İLK YARDIM DERSİ ÖZETİ

İLK YARDIM DERSİ ÖZETİ 1.ÜNİTE: TRAFİK KAZALARI VE İLKYARDIMIN ÖNEMİ *Beklenmedik bir anda meydana gelen, daha önceden tahmin edilemeyen, planlanmayan, önlemler alındığı zaman çoğunun önlenebileceği ölüm, yaralanma ve maddi hasarla sonuçlanan olaylara KAZA denir. *Kazaların en baş nedeni insandır. *Kasıt unsuru olmaksızın meydana gelen, insanları ve çevreyi olumsuz yönde etkileyen, çoğunluğu doğal kaynaklı olan olaya FELAKET denir. *Kaza ve Felaketlerin arasındaki farklar: Kazaların nedeni insanlar, felaketlerin doğal kaynaklıdır Kazalara karşı önlem alınarak çoğu önlenebilir, felaketler önlenemezler. (felaketlerde önlem sadece can ve mal kaybını azaltır) Felaketlerde bir anda kazalara göre daha fazla can ve mal kaybı yaşanmaktadır. *Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve çarpan çarpılan nesnede maddi hasar oluşturan olaylara TRAFİK KAZASI denir. *Trafik kazasına en çok sebep sürücülerdir. Kurallara uymamaları ve bunu alışkanlık haline getirmedikleri için. *Trafik kazalarını önlemek için ne yapılabilir. Eğitimli, dikkatli olmak ve kurallara uymak Kuralları alışkanlık haline getirmek gerekir. *Ani olarak hastalanan veya kazaya uğrayan kimseye, tıbbi tedavisi yapılıncaya kadar, anında ve olay yerinde, çevre imkanlarından yararlanılarak yerine getirilen geçici müdahaleye İLKYARDIM denir. *Her sürücü bir ilkyardımcıdır. Kaza anında müdahale etmek zorundadır. Çünkü olay yerine ilk ulaşan kişidir. İlkyardım uygulamazsa para ve puan cezası uygulanır. *İlkyardımın amaçları nedir? -Hayat kurtarmak -Durumun kötüleşmesini önlemek -iyileşmeyi kolaylaştırmak (sakatlığı önlemek) *Öncelikli hedeflerimde yaralıya yönelik olacaktır. Yani; Solunumu duranlara suni solunum yapılması Kalbi duranlara kalp masajı yapılması Kanaması varsa kanaması durdurmak gibi *Olay yerine vardığımda ilk önce korumaya alırım.önce kendimin ve yaralının can güvenliği önemlidir. Bunun için hemen trafik güvenlik önlemleri alırım. *Yaralının hayatı tehlikelerine karşı önlem aldıktan sonra yaralıyı sevk ederim. *Hayat kurtarma zincirinde öncelikle olay yerine vardığında sırasıyla şunları yaparım: -Korumak (Kendimin ve kazazedenin can güvenliği) -Bildirmek (112 e) -Kurtarmak (Hayatı tehlikelerine karşı önlem alırım) -Sevk (İlkyardımcının son aşamasıdır. Her yaralıyı kesinlikle sedye ile göndermeye özen gösteririm.) 2.ÜNİTE: İNSAN VÜCUDU *İnsanda en küçük canlı birimi hücredir ve zardan beslenir. Hücreler birleşerek dokuları, dokular birleşerek organları, organlarda bir araya gelerek sistemi oluştururlar. *Bütün vücudumuzda faaliyet gösteren sistem dolaşım sistemidir. *Hareket ve iskelet sistemi: Vücudun hareket etmesini, desteklenmesini sağlar ve koruyucu görev yapar. Kemikler Eklemler

