% 79 Tunceli 3 4 33.3% 131 480 266.7% 40 Kırklareli 58 55-5.2% 173,724 144,755-16.7% 80 Kars 2 3 50.0% 103 196 90.6% 41 Rize 86 95 10.5% 147,635 141,668-4.0% 81 Bayburt 1 1 0.0% 6,912 90-98.7% Kaynak: ekonomi.gov.tr, Sıralama 2017 yılı tutarına göre yapılmıştır. Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 54

ÜLKELER İTİBARİYLE İHRACAT 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinden 146 ülkeye ihracat yapılmıştır. En fazla ihracat yapılan 10 ülke sırasıyla Hollanda, Almanya, Irak, Cezayir, Amerika Birleşik Devletleri, Gürcistan, Fransa, Fas, Rusya ve Belçika dır. SN Ülke adı İhracat($) Pay(%) SN Ülke adı İhracat($) Pay(%) SN Ülke adı İhracat($) Pay(%) 1 Hollanda 70,314,977 16.62% 52 Madagaskar 1,540,601 0.36% 103 Kamerun 329,539 0.08% 2 Almanya 45,159,757 10.68% 53 Katar 1,420,097 0.34% 104 Hırvatistan 324,033 0.08% 3 Irak 21,145,147 5.00% 54 Gambiya 1,386,720 0.33% 105 Bosna-Hersek 295,708 0.07% 4 Cezayir 20,207,603 4.78% 55 Macaristan 1,316,254 0.31% 106 Singapur 283,501 0.07% 5 ABD 17,890,027 4.23% 56 Tanzanya 1,310,109 0.31% 107 Brezilya 277,091 0.07% 6 Gürcistan 13,584,334 3.21% 57 Güney Afrika Cum. 1,283,902 0.30% 108 Myanmar 212,200 0.05% 7 Fransa 11,712,661 2.77% 58 Tayland 1,273,315 0.30% 109 Hindistan 185,279 0.04% 8 Fas 9,392,704 2.22% 59 Portekiz 1,254,951 0.30% 110 Umman 169,859 0.04% 9 Rusya Federasyonu 8,707,249 2.06% 60 Arnavutluk 1,220,657 0.29% 111 Mali 164,074 0.04% 10 Belçika 8,008,405 1.89% 61 Güney Kore 1,203,839 0.28% 112 Bahreyn 160,713 0.04% 11 Polonya 7,921,925 1.87% 62 Arjantin 1,190,271 0.28% 113 Ekvator 153,995 0.04% 12 Tunus 7,384,254 1.75% 63 Afganistan 1,185,953 0.28% 114 Panama 139,200 0.03% 13 BAE 7,331,549 1.73% 64 Ürdün 1,169,017 0.28% 115 Etiyopya 120,188 0.03% 14 İsrail 7,141,720 1.69% 65 İsveç 1,126,391 0.27% 116 Bangladeş 111,874 0.03% 15 Libya 6,103,179 1.44% 66 Moritanya 936,167 0.22% 117 Dominik Cumhuriyeti 100,336 0.02% 16 Çin 6,016,566 1.42% 67 Ekvator Ginesi 900,852 0.21% 118 Mauritius 95,890 0.02% 17 Benin 5,780,963 1.37% 68 Paraguay 890,208 0.21% 119 Kolombiya 91,540 0.02% 18 Gana 5,549,664 1.31% 69 Yunanistan 851,363 0.20% 120 Sri Lanka 85,455 0.02% 19 İtalya 5,373,204 1.27% 70 Burkina Faso 847,329 0.20% 121 Gabon 80,344 0.02% 20 Lübnan 4,990,925 1.18% 71 Çek Cumhuriyeti 806,508 0.19% 122 Estonya 67,458 0.02% 21 Letonya 4,778,840 1.13% 72 Finlandiya 795,679 0.19% 123 Mozambik 66,049 0.02% 22 Somali 4,615,736 1.09% 73 Vietnam 791,859 0.19% 124 Filistin 64,871 0.02% 23 İngiltere 4,469,612 1.06% 74 Endonezya 778,560 0.18% 125 Bursa Serbest Bölgesi 64,778 0.02% 24 Romanya 4,464,841 1.06% 75 Avustralya 757,664 0.18% 126 İzlanda 62,446 0.01% 25 Azerbaycan 4,255,907 1.01% 76 Avusturya 752,724 0.18% 127 Tayvan 61,667 0.01% 26 Filipinler 4,206,932 0.99% 77 Bolivya 614,660 0.15% 128 Tonga 55,983 0.01% 27 Angola 3,916,746 0.93% 78 Malta 604,184 0.14% 129 Kayseri Serbest Bölgesi 44,612 0.01% 28 Suudi Arabistan 3,712,678 0.88% 79 Hong Kong 593,610 0.14% 130 Slovenya 44,042 0.01% 29 Suriye 3,640,591 0.86% 80 Tacikistan 588,033 0.14% 131 Samoa 34,986 0.01% 30 Mısır 3,494,094 0.83% 81 Fildişi Kıyısı 582,574 0.14% 132 Çad 32,487 0.01% 31 İran 3,436,402 0.81% 82 Moldova 554,297 0.13% 133 Karadağ 28,119 0.01% 32 Ukrayna 3,383,566 0.80% 83 Meksika 530,866 0.13% 134 Maldivler 27,389 0.01% 33 Sırbistan 2,900,469 0.69% 84 Japonya 518,867 0.12% 135 Uruguay 27,274 0.01% 34 Küba 2,878,283 0.68% 85 Kongo 492,760 0.12% 136 Ruanda 26,755 0.01% 35 Kuzey Kıbrıs Türk Cum. 2,848,302 0.67% 86 Kenya 484,574 0.11% 137 Cape Verde 25,707 0.01% 36 Belarus 2,728,792 0.65% 87 Kuveyt 468,597 0.11% 138 Sudan 25,430 0.01% 37 Sierra Leone 2,725,348 0.64% 88 Gine 466,511 0.11% 139 Nepal 24,516 0.01% 38 Venezuela 2,621,460 0.62% 89 Nijerya 457,158 0.11% 140 Kongo Demokratik Cum. 22,894 0.01% 39 Türkmenistan 2,512,562 0.59% 90 Kanada 446,991 0.11% 141 Trinidad ve Tobago 21,565 0.01% 40 İspanya 2,454,941 0.58% 91 Liberya 445,057 0.11% 142 AHL Serbest Bölgesi 20,420 0.00% 41 Yemen 2,115,817 0.50% 92 Uganda 438,567 0.10% 143 Zambia 15,350 0.00% 42 Samsun Serbest Bölg. 2,077,477 0.49% 93 Pakistan 404,629 0.10% 144 Guyana 14,412 0.00% 43 İsviçre 2,007,190 0.47% 94 İrlanda 392,942 0.09% 145 Zimbabve 13,900 0.00% 44 Litvanya 1,966,335 0.46% 95 Danimarka 381,091 0.09% 146 Sao Tome ve Principe 7,473 0.00% 45 Peru 1,902,450 0.45% 96 Norveç 377,538 0.09% 147 Yeni Zelanda 7,369 0.00% 46 Bulgaristan 1,832,928 0.43% 97 Özbekistan 369,239 0.09% 148 Haiti 6,287 0.00% 47 Şili 1,662,061 0.39% 98 Makedonya 363,789 0.09% 149 Ege Serbest Bölgesi 5,271 0.00% 48 Malezya 1,651,555 0.39% 99 Slovakya 350,514 0.08% 150 El Salvador 5,157 0.00% 49 Kırgızistan 1,610,358 0.38% 100 Togo 346,306 0.08% 151 Kostarika 4,216 0.00% 50 Cibuti 1,581,504 0.37% 101 Senegal 344,252 0.08% 51 Kazakistan 1,578,854 0.37% 102 Kosova 339,292 0.08% Toplam 423,007,034 100.00% Kaynak: TUİK, Sıralama ihracat tutarına göre yapılmıştır. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 55

FASILLAR İTİBARİYLE İHRACAT 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinden en fazla ihracat yapılan fasıllar sırasıyla; 1)Değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday glüteni, 2)Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar, 3)Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları, 4)Demir ve Çelik, 5)Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı, 6)Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları, aksam-parçaaksesuarı, 7)Kauçuk ve kauçuktan eşya, 8)Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler, 9)Demir veya çelikten eşya, 10)Silahlar ve mühimmat, bunların aksam, parça ve aksesuarıdır. SN Fasıl Fasıl adı İhracat ($) Pay(%) Toplam 423,007,034 1 11 Değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteni 54,338,925 12.85% 2 3 Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar 51,227,724 12.11% 3 84 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 40,620,377 9.60% 4 72 Demir ve çelik 40,075,896 9.47% 5 87 Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı 39,130,855 9.25% 6 85 Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı 36,405,695 8.61% 7 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 33,629,946 7.95% 8 8 Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler 22,997,871 5.44% 9 73 Demir veya çelikten eşya 18,309,440 4.33% 10 93 Silahlar ve mühimmat, bunların aksam, parça ve aksesuarı 13,320,934 3.15% 11 39 Plastikler ve mamulleri 8,024,043 1.90% 12 94 Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar 7,236,965 1.71% 13 2 Etler ve yenilen sakatat 5,793,858 1.37% 14 16 Et, balık, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasızlarının müstahzarları 5,661,211 1.34% 15 44 Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü 5,302,043 1.25% 16 76 Alüminyum ve alüminyumdan eşya 4,420,074 1.04% 17 61 Örme giyim eşyası ve aksesuarı 3,765,459 0.89% 18 48 Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 3,587,268 0.85% 19 25 Tuz, kükürt, topraklar ve taşlar, alçılar, kireçler ve çimento 3,471,895 0.82% 20 20 Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarlar 3,224,982 0.76% 21 90 Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı 2,500,521 0.59% 22 92 Müzik aletleri, bunların aksam, parça ve aksesuarı 2,313,296 0.55% 23 17 Şeker ve şeker mamulleri 1,901,254 0.45% 24 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı 1,354,226 0.32% 25 71 Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar 1,353,451 0.32% 26 22 Meşrubat, alkollü içkiler ve sirke 1,275,647 0.30% 27 83 Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.) 1,161,255 0.27% 28 70 Cam ve cam eşya 1,116,584 0.26% 29 74 Bakır ve bakırdan eşya 1,098,662 0.26% 30 68 Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 1,076,460 0.25% 31 30 Eczacılık ürünleri 985,413 0.23% 32 96 Çeşitli mamul eşya (hijyenik havlu, bebek bezi, kalem, çakmak, fermuar, fırça vb.) 848,980 0.20% 33 10 Hububat 635,557 0.15% 34 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar 598,098 0.14% 35 18 Kakao ve kakao müstahzarları 550,987 0.13% 36 32 Debagatte ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, boyalar, pigmentler,vb, vernikler, vb, macunlar, mürekkepler 439,389 0.10% 37 64 Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya, bunların aksamı 430,860 0.10% 38 95 Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri, bunların aksam, parça ve aksesuarı 367,423 0.09% 39 9 Kahve, çay, paraguay çayı ve baharat 316,152 0.07% 40 57 Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddelerden yer kaplamaları 272,856 0.06% Kaynak: TÜİK, ilk 40 Fasıl Listelenmiştir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 56

ISIC FAALİYET KODLARI İTİBARİYLE İHRACAT 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinden en fazla ihracat yapılan ISIC sınıfları sırasıyla; 1)Gıda ürünleri ve içecek, 2)Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat, 3)Ana metal sanayi, 4)Motorlu kara taşıtı ve römorklar, 5)Plastik ve kauçuk ürünleri, 6)Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makine ve cihazlar, 7)Tarım ve hayvancılık, 8)Balıkçılık, 9)Metal eşya sanayi (makine ve teçhizatı hariç), 10)Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünlerdir. SN ISIC ISIC adı İhracat Dolar Pay İthalat Dolar Pay Toplam 423,007,034 100.00% 716,924,613 100.00% 1 15 Gıda ürünleri ve içecek 102,563,766 24.25% 14,700,465 2.05% 2 29 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat 55,516,334 13.12% 30,185,381 4.21% 3 27 Ana metal sanayi 49,134,757 11.62% 40,955,181 5.71% 4 34 Motorlu kara taşıtı ve römorklar 42,510,335 10.05% 6,768,021 0.94% 5 25 Plastik ve kauçuk ürünleri 41,523,817 9.82% 5,486,565 0.77% 6 31 Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli mekina ve cihazlar 31,859,120 7.53% 29,465,541 4.11% 7 1 Tarım ve hayvancılık 23,453,014 5.54% 141,181,123 19.69% 8 5 Balıkçılık 22,325,480 5.28% 0.00% 9 28 Metal eşya sanayi (makine ve teçhizatı hariç) 17,272,181 4.08% 5,590,119 0.78% 10 36 Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler 9,389,936 2.22% 3,014,025 0.42% 11 20 Ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç); hasır vb. örülerek yapılan maddeler 5,286,568 1.25% 2,252,607 0.31% 12 26 Metalik olmayan diğer mineral ürünler 5,219,798 1.23% 4,653,468 0.65% 13 21 Kağıt ve kağıt ürünleri 4,319,343 1.02% 5,291,184 0.74% 14 17 Tekstil ürünleri 3,233,913 0.76% 2,542,530 0.35% 15 18 Giyim eşyası 2,827,803 0.67% 98,267 0.01% 16 33 Tıbbi aletler; hassas optik aletler ve saat 2,515,980 0.59% 6,721,858 0.94% 17 24 Kimyasal madde ve ürünler 1,793,892 0.42% 38,930,458 5.43% 18 14 Taşocakçılığı ve diğer madencilik 716,030 0.17% 271,489 0.04% 19 19 Dabaklanmış deri, bavul, el çantası, saraciye ve ayakkabı 441,164 0.10% 198,620 0.03% 20 40 Elektrik, gaz ve su 408,293 0.10% 534,096 0.07% 21 35 Diğer ulaşım araçları 228,664 0.05% 2,644,043 0.37% 22 10 Maden kömürü, linyit ve turb 160,095 0.04% 85,352,065 11.91% 23 22 Basım ve yayım; plak, kaset vb. 124,573 0.03% 20,095 0.00% 24 51 Atık ve hurdalar 103,355 0.02% 272,785,437 38.05% 25 23 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar 27,686 0.01% 7,693,000 1.07% 26 30 Büro, muhasebe ve bilgi işleme makinaları 25,221 0.01% 47,382 0.01% 27 32 Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları 22,529 0.01% 9,515,429 1.33% 28 2 Ormancılık ve tomrukçuluk 1,994 0.00% 739 0.00% 29 74 Diğer iş faliyetleri 1,393 0.00% 0.00% 30 92 Eğlence, kültür ve sporla ilgili faaliyetler 0.00% 25,425 0.00% Kaynak: TÜİK SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 57

