CEO S 2006 SAYI:29 Leadership Insights Kariyerini Yaratan Lider Hakan Eminsoy, farklılıkları seçen ve gelişimini benzerlerinden farklılaşarak yaratan bir yönetici. Zor olanın peşinden gitmiş. Sohbet ettiğinizde açık iletişimi ve mütevazı yapısı ile hemen saygı kazanıyor Dr.Yeşim Toduk AKİŞ Bir Bakışta 1 Kariyerini Yaratan Lider Genç Yönetici Liderlerin Türkiye de sayısı ne yazık ki çok fazla değil. Üstelik, bir kez Genel Müdür olanların, koltuklarını uzun dönemde korudukları da çok fazla rastlanan bir sonuç değil. Bu karmaşık dönemde, büyüyen sektör olan Finansal Kurumlarda, Hakan Eminsoy ilginç bir yönetici örneği. Liderlik çalışmasında kullandığım, 21 lider özelliğinden bir çoğu kendisinde mevcut. Ancak en göze çarpan özellikleri şunlar: 1. Çalışanlarına adaletli davranması 2. İletişime her zaman açık olması 3. Hızlı ve etkin karar verme becerisi 4. İnançlı, kararlı ve tutarlı olması 5. Vizyonunu netleştirebilmesi Aşağıdaki söyleşi özellikle Türkiye de kendi kariyerini mücevher gibi işlemek isteyen yöneticiler açısından örnek olur inancıyla okurlarımızla paylaşıyorum. Yeşim Toduk Akiş: Nasıl bir çocukluğunuz ve öğrenciliğiniz oldu? Hakan Eminsoy: Babam ve annem memurdu. Ülkenin pek çok şehrine tayin yoluyla giden bir aileydik. İlk gittiğimiz yer Malatya nın Pötürge ilçesiydi. Elektrik yoktu, çok sarptı, Malatya nın 75 km. uzağındaydı. Dağların arasından gidiliyordu. İlkokula orada başladım. Hatırladığım en önemli şey, Pötürge ye elektriğin geldiği gündür. Kapının önüne elektrik saati takmışlardı; bu nedir diye bakıyorduk. İki yıl sonra babamın Tarsus a tayini çıktı ve taşındık. Yeşim Toduk Akiş: Pötürge ile Tarsus arasında nasıl bir fark vardı? Hakan Eminsoy: O günün Türkiye sinde Tarsus bugünkü bazı büyükşehirlerden bile ileri bir ilçeydi. Ülkenin en zengin yerlerinden biriydi. Devletin arabasından başka araba görmediğim bir kasabadan kalkıp, Amerikan arabalarının gezdiği bir şehre gelmiştim, şok olmuştum. İlkokulu orada bitirdim. Yeşim Toduk Akiş: İlkokuldan sonra nasıl bir yol izlediniz? Eğitiminizde ilgili kararlarda aileniz ne kadar etkili oldu? Hakan Eminsoy: Tarsus ta dünyamız da genişledi. Babam benim iyi okumamı çok istiyordu. Savcıydı. İlkokulu bitirdikten sonra kendi şartlarımda çalışarak Tarsus Amerikan Koleji nin sınavına girdim. Hem Tarsus Amerikan ı hem de Galatasaray ı kazandım. Galatasaray yatılı olduğu için çok masraflı olacağını düşündük, Tarsus Amerikan a başladım. Babam vefat edince Lise 1 den sonra Ankara ya taşınmak zorunda kaldık. Ankara Anadolu Lisesi ne geçişim yapıldı. Tarsus Amerikan oldukça iyi bir okuldu; insanı kişilik olarak da iyi eğitiyordu. Ankara Anadolu Lisesi nde ise çok farklı bir ortam vardı. Orada her öğrencinin kendine bir dert edindiğini gördüm. Hatta yanımdaki çocuk bilim adamı gibiydi. Ben de kötü bir öğrenci değildim ama onlar gerçekten aşmışlardı (Gülüşmeler ) O ortamda ezildim.