Kaslar *Dolaşım sistemi: Vücut dokularının oksijen, besin, hormon, bağışıklık elemanı ve benzeri elemanları taşır ve yeniden geriye toplar. Kalp ( İnsan kalbi 4 odacıklıdır) Kan damarları Kan *Sinir sistemi: Bilinç, anlama, düşünme, algılama, hareketlerinin uyumu, dengesi ve solunum ile dolaşımı sağlar. Beyin Beyincik Omurilik(Zedelenmesi sonucu felçler meydana gelir) Omurilik soğanı *Solunum sistemi: Vücuda gerekli olan gaz alışverişi görevini yaparak hücre ve dokuların oksijenlenmesini sağlar. Solunum yolları (burun,ağız,gırtlak,soluk borusu,bronşlar) Akciğerler *Boşaltım sistemi: Kanı süzerek gerekli maddelerin vücutta tutulması, zararlı olanların atılması görevlerini yaparak vücutta iç dengeyi korur. İdrar borusu İdrar kesesi Böbrekler *Sindirim sistemi: Ağızdan alınan besinlerin öğütülerek sindirilmesi ve kan dolaşımı vasıtasıyla vücuda dağıtılmasını sağlar. Dil ve dişler Yemek borusu Mide Safra kesesi Pankreas Bağırsaklar *Kafatası boşluğunda; Beyin, Beyincik, Omirilik soğanı *Leğen boşluğunda; Üreme organları, İdrar torbası *Omurga boşluğunda; Omurilik *Göğüs boşluğunda; Kalp, Akciğer, Borular(yemek ve soluk borusu) *Karın boşluğunda; Mide, Pankreas, Böbrekler, Karaciğer, Bağırsaklar *Yaşam bulguları nelerdir? Bilinç ( Yaralının omuzlarına dokunarak 3 defa iyi misiniz? diye sorularak kontrol edilir. Fakat bebeklerde ayak tabanından kontrol edilir. Solunum ( bak-dinle-hisset yöntemi ile kontrol edilir) Dolaşım ( Nabızlardan kontrol edilir. En rahat boyun nabzından.) Vücut ısısı ( Vücut ısısı her daim sıcak tutulmalıdır) Kan basıncı ( Yaralının genel durumundan anlaşılabilir) *Bilinci kapalı yaralılarda asla ağızdan bir şey vermem. 3.ÜNİTE:KAZA YERİ İLKYARDIM ÖNLEMLERİ VE İLKYARIM ÇANTASI *İlkyardım çantası motorsiklet, motorbisiket ve iş makinası hariç bütün motorlu taşıtlarda bulundurulmak zorundadır. İlkyardım çantası kolay erişebilir görünür yerde olmak zorundadır. Bu yerin bagaj olmadığı kesindir. *İlkyardım çantasının içindeki malzeme miktarlarını etkilen taşınan yolcu sayısıdır. *Tendürdiyot, oksijenli su ve ilaç ilkyardım çantasında kesinlikle bulunmamaktadır. *Yaralıyı araçtan en az 3 kişi ile çıkarmak gerekir. *Araçta yangın çıkmışsa, Kazaya sebebiyet verecekse ve Yaşam fonksiyonları durmuşsa hemen yaralıyı tek başımızada olsak çıkarmak zorundayız. *Tek başına çıkarmak zorundaysan baş-boyun-gövde eksenini korumaya özen gösterirsin. Çünkü her yaralıyı sanki omurgası kırıkmış gibi düşünüp yeni bir yaralanma meydana getirmemeye dikkat etmeliyiz.

*Boyun hasarı şüphesi varsa muhakkak boyunluk takmalıyız. Başın öne sarkması sonucu solunum durması görülebilir. *Trafik güvenlik önlemleri almak için olay yerine vardığında öncelikle aracı sağa çeker kontağı hemen kapatırız. 4 lü sinyalleri yakarız. 150m mesafe kala reflektör veya ışıklı cihaz yerleştiririz. Taş, ağaç dalı,lastik konulmaz. Araç tüplü ise LPG kapatılır. *Aracın yanma ve devrilme ihtimaline karşı dikkatli olunmalıdır. *Araç belirgin olarak sallanıyorsa kazazedeye içinden aracı sabit hale getirdikten sonra çıkartırım. 4.