İTHALAT İLLER İTİBARİYLE İTHALAT 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde 547 milyon 874 bin dolar ithalat yapan Samsun, 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde %30.86 artışla 716 milyon 925 bin dolar ithalat gerçekleştirerek 20. sırada yer almıştır. İthalatın büyük bir kısmı İstanbul ilinden yapılmıştır. En az ithalat yapılan il Ardahan dır. SN İller İthalatçı Firma Sayısı İthalat Değeri (Bin$) İthalatçı Firma Sayısı İthalat Değeri (Bin$) Sn İller (Ocak-Kasım Dönemi) 2016 2017 Değişim 2016 2017 Değişim 2016 2017 Değişim 2016 2017 Değişim Türkiye 66,759 70,419 5.48% 180,207,979 210,703,892 16.92% 41 Malatya 142 154 8.45% 81,197 122,439 50.79% 1 İstanbul 36,253 37,769 4.18% 105,162,947 121,050,252 15.11% 42 Afyon 158 199 25.95% 115,210 113,761-1.26% Gizli Veri - - - 13,653,144 17,044,635 24.84% 43 Isparta 110 99-10.00% 88,864 99,820 12.33% 2 Ankara 6,391 6,663 4.26% 9,838,661 11,136,838 13.19% 44 Edirne 107 100-6.54% 66,944 93,080 39.04% 3 Kocaeli 1,608 1,638 1.87% 7,393,893 10,458,303 41.45% 45 Diyarbakır 144 173 20.14% 68,943 85,391 23.86% 4 İzmir 4,719 5,183 9.83% 8,084,189 8,910,657 10.22% 46 Adıyaman 54 70 29.63% 50,606 80,469 59.01% 5 Bursa 3,094 3,272 5.75% 8,005,871 8,285,895 3.50% 47 Düzce 143 126-11.89% 70,094 79,757 13.79% 6 Gaziantep 1,400 1,516 8.29% 4,409,792 4,788,415 8.59% 48 Elazığ 76 114 50.00% 47,096 72,100 53.09% 7 Hatay 374 379 1.34% 2,301,192 3,519,022 52.92% 49 Çanakkale 68 80 17.65% 67,686 68,305 0.91% 8 Manisa 436 450 3.21% 2,478,578 2,867,117 15.68% 50 Van 131 143 9.16% 49,364 65,517 32.72% 9 Sakarya 375 383 2.13% 1,833,310 2,801,897 52.83% 51 Trabzon 152 139-8.55% 81,941 63,194-22.88% 10 Adana 1,080 1,073-0.65% 1,672,083 1,986,958 18.83% 52 Ordu 67 64-4.48% 36,333 57,565 58.44% 11 Denizli 638 719 12.70% 1,537,939 1,829,249 18.94% 53 Sivas 76 83 9.21% 63,228 54,353-14.04% 12 Kayseri 719 722 0.42% 1,354,978 1,697,293 25.26% 54 Niğde 62 54-12.90% 35,779 52,527 46.81% 13 Kahramanmaraş 283 290 2.47% 1,203,191 1,298,135 7.89% 55 Burdur 53 64 20.75% 44,820 47,909 6.89% 14 Zonguldak 71 81 14.08% 664,955 1,192,497 79.33% 56 Hakkari 19 50 163.16% 2,930 46,587 1490.14% 15 Mersin 857 875 2.10% 1,068,341 1,168,231 9.35% 57 Aksaray 77 75-2.60% 48,869 46,095-5.68% 16 Antalya 1,205 1,227 1.83% 1,063,239 1,026,842-3.42% 58 Erzurum 52 48-7.69% 26,966 39,054 44.83% 17 Tekirdağ 476 527 10.71% 862,223 965,504 11.98% 59 Amasya 77 60-22.08% 40,135 36,998-7.82% 18 Konya 1,297 1,342 3.47% 930,648 951,234 2.21% 60 Artvin 19 28 47.37% 21,874 32,409 48.16% 19 Eskişehir 337 368 9.20% 679,530 747,465 10.00% 61 Şırnak 23 36 56.52% 31,911 31,214-2.19% 20 Samsun 258 280 8.53% 547,874 716,925 30.86% 62 Nevşehir 82 67-18.29% 39,120 30,160-22.90% 21 Karabük 34 36 5.88% 430,414 660,953 53.56% 63 Yozgat 38 42 10.53% 31,624 26,561-16.01% 22 Osmaniye 59 55-6.78% 558,565 598,679 7.18% 64 Kilis 35 40 14.29% 32,250 25,244-21.73% 23 Balıkesir 350 326-6.86% 385,166 356,139-7.54% 65 Iğdır 54 47-12.96% 15,293 25,108 64.18% 24 Kırşehir 94 72-23.40% 192,538 261,317 35.72% 66 Tokat 43 45 4.65% 18,277 23,190 26.88% 25 Muğla 269 477 77.32% 176,471 245,826 39.30% 67 Bingöl 9 11 22.22% 1,135 15,559 1270.50% 26 Aydın 235 259 10.21% 240,259 230,848-3.92% 68 Giresun 28 28 0.00% 13,832 14,751 6.65% 27 Uşak 205 256 24.88% 181,267 225,409 24.35% 69 Bartın 15 16 6.67% 10,176 13,349 31.18% 28 Çorum 129 128-0.78% 149,600 201,970 35.01% 70 Siirt 18 20 11.11% 86,493 11,774-86.39% 29 Kastamonu 45 54 20.00% 143,125 200,995 40.43% 71 Bitlis 11 16 45.45% 19,101 11,343-40.62% 30 Yalova 103 123 19.42% 164,267 190,706 16.09% 72 Rize 51 42-17.65% 14,610 10,275-29.67% 31 Bolu 93 103 10.75% 135,162 180,792 33.76% 73 Kırıkkale 30 24-20.00% 15,621 8,711-44.24% 32 Ağrı 231 234 1.30% 131,151 174,353 32.94% 74 Erzincan 16 23 43.75% 6,222 8,393 34.89% 33 Kütahya 78 87 11.54% 121,373 172,748 42.33% 75 Sinop 23 14-39.13% 10,431 6,523-37.46% 34 Şanlıurfa 255 261 2.35% 155,390 147,282-5.22% 76 Kars 11 14 27.27% 2,348 4,226 80.01% 35 Bilecik 42 45 7.14% 131,202 142,797 8.84% Bilinmeyen 2 347 17250.00% 563 3,262 479.07% 36 Kırklareli 96 89-7.29% 359,989 137,794-61.72% 77 Tunceli 3 3 0.00% 206 3,091 1403.62% 37 Çankırı 30 30 0.00% 87,257 128,672 47.46% 78 Muş 11 9-18.18% 4,842 750-84.50% 38 Mardin 118 137 16.10% 84,439 124,913 47.93% 79 Bayburt 4 6 50.00% 816 583-28.57% 39 Karaman 66 51-22.73% 132,790 123,399-7.07% 80 Gümüşhane 1 3 200.00% 152 140-8.18% 40 Batman 57 59 3.51% 36,737 123,305 235.64% 81 Ardahan 4 4 0.00% 337 96-71.39% Kaynak: ekonomi.gov.tr, Sıralama 2017 yılı tutarına göre yapılmıştır. Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 58

ÜLKELER İTİBARİYLE İTHALAT 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinde 79 ülkeden ithalat yapılmıştır. En fazla ithalat yapılan 10 ülke sırasıyla; Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Belçika, Danimarka, Çin, Almanya, Ukrayna, İtalya, Kanada ve Litvanya dır. SN Ülke adı İthalat ($) Pay(%) Sn Ülke adı İthalat ($) Pay(%) 1 Rusya Federasyonu 277,563,749 38.72% 43 Güney Kore 861,523 0.12% 2 ABD 76,757,978 10.71% 44 Çek Cumhuriyeti 754,185 0.11% 3 Belçika 50,667,116 7.07% 45 Hırvatistan 736,617 0.10% 4 Danimarka 47,010,947 6.56% 46 İsviçre 672,517 0.09% 5 Çin 34,432,772 4.80% 47 Polonya 668,025 0.09% 6 Almanya 33,075,239 4.61% 48 İsrail 608,927 0.08% 7 Ukrayna 27,774,943 3.87% 49 Sırbistan 603,199 0.08% 8 İtalya 22,693,515 3.17% 50 Pakistan 580,645 0.08% 9 Kanada 14,947,671 2.08% 51 Brezilya 576,816 0.08% 10 Litvanya 12,913,688 1.80% 52 Küba 400,044 0.06% 11 İsveç 11,674,173 1.63% 53 BAE 387,733 0.05% 12 Hindistan 10,079,503 1.41% 54 Umman 371,964 0.05% 13 Vietnam 6,675,075 0.93% 55 Sudan 318,516 0.04% 14 Bulgaristan 6,410,500 0.89% 56 Filipinler 318,171 0.04% 15 Samsun Serbest Bölgesi 5,137,947 0.72% 57 Meksika 240,535 0.03% 16 Letonya 5,066,206 0.71% 58 Suudi Arabistan 207,776 0.03% 17 Nijerya 4,672,196 0.65% 59 Çad 161,823 0.02% 18 Uruguay 4,402,720 0.61% 60 Hong Kong 146,992 0.02% 19 Finlandiya 4,286,360 0.60% 61 Şili 139,783 0.02% 20 Japonya 3,677,220 0.51% 62 Güney Afrika Cumhuriyeti 136,556 0.02% 21 Fransa 3,591,629 0.50% 63 Tunus 134,387 0.02% 22 Azerbaycan 3,587,219 0.50% 64 Kostarika 94,465 0.01% 23 Yunanistan 3,577,130 0.50% 65 Yeni Zelanda 61,601 0.01% 24 İspanya 3,520,782 0.49% 66 Norveç 28,673 0.00% 25 Romanya 3,432,804 0.48% 67 Portekiz 20,525 0.00% 26 İstanbul Endüstri ve Tic.Serb.Böl. 2,916,421 0.41% 68 Avustralya 14,136 0.00% 27 Macaristan 2,893,873 0.40% 69 Belarus 13,009 0.00% 28 Ekvator 2,373,483 0.33% 70 Makedonya 12,117 0.00% 29 Gürcistan 2,206,067 0.31% 71 Slovakya 11,602 0.00% 30 Tayvan 2,095,383 0.29% 72 Paraguay 11,445 0.00% 31 Slovenya 2,043,280 0.29% 73 Antalya Serbest Bölgesi 10,963 0.00% 32 İngiltere 1,902,612 0.27% 74 Bosna-Hersek 8,012 0.00% 33 İran 1,786,999 0.25% 75 İzlanda 7,453 0.00% 34 Malezya 1,703,889 0.24% 76 Barbados 6,627 0.00% 35 Avusturya 1,658,144 0.23% 77 Arjantin 5,883 0.00% 36 Kayseri Serbest Bölgesi 1,458,741 0.20% 78 Mısır 2,001 0.00% 37 Kazakistan 1,416,141 0.20% 79 Kolombiya 1,715 0.00% 38 Moldova 1,320,175 0.18% 80 Tayland 1,555 0.00% 39 Endonezya 1,219,678 0.17% 81 Singapur 504 0.00% 40 Mozambik 1,166,729 0.16% 82 Malta 403 0.00% 41 Hollanda 923,468 0.13% 83 Benin 338 0.00% 42 Türkmenistan 870,687 0.12% Toplam 716,924,613 100.00% Kaynak: TUİK, Sıralama ihracat tutarına göre yapılmıştır. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 59

FASILLAR İTİBARİYLE İTHALAT 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinden en fazla ithalat yapılan fasıllar sırasıyla; 1)Demir ve çelik, 2)Hububat, 3)Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar, 4)Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları, aksam-parçaaksesuarı, 5)Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları, 6)Alüminyum ve alüminyumdan eşya, 7)Eczacılık ürünleri, 8)Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler, 9)Organik kimyasal ürünler, 10)Yağlı tohum ve meyvalar, muhtelif tane, tohum ve meyvalar, sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem dir. SN Fasıl Fasıl adı İthalat ($) Pay(%) Toplam 716,924,613 1 72 Demir ve çelik 272,212,440 37.97% 2 10 Hububat 125,280,766 17.47% 3 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar 93,560,642 13.05% 4 85 Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı 39,595,623 5.52% 5 84 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 26,041,072 3.63% 6 76 Alüminyum ve alüminyumdan eşya 22,089,301 3.08% 7 30 Eczacılık ürünleri 19,310,994 2.69% 8 23 Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 19,309,901 2.69% 9 29 Organik kimyasal ürünler 9,301,504 1.30% 10 12 Yağlı tohum ve meyvalar, muhtelif tane, tohum ve meyvalar,sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem 7,415,352 1.03% 11 87 Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı 6,703,349 0.94% 12 15 Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlar 6,502,273 0.91% 13 90 Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı 6,305,203 0.88% 14 8 Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler 5,496,188 0.77% 15 1 Canlı hayvanlar 5,133,350 0.72% 16 39 Plastikler ve mamulleri 4,878,226 0.68% 17 48 Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 4,281,771 0.60% 18 44 Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü 3,709,492 0.52% 19 93 Silahlar ve mühimmat, bunların aksam, parça ve aksesuarı 3,530,052 0.49% 20 94 Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar 3,340,552 0.47% 21 31 Gübreler 3,093,921 0.43% 22 73 Demir veya çelikten eşya 3,023,817 0.42% 23 89 Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar 2,583,149 0.36% 24 82 Adi metallerden aletler, bıçakcı eşyası ve sofra takımları, adi metallerden bunların aksam ve parçaları 2,361,128 0.33% 25 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 2,240,682 0.31% 26 70 Cam ve cam eşya 2,153,778 0.30% 27 38 Muhtelif kimyasal maddeler (biodizel, yangın söndürme maddeleri, dezenfektanlar, haşarat öldürücüler, vb.) 2,150,384 0.30% 28 55 Sentetik ve suni devamsız lifler 1,986,400 0.28% 29 74 Bakır ve bakırdan eşya 1,663,253 0.23% 30 5 Diğer hayvansal menşeli ürünler (kıl, kemik, boynuz, fildişi, mercan, bağırsak, vb.) 1,400,054 0.20% 31 54 Sentetik ve suni filamentler, şeritler ve benzeri sentetik ve suni dokumaya elverişli maddeler 1,291,874 0.18% 32 47 Odun veya diğer lifli selülozik maddelerin hamurları, geri kazanılmış kağıt veya karton (döküntü, kırpıntı ve hurdalar) 1,009,413 0.14% 33 32 Debagatte ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, boyalar, pigmentler,vb, vernikler, vb, macunlar, mürekkepler 843,840 0.12% 34 11 Değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteni 756,085 0.11% 35 34 Sabunlar, yüzey-aktif organik maddeler, yıkama-yağlama müstahzarları, mumlar,bakım müstahzarları, dişçilik müstahzarları 679,316 0.09% 36 79 Çinko ve çinkodan eşya 645,287 0.09% 37 96 Çeşitli mamul eşya (hijyenik havlu, bebek bezi, kalem, çakmak, fermuar, fırça vb.) 565,013 0.08% 38 68 Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 558,948 0.08% 39 4 Süt ürünleri, yumurtalar, tabii bal, diğer yenilebilir hayvansal menşeli ürünler 546,172 0.08% 40 83 Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.) 433,113 0.06% Kaynak: TÜİK, ilk 40 Fasıl Listelenmiştir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 60