PAGE 2 LEADERSHIP INSIGHTS Yeşim Toduk Akiş: Anneniz sizi yönlendirmeye çalıştı mı? BENIM TALEP ETTIĞIM YERLERE BENIM SEVIYEMDE KIMSE GITMEK ISTEMIYORDU. KIMSE HUZURUNU KAÇIRMAK ISTEMEZKEN BEN ZOR IŞLERI ISTIYORDUM. Hakan Eminsoy: Hayır, ben mücadele gerektiren bir durum olduğunu görünce çalışmaya başladım. Zaten, kimsenin söylemesiyle yaptığım bir iş olmamıştır. Ben, kendin inanıyorsan yap; başkasının söylediğiyle hareket etme mantığıyla büyüdüm. Yeşim Toduk Akiş: Üniversite ve bölüm seçimini nasıl yaptığınız? Hakan Eminsoy: 1981 de liseden mezun oldum. O yıllarda Türkiye de büyük çoğunluk doktor olmak istiyordu. Çünkü, o dönemin Türkiye sinde terör ve ekonomik sorunlar vardı, insanlar iş garantisi peşindeydi. Ben, nedense doktorluğu bir türlü kendime yakıştıramıyordum. Ailem doktor olmam için telkinlerde bulunuyordu. Ben bir kuzenimi örnek aldım, çünkü doktor değildi. Arthur Andersen de denetçiydi ama başta ben olmak üzere kimse onun ne iş yaptığına akıl sır erdiremiyorduk. Hem kişilik, hem de doktorluk dışında bir iş yapması bağlamında liseden beri ona çok özenirdim. O na nereden mezun olduğunu ve benim ne yapmam gerektiğini sorardım. Arthur Andersen in Boğaziçi İşletme mezunlarını işe aldığını öğrendim. Dolayısıyla daha lisedeyken Boğaziçi İşletme ye gireceğim dedim ama İstanbul u ve Boğaziçi ni hiç bilmiyordum. Yeşim Toduk Akiş: Lisede bile hedef için uğraşmaya başlamışsınız. Hakan Eminsoy: Evet, ben hedeflerimi uzun vadeli koyarım. Ağır aksak giderim ama nereye gittiğimi görürüm. Odağımı kaybetmem. Lise böyle geçti ve Boğaziçi İşletme ye girdim. Orada ortanın üstü bir öğrenci oldum. Üniversite bitince Arthur Andersen a girdim ve dört buçuk yıl çalıştım. Bir kısmı Londra ofisinde geçti. O dönemde bankacılığa olan ilgim başladı. Çünkü o dönemde bankalara zorunlu denetim geldi. Sekiz, dokuz bankanın denetiminde bulundum. Bir de ben hevesli çalıştığımı belirttiğim için bana bir de fazladan banka işini verirlerdi. Örneğin İş Bankası işini bana vermişlerdi ki o dönemin en büyük işiydi. Orada iki denetim tamamladık. Yeşim Toduk Akiş: Denetim şirketinde çalışmak size çalışma alışkanlığı ve insan ilişkileri olarak ne kazandırdı? Hakan Eminsoy: Birincisi, disiplin verdi. İş yapma disiplini kazandım. Günümü saatimi işe göre programlamayı öğrendim. İkincisi, insan üniversiteden çıktığında hayatla ilgili görüşleri intibalara dayanıyor. Hangi üniversitede okuyacağını seçmek önemli bir karar ama üniversiteden sonra hangi sektöre gireceğini seçmek daha önemli bir karar. O kararı verirken sizin şirketlerle ilgili bilginiz onların dış görünümleriyle sınırlı kalıyor. Bu nedenle, Arthur Andersen de çalışırken denetim yaptığım şirketlerde ne iş yapıldığını, oraların nasıl şirketler olduğunu öğrendim. Bir anlamda işin içini gördüm. Bu da benim gerçekte ne istediğime dair karar vermemde yol gösterdi. Yeşim Toduk Akiş: Arthur Andersen den sonra kariyeriniz nasıl gelişti? Hakan Eminsoy: Finansbank a geçtim. Örnek aldığım kuzenim Yapı Kredi de çalışıyordu. Hüsnü Özyeğin o zamanlar Yapı Kredi nin genel müdürüydü. Hüsnü Bey banka kurmaya karar verdiğinde kuzenim Hüsnü Bey in mali işlere eleman aradığını söyledi. Bana Arthur Andersen dan kimi önerebilirsin dediğinde bir isim önerdim. Askere gittiğim esnada Hüsnü Bey ile o arkadaşım çalışmaya başladı. Sonra beni de çağırdılar ama Arthur Andersen de biraz daha kalmam gerektiğini söyledim. 1989 da evlendiğimde Arthur Andersen de az para kazandığımı fark ettim. Ayın sonunu getiremiyorduk ve gerçekle yüzleştik. O durumda Finansbank ın teklifini kabul ettim.