ÜNİTE: SOLUNUM SAĞLANMASI *Yaralıyı değerlendirilirken öncelikle bilincine bakılır. Daha sonra hava yolu açıklığı sağlanır. Solunumu kontrol edilip gerekirse suni solunum yapılır. Kalbini kontrol edip eğer atmıyorsa kalp masajına başlanır. *Hava yolu yabancı cisimlerle, kan, kusma gibi cisimler tıkanabilir ama en çok özellikle bilinci kapalı yaralılarda dilin geriye kaçması sonucunda dil tabanı genze kaçıp soluk borusunu tıkayabilir. *Dil tabanı kaçması durumunda dil elle çekilerek çıkarılır. Solunumda geri dönüş yoksa suni solunum yapılır. Suni solunum yapabilmek için yaralıya BAŞ-ÇENE pozisyonu verilir. Bu pozisyon yaralının soluk yolunun açık olmasını sağlar.solunum geri döndüyse hemen yan yatış pozisyonu verilir. *Baş-Çene pozisyonu boyun hasarı düşündüğüm durumlarda asla veremem. Çünkü başın öne sarkması sonucu solunum durması görülür. *Yabancı cisimle tıkanıklarda yabancı cisme ulaşabiliyorsak elle çekeriz. Cisme ulaşamıyorsak tıkanıklık yarımsa yaralı 2 eli ile boğazını tutup nefes alamadığını belirten işaretler yapar ve garip sesler çıkartır. Bu durumda yaralının daha fazla öksürtülmesi sağlanır. *Tam tıkalı ise o zaman sırta darbe ya da elle bası yöntemleri ile yabancı cisim içerdeki hava basıncını artırarak çıkartılmaya çalışılır. *Çocuklarda başı aşağıya gelecek şekilde sırtına darbeler vurulur. *Kazazede bebek ise tutup ayaklarından baş aşağı sarkıt sırtına biraz vur. *Yetişkin bir insan dakikada 15-20 defa nefes alıp verir. *Suni solunumda dakikada 15-20defa yapılır *Bebekler bizlerden daha fazla nefes alıp verirler fakat daha az nefes ama daha sık ve ağız burun birlikte yapılır *En etkili suni solunum yöntemi ağızdan ağzadır *Ağzı burnu kanamalı ise Holger-Nielson ya da Silvestir metodu tercih edilir. *Ağızdan ağza suni solunum sırasında yaralı sırt üstü yatırılır ve yaralının yan tarafına geçilir *Verdiğimiz havanın yeterliliğini göğsün yükselmesinden anlarız *Holger-nielson ya da silvestir metodunda ilkyardımcı kazazedenin baş tarafına geçer. *Holger-Nielson metodunda yaralı yüzüstü yatırlır. Sırttan basınç yapılması yaralının nefes vermesini sağlar *Silvestir metodunda ise yaralı sırt üstü yatırılır. Yaralının kendi elleri ile göğsüne baskı yaptırmak yaralıya nefes verdirecektir. *Yaralının kalbi çalışıyorsa kendi kendine soluyuncaya kadar suni solunuma devam edilir. (Unutma!!! Kalbim çalışıyorsa benden umudu kesme ) Kalbi durmuşsa 5dakika uğraşır eğer geri dönüş yoksa bırakırsın. *Solunum kontrolünü Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile kontrol edersin. Bak: Göğsü inip kalkıyor mu? Dinle: Kulağımızı ağız ve burun kısmına yanaştırırız solunum sesi var mı? Hisset:Yanağımızı ağız ve burun kısmına yanaştırıp solunum sıcaklığı var mı? Diye kontrol ederiz. Ya da bir cam parçasını yaralının ağız ve burun kısmına yanaştırarak buharlanıp buharlanmadığına bakarakta solunumunu kontrol edebiliriz. Bu yöntem bak-dinle-hissetten bak yöntemine girer. *İlk 5 dakika içinde solunumu duran yaralıya suni solunuma başlanmazsa beyin ölümü gerçekleşir. *Solunum durunca kandaki oksijen oranı düşer.göğüs hareketleri olmaz. *Dokuların oksijensiz kaldığını morarmadan anlarız. Parmak ve dudaklardan başlayan morarma olur. *Suni solunum sonrasında tekrar solumaya başlayan yaralı yan yatış pozisyonuna alınır 5.ÜNİTE: KANAMANIN DURDURULMASI VE KAN DOLAŞIMININ SAĞLANMASI *Damar bütünlüğünün bozulması sonucunda kanın damar dışına doğru akmasına KANAMA denir. Vücut ağırlığının 1/13ü kandır. Bunun %20sini kaybedersek hayati fonksiyonlarımız tehlikeye girer.