ISIC FAALİYET KODLARI İTİBARİYLE İTHALAT 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinden en fazla ithalat yapılan ISIC sınıfları sırasıyla; 1)Atık ve hurdalar, 2)Tarım ve hayvancılık, 3)Maden kömürü, linyit ve turb, 4)Ana metal sanayi, 5)Kimyasal madde ve ürünler, 6)Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat, 7)Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli mekina ve cihazlar, 8)Gıda ürünleri ve içecek, 9)Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları, 10)Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar dır. SN ISIC ISIC adı İhracat Dolar Pay İthalat Dolar Pay Toplam 423,007,034 100.00% 716,924,613 100.00% 1 51 Atık ve hurdalar 103,355 0.02% 272,785,437 38.05% 2 1 Tarım ve hayvancılık 23,453,014 5.54% 141,181,123 19.69% 3 10 Maden kömürü, linyit ve turb 160,095 0.04% 85,352,065 11.91% 4 27 Ana metal sanayi 49,134,757 11.62% 40,955,181 5.71% 5 24 Kimyasal madde ve ürünler 1,793,892 0.42% 38,930,458 5.43% 6 29 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat 55,516,334 13.12% 30,185,381 4.21% 7 31 Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli mekina ve cihazlar 31,859,120 7.53% 29,465,541 4.11% 8 15 Gıda ürünleri ve içecek 102,563,766 24.25% 14,700,465 2.05% 9 32 Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları 22,529 0.01% 9,515,429 1.33% 10 23 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar 27,686 0.01% 7,693,000 1.07% 11 34 Motorlu kara taşıtı ve römorklar 42,510,335 10.05% 6,768,021 0.94% 12 33 Tıbbi aletler; hassas optik aletler ve saat 2,515,980 0.59% 6,721,858 0.94% 13 28 Metal eşya sanayi (makine ve teçhizatı hariç) 17,272,181 4.08% 5,590,119 0.78% 14 25 Plastik ve kauçuk ürünleri 41,523,817 9.82% 5,486,565 0.77% 15 21 Kağıt ve kağıt ürünleri 4,319,343 1.02% 5,291,184 0.74% 16 26 Metalik olmayan diğer mineral ürünler 5,219,798 1.23% 4,653,468 0.65% 17 36 Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler 9,389,936 2.22% 3,014,025 0.42% 18 35 Diğer ulaşım araçları 228,664 0.05% 2,644,043 0.37% 19 17 Tekstil ürünleri 3,233,913 0.76% 2,542,530 0.35% 20 20 Ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç); hasır vb. örülerek yapılan maddeler 5,286,568 1.25% 2,252,607 0.31% 21 40 Elektrik, gaz ve su 408,293 0.10% 534,096 0.07% 22 14 Taşocakçılığı ve diğer madencilik 716,030 0.17% 271,489 0.04% 23 19 Dabaklanmış deri, bavul, el çantası, saraciye ve ayakkabı 441,164 0.10% 198,620 0.03% 24 18 Giyim eşyası 2,827,803 0.67% 98,267 0.01% 25 30 Büro, muhasebe ve bilgi işleme makinaları 25,221 0.01% 47,382 0.01% 26 92 Eğlence, kültür ve sporla ilgili faaliyetler 0.00% 25,425 0.00% 27 22 Basım ve yayım; plak, kaset vb. 124,573 0.03% 20,095 0.00% 28 2 Ormancılık ve tomrukçuluk 1,994 0.00% 739 0.00% 29 5 Balıkçılık 22,325,480 5.28% 0.00% 30 74 Diğer iş faliyetleri 1,393 0.00% 0.00% Kaynak: TÜİK SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 61

GÜMRÜK İŞLEMLERİ SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 62

GÜMRÜK İŞLEMLERİ Samsun Gümrük Müdürlüğü nce 2016 Ocak-Kasım döneminde 725 Milyon 319 Bin Dolar ihracat işlemi gerçekleşmişken 2017 Ocak-Kasım döneminde %18.8 oranında artışla 862 Milyon 8 Bin dolar ihracat işlemi gerçekleşmiştir. Samsun Gümrük Müdürlüğü nce 2016 Ocak-Kasım döneminde 1 Milyar 628 Milyon 68 Bin Dolar ithalat işlemi gerçekleşmişken, 2017 Ocak-Kasım döneminde %28.9 artışla 2 Milyar 97 Milyon 846 Bin Dolar ithalat işlemi gerçekleşmiştir. Samsun Gümrük Müdürlüğü nce 2016 Ocak-Kasım döneminde 2 Milyar 353 Milyon 388 Bin Dolar toplam işlem hacmi gerçekleşmişken, 2017 Ocak-Kasım döneminde %25.8 artışla 2 Milyar 959 Milyon 854 Bin Dolar toplam işlem hacmi gerçekleşmiştir. Samsun Gümrük Müdürlüğü nün 2017 Ocak-Kasım döneminde ihracat işlem hacmi payı %0.60, ithalat işlem hacmi payı %1.00, toplam işlem hacmi payı %0.84 oranındadır. Bölge Dönem İHRACAT İŞLEMİ($) İTHALAT İŞLEMİ ($) Toplam İşlem ($) Açık ($) İhracat/ithalat Türkiye Toplamı Samsun Gümrük Müdürlüğü 2016 Ocak-Kasım 129,749,060,663 180,207,979,334 309,957,039,997 50,458,918,671 72.00% 2017 Ocak-Kasım 143,212,520,319 210,703,892,480 353,916,412,799 67,491,372,161 67.97% Değişim Oranı % 10.4% 16.9% 14.2% 33.8% Fark 13,463,459,656 30,495,913,146 43,959,372,802 17,032,453,490 2016 Ocak-Kasım 725,319,608 1,628,068,701 2,353,388,309 902,749,093 44.55% 2017 Ocak-Kasım 862,008,034 2,097,846,246 2,959,854,280 1,235,838,212 41.09% Değişim Oranı % 18.8% 28.9% 25.8% 36.9% Fark 136,688,426 469,777,545 606,465,971 333,089,119 Samsun Gümrük 2016 Ocak-Kasım 0.56% 0.90% 0.76% 1.79% Müd.Pay (%) 2017 Ocak-Kasım 0.60% 1.00% 0.84% 1.83% Kaynak: ekonomi.gov.tr SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 63

İHRACAT İŞLEMLERİ FASILLAR İTİBARİYLE İHRACAT İŞLEMLERİ Samsun Gümrük Müdürlüğü nce 2017 Ocak-Kasım döneminde en fazla ihracat işlemi gerçekleşen fasıllar sırasıyla; 1) Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler, 2)Metal cevherleri, cüruf ve kül, 3)Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler, 4)Tuz, kükürt, topraklar ve taşlar, alçılar, kireçler ve çimento, 5)Yağlı tohum ve meyvalar, muhtelif tane, tohum ve meyvalar, sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem, 6)Demir ve çelik fasıllarıdır. SN Fasıl Fasıl adı İhracat ($) Pay Toplam 862,008,034 100.00% 1 8 Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler 323,307,560 37.51% 2 26 Metal cevherleri, cüruf ve kül 71,089,728 8.25% 3 24 Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler 68,085,791 7.90% 4 25 Tuz, kükürt, topraklar ve taşlar, alçılar, kireçler ve çimento 48,653,245 5.64% 5 12 Yağlı tohum ve meyvalar, muhtelif tane, tohum ve meyvalar,sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem 43,045,168 4.99% 6 72 Demir ve çelik 41,698,573 4.84% 7 11 Değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteni 37,434,234 4.34% 8 7 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 32,734,555 3.80% 9 87 Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı 25,332,158 2.94% 10 85 Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı 23,302,575 2.70% 11 84 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 20,535,287 2.38% 12 71 Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar 16,240,886 1.88% 13 23 Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 15,338,441 1.78% 14 20 Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarlar 9,487,861 1.10% 15 56 Vatka, keçe ve dokunmamış mensucat, özel iplikler, sicim, kordon, ip, halat ve bunlardan mamul eşya 7,894,375 0.92% 16 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 7,815,639 0.91% 17 28 İnorganik kimyasallar, kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve izotopların organik-anorganik bileşikleri 6,586,219 0.76% 18 73 Demir veya çelikten eşya 6,566,970 0.76% 19 39 Plastikler ve mamulleri 6,142,387 0.71% 20 16 Et, balık, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasızlarının müstahzarları 5,708,303 0.66% 21 94 Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar 5,602,176 0.65% 22 19 Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları, pastacılık ürünleri 4,981,236 0.58% 23 2 Etler ve yenilen sakatat 4,382,956 0.51% 24 15 Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlar 4,171,752 0.48% 25 4 Süt ürünleri, yumurtalar, tabii bal, diğer yenilebilir hayvansal menşeli ürünler 2,100,091 0.24% 26 31 Gübreler 2,067,162 0.24% 27 38 Muhtelif kimyasal maddeler (biodizel, yangın söndürme maddeleri, dezenfektanlar, haşarat öldürücüler, vb.) 2,017,570 0.23% 28 83 Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.) 1,778,027 0.21% 29 21 Yenilen çeşitli gıda müstahzarları (kahve hülasaları, çay hülasaları, mayalar, soslar, diyet mamaları, vb.) 1,757,570 0.20% 30 68 Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 1,554,633 0.18% 31 44 Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü 1,537,919 0.18% 32 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar 1,421,802 0.16% 33 17 Şeker ve şeker mamulleri 1,256,212 0.15% 34 99 Kişisel eşyalar, deniz ve hava taşıtlarına verilen kumanya ve malzeme (yakıtlar hariç) 1,131,052 0.13% 35 64 Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya, bunların aksamı 986,651 0.11% 36 48 Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 892,424 0.10% 37 76 Alüminyum ve alüminyumdan eşya 849,980 0.10% 38 96 Çeşitli mamul eşya (hijyenik havlu, bebek bezi, kalem, çakmak, fermuar, fırça vb.) 841,080 0.10% 39 34 Sabunlar, yüzey-aktif organik maddeler, yıkama-yağlama müstahzarları, mumlar,bakım müstahzarları, dişçilik müstahzarları 714,957 0.08% 40 18 Kakao ve kakao müstahzarları 631,737 0.07% Kaynak: TÜİK, ilk 40 fasıl listelenmiştir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 64