LEADERSHIP INSIGHTS PAGE 3 Yeşim Toduk Akiş: Kariyerinizi inşa etmişsiniz. Hedefler, strateji, taktik, vizyon hepsi var. Hakan Eminsoy: O dönem benim için hem bir geçiş süreci, hem bir eğitim hem de profesyonel anlamda tecrübe oldu. Pek çok arkadaşım içini göremedikleri için istemedikleri alanlarda çalışmak zorunda kaldı. Ben kariyeri otobanda gitmeye benzetiyorum. Ne kadar hızlı gittiğiniz önemli değil, hangi yönde gittiğiniz önemli. Yeter ki doğru yönde gidin. Çünkü eğer yanlış yönde gidiyorsanız yönünüzü değiştirmek kolay olmuyor. Doğru yoldaysanız yavaş da olsa, varmak istediğiniz yere varıyorsunuz. Arthur Andersen da ben ne istediğime daha iyi karar verdim. Şu an gerçekten sevdiğim işte çalışıyorum. Genç arkadaşlara diyorum ki acele etmeyin yeter ki istediğiniz işte olduğunuza emin olun. Emin olana kadar geçen zamana da acımayın. Çünkü bir iki senenin çalışma hayatımız içinde pek de önemi yok. İş hayatının ilk yıllarında yapılan acelecilik gerçekten çok anlamsız; orada dikkatli olmak lazım. BEN KARIYERI OTOBANDA GITMEYE BENZETIYORUM. NE KADAR HIZLI GITTIĞINIZ ÖNEMLI DEĞIL, HANGI YÖNDE GITTIĞINIZ ÖNEMLI.. Yeşim Toduk Akiş: O dönemde hiç bir gün bir bankaya genel müdür olur muyum diye düşünmüş müydünüz? Hakan Eminsoy: Düşündüm diyebilirim. Öyle bir hırsım vardı, yaparım diyordum. Hedefi hep büyük tuttum. Finansbank a girdiğimde ekip küçüktü ama parlak insanlardan oluşuyordu. Hüsnü Bey gençlere beklenmedik şansları veren, onların önlerini açan bir kişiydi. Çok çalıştım, hiçbir yılbaşını evimde kutlamadım. Orada hem Finansbank büyüdü hem de ben geliştim. Hızlı terfiler aldım. Genel müdür yardımcısı olmuştum. Operasyon, mali işler, bilgi işlem ve idari işlerden sorumluydum. Fakat, bu alanlarda tecrübe kazanarak genel müdür olamayacağımı gördüm. Çünkü bu alanlardan sorumlu olduktan sonra genel müdür olan kimseyi henüz görmemiştim. Yeşim Toduk Akiş: O dönemde kaç yaşındaydınız? Hakan Eminsoy: 29 yaşındaydım. Yeşim Toduk Akiş: Yani üç yılda genel müdür yardımcısı oldunuz? Genel müdürlük hedefiniz için ne yaptınız? Hakan Eminsoy: İleride yükselebilmek için farklı alanda tecrübe kazanmak istiyordum. Talebimi ilettim. O sırada Hollanda da banka kurulması söz konusuydu. Bu bankanın genel müdürüne Hollanda da genel müdür yardımcısı olmak istediğimi belirttim. Bunu söylediğimde herkes şaşırdı. Çünkü Türkiye de Finansbank çok büyümüştü ve ben daha küçük bir yapıya gitmek istiyordum. O sırada, leasing şirketinin genel müdürü ayrıldı. Yerine dışarıdan bir genel müdür getirildi fakat gelir gelmez ayrılmaya karar verdi. Hollanda ya gitme aşamasındayken bu görev bana önerildi. Leasing nedir bilmiyorum dedim ama ikna ettiler. 1993 Aralık ayında Finans Leasing genel müdürü oldum. Özet olarak; benim talep ettiğim yerlere benim seviyemde kimse gitmek istemiyordu. Kimse huzurunu kaçırmak istemezken ben zor işleri istiyordum. Yeşim Toduk Akiş: Orada yerinize adam yetiştirdiniz mi? Hakan Eminsoy: Yükselmek istiyorsanız birini yerinize hazırlamanız gerektiğini hep söylerim.