*En tehlikeli kanama çeşidimiz atardamar kanamasıdır. Çünkü diğerlerine göre daha fazla kan kaybına neden olur. Belirleyici rengidir. Rengi açık kırmızıdır, nabız atımıyla uyumlu kesik kesik fışkırır tarzda akan kanama çeşidi atardamar kanamsıdır. *Toplardamar kanaması koyu renkli sızıntı şeklinde akan kanamalardır. *Fazla kan kaybı sonucunda yaralıda şok belirtileri görülür. *Kanamalarda ilk yapılacak işlem kanayan yere temiz sargı beziyle basınç uygulamaktır. *En etkili yöntem ise turnike uygulamasıdır. *Turnike kalbe en yakın atardamarların geçtiği tek kemikli bölgelere uygulanır. 5-6cm eninde elastik bir bandajla 15-20 dakika sıkar 5-10saniye gevşetirim. Turnike uygulaması en fazla 2 saat yapılır. *Turnike uygulama bölgesi; Dirsek ile omuz arasına ve diz ile kalça arasına yani tek kemikli bölgelere uygulanır *Kanama durdurmadaki basınçlı sargı uygulamanın amacı sadece kanayan yerdeki damarın üzerine basınç yapılmış olur *Kalbi duran yaralıya ilk 5 dakika içinde kalp masajına başlamak gerekir. Yoksa beyin ölümü gerçekleşir. *Kalbin durduğunu nabızlardan en kolay boyun nabzından anlarız ve göz bebekleri büyür ve sabitleşir. *Normal yetişkin bir insan dakika 60-100 defa kalp atışı olur.bebeklerin bizden daha fazladır. *Kalp masajı uygulama bölgesi göğüs kemiğinin 1/3lük alt kısmı ya da göğüs kemiğinin ortasıdır. *Kalp masajı yetişkin bir insana dakikada 100 bası yapılır. Bası ve gevşeme süresi eşit olmalıdır 2 el ile yaklaşık 5-7cm kadar esnetmek yeterlidir. *Çocukların kalbi bizden daha fazla atar fakat kalp masajı uygulama sayısı gene 100 basıdır. Tek el ile 3-4cm esnetmek yeterli olacaktır. *Bebeklerin kalp atımı daha da fazladır ama kalp masajı uygulama sayısı gene 100 basıdır. Orta ve yüzün parmağımızla yaklaşık 1,5-2cm esnetmek gerekir. *Elektrik çarpması durumunda kalp birdenbire şoklanarak durabilir. Bu yüzden şoklanarak çalıştırmak gerekir. Kalp masajı uygulama noktasına tek yumruk vurulur *Kalp ve solunumu durmuş yaralılarda tek başına da olsan iki kişide olsa 2suni solunum 30 kalp masajı yapılır *Suda boğulma vakaları özel vakalardır. Suda boğulma vakalarında tek ilkyardımcıysan etrafta yardım edecek kimse yoksa sağlık ekiplerini 2 suni solunum 30 kalp masajını 5 defa yaptıktan sonra aranmalıdır *Kendiliğinden burnu kanayan yaralıya ilkyardım olarak oturtulur, baş hafif öne eğiltilir, başa ve boyna soğuk uygulama yapılabilir ve burun kanatları 5 dakika süre ile sıkılır. *Kulak kanaması olan yaralı kanayan kulak üzerine yan yatırılır. *Baskı noktaları; Kanayan bölge saçlı deride ise; baskı noktam şakak Yüzde ise baskı noktam; çene altı ya da boyun Boyun ya da omuzlarda baskı noktam; köprücük kemiği arka iç kısmı Kollarda baskı noktam; koltuk altı Bacaklarda baskı noktam; kasık iç kısmıdır *Kanama olduğunda ilk yapılması gereken işlem basınçtır **ŞOK Aşırı kan kaybı sonucu görülebilir. Dolaşım sisteminin yetersizliğinde ortaya çıkar.şok hayati faaliyetlerin azalmasıdır Şokun Belirtileri: Bilinç azalır Solunum zayıflar, yüzeyselleşir fakat sayısı artar Nabız zayıflar derinden hissedilen nabız vardır fakat sayısı artar Vücut ısısı azalır. Buna bağlı olarak vücutta terleme, titreme, soğuk ve nemli cilt görülebilir. Kan basıncı azalır. Buna bağlı olarak halsizlik, baş dönmesi,bitkinlik,uyku hali görülebilir İlk yardımında, şoka girmemesi için şok pozisyonuna alınır, kanama engellenir, vücut ısısı korunur ve bilinci açık tutmaya çalışılır.2-3 dakikaya bir yaşam bulguları kontrol edilir. Şok sonucu ölüm sebebi dolaşımdaki yetersizlik sonucu organ ve dokulara kan gitmemesidir