ÜLKELER İTİBARİYLE İHRACAT İŞLEMLERİ Samsun Gümrük Müdürlüğü nce 2017 Ocak-Kasım döneminde toplam 142 ülkeye ihracat işlemi yapılmış olup en fazla ihracat işlemi gerçekleşen ülkeler sırasıyla; 1)Rusya Federasyonu, 2)ABD, 3)Bulgaristan, 4)İran, 5)Çin, 6)Almanya, 7)Cezayir, 8)Irak, 9)Belçika, 10)Gürcistan dır. SN Ülke adi İhracat ($) Pay SN Ülke adi İhracat ($) Pay SN Ülke adi İhracat ($) Pay 1 Rusya Federasyonu 340,557,189 39.51% 50 Malezya 1,040,281 0.12% 99 Umman 140,792 0.02% 2 ABD 62,045,725 7.20% 51 Finlandiya 1,006,423 0.12% 100 Litvanya 128,234 0.01% 3 Bulgaristan 48,419,160 5.62% 52 Tanzanya 945,824 0.11% 101 Gabon 127,221 0.01% 4 İran 46,366,115 5.38% 53 Moritanya 920,984 0.11% 102 Liberya 124,640 0.01% 5 Çin 40,582,298 4.71% 54 Meksika 903,067 0.10% 103 Arnavutluk 120,957 0.01% 6 Almanya 26,705,319 3.10% 55 Burkina Faso 881,807 0.10% 104 Slovakya 119000 0.01% 7 Cezayir 20,613,187 2.39% 56 Yunanistan 850,681 0.10% 105 Yumurtalık Serbest Böl. 117,737 0.01% 8 Irak 18,880,977 2.19% 57 Danimarka 847,016 0.10% 106 Avustralya 109,622 0.01% 9 Belçika 18,028,308 2.09% 58 Malta 826,616 0.10% 107 Bolivya 108,855 0.01% 10 Gürcistan 16,336,870 1.90% 59 Senegal 775,731 0.09% 108 Bangladeş 104,675 0.01% 11 Romanya 15,763,199 1.83% 60 Kırgızistan 772,056 0.09% 109 Mauritius 103,192 0.01% 12 Hindistan 14,471,801 1.68% 61 Venezuela 771,486 0.09% 110 Sudan 98,240 0.01% 13 İtalya 13,733,755 1.59% 62 Nijerya 727,709 0.08% 111 Brezilya 86,720 0.01% 14 Fas 12,482,329 1.45% 63 Avusturya 718,249 0.08% 112 Dominik Cumhuriyeti 79,869 0.01% 15 Libya 10,320,246 1.20% 64 Papua Yeni Gine 696,820 0.08% 113 Kosova 67,807 0.01% 16 Somali 8,508,681 0.99% 65 Paraguay 695,005 0.08% 114 Etiyopya 65,538 0.01% 17 Fransa 8,177,278 0.95% 66 Norveç 681,553 0.08% 115 Filistin 64,871 0.01% 18 Azerbaycan 7,685,905 0.89% 67 Polonya 638,306 0.07% 116 Güney Sudan 61,676 0.01% 19 BAE 7,313,921 0.85% 68 Kenya 635,590 0.07% 117 Orta Afrika Cumhuriyeti 59,455 0.01% 20 Tunus 6,816,980 0.79% 69 Afganistan 632,859 0.07% 118 İrlanda 50,204 0.01% 21 Mısır 6,636,723 0.77% 70 Vietnam 629,030 0.07% 119 Endonezya 47,917 0.01% 22 Kazakistan 6,625,024 0.77% 71 Güney Afrika Cum. 617,683 0.07% 120 Gine Bissau 38,316 0.00% 23 Ukrayna 6,560,336 0.76% 72 Pakistan 551,367 0.06% 121 Guyana 38,094 0.00% 24 Hollanda 6,132,777 0.71% 73 Fildişi Kıyısı 521,141 0.06% 122 Bahamalar 34,545 0.00% 25 İsviçre 5,909,229 0.69% 74 Kuzey Kıbrıs Türk Cum. 494,379 0.06% 123 Çad 32,487 0.00% 26 İsrail 5,498,065 0.64% 75 Tacikistan 493,847 0.06% 124 Mozambik 31,439 0.00% 27 Angola 5,404,367 0.63% 76 Gine 469,475 0.05% 125 İzlanda 29,792 0.00% 28 Gana 4,515,585 0.52% 77 Togo 469,016 0.05% 126 Komorolar 28,293 0.00% 29 Bahreyn 3,967,858 0.46% 78 Hong Kong 421,047 0.05% 127 Kongo Demokratik Cum. 22,894 0.00% 30 Cibuti 3,820,743 0.44% 79 Çek Cumhuriyeti 411,645 0.05% 128 Japonya 19,670 0.00% 31 İngiltere 3,321,362 0.39% 80 Moldova 371,248 0.04% 129 Uruguay 17,259 0.00% 32 Benin 3,032,698 0.35% 81 Güney Kore 343,756 0.04% 130 Trinidad ve Tobago 12,063 0.00% 33 Samsun Serbest Böl 2,485,628 0.29% 82 İsveç 330,750 0.04% 131 Maldivler 6,370 0.00% 34 Türkmenistan 2,408,326 0.28% 83 Uganda 318,255 0.04% 132 Cebelitarık 6,339 0.00% 35 Suriye 2,104,312 0.24% 84 Şili 305,948 0.04% 133 Haiti 6,287 0.00% 36 Peru 2,084,354 0.24% 85 Kamerun 298,918 0.03% 134 Karadağ 6,152 0.00% 37 Suudi Arabistan 1,969,795 0.23% 86 Gambiya 277,219 0.03% 135 Palau 5,870 0.00% 38 Özbekistan 1,945,366 0.23% 87 Sri Lanka 253,375 0.03% 136 Antigua ve Barbuda 4,683 0.00% 39 Madagaskar 1,927,401 0.22% 88 Kuveyt 223,530 0.03% 137 Bosna-Hersek 4,224 0.00% 40 İspanya 1,786,114 0.21% 89 Tayvan 213,542 0.02% 138 Hırvatistan 3,712 0.00% 41 Portekiz 1,539,186 0.18% 90 Kongo 210,919 0.02% 139 Vanuatu 2,599 0.00% 42 Sırbistan 1,525,078 0.18% 91 Marshall Adaları 195,025 0.02% 140 Cook Adaları 2,267 0.00% 43 Sierra Leone 1,469,869 0.17% 92 Tayland 180,401 0.02% 141 St. Vincent ve Grenadines 1,564 0.00% 44 Belarus 1,438,267 0.17% 93 Kolombiya 179,638 0.02% 142 St. Kitts ve Nevis 1,400 0.00% 45 Lübnan 1,354,834 0.16% 94 Mali 164,074 0.02% 143 Moğolistan 1,150 0.00% 46 Katar 1,328,808 0.15% 95 Filipinler 162,382 0.02% 144 Slovenya 315 0.00% 47 Yemen 1,268,483 0.15% 96 Singapur 159,099 0.02% 48 Kanada 1,185,532 0.14% 97 Panama 158,092 0.02% 49 Ürdün 1,063,580 0.12% 98 Letonya 151,221 0.02% Toplam 862,008,034 100.00% Kaynak: TÜİK SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 65

İTHALAT İŞLEMLERİ FASILLAR İTİBARİYLE İTHALAT İŞLEMLERİ Samsun Gümrük Müdürlüğü nce 2017 Ocak-Kasım döneminde en fazla ithalat işlemi gerçekleşen fasıllar sırasıyla; 1)Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürün, bitümenli madd, mineral mumlar, 2)Demir ve çelik, 3)Hububat, 4)Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler, 5)Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler, 6)Gübreler fasıllarıdır. SN Fasıl Fasıl adı İthalat ($) Pay Toplam 2,097,846,246 100.00% 1 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar 674,819,322 32.17% 2 72 Demir ve çelik 330,102,001 15.74% 3 10 Hububat 285,396,536 13.60% 4 24 Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler 117,896,919 5.62% 5 23 Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 117,659,123 5.61% 6 31 Gübreler 99,614,221 4.75% 7 25 Tuz, kükürt, topraklar ve taşlar, alçılar, kireçler ve çimento 75,112,716 3.58% 8 12 Yağlı tohum ve meyvalar, muhtelif tane, tohum ve meyvalar,sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem 74,060,947 3.53% 9 76 Alüminyum ve alüminyumdan eşya 64,515,240 3.08% 10 85 Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı 39,777,632 1.90% 11 28 İnorganik kimyasallar, kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve izotopların organik-anorganik bileşikleri 39,608,377 1.89% 12 44 Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü 33,816,293 1.61% 13 84 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları 31,161,143 1.49% 14 39 Plastikler ve mamulleri 27,249,053 1.30% 15 1 Canlı hayvanlar 16,277,854 0.78% 16 73 Demir veya çelikten eşya 10,799,564 0.51% 17 15 Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlar 6,132,448 0.29% 18 87 Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı 5,714,914 0.27% 19 68 Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 5,679,341 0.27% 20 29 Organik kimyasal ürünler 4,865,232 0.23% 21 48 Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 4,448,514 0.21% 22 17 Şeker ve şeker mamulleri 3,919,918 0.19% 23 26 Metal cevherleri, cüruf ve kül 3,335,895 0.16% 24 8 Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler 3,112,898 0.15% 25 30 Eczacılık ürünleri 3,006,706 0.14% 26 82 Adi metallerden aletler, bıçakcı eşyası ve sofra takımları, adi metallerden bunların aksam ve parçaları 2,115,331 0.10% 27 56 Vatka, keçe ve dokunmamış mensucat, özel iplikler, sicim, kordon, ip, halat ve bunlardan mamul eşya 1,806,031 0.09% 28 54 Sentetik ve suni filamentler, şeritler ve benzeri sentetik ve suni dokumaya elverişli maddeler 1,624,666 0.08% 29 70 Cam ve cam eşya 1,539,484 0.07% 30 5 Diğer hayvansal menşeli ürünler (kıl, kemik, boynuz, fildişi, mercan, bağırsak, vb.) 1,480,684 0.07% 31 55 Sentetik ve suni devamsız lifler 1,165,590 0.06% 32 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 1,126,315 0.05% 33 38 Muhtelif kimyasal maddeler (biodizel, yangın söndürme maddeleri, dezenfektanlar, haşarat öldürücüler, vb.) 987,361 0.05% 34 94 Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar 984,221 0.05% 35 74 Bakır ve bakırdan eşya 853,967 0.04% 36 88 Hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçalar 784,989 0.04% 37 11 Değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteni 763,751 0.04% 38 86 Demiryolu vb hatlara ait taşıtlar ve malzemeler, bunların aksam-parçaları, mekanik trafik sinyalizasyon cihazları 696,674 0.03% 39 89 Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar 593,266 0.03% 40 90 Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı 514,070 0.02% Kaynak: TÜİK, ilk 40 fasıl listelenmiştir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 66

ÜLKELER İTİBARİYLE İTHALAT İŞLEMLERİ Samsun Gümrük Müdürlüğü nce 2017 Ocak-Kasım döneminde toplam 87 ülkeden ithalat işlemi yapılmış olup en fazla ithalat işlemi gerçekleşen ülkeler sırasıyla; 1)Rusya Federasyonu, 2)Ukrayna, 3)Bulgaristan, 4)ABD, 5)Kazakistan, 6)Fas, 7)Brezilya, 8)Romanya, 9)Belçika, 10)Danimarka dır. SN Ülke adi İthalat İşlemi ($) Pay SN Ülke adi İthalat İşlemi ($) Pay 1 Rusya Federasyonu 865,748,400 41.27% 46 Hollanda 2,620,587 0.12% 2 Ukrayna 195,419,173 9.32% 47 Uganda 2,388,773 0.11% 3 Bulgaristan 138,967,892 6.62% 48 Slovenya 2,003,005 0.10% 4 ABD 104,455,771 4.98% 49 Kenya 1,968,576 0.09% 5 Kazakistan 90,739,193 4.33% 50 Venezuela 1,768,000 0.08% 6 Fas 82,023,929 3.91% 51 BAE 1,508,186 0.07% 7 Brezilya 57,349,948 2.73% 52 Trinidad ve Tobago 1,476,318 0.07% 8 Romanya 52,136,008 2.49% 53 Malezya 1,442,030 0.07% 9 Belçika 49,814,836 2.37% 54 Malavi 1,384,013 0.07% 10 Danimarka 46,760,033 2.23% 55 Bosna-Hersek 1,332,292 0.06% 11 İtalya 34,674,084 1.65% 56 Vietnam 1,257,210 0.06% 12 Litvanya 26,662,849 1.27% 57 Tunus 1,216,437 0.06% 13 Çin 25,800,875 1.23% 58 İsrail 1,177,386 0.06% 14 Macaristan 20,716,703 0.99% 59 Endonezya 962,566 0.05% 15 Mısır 19,540,012 0.93% 60 Gana 913,589 0.04% 16 Hindistan 19,424,239 0.93% 61 Tanzanya 878,905 0.04% 17 Özbekistan 16,860,473 0.80% 62 Guatemala 861,994 0.04% 18 Uruguay 15,870,712 0.76% 63 Bahreyn 799,861 0.04% 19 Mozambik 15,189,856 0.72% 64 Tayvan 623,027 0.03% 20 Kanada 14,691,799 0.70% 65 Suudi Arabistan 559,079 0.03% 21 İngiltere 13,613,877 0.65% 66 Portekiz 489,805 0.02% 22 İspanya 12,493,779 0.60% 67 Çek Cumhuriyeti 445,205 0.02% 23 İsveç 12,242,584 0.58% 68 Tayland 431,870 0.02% 24 Güney Afrika Cumhuriyeti 11,462,416 0.55% 69 Bangladeş 346,837 0.02% 25 İran 10,967,036 0.52% 70 Küba 303,293 0.01% 26 Almanya 10,400,478 0.50% 71 İsviçre 286,054 0.01% 27 Moldova 8,829,469 0.42% 72 Meksika 238,046 0.01% 28 Polonya 8,586,595 0.41% 73 Kırgızistan 225,891 0.01% 29 Cezayir 7,399,546 0.35% 74 Slovakya 189,150 0.01% 30 Finlandiya 7,035,838 0.34% 75 Peru 160,884 0.01% 31 Letonya 7,006,596 0.33% 76 Hong Kong 96,279 0.00% 32 Samsun Serbest Bölgesi 6,662,748 0.32% 77 Zambia 87,040 0.00% 33 Fransa 6,333,390 0.30% 78 Ürdün 75,321 0.00% 34 Avusturya 5,791,861 0.28% 79 Filipinler 62,401 0.00% 35 Norveç 5,233,274 0.25% 80 Sri Lanka 40,991 0.00% 36 Yunanistan 4,928,469 0.23% 81 Lübnan 40,293 0.00% 37 Nijerya 4,766,691 0.23% 82 Estonya 38,115 0.00% 38 Gürcistan 4,586,402 0.22% 83 Benin 37,817 0.00% 39 Güney Kore 4,497,754 0.21% 84 Pakistan 29,500 0.00% 40 Zimbabve 3,942,554 0.19% 85 Fildişi Kıyısı 27,950 0.00% 41 Azerbaycan 3,752,460 0.18% 86 Irak 20,794 0.00% 42 Kolombiya 3,603,238 0.17% 87 Japonya 3,131 0.00% 43 Sırbistan 3,594,421 0.17% 88 Malta 2,750 0.00% 44 Türkmenistan 3,230,182 0.15% 45 Belarus 3,216,552 0.15% Toplam 2,097,846,246 100.00% Kaynak: TÜİK SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 67

BÜTÇE GELİR VE GİDERLERİ SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 68

GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNİN TAHAKKUK VE TAHSİLATI 2016 Ocak-Kasım döneminde Türkiye de 544 Milyar 517 Milyon 412 Bin TL vergi tahakkuku gerçekleşirken 2017 Ocak- Kasım döneminde %15.0 artışla 626 Milyar 170 Milyon 375 Bin TL vergi tahakkuku gerçekleşmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinde 3 Milyar 117 Milyon 916 Bin TL vergi tahakkuku gerçekleşirken 2017 Ocak-Kasım döneminde %21.0 artışla 3 Milyar 772 Milyon 386 Bin TL vergi tahakkuku gerçekleşmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde Türkiye de 419 Milyar 94 Milyon 931 Bin TL vergi tahsilatı gerçekleşirken 2017 Ocak- Kasım döneminde %16.7 artışla 489 Milyar 280 Milyon 774 Bin TL vergi tahsilatı gerçekleşmiştir. 2016 Ocak-Kasım döneminde Samsun ilinde 2 Milyar 262 Milyon 531 Bin TL vergi tahsilatı gerçekleşirken 2017 Ocak-Kasım döneminde %24.0 artışla 2 Milyar 805 Milyon 675 Bin TL vergi tahsilatı gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde, Vergi tahsilatının tahakkuka oranı; Türkiye de %78.14 oranında iken Samsun ilinde %74.37 oranında gerçekleşmiştir. Samsun ilinin vergi tahakkuk payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %0.57 iken 2017 Ocak-Kasım döneminde %0.60 oranında gerçekleşmiş, vergi tahsilat payı ise 2016 Ocak-Kasım döneminde %0.54 iken 2017 Ocak-Kasım döneminde %0.57 oranında gerçekleşmiştir. Bölge 2016 Ocak-Kasım 2017 Ocak-Kasım Değişim (%) Tahakkuk (1) Tahsilat (2) [2/1] Tahakkuk (1) Tahsilat (2) [2/1] Tahakkuk Tahsilat Türkiye 544,517,412 419,094,931 76.97% 626,170,375 489,280,774 78.14% 15.0% 16.7% Samsun 3,117,916 2,262,531 72.57% 3,772,386 2,805,675 74.37% 21.0% 24.0% Samsun Pay 0.57% 0.54% 0.60% 0.57% Kaynak: www.muhasebat.gov.tr, (BİN TL) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 69