PAGE 4 LEADERSHIP INSIGHTS Yeşim Toduk Akiş: Eleman alırken neye dikkat edersiniz? Hakan Eminsoy: Benim iş hayatının çok başında okuduğum bir kitap vardır; Memos From the Chairman. Kitabın yazarı bir yatırım bankasının, Bear Stearns in Başkanı. Bu kitap elemanlarına yazdığı memoların derlenmesinden meydana gelmiş. O kitapta şöyle diyor; ben bir işe eleman alırken P.S.D. derecesi olan adamları tercih ediyorum. Altta şöyle bir açıklaması var; poor, smart and with a deep desire to become rich (Fakir, parlak ve zengin olmak için aşırı istekli olanlar). Ben de ona bakarım. Zeka ve parlaklık sezdiğim insanları tercih ederim. Hatta kişinin zengin bir çevreden geliyor olduğunu görmek benim için bir dezavantaj. Çünkü tahammülsüz olacağını düşünürüm. Ayrıca kişi kendini geliştirmek, başarılı olmak, hatta işin maddi tarafında da kendini geliştirmek konusunda arzulu olmalı. İşe aldığım elemanları bu kriterlere göre seçtikten sonra onlara şunu derim; Yükselmek için altınıza adam koyacaksınız ve onları yetiştireceksiniz. Aksi takdirde sizin üstünüz sizi hiçbir zaman yükseltmeyi düşünmez çünkü başına dert açılacağını düşünür. Yeşim Toduk Akiş: Finans Leasing te neler yaptınız? Hakan Eminsoy: Genel müdür olduktan çok kısa süre sonra 94 krizi başladı. Şirket zor bir döneme girdi. Şirket çalışanları tepeden indiğimi düşünüyordu. Hüsnü Bey in iş yoğunluğu artmış ve öncelikleri değişmişti. Tek başıma kalmıştım. Yeşim Toduk Akiş: Finans Leasing i nasıl yukarı çektiniz? Hakan Eminsoy: Çalışanların güvenini kazandım. Eş dost getirmedim. Sadece iki kişi işe aldım. Masrafları azalttım ve yeni işlere girdim. Dokuz ay sonra ise para kazanır hale gelmişti. Rakip şirketler ise muhafazakarlık adına hiçbir şey yapmadıkları için gerimizde kalmışlardı. Şirket iki yıl sonunda sektöründe üçüncü sıraya geldi. Bir şirketin başarısını ölçmek için üç kriter olduğunu vurgularım; sahipler, çalışanlar ve rakipler. Bu üç tarafa sorduğumuzda hepsi bizim şirketimizi ilk üçe koyuyorsa doğrusu odur. Patron, çalışanlar memnunlarsa ve rakipler de sizi önemsiyorlarsa başarı kriteri budur. Bizim şirketimiz öyleydi. Orada dört yıl genel müdürlük yaptım. Sonra tekrar arayışım başladı. Bir koltukta çok fazla oturmamak gerektiğini düşünürüm. Bir gün bana Finans Yatırım ın genel müdürlüğü teklifi geldi. Orası kargaşanın olduğu bir şirketti. Benim dışımda onbeş adayla görüşülmüş ama kimse bu şirketi kabul etmemişti. Yeşim Toduk Akiş: Kararınız ne yönde oldu? Hakan Eminsoy: 1997 nin Eylül ayında Finans Yatırım da başladım. Benim başlamamla yedi kişi istifa etti. Aradan bir hafta geçti, onbir kişi daha gitti. Şirkette eleman kalmadı. Sekreterleri toparladık ve müşteri talimatlarını aldırmaya başladık. İlk altı ay çok karanlıktı ama birinci yılın sonunda problemleri çözdük. Hüsnü Bey ile üç yıllık bir anlaşmamız vardı. İkinci yılın sonunda pazarda üçüncü şirket olduk. Birçok lider konumundaki şirket yok oldu. Yeşim Toduk Akiş: Finans Yatırım da ne kadar kaldınız? Hakan Eminsoy: İkinci yılın sonunda hedefe ulaşınca Hüsnü Bey bana kötü durumda olan Gima önerisini getirdi. Bankacılığı bırakmamak için çok direnç gösterdim ve oranın genel müdürü olmaya sıcak bakmadım. Bir orta yol bulduk. Ben Gima nın mali işlerini kontrol edecektim. O sırada Sakura Bank alınmıştı ve Hüsnü Bey beni o bankanın genel müdürü yapacağını ama öncelikle Gima nın işlerini halletmemi söyledi. O şekilde başladık. Birtakım işler yaptık. Hem Gima ile ilgilendim hem de bankanın genel müdürü oldum. Yeşim Toduk Akiş: Yönetim stiliniz nasıldır? Hakan Eminsoy: Hüsnü Bey ile fazla çalıştığım için hands-on bir yöneticiyimdir.