**BAYILMA Kısa süreli geçici bilinç kaybıdır. Bayılmada hareket sistemi faaliyetini yitirir. Bayılan insanda ilkyardım olarak şok pozisyonuna alınır, duyu organları dikkatlice uyarılır. soluk yolu açıklığı kontrol edilir. Bayılan insan yeterli süre dinlenmesi sağlanır Asla ağzından yiyecek ya da içecek bir şey vermem **KOMA Uzun süreli derin bilinç kaybıdır Yaralının soluk yolu açık hale getirilip koma pozisyonu(yan yatış) verilir. Sağlık ekibi gelene kadar yanında beklenir ve 2-3 dakika birde yaşam bulguları kontrol edilir *Şokta zamanla oluştuğu halde bayılmada aniden meydana gelen bulgu bilinç kaybıdır. 6.ÜNİTE:KAZA SONUCU OLUŞAN YARALANMALAR VE İLK YARDIM *En Sık karşılaştığımız yara çeşidi ezik yaradır.sert, künt cisimlerle meydana gelir *Kesik yaralar keskin cisimlerle meydana gelir. Yara yeri düzgün ve uzun görünümlüdür. Bu nedenle kesik yaralarda bizim için yaranın yönü önemlidir. *En sık karşılaştığımız önemli bölge yaralanmaları ise baş yaralanmasıdır. *Baş yaralanması olan kişide bulantı-kusma görülebilir. Göz bebeklerinde büyüklük farkı vardır.( Biri büyük biri küçüktür) *Baş yaralanması sebebiyle bayılan bir kişi 12-24 saat hastane gözetiminde kalmak zorundadır. *Baş yaralanması sonucu kulağından kan gelen yaralı kanayan kulak üzerine yan yatırılır ve kanama engellenmez. Herhangi bir iç kanaması yoksa baş yara üstte kalacak şekilde pozisyon verilir. *Göğüste açık ya da kapalı yara meydana gelebilir. Göğüs yaralanmasının en büyük tehlikesi kaburganın kırılıp akciğeri delmesidir. *Eğer sırtta ya da göğüste delici bir yara var ise bu delikten hava girmesi engellenmelidir. Çünkü akciğer dışarıdan hava almaz alırsa akciğer dokusu küçülür. *Ağızdan açık kırmızı, köpüklü, öksürükle kan gelmesi aklımıza akciğeri getirmelidir. *Göğüs yaralanması olan kişi muhakkak oturur ya da yarı oturur pozisyona alınır. Kesinlikle sırt üstü yatırılmaz. Yatırırsak göğüs kafesi daralır. *Karın yaralanması olan bir kişi de açık ya da kapalı yara meydana gelebilir. *Kapalı karın yaralanmasının tehlikesi iç kanama şüphesidir. *Kapalı yaralanmalarda soğuk uygulanama yapılır. *Açık yaralanmalarda organ dışarı çıkmazsa karının üstüne organı toplar üzeri ıslak sargı bezi ile kapatılır hava almaması için de üstüne naylon kapatılır. *Vücuduma batan yabancı cisimler asla çıkarılmaz. Sadece kenarları sabitlenir başka organa zarar vermesi engellenir. İçerden dışarı çıkanlarda yerine yerleştirilmez. *Organlar dışarı çıkmamışsa çıkmasın diye yaranının yönüne göre pozisyon verilir. *Boyuna bir kesi var ise sırt üstü yatar pozisyonda ayaklar birleştirilir ve gergin tutulur *Kesi enine ise sırt üstü yatar pozisyonda dizler kendine doğru çekilir baş biraz yükseltilir. *Omurga yaralanmasının en büyük tehlikesi felç riskidir. Kesinlikle soluk yolu açık halde solunumunu kontrol ederek sırt üstü sert zeminde ve kesinlikle sedye ile sevk edilmelidir. *Araçta yangın çıkmaması için öncelikle kontak anahtarı kapatılır. *Yangın çıkmışsa motorun başına geçilir ön ve alt kısmına yangın söndürücü sıkılır. Sonrasında kaputu çok az açıp sıkılır. En son tamamen açılıp kıvılcımlarda kaldıysa yangını kontrol altına almış oluruz. *Yangın söndürücü motosiklet, motor bisiklet, traktör dışında kalan tüm motorlu araçlarda yangın söndürücü bulundurulmak zorundadır ve talimatlarında belirtilen aralıklarla da kontrolleri yapılmalıdır.yangın söndürücü kolay erişebilir görünür yerde olmalıdır. *Yanık yerin genişliği ve derinliği çok önemlidir. Vücudun %20 sinin yanması yaşamsal risktir. Bebeklerde bu oran %10dur. *Olay yerinde ilkyardım önlemine ihtiyaç duyulmayan yanık çeşidi 1.derece yanıklardır. Mesela güneş yanığı.