İLLER İTİBARİYLE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNİN TAHAKKUK VE TAHSİLATI Türkiye de toplam 626 Milyar 170 Milyon 375 Bin TL vergi tahakkuku yapılan 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ili 3 Milyar 772 Milyon 386 Bin TL vergi tahakkuku ile 14 üncü sırada yer almıştır. Türkiye de toplam 489 Milyar 280 Milyon 774 Bin TL vergi tahsilatı yapılan 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ili 2 Milyar 805 Milyon 675 Bin TL vergi tahsilatı ile 12 nci sırada yer almıştır. SN İller Tahakkuk [1] [Bin TL] Tahsilat [2] [Bin TL] Oran [2/1] Toplam Tahsilat İçindeki pay SN İller Tahakkuk [1] [Bin TL] Tahsilat [2] [Bin TL] Oran [2] / [1] Toplam Tahsilat İçindeki pay Toplam 626,170,375 489,280,774 78.14% 100.00 1 İstanbul 269,378,176 217,408,686 80.71% 44.43% 41 Elazığ 972,695 656,617 67.50% 0.13% 2 Ankara 70,712,894 53,822,113 76.11% 11.00% 42 Kırklareli 929,725 511,140 54.98% 0.10% 3 Kocaeli 68,493,099 62,792,589 91.68% 12.83% 43 Batman 911,955 443,107 48.59% 0.09% 4 İzmir 68,003,651 57,085,486 83.94% 11.67% 44 Uşak 889,793 489,780 55.04% 0.10% 5 Bursa 16,219,212 11,353,357 70.00% 2.32% 45 Bolu 877,845 576,866 65.71% 0.12% 6 Mersin 11,447,678 9,611,775 83.96% 1.96% 46 Osmaniye 869,705 472,643 54.35% 0.10% 7 Antalya 9,242,232 5,559,338 60.15% 1.14% 47 Çorum 845,983 564,392 66.71% 0.12% 8 Hatay 7,521,059 6,024,078 80.10% 1.23% 48 Isparta 815,689 587,271 72.00% 0.12% 9 Adana 7,211,484 4,255,041 59.00% 0.87% 49 Tokat 756,706 457,626 60.48% 0.09% 10 Tekirdağ 6,455,054 5,241,395 81.20% 1.07% 50 Karabük 751,083 485,679 64.66% 0.10% 11 Konya 5,736,045 3,442,738 60.02% 0.70% 51 Kastamonu 726,268 476,752 65.64% 0.10% 12 Gaziantep 4,686,288 2,343,002 50.00% 0.48% 52 Adıyaman 668,028 400,273 59.92% 0.08% 13 Kayseri 3,974,241 2,538,224 63.87% 0.52% 53 Amasya 628,104 345,069 54.94% 0.07% 14 Samsun 3,772,386 2,805,675 74.37% 0.57% 54 Giresun 622,778 411,360 66.05% 0.08% 15 Manisa 3,597,123 2,248,131 62.50% 0.46% 55 Yozgat 615,366 348,031 56.56% 0.07% 16 Zonguldak 3,509,202 2,730,416 77.81% 0.56% 56 Burdur 540,377 337,895 62.53% 0.07% 17 Muğla 3,189,045 1,973,719 61.89% 0.40% 57 Niğde 536,670 300,785 56.05% 0.06% 18 Denizli 3,121,292 1,945,312 62.32% 0.40% 58 Ağrı 530,220 362,946 68.45% 0.07% 19 Balıkesir 3,019,898 2,133,988 70.66% 0.44% 59 Kırıkkale 499,279 232,447 46.56% 0.05% 20 Diyarbakır 2,958,550 1,429,740 48.33% 0.29% 60 Nevşehir 490,304 314,191 64.08% 0.06% 21 Eskişehir 2,731,597 1,844,316 67.52% 0.38% 61 Bilecik 475,086 251,555 52.95% 0.05% 22 Aydın 2,667,934 1,561,135 58.51% 0.32% 62 Şırnak 437,662 150,819 34.46% 0.03% 23 Van 2,438,170 756,341 31.02% 0.15% 63 Hakkâri 403,631 113,639 28.15% 0.02% 24 Trabzon 2,434,788 1,800,666 73.96% 0.37% 64 Artvin 384,629 264,166 68.68% 0.05% 25 Urfa 2,215,273 1,201,080 54.22% 0.25% 65 Kırşehir 383,995 241,635 62.93% 0.05% 26 Sakarya 1,921,900 549,844 28.61% 0.11% 66 Bartın 377,862 247,701 65.55% 0.05% Merkez 1,733,839 1,733,839 100.00% 0.35% 67 Erzincan 352,241 240,142 68.18% 0.05% 27 Çanakkale 1,545,053 1,143,210 73.99% 0.23% 68 Siirt 346,584 203,920 58.84% 0.04% 28 Kahramanmaraş 1,539,071 1,122,071 72.91% 0.23% 69 Bitlis 338,803 212,773 62.80% 0.04% 29 Sivas 1,531,046 741,454 48.43% 0.15% 70 Kars 317,881 226,637 71.30% 0.05% 30 Erzurum 1,333,613 921,051 69.06% 0.19% 71 Karaman 311,320 162,989 52.35% 0.03% 31 Malatya 1,284,755 837,486 65.19% 0.17% 72 Sinop 287,040 188,470 65.66% 0.04% 32 Afyonkarahisar 1,254,837 739,312 58.92% 0.15% 73 Muş 268,514 178,565 66.50% 0.04% 33 Rize 1,198,058 986,224 82.32% 0.20% 74 Çankırı 243,039 168,964 69.52% 0.03% 34 Edirne 1,170,690 932,062 79.62% 0.19% 75 Bingöl 235,130 156,032 66.36% 0.03% 35 Düzce 1,145,880 546,609 47.70% 0.11% 76 Kilis 211,479 68,974 32.62% 0.01% 36 Ordu 1,104,449 697,024 63.11% 0.14% 77 Iğdır 207,654 115,941 55.83% 0.02% 37 Mardin 1,099,015 212,498 19.34% 0.04% 78 Gümüşhane 151,807 111,787 73.64% 0.02% 38 Kütahya 1,076,995 696,504 64.67% 0.14% 79 Ardahan 105,012 83,059 79.09% 0.02% 39 Aksaray 1,013,709 595,761 58.77% 0.12% 80 Tunceli 93,828 80,667 85.97% 0.02% 40 Yalova 980,643 612,738 62.48% 0.13% 81 Bayburt 88,681 61,441 69.28% 0.01% Kaynak: www.muhasebat.gov.tr/ Sıralama tahakkuk miktarına göre yapılmıştır. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 70

MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİR VE GİDERLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI 2016 Ocak-Kasım döneminde Türkiye de 510 Milyar 702 Milyon 214 Bin TL bütçe gideri gerçekleşirken 2017 Ocak- Kasım döneminde %17.7 oranında artışla 601 Milyar 80 Milyon 176 Bin TL bütçe gideri gerçekleşmiştir. 2016 Ocak- Kasım döneminde Samsun ilinde 4 Milyar 560 Milyon 635 Bin TL bütçe gideri gerçekleşirken 2017 Ocak-Kasım döneminde %17.0 oranında artışla 5 Milyar 335 Milyon 201 Bin TL bütçe gideri gerçekleşmiştir. 2017 Ocak-Kasım döneminde, tahsilatın giderlere oranı; Türkiye de %95.59 oranında iken Samsun ilinde %59.74 oranında gerçekleşmiştir. Samsun ilinin; bütçe gelir tahakkuk payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %0.52 oranında iken 2017 Ocak-Kasım döneminde %0.55 oranında gerçekleşmiş, bütçe gelir tahsilat payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %0.51 oranında iken 2017 Ocak-Kasım döneminde %0.55 oranında gerçekleşmiş, bütçe giderleri payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %0.89 oranında iken 2017 Ocak-Kasım döneminde %0.89 oranında gerçekleşmiştir. Bölge 2016 Ocak-Kasım 2017 Ocak-Kasım Değişim (%) Tahakkuk (1) Tahsilat (2) Giderler (3) [2/3] Tahakkuk (1) Tahsilat (2) Giderler (3) [2/3] Tahakkuk Tahsilat Giderler Türkiye 818,113,223 508,582,761 510,702,214 99.58% 918,908,767 574,596,611 601,080,176 95.59% 12.3% 13.0% 17.7% Samsun 4,263,882 2,582,420 4,560,635 56.62% 5,028,525 3,187,043 5,335,201 59.74% 17.9% 23.4% 17.0% Samsun Pay 0.52% 0.51% 0.89% 0.55% 0.55% 0.89% Kaynak: www.muhasebat.gov.tr, (BİN TL) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 71

İLLER İTİBARİYLE MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİR VE GİDERLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI Türkiye de toplam 918 Milyar 908 Milyon 767 Bin TL gelir tahakkuku yapılan 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ili 5 Milyar 28 Milyon 525 Bin TL gelir tahakkuku ile 17 nci sırada yer almıştır. Türkiye de toplam 574 Milyar 596 Milyon 742 Bin TL gelir tahsilatı yapılan 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ili 3 Milyar 187 Milyon 43 Bin TL gelir tahsilatı ile 12 nci sırada yer almıştır. Türkiye de toplam 601 Milyar 80 Milyon 176 Bin TL gider yapılan 2017 Ocak-Kasım döneminde Samsun ili 5 Milyar 335 Milyon 201 Bin TL gider ile 11 inci sırada yer almıştır. SN İller Tahakkuk [1] Tahsilat [2] Giderler [3] Tahsilat/ Gider [2/3] SN İller Tahakkuk [1] Tahsilat [2] Giderler [3] Tahsilat/ Gider [2/3] Toplam 918,908,767 574,596,611 601,080,176 95.59 Merkez 42,906,490 40,803,742 326,337,803 12.50 41 Edirne 1,572,270 1,154,246 1,823,377 63.30 1 Ankara 108,760,767 69,597,693 49,092,005 141.77 42 Batman 2,071,535 501,178 1,735,509 28.88 2 İstanbul 374,887,761 230,348,130 28,511,959 807.90 43 Ağrı 820,406 421,681 1,711,987 24.63 3 İzmir 85,376,101 58,797,204 12,688,934 463.37 44 Kütahya 2,308,381 896,771 1,637,080 54.78 4 Konya 8,853,318 4,039,310 6,922,467 58.35 45 Kars 565,377 294,028 1,614,832 18.21 5 Diyarbakır 6,308,745 1,670,360 6,832,645 24.45 46 Zonguldak 4,547,185 2,948,792 1,612,856 182.83 6 Antalya 14,852,043 6,847,218 6,785,177 100.91 47 Bitlis 523,773 259,719 1,510,844 17.19 7 Adana 13,216,363 4,920,162 6,447,253 76.31 48 Çorum 1,173,214 661,358 1,495,809 44.21 8 Bursa 21,205,569 12,238,291 6,395,487 191.36 49 Yozgat 875,138 412,544 1,485,754 27.77 9 Mersin 15,314,600 10,111,860 5,810,614 174.02 50 Osmaniye 1,324,604 603,404 1,442,831 41.82 10 Kocaeli 74,975,329 63,920,235 5,364,122 1191.63 51 Siirt 586,218 251,504 1,424,578 17.65 11 Samsun 5,028,525 3,187,043 5,335,201 59.74 52 Giresun 1,103,706 519,295 1,422,114 36.52 12 Urfa 4,266,827 1,452,405 4,918,029 29.53 53 Amasya 1,719,101 444,346 1,387,332 32.03 13 Trabzon 3,419,875 2,028,005 4,609,296 44.00 54 Muş 400,301 218,286 1,379,314 15.83 14 Kayseri 6,255,375 2,880,362 4,571,757 63.00 55 Bingöl 389,140 199,987 1,361,996 14.68 15 Gaziantep 9,326,194 2,730,140 4,291,332 63.62 56 Niğde 1,235,071 516,038 1,212,250 42.57 16 Erzurum 2,396,239 1,195,073 4,264,011 28.03 57 Erzincan 486,190 296,846 1,176,645 25.23 17 Van 3,026,770 907,373 4,231,133 21.45 58 Bolu 1,532,529 712,684 1,134,613 62.81 18 Hatay 10,587,726 6,402,549 3,955,325 161.87 59 Kırıkkale 1,005,111 314,375 1,120,735 28.05 19 Balıkesir 4,949,821 2,491,528 3,838,915 64.90 60 Rize 1,411,191 1,064,120 1,102,664 96.50 20 Eskişehir 4,237,372 2,265,091 3,688,065 61.42 61 Tunceli 126,110 102,917 1,076,763 9.56 21 Kahramanmaraş 2,491,682 1,328,802 3,318,576 40.04 62 Aksaray 1,618,543 685,395 1,007,369 68.04 22 Elazığ 1,786,235 850,107 3,294,582 25.80 63 Düzce 1,835,372 653,033 986,318 66.21 23 Manisa 4,857,540 2,529,755 3,191,373 79.27 64 Karabük 1,165,136 586,311 984,508 59.55 24 Aydın 4,161,432 1,840,178 3,118,416 59.01 65 Artvin 726,589 343,041 982,978 34.90 25 Malatya 2,059,010 996,459 2,956,658 33.70 66 Burdur 744,720 414,160 941,066 44.01 26 Şırnak 754,242 206,606 2,809,520 7.35 67 Uşak 1,636,176 572,867 932,499 61.43 27 Mardin 2,450,479 305,522 2,776,364 11.00 68 Kırklareli 1,298,063 593,431 931,508 63.71 28 Muğla 5,677,468 2,546,978 2,751,649 92.56 69 Nevşehir 689,426 380,933 899,265 42.36 29 Sivas 2,081,299 902,989 2,693,079 33.53 70 Kırşehir 622,651 300,960 889,697 33.83 30 Isparta 1,675,866 798,949 2,645,635 30.20 71 Iğdır 349,987 153,837 748,230 20.56 31 Denizli 4,882,705 2,300,758 2,630,782 87.46 72 Sinop 390,416 241,212 739,084 32.64 32 Sakarya 4,327,547 887,113 2,373,423 37.38 73 Çankırı 347,179 212,590 730,329 29.11 33 Kastamonu 1,248,493 618,451 2,304,324 26.84 74 Karaman 477,020 217,196 708,795 30.64 34 Hakkâri 1,181,854 140,138 2,251,767 6.22 75 Bilecik 739,892 317,975 675,247 47.09 35 Tekirdağ 7,448,851 5,491,264 2,131,054 257.68 76 Yalova 1,244,021 679,844 650,753 104.47 36 Afyonkarahisar 1,894,168 912,563 1,998,359 45.67 77 Kilis 330,218 109,050 625,232 17.44 37 Ordu 1,422,076 802,244 1,964,428 40.84 78 Bartın 479,255 284,922 610,093 46.70 38 Tokat 1,146,681 575,109 1,908,253 30.14 79 Gümüşhane 216,221 146,611 592,452 24.75 39 Adıyaman 1,098,956 493,343 1,844,549 26.75 80 Ardahan 136,212 102,163 451,986 22.60 40 Çanakkale 5,161,550 1,365,341 1,834,635 74.42 81 Bayburt 125,175 80,518 433,928 18.56 Kaynak: www.muhasebat.gov.tr/ Sıralama Gider miktarına göre yapılmıştır. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 72