LEADERSHIP INSIGHTS PAGE 5 Yeşim Toduk Akiş: Çok kontrol eder misiniz? Hakan Eminsoy: Evet. Hem takip ederim hem de bazen akıl öğretirim. İşin içinde olmaktan zevk alırım. Yeşim Toduk Akiş: Güvendiğiniz profesyonelleri yerleştiriyorsunuz ama yalnız bırakmıyorsunuz öyle mi? Hakan Eminsoy: Evet, onları takip etmenin ve onların yanında olmanın önemli olduğunu düşünürüm. Bunun güvensizlikle alakası yok; bu benim tarzım. Yeşim Toduk Akiş: Oyak Bank a nasıl geçtiniz? Hakan Eminsoy: Hüsnü Bey e sıkıntılarımı zaten hep söylüyordum. 2002 Şubat gibi de ayrıldım. Aklımda hep kendi hissemin de olduğu bir girişimde bulunmak vardı. Türkiye de tek tip bankacılık modeli olduğunu düşünüyordum. Bazı yatırımcılarla görüştüm ama kimse bir profesyonele hisse vermeye yanaşmıyordu. Olmayacağını anlayınca Oyak Bank a girdim. Oyak Portföy ün başına geçtim. 2003 ün Aralık ayında bankanın genel müdürü oldum. PATRON ILE ÇALIŞANLAR MEMNUNSA VE RAKIPLER SIZI ÖNEMSIYORLARSA BAŞARILISINIZ DEMEKTIR. Yeşim Toduk Akiş: Oyak Bank ın eskiye göre daha dinamik bir görüntüsü var Hakan Eminsoy: Bu hale gelmek için çok uğraştık. Yüksek maaşlar vermememize rağmen, rakipler bizden kolayca eleman alamıyor. Elemanlarımızı kolay ikna edemiyorlar. Yeşim Toduk Akiş: Peki bu durumu nasıl sağladınız? Hakan Eminsoy: Burada çalışmaktan zevk alıyorlar. Buraya sahip çıkma duyguları var ki bu da işini iyi yapma motivasyonuna sahip kişilerin aradığı bir duygu. Yeşim Toduk Akiş: Bu aidiyet duygusunu yaratmak için neler yapıyorsunuz? Hakan Eminsoy: Küçük gruplarla bir araya gelmeye çalışırım. Yeşim Toduk Akiş: Şimdi banka ve kişisel olarak hedefleriniz neler? Hakan Eminsoy: Bu bankayı hem Türkiye de hem çevre ülkelerde yaygın bankacılık hizmetleri veren bir banka haline getirmeyi hedefliyorum. Oyak Bank orta ve orta altı segmenti hedefleyecek bir banka olmalı. Oyak Bank ı tabanın bankası yapmayı hedefliyorum. Yenilikçi ürünleri getirmek yerine en yoğun kullanılan ürünleri tabana yaygın biçimde sunabilmeyi istiyorum. Oyak Bank olarak, sektörün toplam büyümesinden daha önde büyüyoruz. AMROP TURKEY Dr.Yeşim Toduk AKİŞ is Managing Partner in Amrop Hever Istanbul www.amrop tr.com Ebulula Cad. Caglayan Sitesi A Blok No: 26/9 Levent 34330 Istanbul Turkey Copyright 2008 Amrop Hever Istanbul. All rights reserved.