*Derin iz ve sakatlık bırakan yanık çeşidi 3.derece yanıklardır. Deri altı doku ve organlar yanmıştır, sızıntı şeklinde sıvı akar, harabiyet söz konusudur *En çok ağrı 2.derecededir. Su dolu keseler vardır. Sinir uçları açıktadır. Derinin üst ve orta tabakası yanmıştır. *Ağrı şokuna girmemesi için Yanıklarda ağrı kesici verilebilir. *2. ve 3. derece yanıklarda su ile oluşabilecek şoku önlemek için bol su içirilir. *Yanık yere asla diş macunu, yoğurt, salça, yara merhemi sürülmez. *Yanık yere tazyiksiz soğuk su ve buzla soğutulur *2. derecede yanıklarda su dolu keseler asla patlatılmaz. *Yanık yerin üzeri temiz ıslak sargı bezi üzeride naylonla kapatılır. *Bir hastanın ağır bir hastalık sonucu fonksiyonlarını kaybeden organlarının yerine bir başkasından sağlam doku ve organlarının nakledilmesi için verilmesine DOKU VE ORGAN BAĞIŞI, bu amaçla yapılan işleme DOKU VE ORGAN NAKLİ denir. *En çok bağışlanan KANdır. Kandan sonra BÖBREK gelmektedir. *Organ bağışına engel olan hastalıklar; Böbrek hastalıkları Şeker hastalığı Kanser AIDS Sarılık Ağır iltihabi durumu olanlar bağışlayamazlar *Doku ve organ bağışının dinen ya da hukuken herhangi bir sakıncası yoktur. Ancak bundan çıkar sağlayanlara ağır para ve hapis cezası verilmektedir 7.ÜNİTE: KIRIK, ÇIKIK VE BURKULMALAR *Kırık kemiklerde meydana gelir. *Kırıklar kesinlikle sabitlenmelidir. Sabitlemek için kullanılan malzemelere atel denir. Atel yumuşak ya da sert olabilir. Önemli olan organı hareketsiz hale getirmektir. *Atel kafa, köprücük, kaburga kemiklerine kesinlikle uygulanmaz *Kırıklar tespit edilmezse iç kanama ve felç görülebilir. *Çöken kırıklara asla basınç uygulanmaz *Köprücük, kol ve önkol kırıkları oturur pozisyonda gönderilebilir. *Kaburga kemiği kırıkları kesinlikle yarı oturur ya da oturur pozisyonda sevk edilmelidir *Omurga kemiklerinin kırık olmasının en büyük tehlikesi omuriliği zedelemesidir bu da felç riskidir. Kırıklık; Belde ise belden aşağı, Boyunda ise boyundan aşağıda duyu kaybı görülecektir. *Omurga kırıkları kesinlikle sırt üstü sert zemine yatırılmalıdır ve sedye ile sevk edilmelidir.boyunluk takılarak *Kalça kemiği kırıklarıda sırt üstü sert zeminde yatırılmalıdır *Bacak kemiği kırıkları iç ve dış yanlardan atellenmelidir. *Kırık diz ile kalça arasındaysa dış atelin boyu önemlidir. Dış atel topuktan koltuk altına kadar, Eğer kırık diz ile ayak bileği arasındaysa dış atelin boyu topuktan kalçaya kadar olmalıdır ve yaralı sırt üstü yatar pozisyonda sevk edilmelidir *Ayak kırıklarında eğer atel bulamazsak 2ayağı birleştirir boşluklarını doldurur ve bağlarız. *Çıkık hareketli eklemlerde meydana gelir. Eklem yüzeylerinin birbirinden ayrılmasıdır. *Çıkık bölge yerine yerleştirilmeye çalışılmaz. Kalp seviyesinden yukarı kaldırıp soğuk uygulama yapılır. *Burkulma gene hareketli bölgeler meydana gelir ve eklem yüzeylerinin zedelenmesine denir *Burkulmalarda ilk 12 saatte soğuk gecikmiş vakalarda sıcak tuzlu su uygulaması yapılır 8.ÜNİTE: HABERLEŞME *Kaynak ---------- Mesaj ---------- Kanal ---------- Alıcı İlk yardımcı Sözlü Telefon Sağlık k. Kısa- Telsiz Jandarma Öz Kuleler Karayolu- Anlaşılır Kişiler Trafik istasyonları

*Bu mesajda; Açık, net bir adres Kazanın zamanı, çeşidi, oluş şekli Yaralıların sayısı ve durumları Haberleşmeyi sağlayanın kimliği Otoların hasar durumu açıkça iletilmeli Gerekirse mesajın iletildiği yerden ek ilk yardım bilgileri alınabilir.bu nedenle telefonu önce sağlık ekibi kapatır. 9.ÜNİTE: YARALININ TAŞINMAYA HAZIRLANMASI VE TAŞIMA ŞEKİLLERİ *Yaralıları taşırken yaşama şansı olana öncelik tanınmalıdır. *İlk önce solunum zorluğu çekeni göndeririz *Yaralıya verilecek pozisyonlar ilkyardımcı için son derece önemlidir. Çünkü yanlış vereceği bir pozisyon yaralının ölümüne ya da sakat kalmasına neden olabilir *Taşımada verilecek pozisyonlar: Zor solunum yapanlar, kusanlar, zehirlenenler, beyin kanaması olup kulağından kan gelenler yan yatırılır Baş yaralanması, köprücük-kol-önkol kırıklarında oturtulur Göğüs yaralanması kaburga kırıklarında oturuş veya yarı oturuş Bacak kemiği kırıkları, omurga kırıklarında sırtüstü yatış Şok ve bayılmada şok pozisyonu Karın yaralanmalarında yaranın yönüne göre pozisyon verilir *Her durumda yaralı sedye ile taşımak tercih edilmelidir. Sedye gerekirse oturur pozisyona bile girebilir. * Sedye ile taşınırken yarlı gittiği yönü görebilmelidir. Yaralıyı taşırken yaralının ayakları önde, baş arkada fakat ambulansa bindirilirken baş önde ayaklar arkada olmalıdır. *Sandalye ile taşırken merdiven iniş-çıkışlarında yaralının başı her zaman yukarda ayaklar önde olmalıdır. 10.ÜNİTE: SAĞLIĞI BOZAN DIŞ ETKENLER VE İLK YARDIM *Solunum yoluyla zehirlenmeye sessiz ölüm de denir. Çünkü zehirli gazlar karbon monoksit gazı içerir. *Oksijensizlikten ilk önce beynim etkilenir *Hangi tür zehirlenmeleri kesinlikle kusturmam? Solunum yolu ile zehirlenme Asit-baz (çamaşır suyu, tuz ruhu gibi) zehirlenmelerinde Bilinci yerinde değil ise 2 saati geçmişse *Kusturma yöntemi ağza parmak sokmaktır *İlaçla zehirlenmişse bol su verilerek kusturulur *Asit- baz zehirlenmelerinde bol su içirilir ama asla kusturulmaz *Zehirlenmede zeytinyağı koruyucu olarak verilebilir *Yoğurt,ayran,yumurta akı koruyucu olarak verilebilir ancak yararı yoktur *Kimyasal madde zehirlenmelerinde nişasta ve süt kullanılabilir *Yılan ısırmalarında ısırılan bölge kalp seviyesinden aşağıda tutulur. Alttan üstten turnike uygulanır. 30dakikayı geçmemişse paralel 2kesik atılıp diş çürüğü olmayan kişi tarafından (ilkyardımcı ağzını zeytinyağı ile çalkalarsa iyi olur) 3-5 kez emilerek zehir dışarı atılmalıdır. *Ağrıyı gidermek için sokulan yere soğuk uygulanır *Akrep sokmalarında ağrıyı gidermek için amonyak sürülür *Arı sokmalarında arının iğnesi çıkartılmalıdır ve o bölgeye soğuk uygulama yapılır *Arı ağızdan sokmuşsa ağza buz parçaları gezdirilir ve tuzlu gargara yapılabilir

*Kene ısırmalarında kesinlikle sağlık kuruluşunda dibinden çekilerek çıkartılmalıdır ve el ile öldürülmemelidir *En tehlikeli örümcek türleri karadul ve kahverengi keşiştir *Karadul sinir sistemini etkileyip felçler görülür *Kahverengi keşişte soktuğu yerdeki dokuları öldürür *Elektrik çarpmasında kazazede elektrik devresinden hemen kurtarılmalıdır *Su ve metalin iletken olduğu unutulmamalıdır ve de çıplak elle asla dokunulmaz *Arabanın üzerine akım geçen tel düşmezse tekerlekler yalıtkan görevi görür *Elektrik çarpmasında uzun süre suni solunum gerekebilir *Şorlanarak kalp masajı yapılır. Yani tek yumruk atılır *Güneş çarpması vücut sıcaklığının hızla yükselmesidir. Vücuda birden bire soğuk uygulanmaz. *Sıcak vurması ya da bitkinliği; aşırı terleme sonucu su ve tuz kaybı nedeniyle oluşur. Bol su,tuzlu ayran, meyve suları içirilebilir *Donma vakalarında sıcak sert masaj yapılmaz karla ovulmaz. Bilinci yerinde ise ılık şekerli içecekler içirilebilir. *Donmada birdenbire soba ya da elektrikli battaniye yaklaştırılmaz 11.ÜNİTE: *Gözlük ve lens kullanan kişiler araç kullanırlar takmak zorundadırlar *Renk körlüğü olanlar sürücü belgesi alabilirler *Gece körlüğü olanlar gün doğumundan 1 saat önce, gün batımından 1 saat sonra araç kullanabilirler *Tek gözü görenler; A1-A2-B(özel araç)-f sınıfı sürücü belgesi alabilirler. Ticari araç kullanamazlar. Gece araç kullanamazlar. Sürücü belgelerine işlenir. Kullandıkları aracın içinde en az 3 ayna bulundurmaları gerekir. Arka cama tek gözünün gördüğünü belirten işaret yapıştırmak zorundalar. Azami hızları şehir içinde 50 yerleşim yeri dışında normal hızdan 10km daha az olmalıdır *İşitme yeterli olmalıdır *İşitme kaybı olan bir kişi işitme cihazıyla yeterli düzeye ulaşınca ehliyet alabilir *İşitme cihazı kullanan sürücü adayları B sınıfı özel araç ve F sınıfı sürücü belgesi alabilir *Akıl hastalığı, bunama,zeka geriliği,sinir sistemini etkileyen duyu kayıpları olanlara, Epilepsi tedavisi devam edenlere, kas kayıplarında sürücü belgesi verilmez *Kalp yetmezliği, kalp kapağı hastalığı, kalp atım sayısı 40ın altında olanlar, ağır şeker hastaları sürücü belgesi alamazlar *Alkol bağımlıları sürücü belgesi alamazlar *Uyuşturucu bağımlıları sürücü belgesi alamazlar *İki ayağı olmayanlara H sınıfı sürücü belgesi verilir *Alkol sürücülerin reflekslerini azaltır. Karar verme yetenekleri azalır. Uykuya meyil artar. *Ticari araç kullananlar kesinlikle alkol kullanamazlar * Araca biner binmez emniyet kemeri takmak zorunludur. Çünkü ölüm ve yaralanma riskini azaltır *Koruma başlığı her otomobilde bulunmasında yarar vardır *Motosiklet ve motorlu bisiklet kullanan sürücüler kask ve gözlük, arkalarındaki yolcu da kask takmak zorundadır *Ruhsal yapı sürücülükte son derece önemlidir *Sürücülerin Trafik kurallarına uymamalarındaki en önemli etken ruhi yapılarının kural çiğnemeye elverişli olması ve kurallarını alışkanlık haline getirmemeleridir *Ruhsal yapısı bozuk sürücü kullandıkları aracın üstünlüğünü kendilerine ait sanmaktadırlar *Sürücülükte paylaşmayı bilmeli, birbirimize saygılı olmalı ve de bencillikten kaçınmalıyız