VERGİ MÜKELLEF SAYILARI SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 73

VERGİ MÜKELLEF SAYILARI Türkiye deki toplam kurumlar vergisi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 722 Bin 705 adet iken 2017 Kasım ayında %4.80 artışla 757 Bin 378 adet olmuştur. Samsun ilindeki kurumlar vergisi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 6 Bin 75 adet iken 2017 Kasım ayında %4.84 artışla 6 Bin 369 adet olmuştur. Türkiye deki toplam gelir vergisi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 1 Milyon 828 Bin 251 adet iken 2017 Kasım ayında %2.90 artışla 1 Milyon 881 Bin 245 adet olmuştur. Samsun ilindeki gelir vergisi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 25 Bin 903 adet iken 2017 Kasım ayında %3.26 artışla 26 Bin 747 adet olmuştur. Türkiye deki toplam GMSİ vergisi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 1 Milyon 807 Bin 640 adet iken 2017 Kasım ayında %4.41 artışla 1 Milyon 887 Bin 273 adet olmuştur. Samsun ilindeki GMSİ vergisi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 18 Bin 849 adet iken 2017 Kasım ayında %3.63 artışla 19 Bin 534 adet olmuştur. Türkiye deki toplam KDV mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 2 Milyon 496 Bin 695 adet iken 2017 Kasım ayında %3.56 artışla 2 Milyon 585 Bin 634 adet olmuştur. Samsun ilindeki KDV mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 31 Bin 129 adet iken 2017 Kasım ayında %3.59 artışla 32 Bin 245 adet olmuştur. Türkiye deki toplam basit usul vergi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 760 Bin 214 adet iken 2017 Kasım ayında %2.09 artışla 776 Bin 96 adet olmuştur. Samsun ilindeki basit usul vergi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 16 Bin 877 adet iken 2017 Kasım ayında %1.36 artışla 17 Bin 107 adet olmuştur. Türkiye deki toplam Gelir Stopaj vergi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 2 Milyon 606 Bin 666 adet iken 2017 Kasım ayında %3.62 artışla 2 Milyon 701 Bin 1 adet olmuştur. Samsun ilindeki Gelir Stopaj vergi mükellef sayısı 2016 Kasım ayında 33 Bin 69 adet iken 2017 Kasım ayında %3.56 artışla 34 Bin 247 adet olmuştur. Samsun ilinin Kasım 2017 itibariyle; Kurumlar vergisi mükellef sayısı payı %0.84 oranında, Gelir vergisi mükellef sayısı payı %1.42 oranında, GMSİ vergisi mükellef sayısı payı %1.04 oranında, Katma Değer vergisi mükellef sayısı payı %1.25 oranında, Basit Usul vergi mükellef sayısı payı %2.20 oranında, Gelir Stopaj vergisi mükellef sayısı payı %1.27 oranında gerçekleşmiştir. Tarih Bölge Kurumlar Gelir GMSİ KDV Basit Usul Gelir Stopaj Kasım 2016 722,705 1,828,251 1,807,640 2,496,695 760,214 2,606,666 Kasım 2017 757,378 1,881,245 1,887,273 2,585,634 776,096 2,701,001 Türkiye Fark 34,673 52,994 79,633 88,939 15,882 94,335 Değişim 4.80% 2.90% 4.41% 3.56% 2.09% 3.62% Kasım 2016 6,075 25,903 18,849 31,129 16,877 33,069 Kasım 2017 6,369 26,747 19,534 32,245 17,107 34,247 Samsun Fark 294 844 685 1,116 230 1,178 Değişim 4.84% 3.26% 3.63% 3.59% 1.36% 3.56% Kasım 2016 Samsun 0.84% 1.42% 1.04% 1.25% 2.22% 1.27% Kasım 2017 Pay 0.84% 1.42% 1.04% 1.25% 2.20% 1.27% Kaynak: www.gib.gov.tr SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 74

İLLER İTİBARİYLE VERGİ MÜKELLEF SAYILARI Samsun, 2017 Kasım itibariyle 6 Bin 369 Kurumlar vergisi mükellefi ile 20 nci sırada, 26 Bin 747 Gelir vergisi mükellefi ile 15 inci sırada, 19 Bin 534 GMSİ vergisi mükellefi ile 15 inci sırada, 32 Bin 245 KDV mükellefi ile 17 nci sırada, 17 Bin 107 Basit usul vergi mükellefi ile 15 inci sırada, 34 Bin 247 Stopaj vergisi mükellefi ile 17 nci sırada bulunmaktadır. SN İller Kurumlar Gelir GMSİ KDV Basit Stopaj SN İller Kurumlar Gelir GMSİ KDV Basit Stopaj Toplam 757,378 1,881,245 1,887,273 2,585,634 776,096 2,701,001 1 İstanbul 283,249 499,716 682,135 764,303 46,493 791,343 41 Edirne 2,412 9,316 8,342 11,557 9,127 12,295 2 Ankara 84,743 134,861 225,027 216,496 23,611 225,035 42 Aksaray 2,357 8,016 3,726 10,265 4,978 10,980 3 İzmir 47,434 129,560 149,380 173,399 29,796 179,564 43 Kütahya 2,348 10,149 10,278 12,444 8,775 13,352 4 Bursa 28,590 82,808 66,113 108,641 17,935 112,907 44 Düzce 2,210 7,110 5,745 9,203 5,660 9,612 5 Antalya 27,839 81,159 62,157 105,494 26,299 110,738 45 Yalova 2,131 7,025 6,333 8,940 3,577 9,467 6 Kocaeli 16,552 46,816 35,686 62,192 6,896 64,510 46 Tokat 2,129 9,049 7,556 10,789 8,626 11,766 7 Konya 16,082 54,618 37,119 69,496 20,469 72,698 47 Adıyaman 2,119 6,643 2,876 8,668 9,536 9,290 8 Adana 14,727 45,683 17,580 59,305 17,804 62,369 48 Osmaniye 1,981 8,314 3,112 10,185 7,096 10,892 9 İçel 14,105 40,185 20,876 53,114 19,855 56,493 49 Uşak 1,964 7,711 5,779 9,722 7,100 9,812 10 Gaziantep 13,243 41,813 12,423 54,360 16,195 55,867 50 Kırklareli 1,962 8,543 8,307 10,225 6,616 10,905 11 Kayseri 10,508 32,156 17,809 41,433 7,833 43,548 51 Bolu 1,946 6,961 8,112 8,833 2,856 9,378 12 Muğla 10,253 35,524 32,293 44,088 15,022 46,093 52 Giresun 1,896 7,389 6,506 9,092 8,515 9,263 13 Hatay 8,924 24,674 12,235 32,715 25,852 34,814 53 Rize 1,872 7,054 6,538 8,696 5,446 8,931 14 Denizli 7,499 24,083 22,760 31,132 19,731 32,343 54 Burdur 1,794 7,116 5,590 8,951 4,976 9,603 15 Şanlıurfa 7,370 26,499 4,532 34,074 18,903 34,762 55 Yozgat 1,733 7,769 5,615 9,441 6,296 9,594 16 Tekirdağ 7,352 24,554 19,264 31,010 13,533 33,150 56 Kastamonu 1,528 8,036 10,030 9,729 5,798 10,249 17 Aydın 7,291 25,328 24,656 31,395 22,804 33,879 57 Amasya 1,517 6,595 6,795 7,873 4,755 8,600 18 Diyarbakır 7,266 14,191 5,607 21,422 14,447 22,210 58 Bingöl 1,449 2,670 1,416 4,231 2,929 4,593 19 Eskişehir 6,485 22,320 30,302 28,184 3,712 29,567 59 Ağrı 1,419 4,386 1,141 5,902 5,548 5,983 20 Samsun 6,369 26,747 19,534 32,245 17,107 34,247 60 Niğde 1,406 6,326 3,470 7,681 5,026 8,293 Samsun Sıra 20 15 15 17 15 17 61 Karaman 1,366 4,671 3,322 5,991 3,753 6,503 21 Manisa 6,329 30,517 28,374 35,641 23,932 37,671 62 Kırıkkale 1,273 4,800 4,797 5,979 3,497 6,333 22 Sakarya 6,208 20,812 18,683 26,229 14,538 27,545 63 Karabük 1,214 5,268 7,113 6,290 3,025 6,901 23 Balıkesir 5,923 28,903 32,054 33,637 22,147 35,635 64 Muş 1,208 3,363 660 4,762 3,730 5,024 24 Trabzon 4,905 15,093 15,807 19,219 13,491 20,497 65 Bitlis 1,156 3,320 1,032 4,541 4,086 4,754 25 Van 4,755 10,618 2,134 15,785 11,930 16,501 66 Erzincan 1,051 4,040 5,084 4,762 2,793 5,302 26 Kahramanmaraş 4,597 16,179 8,833 20,257 14,729 21,183 67 Bilecik 1,015 4,500 5,043 5,465 1,851 5,680 27 Mardin 4,149 7,646 1,551 11,759 8,527 12,212 68 Kırşehir 1,002 4,002 4,219 4,895 3,419 5,393 28 Afyon 4,068 13,032 9,522 16,805 10,427 17,812 69 Artvin 976 4,158 3,555 5,087 2,760 5,343 29 Malatya 3,728 11,976 7,403 15,432 11,128 16,446 70 Siirt 880 2,291 1,160 3,193 2,937 3,327 30 Çanakkale 3,370 13,804 16,305 16,885 9,807 18,172 71 Hakkari 866 1,941 700 2,947 2,912 3,028 31 Elazığ 3,241 8,774 5,650 11,827 8,242 12,769 72 Iğdır 810 2,430 1,121 3,265 2,735 3,466 32 Sivas 3,051 10,183 8,441 12,882 7,050 13,708 73 Sinop 808 4,043 5,097 4,876 3,413 5,253 33 Erzurum 2,917 9,818 7,804 12,650 8,322 13,615 74 Kars 780 3,320 1,844 4,162 3,236 4,496 34 Batman 2,875 5,689 1,718 8,645 4,300 8,773 75 Çankırı 755 2,663 4,587 3,394 1,805 3,774 35 Isparta 2,830 9,064 10,212 11,654 5,850 12,512 76 Bartın 631 3,551 3,672 4,050 3,042 4,439 36 Ordu 2,732 11,460 10,348 13,776 13,633 14,800 77 Kilis 589 2,053 721 2,684 2,575 2,853 37 Zonguldak 2,505 9,995 12,339 12,133 8,657 13,133 78 Gümüşhane 530 1,916 2,193 2,518 1,740 2,571 38 Çorum 2,485 11,005 8,317 13,148 7,051 13,285 79 Bayburt 294 997 1,417 1,278 1,200 1,403 39 Nevşehir 2,469 7,248 6,508 9,716 4,781 10,328 80 Tunceli 281 1,067 1,712 1,333 1,467 1,493 40 Şırnak 2,440 4,358 769 7,680 2,554 6,456 81 Ardahan 262 1,204 697 1,477 1,491 1,617 Kaynak: www.gib.gov.tr, Sıralama Kurumlar Vergisine göre yapılmıştır. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 75

SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 76

AÇIK İŞLER VE İŞE YERLEŞTİRME A] OCAK-KASIM DÖNEMİ Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde 1 Milyon 780 Bin 459 açık iş bulunmaktayken, 2017 Ocak-Kasım döneminde bu rakam %33.5 oranında artarak 2 Milyon 376 Bin 804 olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde 21 Bin 469 açık iş bulunmaktayken, 2017 Ocak-Kasım döneminde bu rakam %100.3 oranında artarak 43 Bin 8 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de 2016 Ocak-Kasım döneminde 710 Bin 231 kişi işe yerleştirilmişken, 2017 Ocak-Kasım döneminde %38.6 oranında artışla 984 Bin 556 kişi işe yerleştirilmiştir. Samsun ilinde 2016 Ocak-Kasım döneminde 9 Bin 337 kişi işe yerleştirilmişken, 2017 Ocak-Kasım döneminde %54.5 oranında artışla 14 Bin 424 kişi işe yerleştirilmiştir. Samsun ilinin açık iş sayısı payı 2016 Ocak-Kasım döneminde %1.21 oranında iken 2017 Ocak-Kasım döneminde %1.81 olarak gerçekleşmiş, işe yerleştirme payı ise 2016 Ocak-Kasım döneminde %1.31 oranında iken 2017 Ocak- Kasım döneminde %1.47 oranında gerçekleşmiştir. Türkiye de işe yerleştirme oranı 2016 Ocak-Kasım döneminde %39.89 oranında iken 2017 Ocak-Kasım döneminde %41.42 oranında gerçekleşmiş, Samsun ilinde ise 2016 Ocak-Kasım döneminde %43.49 oranında iken 2017 Ocak- Kasım döneminde %33.54 oranında gerçekleşmiştir. Bölge Kriter Ocak-Kasım 2016 Ocak-Kasım 2017 Değişim Türkiye Açık İş 1,780,459 2,376,804 33.5% İşe Yerleştirme 710,231 984,556 38.6% Samsun Açık İş 21,469 43,008 100.3% İşe Yerleştirme 9,337 14,424 54.5% Samsun Pay % Açık İş 1.21% 1.81% İşe Yerleştirme 1.31% 1.47% Türkiye 39.89% 41.42% İşe Yerleştirme Oranı Samsun 43.49% 33.54% Kaynak: iskur.gov.tr SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 77

