İçindekiler TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ SURELİ TEKNİK YAYIN MART-NISAN 2005 Sayı: 6 ISSN 1300-3399 MMO Adına Sahibi Èmin KORAMAZ Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Battal KILIÇ 5 15 31 Ülkemizde Tesisat Mühendisliğine Geçiş İçin Bir Model Önerisi Mustafa ERTÜRK Sivili Düzlemsel Güneş Kolektörlerinde Verim Artırma Olanakları Sibel AĞI, Hüseyin GÜNERHAN Güneş Enerjisi Tesisatlarında Antifiriz Olarak Etilen ve Propilen Glikol Kullanımının İncelenmesi Necdet ALTUNTOP Editör Abdurrahman KILIÇ Yayın Koordinatörü S. Mahir TUĞCU Yayın Kurulu Meftun GÜRDALLAR-Baycan SUNAÇ- Metin DURUK-Cafer ÜNLÜ- Üzeyir ULUDAĞ Reklam Nuray ERHAN Dizgi ve Mizanpaj Günay GÖKE Baskı Can Matbaacılık Tel: (0212) 613 10 Yönetim Merkezi Katip Mustafa Çelebi Man. ipek Sok. No: 13 0050 Beyoğlu istanbul Tel: (212) 444 666 Faks:(0 212)249 6 4 Baskı Sayısı Fiyatı Yıllık Abone : 10.000 adet : 4.000.000 TL :1.000.000 TL Tesisat Mühendisliği Dergisi'nde yayınlanan yazı ve çizimlerin her hakkı saklıdır. izin alınmadan yayınlanamaz. 39 49 61 3 9 91 Soğutma Sistemlerinde ve Isı Pompalarında Kullanılan Soğutucu Akışkanların Performanslarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi İ. Necmi KAPTAN, E. Fuad KENT Taner DERBENTLİ Apartman Dairelerinde Duman Hareketi ve Yangın Kontrolü Üzerine İnceleme W.K.W. SHOW Yangın Durumunda Emniyet Kelebek Vanalar Duvarın Arkasındaki Tehdit: Araştırmacılar Alçıdan Yapılmış Duvar Kaplamalarının Ardından Gizlenmiş Küfün Yerini Saptayacak Bir Teknoloji Geliştiriyor Kazan ve Brülörlerde Optimum Yanma Ayarı Baca Gazı & Yanma Verimliliği Analizörleri Cağımızın Stres Kaynağı Gürültü TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ DERGİSİ, Sayı 6, 2005

Hakemler Kurulu AKARYILDIZ Eyüp, Doç. Dr. ARIKOL Mahir, Prof. Dr. ARISOY Ahmet, Prof. Dr. BİLGE Mustafa, Dr. Mak. Müh. CAN Ahmet, Prof. Dr. DEĞİRMENCİ Mustafa, Elkt. Y. Müh. DERBENTLİ Taner, Prof. Dr. DURUK A. Metin, Mak. Y. Müh. EKİNCİ Ekrem, Prof. Dr. GİRAY Serper, Mak. Müh. GÜNGÖR Ali, Prof. Dr. HEPERKAN Hasan, Prof. Dr. KARADOĞAN Haluk, Prof. Dr. KİLİÇ Abdurrahman, Prof. Dr. KORUN Tunç, Mak. Müh. OSKAY Rüknettin, Prof. Dr. ÖZGÜR Doğan, Prof. Dr. ÖZKAYNAK Taner, Prof. Dr. ÖZTÜRK Recep, Doç. Dr. SUNAÇ Baycan, Mak. Y. Müh. TEMİR Galip, Doç. Dr. TOKSOY Mactt, Prof. Dr. ULUDAĞ Üzeyir, Mak. Müh. ÜNLÜ Cafer, Mak. Müh. YAMANKARADENİZ Recep, Prof. Dr. YİLMAZTuncay.Prof.Dr. Bu dergide belirtilen görüşler yazarların kendilerine ait olup, hiçbir şekilde MMO'nın aynı konudaki görüşlerini yansıtmaz. Tesisat Mühendisliği Dergisi Makale Yazım Kuralları GENEL KURALLAR Makaleler MMO Ağ Evi'nde Internet ortamında da yayınlanmaktadır. Makale metinleri ve özetleri üzerinde yer alan her türlü görüş ve düşünce ve yazım hatası açısından sorumluluk tamamen yazar/iara aittir. Hakemler tarafından gerekli gördüğünde yazar/lara iletilmek üzere metinler ve özetler üzerinde bazı düzeltme, öneri ve katkılar getirebilirler. «Makalelerde, bölümler (giriş, tanımlamalar, incelemeler, araştırmalar, gelişmeler, sonuçlar, şekiller ve değerlendirmeler vb.) bir bütünlük içinde olmalıdır. Makale dili Türkçe'dir. Makalelerde kullanılan dilin anlaşılabilir bir Türkçe olmasına dikkat edilmeli, yabancı dillerdeki sözcükler ve tümceler mümkün olduğu kadarıyla kullanılmamalıdır. Makalelerde kullanılan bütün birimler SI birim sisteminde olmalıdır. Gerekli görüldüğü takdirde farklı birim sistemindeki değerleri parentez içinde verilmelidir. Makalenin üslubu, formatı ve dili etkinlik yapısına ve mühendislik etiğine uygun olmalıdır. Makalelerde belirli bir grup, sınıf veya toplumu oluşturan tabakalardan herhangi birinin, firma veya firma topluluklarının menfaati ön plana çıkartılmamalı, bu konuda reklam ve propaganda yapılmamalıdır. Makalelerde herhangi bir firmanın, ürünün (veya sistemin), cihazın veya markanın reklamı yapılmamalıdır. Şekil, resim ve tablolarda Ticari bir kuruluşun adı, logosu yer almamalıdır. ÖZETLER VE MAKALE YAZIM KURALLARI Makaleler, Microsoft Word belgesi şeklinde Windows ortamında kullanılacak şekilde hazırlanacaktır. Makaleler solda 3,5 cm, üstte, altta ve sağda 2,5 cm boşluk bırakılmak suretiyle yazılacaktır. Makale metinleri, kaynaklar ve şekiller dahil en fazla 10 sayfadan oluşmalıdır. Makale başlığı en fazla 15 sözcük veya iki satın geçmeyecek şekilde oluşturulacaktır. Başlıklar 14 punto Times New Roman yazı tipi kullanılarak, soldan itibaren kelimeler büyük harfle başlayacak ve küçük harfle yazılacaktır.» Başlığı takiben iki satır aradan sonra yazar isimleri, ad ve soyad şeklinde küçük harfle verilecek, yazarların çalıştığı kurumlar, ve varsa e-posta adresleri yazar listesinin hemen altında açıklanacaktır. Yazar isimlerini takiben iki satır atlanarak Türkçe özet verilecektir. Makale özetlerinde özet metni 9 punto italik Times New Roman yazı tipi ile yazıiacaktır.özet metni en fazla 200 sözcükten oluşacaktır. Makale özetim takiben bir satır boş bırakılacak ve 5 anahtar sözcük yazılacaktır. Makale metinlerinin tamamı 9 punto Times New Roman yazı tipi kullanılarak yazılacaktır ve iki sütunda verilecektin Makale metinleri satır aralığı 1 olacaktır. Paragraflar başlatılırken sol taraftan herhangi bir girinti boşluğu bırakılmayacak, paragraflar arasında yanm satır boş atlanacaktir. Paragraflar iki yana hizalı (justified) biçimde yazılacaktır. Makalelerde yer alan tüm resimler, çizimler ve program ekran görüntüleri metin içinde gömülü olacaktır. Şekil, tablo, grafik, resim ve formüllerin yerleşimi metin akışına uygun olarak metin içinde olmalı ve refere edilmelidir. Tablo içermeyen bütün görüntüler (fotoğraf, çizim, diyagram, grafik, harita v.s.) şekil olarak isimlendirilmelidir. Makalelerde ana konu bağlıkları I., 2., 2.1., 2.1.1. vb şeklinde numaralanacak, örneğin 1. bölüm altında yer alan başlıklar I.I., 1.2. vb. şekilde yapılacaktır. Kullanılan semboller ve indisler kaynaklardan önce yer alacak, punto ve italik olacaktır. Makalede geçen kaynaklar veya alıntılar [1], [2] vb. parantezler arasında yapılacak, makale sonunda "Kaynaklar" başlığı altında 1., 2. şeklinde verilecektir. Makaleler: [l] yazar (1ar) soyadı, adının baş harfi, makalenin açık adı, derginin açık adı, cilt numarası, sayfa aralığı, basım yılı. Kitap: [2] yazar (editör) soyadı, adının baş harfi., kitabın açık adı, basım evi, basım yeri, basım yılı. Tez: [3] yazar soyadı, adının baş harfi., tezin açık adı, tezin yapıldığı üniversite, tezin basıldığı yer/ülke, basım yılı düzeninde yazılacaktır. Makale metinlerinin elektronik kopyaları e-posta (yayin-istanbul@mmo.org.tr) ile veya disket ile (Katip Mustafa Çelebi Mahallesi. İpek sok, No: 13. 34433'Bey oğlu-istan bul) gönderilmelidir. TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ DERGİSİ. Sayı 6. 2005

Qdiiökden... Değerli meslektaşlarım, Son yıllarda, günlük konuşmalarda, teknik yazılarda, bilimsel makalelerde yabancı dilde kullanılan sözcüklerin sayısı gittikçe artmaktadır. Ne yazık ki, Türkçe'yi kirleten yabancı sözcüklerin, sanatçı, bilim adamı ve sözde aydın olarak nitelenen okumuş kesimde daha çok kullanıldığını görmekteyiz. Teknik yazılarda karşılığı bulunamadığı gerekçesiyle, günlük yaşantımızda ise özentiden kaynaklanan yabancı sözcük kullanımı, her geçen gün Türkçe'mizi zayıflatmaktadır. Dilimizde karşılığı olan sözcükler yerine bile artık yabancı dildeki karşılıkları kullanılmaya başlanmıştır. Türklerin yaşam biçimleri nedeniyle, Türkçe yüzyıllar boyu pek çok dille temasa geçmiş, bu dillerle kelime alış-verişinde bulunmuş, dinin etkisiyle yabancı sözcüklerin sayısı sürekli artmıştır. Okumuş olan kesim, toplumun kullandığı dil yerine daha çok Arapça ve Farsça sözcükleri tercih etmiş, böylece halk okumuş kesimi ve yöneticileri anlayamaz olmuştur. Batılılaşma sürecinde Fransızca sözcükler dilimize yerleşmiş, Atatürk'ün dil devrimi ile yabancı dildeki sözcüklerin sayısı azalmaya başlamıştır. Günümüzde ise İngilizce sözcükleri kullanmak özentiden kaynaklanan bilgelik göstergesi olmuştur. Yabancı dil, özellikle İngilizce bilmek önemlidir ve öğrenilmelidir. Ama, eğitim bir ülkenin kendi diliyle yapılmalıdır. Yabancı dille eğitim yapan milletler uzun dönemde kültürlerini, kimliklerini ve bağımsızlıklarını kaybetmişlerdir. Pastanenin adının Wishne konulması veya yabancı dilde seçilmesi, şirketlerin adlarını daha havalı göstermek için yabancı dilde seçmesi, kısaltılmış Türkçe sözcüklerin yabancı dilde okunmaları (NTV-eııtivi gibi) hoş karşılanmamalıdır. Bizler tesisat mühendisleri ve üniversite öğretim üyeleri olarak; sunucuya spiker, yıldıza star, ilan tahtasına billboard denilmesini önleyemeyiz, ama buharlaştırıcıya evaporator, yoğuşturucuya kondenser, ıklimlendirmeye air conditioning, merkeze center denilmesini önleyebiliriz. Yüzlerce, Türkçe karşılığı olan kelimeleri öncelikle bizlerin kullanması, Makina Mühendisleri Odasının, makina mühendisliği ile ilgili Türkçe sözlük çıkarması ve yayınlarında Türkçe yazılmasın! zorunlu tutması gerekir. Mustafa Kemal Atatürk "Kati olarak bilinmelidir ki Türk milletinin milli dili ve milli benliği bütün hayatında hakim ve esas olacaktır... Milliyetin en bariz vasıflarından biri dildir. Türk herşeyden önce ve mutlaka Türkçe konuşmalıdır... Ulusal duygu ile dil arasındaki bağ çok kuvvetlidir. Dilin ulusal ve zengin olması ulusal duygunun gelişmesinde başlıca etkendir. Türk dili, dillerin en zenginlerindendir; yeter ki bu dil bilinçle işlensin. Ülkesini, yüksek bağımsızlığını korumasını bilen Türk ulusu, dilini de yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarmalıdır" diyor. Başka söze gerek yok. Dilimize sahip çıkmak; geleceğimize, benliğimize, bağımsızlığımıza sahip çıkmaktır. Saygılarımla. Prof. Dr. Abdurahman Kılıç TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ DERGİSİ. Sayı 6. 2005 3

MMO Teknik Kitapları Yayın Listesi YAYIN NO KİTAP ADI FİYAT (YTL) YAYIN NO KİTAP ADI FİYAT (YTL) 110/ 115 121 122 126/3 12 129 133 139 140 142-2 145 150 152 155 156 15 169 10 13 1 19-3 190 192-2 194-2 195-2 205 206 20-3 211 212 216 21 233 245 246 24 24 249 250 252 253 254 255 256 Sanayi Kazanları işletme El Kitabı Uygulamalı Soğutma Tekniği imalat Mühendisliği Sıhhi Tesisat Proje Hazırlama Teknik Esasları Basınçlı Kaplar El Kitabı Dövme Teknolojisi Pres işleri Tekniği I Gaz Tesisatı Proje Hazırlama Esasları Kovalı Eîevatörler Sayısal Denetimli Tezgahlar I Plastikler Dünyası () Şemalarla Bina içi Doğal Gaz Tes. ProjeHaz. Esas. Doğalgaz Cep Kitabı Serbest Pazar Ekonomisi Ülk. Tek.Yetişme Polit, ve Devlet. Rolü Kazan ve Baca Makina imal. için Temel Mukavemet Değerleri Çarpışma Mekaniği Makina Mühendisliği El Kitabı Cilt-1 () Makina Mühendisliği El Kitabı Cilt-2 () Atıksu Arıtma Sistemleri Uygulama ve işi. Autocad R-13 (Dos için) İngilizce-Türkçe Makina Mühendisliği Sözlüğü Nümerik Kontrollü Takım Tez. ve Plan. Prensipleri Marka ve Tiplerine Göre Araçların Tek. Özellikleri iş Makinaları Kullanma ve Bakım El Kitabı Marka ve Tiplerine Göre Araçların Tek. Özellikleri Pnömatik iletim Temel Bilgileri Taşıt Lastikleri Asansör Avan ve Uyg. Proje. Haz. Tek. Esasları Kobi El Kitabı Tüzük ve Yönetmelikler () ISO 9000 İşığında Toplam Kalite Araçlarda LPG Dönüşümü Mühendis El Kitabı Bacagazı Ölçümleri Mühendis El Kitabı Malzeme Bilgisi ISO 9000 Işığında Toplam Kalite Uyg. Kılavuzu Binalarda Isı Yalıtım Proje Hazırlama Esasları AİTM/MARTOY Genel Tesis ve Cihazlar İçin Teknik işi. El Kitabı Genel Tesis ve Cin. için Koruyucu Per. Bakım El Kit. Gaz Ergitme Kaynağı ve Oksijen ile Kesme Geometrik Ölçülendirme ve Toleranslandırma Tankerler ve Akaryakıt Sarnıçları Araçların LPG'ye Dönüşümünde Denetimsizlik iş Makinaları kullanıcısı(operatör)sınav El Kitabı Ücretsiz 20 3 5.5 5 4 25 1.5 1.5 1.5 1.5 5 5 3 3 4 3 2 25 259-2 260-2 261 26 20 21-1 22-1 22-2 22 292 293 294/2 295 296 29 29 299 300 302 303 304 305 306 30 30 313 31 324 325 325-2 325-3 325-4 343 34 352 353 354 355 356 35 359 360 362 Tasfiye Yasası (Yeniden 1402) (Ücretsiz) Kalorifer Tes.Proje Haz. Esasları Sıhhi Tesisat Proje Haz.Esasları PSİKOMETRİ Nemli Havanın Termodinamiği AİTM Mühendis El Kitabı () Jeotermal Enerji Doğrudan Isıtma Sis. Tem.Vetas. Malzeme Bilimleri Serisi Cilt -1 Periyodik Kontrol Mühendis El Kitabı-I () Periyodik Kontrol Mühendis El Kitabı-ll Kızgın Sulu, Kızgın Yağlı, Buharlı İsıtma Şist. Hidrolik Devre Elemanları ve Uygulama Tekn. Pnömatik Devre Elemanları ve Uygulama Tekn. iş Güvenliği Soğutma Tesisatı Klima Tesisatı Havalandırma Tesisatı Havuz Tesisatı LPG Tesisatı (Konutlarda ve Sanayide Dökmegaz Tesisi) Yangın Söndürme Sistemleri iş Makinaları El Kitabı-1 (Genel Konular) iş Makinaları El Kitabı-2 (Kaldırma Makinaları) iş Makinaları El Kitabı-3 (Kazıma ve Yükleme Makinaları) iş Makinaları El Kitabı-4 (Kazıma, Serme, Sıkıştırma Makinaları) Pres işleri Tekniği Cilt-1 Pres işleri Tekniği Cilt-2 Pres işleri Tekniği Cilt-3 Hidrolik Pnömatik Türkçe-Almancaingilizce Sözlük Otomatik Kontrol Tesisatı Asansörlerde Denetimsizlik Makinalarda CE işaretlemesi Uygulama Rehberi Basınçlı Ekipmanlarda CE işaretlemesi Uygulama Rehberi Sıcak Su Kazanlarında CE işaretlemesi Uygulama Rehberi Gaz Yakan Cihazlarda CE işaretlemesi Uygulama Rehberi Basınçlı Hava Tesisatı ve Kompresörler Endüstriyel Mutfak ve Çamaşırhane El Kitabı Kalorifer Tesisatı Mukavemet Değerleri Atık Su Arıtma Tesisi Pratik Bilgiler El Kitabı Dökme LPG Sistemleri ve Dökme LPG Kullanımı Kaynak Teknolojisi El Kitabı Cilt-1 (Ergitme Esaslı Kaynak Yöntemleri) Kaldırma-iletme ve Basınçlı Kaplarda Denetimsizlik Makina imalat Sanayi Sektör Araştırması Jeotermal Enerji Doğrudan Kullanım ve Tasarım El Kitabı Teknik Terimler Sözlüğü 4 10 9 5.5 1 9 5.5 9 6 a.5 5.5 11 11 6 12 5.5 10 6 5 15 10 4