B] EKİM/KASIM 2017 Türkiye de 2017 Ekim ayında 239 Bin 157 açık iş bulunmaktayken, 2017 Kasım ayında bu rakam %24.70 oranında azalarak 180 Bin 90 olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2017 Ekim ayında 7 Bin 271 açık iş bulunmaktayken, 2017 Kasım ayında bu rakam %18.26 oranında azalarak 5 Bin 943 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de 2017 Ekim ayında 116 Bin 699 kişi işe yerleştirilmişken, 2017 Kasım ayında %35.50 oranında azalışla 75 Bin 266 kişi işe yerleştirilmiştir. Samsun ilinde 2017 Ekim ayında 3 Bin 101 kişi işe yerleştirilmişken, 2017 Kasım ayında %39.08 oranında azalışla Bin 889 kişi işe yerleştirilmiştir. Samsun ilinin açık iş sayısı payı 2017 Ekim ayında %3.04 oranında iken 2017 Kasım ayında %3.30 olarak gerçekleşmiş, İşe yerleştirme payı ise 2017 Ekim ayında %2.66 oranında iken 2017 Kasım ayında %2.51 oranında gerçekleşmiştir. Türkiye de işe yerleştirme oranı 2017 Ekim ayında %48.80 oranında iken 2017 Kasım ayında %41.79 oranında gerçekleşmiş, Samsun ilinde ise 2017 Ekim ayında %42.65 oranında iken 2017 Kasım ayında %31.79 oranında gerçekleşmiştir. Bölge Kriter Ekim 2017 Kasım 2017 Değişim Türkiye Açık İş 239,157 180,090-24.70% İşe Yerleştirme 116,699 75,266-35.50% Samsun Açık İş 7,271 5,943-18.26% İşe Yerleştirme 3,101 1,889-39.08% Samsun Pay % Açık İş 3.04% 3.30% İşe Yerleştirme 2.66% 2.51% Türkiye 48.80% 41.79% İşe Yerleştirme Oranı Samsun 42.65% 31.79% Kaynak: iskur.gov.tr SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 78

İLLER İTİBARİYLE AÇIK İŞLER VE İŞE YERLEŞTİRME Türkiye de toplam 180 Bin 90 açık işe 75 bin 266 kişinin yerleştirildiği 2017 Kasım ayında Samsun ilinde 5 Bin 943 açık işe Bin 899 kişi yerleştirilmiştir. Samsun ili açık iş sayısına göre 6 ncı sırada, işe yerleştirme sayısına göre ise 9 uncu sıradadır. Sn İller Ay İçinde Alınan Açık İşler İşe Yerleştirme Sn İller Ay İçinde Alınan Açık İşler İşe Yerleştirme Değişim Değişim Değişim Ekim Kasım Ekim Kasım Ekim Kasım Ekim Kasım Oranı Oranı Oranı 2017 2017 2017 2017 2017 2017 2017 2017 (%) (%) (%) Değişim Oranı (%) Türkiye 239,157 180,090-24.70% 116,699 75,266-35.50% 41 Karabük 850 793-6.71% 681 351-48.46% 1 İstanbul 62,742 47,308-24.60% 21,300 14,013-34.21% 42 Mardin 863 552-36.04% 847 282-66.71% 2 Ankara 31,008 9,241-70.20% 8,611 4,740-44.95% 43 Niğde 518 412-20.46% 405 250-38.27% 3 İzmir 13,349 13,535 1.39% 6,221 4,678-24.80% 44 Çankırı 373 429 15.01% 333 246-26.13% 4 Bursa 10,211 9,873-3.31% 5,214 4,505-13.60% 45 Çorum 563 423-24.87% 444 241-45.72% 5 Kocaeli 9,585 8,933-6.80% 4,475 3,292-26.44% 46 Burdur 878 600-31.66% 626 240-61.66% 6 Konya 4,189 5,418 29.34% 2,293 2,751 19.97% 47 Diyarbakır 2,174 529-75.67% 1,951 238-87.80% 7 Antalya 4,986 4,752-4.69% 2,706 2,340-13.53% 48 Bartın 736 445-39.54% 598 235-60.70% 8 Gaziantep 5,205 4,578-12.05% 1,820 2,163 18.85% 49 Kırklareli 1,073 808-24.70% 548 232-57.66% 9 Samsun 7,271 5,943-18.26% 3,101 1,899-38.76% 50 Batman 651 914 40.40% 516 229-55.62% 10 Manisa 4,479 4,103-8.39% 2,421 1,844-23.83% 51 Van 394 355-9.90% 265 224-15.47% 11 Sakarya 4,502 3,568-20.75% 2,343 1,813-22.62% 52 Kırşehir 552 388-29.71% 456 205-55.04% 12 Mersin 2,514 2,891 15.00% 2,304 1,759-23.65% 53 Amasya 522 534 2.30% 479 203-57.62% 13 Aydın 4,094 2,978-27.26% 3,562 1,747-50.95% 54 Adıyaman 771 458-40.60% 611 196-67.92% 14 Kahramanmaraş 2,921 2,948 0.92% 2,009 1,456-27.53% 55 Rize 260 313 20.38% 225 195-13.33% 15 Tekirdağ 4,881 3,736-23.46% 3,178 1,425-55.16% 56 Zonguldak 583 530-9.09% 323 182-43.65% 16 Uşak 2,603 1,837-29.43% 1,324 1,388 4.83% 57 Bingöl 431 383-11.14% 301 172-42.86% 17 Bolu 545 1,110 103.67% 329 1,315 299.70% 58 Muğla 795 576-27.55% 903 168-81.40% 18 Malatya 3,826 2,408-37.06% 2,958 1,279-56.76% 59 Yalova 667 484-27.44% 400 168-58.00% 19 Afyonkarahisar 1,251 1,102-11.91% 1,274 1,103-13.42% 60 Kırıkkale 822 516-37.23% 344 158-54.07% 20 Balıkesir 3,053 1,493-51.10% 1,585 982-38.04% 61 Isparta 693 445-35.79% 363 138-61.98% 21 Trabzon 2,727 1,253-54.05% 2,550 859-66.31% 62 Erzincan 246 502 104.07% 205 137-33.17% 22 Tokat 1,115 1,129 1.26% 828 857 3.50% 63 Gümüşhane 196 175-10.71% 196 112-42.86% 23 Eskişehir 2,027 1,424-29.75% 1,416 829-41.45% 64 Ardahan 170 153-10.00% 306 111-63.73% 24 Ordu 940 893-5.00% 767 818 6.65% 65 Tunceli 492 120-75.61% 74 104 40.54% 25 Adana 5,654 2,727-51.77% 3,335 789-76.34% 66 Aksaray 666 302-54.65% 674 102-84.87% 26 Sivas 1,174 1,299 10.65% 416 774 86.06% 67 Şırnak 119 147 23.53% 185 100-45.95% 27 Erzurum 1,305 823-36.93% 532 760 42.86% 68 Kars 81 232 186.42% 123 99-19.51% 28 Elazığ 2,560 1,712-33.13% 1,603 743-53.65% 69 Hakkari 0 75 #SAYI/0! 72 86 19.44% 29 Denizli 3,150 4,040 28.25% 881 687-22.02% 70 Sinop 240 90-62.50% 380 83-78.16% 30 Şanlıurfa 1,022 1,613 57.83% 914 678-25.82% 71 Siirt 221 272 23.08% 149 69-53.69% 31 Hatay 1,300 1,334 2.62% 739 675-8.66% 72 Düzce 534 417-21.91% 239 68-71.55% 32 Kayseri 4,466 2,397-46.33% 2,593 669-74.20% 73 Iğdır 156 192 23.08% 175 68-61.14% 33 Osmaniye 1,728 1,452-15.97% 1,086 620-42.91% 74 Muş 416 258-37.98% 143 66-53.85% 34 Karaman 845 859 1.66% 513 517 0.78% 75 Ağrı 72 150 108.33% 69 57-17.39% 35 Giresun 794 552-30.48% 608 499-17.93% 76 Artvin 154 280 81.82% 282 48-82.98% 36 Bilecik 899 749-16.69% 778 458-41.13% 77 Bitlis 125 49-60.80% 125 45-64.00% 37 Kastamonu 892 732-17.94% 782 427-45.40% 78 Nevşehir 316 117-62.97% 202 40-80.20% 38 Kütahya 2,042 1,310-35.85% 1,297 413-68.16% 79 Bayburt 135 70-48.15% 105 18-82.86% 39 Çanakkale 818 858 4.89% 346 360 4.05% 80 Yozgat 209 158-24.40% 125 11-91.20% 40 Edirne 687 491-28.53% 218 360 65.14% 81 Kilis 80 42-47.50% 21 5-76.19% Kaynak: İŞKUR, Sıralama Kasım ayı işe yerleştirme sayısına göre yapılmıştır. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 79

NAKİT KREDİLER SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 80

NAKİT KREDİLER Samsun ilinin, kamu bankaları Nakit kredi stoku, 2016 Kasım sonu itibariyle 5 Milyar 215 Milyon 784 Bin Türk Lirası iken 2017 Kasım sonu itibariyle %34.23 artışla 6 Milyar 581 Milyon 119 Bin Türk Lirası olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinin, özel bankalar Nakit kredi stoku, 2016 Kasım sonu itibariyle 7 Milyar 388 Milyon 397 Bin Türk Lirası iken 2017 Kasım sonu itibariyle %19.66 oranında artışla 8 Milyar 905 Milyon 188 Bin Türk Lirası olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinin, toplam Nakit kredi stoku, 2016 Kasım sonu itibariyle 12 Milyar 604 Milyon 182 Bin Türk Lirası iken 2017 Kasım sonu itibariyle %24.06 artışla 15 Milyar 486 Milyon 307 Bin Türk Lirası olarak gerçekleşmiştir. Samsun ilinde 2016 Kasım sonu itibariyle Nakit kredilerin %41.4 ü Kamu bankalarında iken 2017 Kasım sonunda bu oran %42.5 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de 2016 Kasım sonu itibariyle Nakit kredilerin %30.6 sı Kamu bankalarında iken 2017 Kasım sonunda bu oran %32.6 olarak gerçekleşmiştir. Özel bankaların nakit kredi stok payı azalırken kamu bankalarının payı artmaktadır. Tarih Bölge Nakit Krediler (TL) Dağılım (%) Kamu Bankaları Özel Bankalar Toplam Kamu Bankaları Özel Bankalar Türkiye 508,867,622,196 1,178,044,741,092 1,686,912,363,288 30.2% 69.8% 2016 Kasım Sonu Samsun 5,215,784,304 7,388,397,786 12,604,182,090 41.4% 58.6% Samsun Pay (%) 1.02% 0.63% 0.75% Türkiye 683,050,133,145 1,409,691,873,717 2,092,742,006,862 32.6% 67.4% 2017 Kasım Sonu Samsun 6,581,119,145 8,905,188,651 15,486,307,796 42.5% 57.5% Samsun Pay (%) 0.96% 0.63% 0.74% Değişim % Türkiye 34.23% 19.66% 24.06% Samsun 26.18% 20.53% 22.87% Fark Türkiye 174,182,510,949 231,647,132,625 405,829,643,574 Samsun 1,365,334,841 1,516,790,865 2,882,125,706 Kaynak: Risk Merkezi Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 81

NAKİT KREDİLERİN İL BAZINDA DAĞILIMI Samsun, 2017 Kasım sonu itibariyle kamu bankalarındaki 6 Milyar 581 Milyon 119 Bin TL nakit kredi ile 19 uncu sırada, özel bankalardaki 8 Milyar 905 Milyon 189 Bin TL nakit kredi stoku ile de 18 inci sırada, toplam 15 Milyar 486 Milyon 308 Bin TL nakit kredi ile 19 uncu sırada, bulunmaktadır. Samsun ilinin 2017 Kasım sonu itibariyle kamu bankaları nakit kredi stoku payı %0.96, özel bankalar nakit kredi stoku payı %0.63, toplam nakit kredi stoku payı %0.74 oranındadır. 2017 Kasım sonu itibariyle kamu bankalarının nakit kredi payı Türkiye de %32.6 oranında iken Samsun da %42.5 oranında, özel bankaların nakit kredi payı Türkiye de %67.4 oranında iken Samsun da %57.5 oranındadır. SN İller Nakit Kredi (BİN TL) SN İller Nakit Kredi (BİN TL) Kamu Bankaları Özel Bankalar Toplam Kamu Bankaları Özel Bankalar Toplam Türkiye 683,050,133 1,409,691,874 2,092,742,007 41 Kırklareli 2,358,032 2,637,729 4,995,762 1 İstanbul 198,795,264 729,206,769 928,002,032 42 Isparta 2,337,869 2,369,461 4,707,330 2 Ankara 110,140,790 173,737,848 283,878,638 43 Uşak 2,054,816 2,518,384 4,573,200 3 İzmir 38,460,296 67,602,010 106,062,306 44 Adıyaman 2,447,519 1,847,568 4,295,087 4 Antalya 34,304,068 40,654,022 74,958,090 45 Giresun 2,227,456 2,006,117 4,233,573 5 Bursa 20,463,507 38,260,696 58,724,204 46 Yozgat 2,427,844 1,640,619 4,068,463 6 Gaziantep 15,088,144 30,182,393 45,270,538 47 Osmaniye 1,953,917 2,097,619 4,051,536 7 Konya 20,141,733 20,041,661 40,183,395 48 Düzce 1,643,280 2,254,843 3,898,123 8 Kocaeli 12,875,483 25,387,503 38,262,987 49 Kastamonu 1,984,638 1,872,716 3,857,354 9 Adana 14,221,244 22,466,281 36,687,525 50 Amasya 1,817,429 1,948,528 3,765,956 10 Denizli 10,372,631 21,807,260 32,179,891 51 Bolu 1,745,386 1,898,315 3,643,701 11 Mersin 9,504,891 16,519,174 26,024,065 52 Karabük 1,668,607 1,925,947 3,594,554 12 Kayseri 8,974,713 13,370,445 22,345,158 53 Aksaray 1,884,461 1,702,844 3,587,305 13 Hatay 9,052,058 11,379,778 20,431,836 54 Nevşehir 1,647,466 1,839,369 3,486,835 14 Manisa 8,031,540 10,545,769 18,577,309 55 Niğde 1,765,078 1,614,471 3,379,549 15 Muğla 5,764,808 11,905,902 17,670,711 56 Burdur 1,655,985 1,562,497 3,218,482 16 Tekirdağ 6,522,207 10,086,104 16,608,311 57 Kırşehir 1,897,038 1,155,917 3,052,955 17 Aydın 6,997,278 9,300,804 16,298,082 58 Yalova 1,057,735 1,937,794 2,995,529 18 Balıkesir 7,064,203 8,710,937 15,775,140 59 Batman 1,091,051 1,879,155 2,970,206 19 Samsun 6,581,119 8,905,189 15,486,308 60 Karaman 1,530,478 1,235,163 2,765,640 20 Kahramanmaraş 6,617,957 7,895,280 14,513,237 61 Kırıkkale 1,295,224 1,418,568 2,713,792 21 Eskişehir 5,235,295 8,568,872 13,804,167 62 Bilecik 1,452,508 1,154,255 2,606,764 22 Sakarya 4,911,967 8,049,290 12,961,257 63 Kars 1,218,027 1,073,118 2,291,145 23 Diyarbakır 5,251,202 6,839,323 12,090,525 64 Ağrı 1,414,698 795,443 2,210,141 24 Şanlıurfa 4,986,443 5,737,656 10,724,099 65 Çankırı 1,339,096 803,601 2,142,697 25 Trabzon 4,239,411 6,364,996 10,604,407 66 Sinop 1,232,560 740,426 1,972,986 26 Erzurum 6,974,670 2,864,409 9,839,079 67 Artvin 1,145,677 808,343 1,954,020 27 Afyonkarahisar 4,253,450 3,510,082 7,763,532 68 Erzincan 1,093,433 792,806 1,886,239 28 Çanakkale 3,607,825 3,549,647 7,157,473 69 Bartın 937,885 900,983 1,838,868 29 Çorum 3,693,801 3,383,972 7,077,773 70 Bitlis 1,213,773 540,637 1,754,410 30 Malatya 3,410,931 3,541,906 6,952,837 71 Muş 1,101,671 429,275 1,530,946 31 Sivas 4,101,654 2,760,510 6,862,164 72 Şırnak 858,587 664,650 1,523,237 32 Ordu 3,233,325 3,606,411 6,839,736 73 Iğdır 791,867 638,065 1,429,932 33 Edirne 2,897,874 3,337,136 6,235,010 74 Siirt 662,027 638,406 1,300,433 34 Zonguldak 2,575,618 3,426,215 6,001,833 75 Bingöl 827,850 330,365 1,158,215 35 Van 3,439,240 2,306,249 5,745,489 76 Gümüşhane 710,753 355,485 1,066,238 36 Elazığ 2,650,794 2,527,257 5,178,050 77 Ardahan 727,260 298,527 1,025,787 37 Kütahya 2,689,727 2,461,304 5,151,031 78 Hakkari 721,966 208,305 930,271 38 Rize 2,744,158 2,381,897 5,126,054 79 Kilis 484,474 379,466 863,940 39 Mardin 2,328,349 2,750,587 5,078,936 80 Tunceli 556,076 203,547 759,623 40 Tokat 2,555,453 2,467,967 5,023,420 81 Bayburt 313,513 171,037 484,551 Kaynak: Risk Merkezi, Sıralama toplam kredi rakamına göre yapılmıştır. Grafikler: Samsun TSO SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 82

MOTORLU KARA TAŞITLARI SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 83

MOTORLU KARA TAŞIT SAYILARI 2016 yılı Kasım sonu itibariyle Türkiye de toplam motorlu kara taşıtı sayısı 21 Milyon 3 Bin 368 adet iken 2017 yılı Kasım sonunda bu rakam %5.4 artış oranı ile 22 Milyon 134 Bin 792 adede ulaşmıştır. 2016 yılı Kasım sonu itibariyle Samsun da toplam motorlu kara taşıtı sayısı 319 Bin 46 adet iken 2017 yılı Kasım sonunda bu rakam %6.1 artış oranı ile 338 Bin 540 adede ulaşmıştır. 2016 yılı Kasım sonu itibariyle Türkiye de otomobil sayısı 11 Milyon 254 Bin 357 adet iken 2017 yılı Kasım sonunda bu rakam %6.4 artış oranı ile 11 Milyon 973 Bin 699 adede ulaşmıştır. 2016 yılı Kasım sonu itibariyle Samsun da otomobil sayısı 150 Bin 112 adet iken 2017 yılı Kasım sonunda bu rakam %8.0 artış oranı ile 162 Bin 118 adede ulaşmıştır. Samsun ilinin toplam motorlu kara taşıtı sayısı payı 2016 Kasım sonunda %1.52 iken 2017 Kasım sonunda yine %1.53 olarak gerçekleşmiş, otomobil sayısı payı 2016 Kasım sonunda %1.33 iken 2017 Kasım sonunda %1.35 olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı Kasım sonu itibariyle Türkiye deki motorlu araçların %54.1 i otomobil iken Samsun da bu rakam %47.9 oranındadır. Dönem İl Toplam Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon (1) Motosiklet Özel amaçlı Traktör Türkiye 21,003,368 11,254,357 462,999 220,485 3,427,559 823,771 3,005,445 50,449 1,758,303 2016 Kasım Samsun 319,046 150,112 12,898 1,481 60,748 9,691 34,167 544 49,405 Samsun Pay 1.52% 1.33% 2.79% 0.67% 1.77% 1.18% 1.14% 1.08% 2.81% Türkiye 22,134,792 11,973,699 477,737 222,022 3,628,400 839,137 3,103,022 59,684 1,831,091 2017 Kasım Samsun 338,540 162,118 13,334 1,535 64,668 10,019 35,532 583 50,751 Samsun Pay 1.53% 1.35% 2.79% 0.69% 1.78% 1.19% 1.15% 0.98% 2.77% Dağılım % Türkiye 100.0% 54.1% 2.2% 1.0% 16.4% 3.8% 14.0% 0.3% 8.3% Samsun 100.0% 47.9% 3.9% 0.5% 19.1% 3.0% 10.5% 0.2% 15.0% Değişim % Türkiye 5.4% 6.4% 3.2% 0.7% 5.9% 1.9% 3.2% 18.3% 4.1% Samsun 6.1% 8.0% 3.4% 3.6% 6.5% 3.4% 4.0% 7.2% 2.7% Kaynak: TÜİK, (1) Ağır tonajlı yük taşıtlarını da kapsar (çekici, damperli kamyon, tanker, çöp kamyonu vb.) SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 84

İLLERE GÖRE MOTORLU KARA TAŞITI SAYILARI Samsun ili, 2017 Kasım sonu itibariyle toplam 338 Bin 540 adet motorlu kara taşıtı ile 18 inci sırada, 162 Bin 118 otomobil ile 18 inci sırada, 13 Bin 334 minibüs ile 6 ncı sırada, Bin 535 otobüs ile 31 inci sırada, 64 Bin 668 kamyonet ile 15 inci sırada, 10 Bin 19 kamyon ile 23 üncü sırada, 35 Bin 532 motosiklet ile 20 nci sırada, 583 özel amaçlı araç ile 28 inci sırada, 50 Bin 751 traktör ile 8 inci sırada yer almıştır. Samsun ilinin 2017 Kasım sonu itibariyle toplam motorlu kara taşıtı payı %1.53, otomobil payı %1.35, minibüs payı %2.79, otobüs payı %0.69, kamyonet payı %1.78, kamyon payı %1.19, motosiklet payı %1.15, özel amaçlı araç payı %0.98, traktör payı %2.77 olarak gerçekleşmiştir. Sn İl Toplam Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon (1) Motosiklet Özel Amaçlı Traktör Türkiye 22,134,792 11,973,699 477,737 222,022 3,628,400 839,137 3,103,022 59,684 1,831,091 1 İstanbul 4,046,595 2,801,276 89,528 44,407 655,322 134,390 291,176 7,288 23,208 2 Ankara 1,878,805 1,369,860 24,459 17,850 281,215 78,236 46,003 6,988 54,194 3 İzmir 1,343,005 735,657 15,141 16,073 222,307 40,950 245,873 3,331 63,673 4 Antalya 1,017,325 474,519 13,691 10,580 176,458 23,101 270,016 2,270 46,690 5 Bursa 839,705 469,969 14,114 8,722 160,975 27,955 93,120 1,899 62,951 6 Konya 706,274 344,549 10,855 5,948 116,866 35,976 103,674 1,973 86,433 7 Adana 634,768 320,153 10,605 4,932 98,392 20,083 127,734 1,336 51,533 8 Mersin 589,409 263,351 8,496 5,558 100,963 31,439 144,309 1,200 34,093 9 Manisa 572,250 212,002 7,107 7,381 68,243 15,617 174,323 951 86,626 10 Gaziantep 488,027 220,129 12,525 4,232 83,876 18,068 114,790 1,086 33,321 11 Muğla 475,799 199,468 10,106 4,317 68,797 9,213 151,293 1,017 31,588 12 Hatay 471,897 201,335 12,370 3,784 61,519 20,133 149,769 728 22,259 13 Balıkesir 462,770 201,009 6,188 3,820 65,745 12,205 110,498 993 62,312 14 Aydın 432,522 176,710 10,268 3,075 65,235 8,761 122,148 670 45,655 15 Denizli 392,787 189,388 6,919 4,048 60,602 12,103 68,989 827 49,911 16 Kocaeli 377,994 222,276 8,274 7,215 72,481 22,890 26,803 1,137 16,918 17 Kayseri 362,914 227,803 6,226 4,824 61,171 16,529 16,621 801 28,939 18 Samsun 338,540 162,118 13,334 1,535 64,668 10,019 35,532 583 50,751 Samsun Pay % 1.53% 1.35% 2.79% 0.69% 1.78% 1.19% 1.15% 0.98% 2.77% Samsun Sıra 18 18 6 31 15 23 20 28 8 19 Sakarya 278,180 143,055 5,745 3,736 46,220 10,815 29,467 657 38,485 20 Eskişehir 275,291 162,016 3,613 2,809 43,707 10,421 29,279 633 22,813 21 Tekirdağ 263,630 140,263 5,330 5,278 43,645 10,373 27,957 704 30,080 22 Şanlıurfa 255,882 95,374 9,532 1,407 31,168 14,700 65,693 802 37,206 23 Kahramanmaraş 222,076 123,878 7,205 2,089 39,946 7,445 19,948 659 20,906 24 Çanakkale 221,584 88,958 2,521 1,946 31,767 5,875 56,864 488 33,165 25 Afyonkarahisar 216,508 86,490 4,809 1,777 32,749 9,661 38,545 519 41,958 26 Kütahya 208,053 105,660 3,993 2,026 26,450 7,173 28,982 479 33,290 27 Trabzon 184,562 99,852 9,788 1,840 54,570 11,601 6,030 583 298 28 Tokat 171,724 77,154 4,312 1,342 25,017 4,610 17,886 400 41,003 29 Isparta 171,074 79,114 2,470 1,482 24,239 4,583 36,880 416 21,890 30 Çorum 168,845 80,882 2,705 1,162 21,384 5,725 17,023 341 39,623 Kaynak: TÜİK, (1) Ağır tonajlı yük taşıtlarını da kapsar (çekici, damperli kamyon, tanker, çöp kamyonu vb.), sıralama toplam araç sayısına göredir. İlk 30 İl. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 85

SAMSUN KAÇINCI SIRADA SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 86

SAMSUN KAÇINCI SIRADA Aşağıdaki tablo ve grafikte Samsun ilinin Ocak-Kasım 2017 döneminde Türkiye de kaçıncı sırada olduğu verilmiştir. SN Kriter Değer Birim Sırası Grup 1 Kurulan Şirket Sayısı 593 Adet 19 Firma 2 Kapanan Şirket Sayısı 74 Adet 17 Firma 3 Kurulan Gerçek Kişi Ticari İşletme 513 Adet 17 Firma 4 Kapanan Gerçek Kişi Ticari İşletme 190 Adet 17 Firma 5 Kurulan Kooperatif Sayısı 13 Adet 15 Firma 6 Kapanan Kooperatif Sayısı 6 Adet 42 Firma 7 Esnaf Sayısı 34,841 Adet 14 Esnaf 8 Marka Başvuru Sayısı 724 Adet 18 Sınai Mülkiyet 9 Patent Başvuru Sayısı 31 Adet 16 Sınai Mülkiyet 10 Faydalı Model Başvuru Sayısı 24 Adet 18 Sınai Mülkiyet 11 Endüstriyel Tasarım Başvuru Sayısı 89 Adet 23 Sınai Mülkiyet 12 Karşılıksız Çek (Adet) 6,672 Adet 13 Çek 13 Karşılıksız çeklerin ibraz edilen çeklere oranı (Adet) 2.7% Yüzde 19 Çek 14 Karşılıksız Çek (Tutar) 224.06 Milyon TL 14 Çek 15 Karşılıksız çeklerin ibraz edilen çeklere oranı (Tutar) 3.4% Yüzde 16 Çek 16 İbrazında Ödenen Çek (Adet) 243,474 Adet 15 Çek 17 İbrazında Ödenen Çek (Tutar) 6.32 Milyar TL 15 Çek 18 Protestolu Senet (Adet) 14,020 Adet 9 Senet 19 Protestolu Senet (Tutar) 173.97 Milyon TL 14 Senet 20 Konut Satışı 21,687 Adet 17 Konut 21 Yatırım Teşvik Belge Sayısı 85 Adet 25 Yatırım Teşvik 22 Yatırım Teşvik Belgesi Sabit Yatırım Tutarı 745 Milyon TL 35 Yatırım Teşvik 23 İhracat 423.01 Milyon $ 24 Dış Ticaret 24 İthalat 716.93 Milyon $ 20 Dış Ticaret 25 Vergi Tahakkuku 3.77 Milyar TL 14 Vergi 26 Vergi Tahsilatı 2.81 Milyar TL 12 Vergi 27 Merkezi Yönetim Gideri 5.34 Milyar TL 11 Bütçe 28 Kurumlar Vergisi Mükellef Sayısı 6,369 Adet 20 Vergi Mükellef 29 Gelir Vergisi Mükellef Sayısı 26,747 Adet 15 Vergi Mükellef 30 İşkur İşe Yerleştirme 1,899 Kişi 9 İşkur 31 Nakit Kredi Stoku (Kamu Banka) 6.58 Milyar TL 19 Kredi 32 Nakit Kredi Stoku (Özel Banka) 8.91 Milyar TL 18 Kredi 33 Nakit Kredi Stoku (Toplam) 15.49 Milyar TL 19 Kredi 34 Otomobil 162,118 Adet 18 Taşıt Kaynak: Ekonomik Bülten SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 87

KAYNAKÇA SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 88

Kaynakça 1.Samsun TSO veritabanı, www.samsuntso.org.tr 2.Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, www.tobb.org.tr 3.Türk Patent ve Marka Kurumu, www.turkpatent.gov.tr 4.Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr 5.Ekonomi Bakanlığı, www.ekonomi.gov.tr 6.Türkiye Bankalar Birliği Riskmerkezi, www.riskmerkezi.org 7.Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu, www.tesk.org.tr 8.Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü, www.muhasebat.gov.tr 9.Gelir İdaresi Başkanlığı, www.gib.gov.tr 10.İŞKUR, www.iskur.gov.tr NOTLAR SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI 89

SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI