El Tipi Geçiş Süresi Tabanlı Ultrasonik Debimetre DMTF - H Đşletme ve Bakım Kılavuzu REV 9/09
ĐÇĐNDEKĐLER BÖLÜM -1 GĐRĐŞ... 1 1.1 GENEL... 1 1.2 GENĐŞ UYGULAMA ALANI... 1 1.3 KULLANICI GÜVENLĐĞĐ... 1 1.4 VERĐ DOĞRULUĞU... 1 1.5 KULLANICI DOSTU... 2 1.6 ÖLÇÜM ĐLKELERĐ... 2 1.7 PARÇA TANIMLAMA... 3 1.8 ÜRÜN TANIMLAMA... 5 1.9 TEKNĐK ÖZELLĐKLER... 5 BÖLÜM-2 ĐŞLETMEYE BAŞLAMA TALĐMATLARI... 6 2.1 GÜÇ AÇIK... 6 2.2 KLAVYE... 6 2.3 MENÜ PENCERELERĐ... 7 2.4 MENÜ PENCERELERĐ DÜZENLEMESĐ... 8 2.5 PARAMETRELERĐ YAPILANDIRMA ADIMLARI... 8 2.6 TRANSDÜSER MONTAJ YERĐ... 10 2.7 TRANSDÜSER MONTAJI... 10 2.7.1 TRANSDÜSER ARALIĞI... 11 2.7.2 TRANSDÜSER MONTAJ MODU... 12 2.8 KURULUM KONTROLÜ... 13 2.8.1 SĐNYAL GÜCÜ... 13 2.8.2 SĐNYAL KALĐTESĐ (M90)... 13 2.8.3 TOPLAM GEÇĐŞ SÜRESĐ VE DELTA SÜRESĐ... 14 2.8.4 ÖLÇÜLEN TOPLAM GEÇĐŞ SÜRESĐ VE HESAPLANAN SÜRE ARASINDAKĐ ZAMAN ORANI (M91)... 14 BÖLÜM-3 MENÜ NASIL KULLANILIR... 15 3.1 AYGITIN DOĞRU ÇALIŞIP ÇALIŞMADIĞINA NASIL KARAR VERĐLĐR... 15 3.2 SIVI AKIŞ YÖNÜNE NASIL KARAR VERĐLĐR... 15 3.3 BĐRĐM SĐSTEMLERĐ NASIL DEĞĐŞTĐRĐLĐR... 15 3.4. GEREKLĐ BĐR AKIŞ ORANI BĐRĐMĐ NASIL SEÇĐLĐR... 15 3.5 TOTLĐZÖR ÇOĞALTICI NASIL KULLANILIR... 15 3.6 TOTALĐZÖRLER NASIL AÇILIR / KAPANIR... 15 3.7 TOTALĐZÖRLER NASIL SIFIRLANIR... 15 3.8 VARSAYILAN KURULUMLAR NASIL SIFIRLANIR... 16 3.9 SÖNÜMLEME NASIL KULLANILIR... 16 3.10 SIFIR KESME FONKSĐYONU NASIL KULLANILIR... 16 3.11 SIFIR NOKTASI NASIL KURULUR... 16 3.12 KALĐBRASYON ĐÇĐN ÖLÇEK FAKTÖRÜ NASIL ELDE EDĐLĐR... 17 3.13 UYGULAMA KĐLĐDĐ NASIL KULLANILIR... 17
3.14 YERLEŞĐK VERĐ BELLEĞĐ NASIL KULLANILIR... 17 3.15 FREKANS ÇIKIŞI NASIL KULLANILIR... 17 3.16 TOTALĐZÖR DARBE ÇIKIŞI NASIL KULLANILIR... 18 3.17 BĐR ALARM SĐNYALĐ NASIL ÜRETĐLĐR... 19 3.18 YERLEŞĐK ALARM NASIL KULLANILIR... 19 3.19 YERLEŞĐK TAKVĐM NASIL DEĞĐŞTĐRĐLĐR... 19 3.20 LCD KONTRASTI NASIL AYARLANIR... 20 3.21 RS232 SERĐ ARAYÜZ NASIL KULLANILIR... 20 3.22 TARĐH TOTALĐZÖRLERĐ NASIL GÖRÜNÜR... 20 3.23 ÇALIŞMA ZAMANLAYICISI NASIL KULLANILIR... 20 3.24 MANÜEL TOTALĐZÖR NASIL KULLANILIR... 20 3.25 ESN VE DĐĞERLERĐ NASIL KONTROL EDĐLĐR... 20 3.26 BATARYANIN NE KADAR SÜRECEĞĐ NASIL BĐLĐNĐR VE YERLEŞĐK BATARYA NASIL ŞARJ EDĐLĐR... 20 BÖLÜM-4 MENÜ PENCERESĐ DETAYLARI... 22 BÖLÜM-5 SORUN GĐDERME... 28 5.1 GÜÇ AÇIK HATASI GÖRÜNTÜLERĐ VE SAYAÇ MESAJLARI... 28 5.2 HATA KODU VE KARŞI ÖNLEMLER... 28 5.3 DĐĞER PROBLEMLER VE ÇÖZÜMLERĐ... 30 5.4 TRANSDÜSER MONTAJ ĐNCELEMESĐ ĐÇĐN MENÜ PENCERELERĐ KULLANIMI... 30 BÖLÜM-6 ĐLETĐŞĐM PROTOKOLÜ... 32 6. 1 GENEL... 32 6.2 ARAYÜZ ŞEMA TANIMI... 32 6.4 PROTOKOL ÖN EK KULLANIMI... 33 6.4 KLAVYE KODLARI... 34 BÖLÜM-7 GARANTĐ VE SERVĐS... 35 7.1 GARANTĐ... 35 7.2 SERVĐS... 35 EK 1 AKIŞKAN KARAKTERĐSTĐK TABLOSU (SES HIZI)... 36 1 AKIŞKAN ÖZELLĐKLERĐ... 36 2 SU SESĐ HIZI TABLOSU... 38 EK 2 VERĐ KAYDEDĐCĐ VE ANALĐZ YAZILIM KULLANIMI... 39
BÖLÜM -1 GĐRĐŞ 1.1 GENEL Seri DMTF-H ultrasonik debimetre doğru ve güvenilir debi ve akış görüntüsü sağlayan gelişmiş bir Transit Süresi ölçüm teknolojisine sahiptir. DMTF-H, elde tutulan veya borunun dışına tutturulan, girici olmayan bir transdüser kullanarak hatasız çalışma ve kurulum kolaylığı yararları sağlar. DMTF-H transit süresi debimetre hem ultrasonik verici hem de alıcı olarak çalışan iki transdüser kullanır. Transdüserler birbirlerinden belirli bir mesafede kapalı bir borunun dışına kelepçelenir. Transdüserler sesin borudan iki kez gittiği V-modunda, sesin boruda dört kez gittiği W- modunda veya transdüserlerin boruların ters tarafına monte edildiği ve sesin boruyu bir kez kat ettiği Z-modunda monte edilebilir. Bu seçim boru ve sıvı karakteristiklerine bağlıdır. Đki debimetre iki transdüser arasındaki ses enerjisinin frekans modülasyonlu bir patlamasının alınması ve verilmesi ile iki transdüser arasında sesin hareketi için geçen süreyi ölçerek değişken olarak çalışır. Ölçülen zaman aralığındaki fark, boruda bulunan sıvının hızı ile doğrudan bağlantılıdır. 1.2 UYGULAMA ÇOK YÖNLÜLÜĞÜ DMTF-H debimetresi çok geniş bir sayaç uygulamaları aralığına başarıyla uygulanabilir. Programlaması basit olan verisi, standart ürünün 0.8-100 inç [20 mm - 2540 mm] iç çaplarında değişken olarak bulunan boru boyutlarında kullanılabilir. Çok çeşitli sıvı uygulamaları kullanılabilir: Ultra-saf sıvılar, musluk suyu, kimyasallar, işlenmemiş pissu, geri kazanılan su, soğutma suyu, nehir suyu, tesis akışkanları, vb. Transdüserler temas etmediği için ve herhangi bir hareketli parçaya sahip olmadığı için debimetre sistem basıncından, hatasından veya aşınmasından etkilenmez. Standart transdüserler 250 F [121 C] ye ayarlıdır. 1.3 KULLANICI GÜVENLĐĞĐ DMTF-H modüler yapı kullanır ve operatör için elektriksel güvenlik sağlar. Görüntüleme yüzü 5Vdc den yüksek olmayan gerilim içerir. Tüm kullanıcı bağlantıları, DMTF-H muhafazasının yanında bulunan mühürlü perde geçişli tıpa yoluyla yapılır. 1.4 VERĐ BÜTÜNLÜĞÜ Silinir olmayan flaş bellek birkaç yıllığına bellekte tüm kullanıcı girişli bilgileri tutar, hatta güç kesilse veya ünite kapatılsa bile tutmaya devam eder. Veri Kaydedici değerleri flaş bellekte saklanır. Parola koruması Güvenlik menüsünün bir parçası olarak sağlanır ve istenmeyen konfigürasyon değişikliklerini veya Totalizör sıfırlamalarını önler. Tarih totalizör ve çalışmaları akış toplama zaman tabanı olarak endeksi için debimetre içinde bir zaman tutucu da entegre edilmiştir. Bataryanın uçbirim gerilimi 1.5V üzerinde olduğu sürece çalışmaya devam eder. 1
Batarya arızası durumunda zaman tutucu çalışmaya devam etmez ve düzgün zaman değerlerini kaybeder. Bataryanın tümüyle tükenmesi halinde kullanıcı doğru zaman verilerini yeniden girmelidir. Doğru olmayan zaman değeri sadece tarih totalizör dışında diğer hiçbir fonksiyonu etkilemez. 1.5 KULLANICI DOSTU DMTF-H çalışma kolaylığı, yüksek hassasiyet ve olağanüstü bir güvenilirlik gösterirken yazılım da çok kullanıcı dostu bir arayüz ile çok daha fazla fonksiyon sağlar. Bir patent dengeli düşük gerilim çoklu atım ateşleme devresi içerir ve bu devre de anti-parazit kabiliyetini devasa biçimde yükselterek örneğin yakınında güç frekans vericilerinin çalıştığı endüstriyel ortamlarda bile debimetrenin düzgün çalışmasını sağlar. Sinyal alım devreleri kendi kendine adapte olma performansı özelliğine sahiptir ve bu sayede kullanıcı aygıtı herhangi bir ayarlama yapmaksızın kolayca çalıştırabilir. Yerleşik, yeniden şarj edilebilir Ni- H batarya yeniden şarj olmaksızın 12 saatten fazla sürekli olarak çalışır. 1.6 ÖLÇÜM PRENSĐBĐ DMTF-H ultrasonik debimetre, kapalı bir kanal içindeki sıvının akış hızını ölçmek üzere dizayn edilmiştir. Transdüserler temassız bir kelepçeli türdedir ve hatasız çalışma ve kolay kurulum avantajları sağlar. DMTF-H transit süresi debimetre hem ultrasonik verici hem de alıcı olarak çalışan iki transdüser kullanır. Transdüserler birbirlerinden belirli bir mesafede kapalı bir borunun dışına kelepçelenir. Transdüserler sesin borudan iki kez gittiği V-modunda, sesin boruda dört kez gittiği W-modunda veya transdüserlerin boruların ters tarafına monte edildiği ve sesin boruyu bir kez kat ettiği Z-modunda monte edilebilir. Bu montaj yönteminin seçimi boru ve sıvı karakteristiklerine bağlıdır. Đki debimetre iki transdüser arasındaki ses enerjisinin frekans modülasyonlu bir patlamasının alınması ve verilmesi ile iki transdüser arasında sesin hareketi için geçen süreyi ölçerek değişken olarak çalışır. Geçiş süresi arasındaki fark doğrudan ve tam olarak boru içindeki sıvının hızına bağlıdır, bkz. Şekil 1. 2
1.7 PARÇA TANIMLAMA 1. Transdüserler Aksesuarlar 3
4 2. Temas maddesi 3. AC/DC Adaptör 4. RS-232C arayüz kablosu 5. Portatif Kasa 6. OCT Çıkış Kablosu ve Veri Kaydedici
1.8 ÜRÜN TANIMLAMA DMTF-H Serisi debimetrelerin her bir seti, yazılıma yazılı benzersiz bir ürün tanımlama (kimlik) veya ESN'ye sahiptir ve sadece imalatçı tarafından özel bir araç ile değiştirilebilir. Herhangi bir donanım arızası durumunda imalatçı ile bağlantı kurarken lütfen menü pencere numarası M61 de bulunan bu numarayı lütfen belirtiniz. 1.9 TEKNĐK ÖZELLĐKLER Verici Ölçüm Prensibi Teknik Özellikler Geçiş Süresi Prensibi, DSP teknolojisi ve MultiPulse TM Transdüser Teknolojisi Yinelenebilirlik 0.2% Doğruluk ±1.0 co 2.0 % okuma oranları >0.5 m/s); ±0.005 m/s okuma oranları <0.5 m/s Yanıt Süresi 0-999 saniye, kullanıcı tarafından yapılandırılabilir Hız ±12 m/s Boru Boyutu DN12mm-DN4570mm Oran Birimleri Metre, Fit, Metreküp, Litre, Fitküp, Galon, Đngiliz Galonu, Petrol Varili, Sıvı Varili, Đngiliz Sıvı Varili, Milyon Galon, Kullanıcı tarafından yapılandırılabilir. Totalizör 7 basamak toplam, sırasıyla net, pozitif ve negatif akış Güvenlik Kurulum değerleri Düzenleme Kilidi. Erişim kodu kilit açmaya Ekran gereksinim 4x16 Đngiliz duyar. harfleri Đletişim Arayüzü RS-232C, baud-rate: 75 ile 57600 Transdüserler Standart için model M1 ve diğer 3 model isteğe bağlı Transdüser Kablo Uzunluğu Esnek Kablo, standart 4 metre, isteğe bağlı 8 metre Güç Kaynağı 3 AAA Ni-H yerleşik batarya. Tam şarj edildiği zaman 12 saatten fazla çalışır. 100V-240VAC şarj cihazı için Veri Kaydedici Seçenekler: SD kart verisi (SD kart kapasitesine bağlı olarak 8 GB a kadar) kaydedici ve yazılımı; Windows çalıştırmak, veri tablosunu okumak ve düzenlemek için PC ye bağlanabilir Kullanıcı gerektiği Manüel Totalizör 7 basamaklı, kalibrasyon için tuşa basıp gitme totalizörsi Muhafaza Materyali ABS Kasa Boyutu 203x101x34mm El aygıtı ağırlığı 550g (1.2 lbs) bataryalar ile Transdüser Sıvı türleri Sıvı sıcaklığı Transdüser Kablo Uzunluğu Boru Boyutu Boru malzemesi Teknik Özellikler %2 den az toplam asılı katı (TSS) veya hava içeren hemen hemen her sıvı Esnek Kablo, standart 4 metre, isteğe bağlı 8 metre Std M tipi transdüser: 40 ila 1000 mm] boru I.D, Seçenekler: L transdüser: 1000-4570 mm, S transdüser: 12-50mm Her tür çelik ve döküm demir, PVC vb. 5
2.1 GÜÇ AÇMA BÖLÜM-2 ĐŞLETMEYE BAŞLAMA TALĐMATLARI Aygıtı açmak için ON tuşuna basın ve gücü kapatmak için de OFF tuşuna basın. Debimetre bir kez açıldığı zaman bir tanı programı çalıştırır ve öncelikle donanımı sonra da yazılım bütünlüğünü kontrol eder. Herhangi bir anormallik varsa ilgili hata mesajı görüntülenir. Genel olarak herhangi bir hata mesajı görüntülenmez ve debimetre en son kullanıcı veya ilk program tarafından en son yapılandırılan boru parametrelerine bağlı olarak Hız, Debi, Pozitif Totalizör, Sinyal Gücü ve Sinyal Kalitesini görüntülemek üzere en sık kullanılan Menü Penceresi No 01 e (kısaca M01) gider. Akış ölçüm programı her zaman kullanıcı arayüzünün arka planına çalışır. Bunun anlamı, debi ölçümünün herhangi bir kullanıcı menü pencere gezintisi veya görüntülemeye bakılmaksızın çalışmaya devam etmesi demektir. Sadece kullanıcı yeni boru parametrelerini girdiği zaman debimetre ölçümü yeni parametre değişikliklerine dönüştürür. Yeni boru parametreleri girildiği zaman veya sadece güç açıldığı zaman debimetre uygun yükseltme ile ölçeklendirilen sinyalleri yapmak üzere bir ayarlama moduna girer. Bu adımla, debimetre sinyal alımı için en iyi eşiği bulacaktır. Kullanıcı 1, 2 veya 3 ile gelişim görecek ve bunlar da LCD ekranının sağ alt köşesinde gösterilecektir. Transdüserler kullanıcı tarafından boru üzerinde ayarlandığı zaman debimetre sinyali otomatik olarak yeniden ayarlar. Kullanıcı tarafından girilen her türlü konfigürasyon kullanıcı tarafından düzenlenene kadar debimetrenin NVRAM ı içinde tutulur. 2.2 KLAVYE Debimetrenin çalışması için klavye 16+2 tuşa sahiptir. Gösterildiği şekilde 0-9 tuşları sayı girmek içindir, /+ tuşları yukarı çıkma tuşlarıdır ve kullanıcı bir üst menü penceresine gitmek ister. Ayrıca numaralar girilirken + tuşu olarak da çalışır. Kullanıcı aşağıda bulunan menü penceresine gitmek istediği zaman /- tuşu aşağı gitmek için kullanılır. Ayrıca numaralar girilirken - tuşu olarak da çalışır. Tuş silme tuşudur ve kullanıcı sola gitmek istediği zaman veya imlecin solunda bulunan karakteri silmek istediği zaman kullanılır. 6
ENTER herhangi bir giriş veya seçimi GĐRMEK içindir. MENU tuşu, doğrudan menü penceresini getirme tuşudur. Kullanıcı ne zaman belirli bir menü penceresini çıkarmak isterse kullanıcı 2 basamaklı sayı ile birlikte bu tuşa basabilir. MENU kısaca M tuşu olarak kısaltılmıştır ve menü pencerelerine döner. ON tuşu gücü açmak içindir. OFF tuşu gücü kapatmak içindir. 2.3 MENÜ PENCERELERĐ Bu debimetre için kullanıcı arayüzü yaklaşık 100 farklı menü penceresini içerir ve M00, M01, M02 M94 vb. gibi numaralandırılmıştır. Belirli bir menü penceresini girmek için 2 yöntem vardır: (1) Doğrudan gidiş/ giriş.. Kullanıcı MENU tuşuna basıp ardından iki basamak tuşlayabilir. Örnek olarak menü penceresi M20, Akışkan Türünü girmek içindir. Kullanıcı MENU 2_0 a bastıktan sonra ekran M20 menüsüne gider. (2) /+ ve /- tuşlarına basmak. /+ tuşuna her basıldığında daha düşük numaralı menü penceresine gider. Örnek olarak eğer geçerli pencere M12 deyse /+ tuşuna basınca ekran M11 penceresine gider veya /- tuşuna basılınca da M13 penceresine gider. Üç farklı menü penceresi vardır: (1) Numara girmek için menü pencereleri, örneğin boru dış çapını girmek için M11 penceresi gibi (2) Seçenek seçimi için menü pencereleri, örneğin boru materyallerinin seçimi için M14 penceresi gibi (3) Sadece görüntüleme pencereleri, örneğin Hız, Debi, vb. görüntüleme için M100 gibi. Numara girme pencereleri için kullanıcı değeri değiştireceği zaman doğrudan başlangıç basamak tuşuna basabilir. Örnek olarak geçerli pencere M11 üzerindeyken ve kullanıcı boru dış çapı olarak 154.6 gireceği zaman kullanıcı aşağıdaki seri tuşlara basarak sayıyı girebilir: 1 5 4. 6 ENTER. Seçenek seçim pencereleri için kullanıcı öncelikle seçim değiştirme modunda ENTER tuşuna basmalı ve /+ ve /- tuşlarına basarak veya seçeneğe verilmiş sayı ile seçeneği seçmek için sayı tuşlarına basarak ilgili seçeneği seçebilir. En sonunda seçimi yapmak için ENTER tuşuna basılmalıdır. Geçerli menü penceresi başka bir penceredeyken örnek olarak boru malzeme seçimi için M14 menü penceresi için MEU 1 4'e basılmalıdır. Boru malzemesi paslanmaz çeliktir ve ekranda "paslanmaz çelik" için "1" önekine sahiptir, kullanıcı bir seçim değiştirme modu seçimine girmek için önce ENTER tuşuna bas alıdır, daha sonra 1 gösteren satıra imleci getirmek için /+ ve /- tuşlarına basarak seçim yapılır 7
veya doğrudan 1 tuşuna basarak da seçim yapabilirsiniz. Genel olarak bir değiştirme moduna girmek için ENTER tuşuna basılmalıdır. Eğer LCD ekranının en alt satırında Locked M47 Open mesajı görüntüleniyorsa değiştirme seçeneğinin dışlandığı anlamına gelir. Bu gibi durumlarda daha fazla değişiklik yapılmasından önce aygıtın kilidini açmak için M47'ye gitmelsiniz. 2.4 MENÜ PENCERELERĐ DÜZENLEMESĐ M00~M09 pencereleri debi, hız, tarih saat, totalizör, batarya gerilimi ve batarya için tahmini çalışma saatinin görüntülenmesi için M10~M29 pencereleri boru çaplarının girilmesi için. M30~M38 pencereleri debi birim seçimleri ve totalizör birim seçimleri için. M40~M49 pencereleri yanıt süresi, sıfırlama, kalibrasyon ve modifikasyon parola kurulumu için. M50~M53 pencereleri yerleşik kaydedici için M60-M78 pencereleri saat tutucu başlatma, sürüm ve ESN bilgi görüntüleme ve alarmları için. M82 penceresi, tarih totalizör görüntülemek için. M90~M94 daha hassas bir ölçüm için tanı pencereleridir. M+0~M+8 bazı ilave fonksiyonlar için penceredir ve buna bilimsel bir hesap makinesi, toplam çalışma saati gibi kayıtların görüntülenmesi, açma ve kapama saatleri ile debimetrenin açılma ve kapanma tarihleri ve saatleri dahildir. M88 gibi diğer menü pencereleri fonksiyona sahip değildir veya fonksiyonlar bu yazılım sürümüne uygulanmadığı için iptal edilmiştir. Menü pencerelerinin bu şekilde ayarlanmasının temel nedeni, yazılım programcısının bu sürüm için menü pencere ayarlamasının bir önceki DMTF-H model yazılımı ile en yüksek uyumlulukta olmasını ummasıdır. Bu sayede bu debimetre serileri ile önceki sürüm kullanıcıları için kolaylık olacaktır. 2.5 PARAMETRELERĐ YAPILANDIRMA ADIMLARI Aşağıdaki parametrelerin düzgün ölçüm için yapılandırılması gerekmektedir: (1) Boru dış çapı (O.D.) (2) Boru duvar kalınlığı (3) Boru malzemeleri (standart olmayan boru malzemeleri*, malzeme için ses hızının da yapılandırılması gerekmektedir) 8
* Standart boru malzemeleri ve standart sıvılar, debimetrenin yazılımı içinde zaten programlanmış olan ses parametrelerine başvurur; dolayısıyla bunları yapılandırmaya gerek yoktur. (4) Astar materyali ve astar varsa ses hızı ve kalınlığı. (5) Sıvı türü (standart olmayan sıvılar için sıvının ses hızına da gereksinim vardır) (6) Debimetreye adapte edilen transdüser türü. Genel olarak Standart M1 veya Çerçeve M boyutlu transdüserler seçilir. (7) Transdüser montaj yöntemleri (V-yöntemi veya Z-yöntemi yaygın seçenektir). (8) M25 üzerinde görüntülenen Alanı kontrol edin ve buna göre transdüserleri kurun. Standart boru malzemesi ve standart sıvılar için aşağıdaki detaylı adım asım kurulum önerilir. (1) Boru dış çapı için basamakları girmek üzere M11 penceresine girmek için MENU 1 1 e basın ve sonra ENTER tuşuna basın. (2) Boru duvar kalınlığı için basamakları girmek üzere M12 penceresine girmek için /- e basın ve sonra ENTER tuşuna basın. (3) Boru malzemesini girmek için M14 pencereseine girmek için /- tuşuna ve ENTER tuşuna basın. Đstenilen boru malzemesine yukarı ve aşağı gitmek üzere /+ ve /- tuşlarına basın ve ENTER tuşuna basın. Eğer Diğer seçerseniz Menü 15, boru ses hızına girmelisiniz. (4) Seçenek seçme moduna girmek üzere M16 penceresine gitmek için /- tuşuna basın ve sonra ENTER tuşuna basın ve astar a gitmek için /+ ve /- tuşlarına basın ve sonra ENTER tuşuna basın. Eğer astar yoksa "No Liner" seçin. Eğer "Diğer" seçerseniz Menü 17, astar ses hızına girmeniz gerekir. (5) Menü 18 de Liner Thickness a girin. (5) Akışkan Türü girmek üzere M20 penceresine gitmek için /- tuşuna basın ve sonra ENTER tuşuna basın ve uygun sıvıya gitmek için /+ ve /- tuşlarına basın ve sonra ENTER tuşuna basın. Diğer seçmek üzere Menü 21, Sıvı ses hızına ve Menü 22 Akışkan Viskozitesine girmelisiniz. (6) Transdüser Türü girmek üzere M23 penceresine gitmek için /- tuşuna basın ve sonra ENTER tuşuna basın ve seçtiğiniz Transdüser Türü (Standart S, M, L) gitmek için /+ ve /- tuşlarına basın ve sonra ENTER tuşuna basın. Kelepçeli transdüserler için sorun olmayacak şekilde Yuva Tür C ve B Giriş transdüseri içindir. (7) Transdüser Montaj modunu seçmek için M24 penceresine girmek için /- tuşuna basın sonra ENTER tuşuna basın. Detaylar için 2.7.2 Transdüser Montajına bkz. (8) Yukarıdaki adımlar bittiği zaman Menü 25 transdüser kurulum aralığını görüntüler. Detaylar için 2.7.1 e bkz. (9) Đyi çalışma durumu için transdüser aralığını ayarlamak için 90 ve 91 Menülerine giriniz. Bir transdüseri taşımaya çalışın, bu değerin %100.0 e yakın olmasına çalışınız. Sayaç görüntülemesi daha hassas olur. 9
Lütfen Bölüm 4, Menü Pencere detaylarını okuyunuz, bu iyi çalışmaya yardımcı olur. Đlk kez kullanan kullanıcıların çalışmaya aşina olması için biraz zamana ihtiyacı vardır. Ancak aygıtın kullanıcı dostu arayüzü çalışmayı epeyce kolay ve basit hale getirir. Arayüz, kullanıcının ekstra yardım olmaksızın doğrudan istenilen operasyona gitmesini sağladığı için çok az tuşa basım ile kullanıcı aygıtı yapılandırabilir. Aşağıdaki ipucu bu aygıtın çalışmasını kolaylaştırır. (1) Pencere ekranı M00 ila M09 arasındayken MENU tuşuna basın ve sonra bir sayı tuşu x e basın ve bu durumda kullanıcı doğrudan M0x penceresine gider. Örnek olarak eğer geçerli pencere M01 deyse 7 ye basın ve kullanıcı doğrudan M07 ye gider. (2) Pencere ekranı M00 ila M09 altındayken ENTER tuşuna basın ve kullanıcı Menu90 a gider; Menu90 sayaç çalışma durumunu görüntüler, geri dönmek için ENTER tuşuna basın. M11 e gitmek için nokta tuşuna basın. 2.6 TRANSDÜSER MONTAJ YERĐ Kurulum işlemindeki ilk adım, daha doğru bir ölçüm elde etmek üzere optimum bir konumun seçilmesidir. Bunun etkin olarak tamamlanması için boru düz çalışması hakkında temel bir bilgi önerilir. Optimum bir yer olarak ölçülecek sıvılar ile dolu düz bir boru olarak tanımlanır. Bu boru hattı dikey veya yatay konumda olabilir. Aşağıdaki tabloda optimum yer örnekleri gösterilmektedir. Optimum bir yer seçiminin ilkeleri (1) Transdüserleri düz borunun daha uzun bir yerine monte edin. Ne kadar uzun olursa o kadar iyi olur ve borunun tamamen sıvı ile dolu olduğundan emin olun. (2) Konumdaki sıcaklığın transdüser aralığını aşmadığından emin olun. Genel olarak söylenirse oda sıcaklığına ne kadar yakınsa o kadar iyidir. (3) Boru hatasını dikkate alınız. Göreceli olarak daha yeni borunun düz uzunluğunu seçin. Eğer durum tatmin edici değilse daha iyi bir sonuç için astarın hatalı kalınlığını dikkate alın. (4) Bazı borular plastik bir tür astara sahiptir ve doğrudan seyahatten ultrasonik dalgaları önleyecek belirli bir kalınlık farkı da dış boru ile astar arasında bulunabilir. Bu gibi koşullar ölçümü çok zor hale getirir. Mümkün olduğu zaman bu tür boruları önlemeye çalışın. Eğer mümkün değilse içinde sıvı akarken boru üzerindeki sondaj deliklerinden boruya kalıcı olarak kurulu olan yuvalı transdüserleri tercih edin. 2.7 TRANSDÜSER MONTAJI DMTF-H serisi ultrasonik debimetre tarafından kullanılan transdüserler, sıvı boru hattı sisteminin duvarları içinden ultrasonik sinyallerin hem iletilmesi hem de alınması için piezoelektrik kristallerden mamuldür. Ölçüm, ultrasonik sinyallerin seyahat süresi farkının ölçümü yoluyla gerçekleştirilir. Fark çok az olduğu için ölçümün hassasiyeti ve sistemin performansı için transdüserlerin hizalanması kritik bir faktördür. Transdüserlerin kurulumu için dikkatli bir özen gösterilmelidir. 10
Transdüserlerin kurulum adımları (1) Düz boru uzunluğunun yeterli olduğu ve borunun istenilir durumda bulunduğu optimum bir pozisyon seçin, örn. paslı olmayan ve kolay çalışılabilir yeni borular. (2) Tozu ve pası temizleyin. Daha iyi bir sonuç için borunun zımpara ile zımparalanması kuvvetle önerilir. (3) Transdüserlerin kurulacağı noktaya uygun bir başlayıcı uygulayın ve transdüserler ile boru yüzeyi arasında hiç boşluk bırakmayın. Boru dış yüzeyi ile transdüserler arasında herhangi bir kum ve toz parçacığının kalmamasını sağlayın. Borunun üst kısmında gaz baloncuklarını önlemek üzere transdüserler borunun kenarına yatay olarak kurulmalıdır. 2.7.1 TRANSDÜSERĐN ARALIĞI V-Mount STD kurulum yöntemidir, uygun ve hassastır, Yansıtıcı türde (borunun bir tarafına monte edilen transdüserler) kurulum 50mm-400mm iç çapa sahip borular üzerinde öncelikle kullanılmalıdır; transdüserin borunun tam orta çizgisine paralel kurulmasına dikkat edilmelidir. M25 menü penceresinde gösterilen aralık değeri iki transdüser arasındaki iç aralık mesafesine göredir. Asıl transdüser aralığı, aralık değerine mümkün olduğunca yakın olmalıdır. Transdüser aralığı bir transdüser ucundan diğer sensora kadardır. Transdüser montaj aralığı Transit zaman sayacı için çok önemlidir ve kullanıcıların uygun parametre ayarlarını girmelerinden sonra da M25 in görüntülediği aralık mesafesine göre tam olarak transdüserleri monte etmeleri gereklidir. M91 sadece referans içindir ve % 97 103 değer aralığında tutunuz. Yukarıdaki sayıların gösterdiği şekilde normal transdüser aralığı iki transdüser ucu arasındaki mesafe anlamına gelir. Bu aralığın ise tam olarak M25 değerinin size verdiği aralık olması gereklidir. Bu yöntemin normal Küçük, Standart M ve Büyük transdüserler için uygun olduğuna dikkat ediniz. 11
Manyetik transdüserler için transdüser aralığının tanımı, aşağıda gösterildiği gibi, iki ölçek hattı arasındaki mesafedir; (Top view of pipe) Manyetik Transdüser Aralığı Manyetik transdüser aralığı için M25'te görüntülenen değer yukarıdaki şekilde gösterilen mesafeye işaret eder. (Not: M25 te görüntülenen değerler iki manyetik transdüser ucu arasındaki mesafeden geniştir.) Kullanıcılar tam olarak M25 değerine göre yukarıda gösterilen aralık değeri ile manyetik transdüserleri monte etmelidirler. 2.7.2 TRANSDÜSER MONTAJ MODU V-Mount 20 milimetre ila 300 milimetre arasında değişen bu iç çapları ile günlük ölçümde yaygın olarak kullanılır. Buna aynı zamanda standart mod ya da yöntem denir. Ancak eğer sayaç error kodu görüntülerse ve düşük sinyal kalitesi veya kötü sinyal kalitesine sahip bazı eski borularda vb. Z- Mount kullanılmalıdır. V yöntemi Verici Verici Alıcı Alıcı Boru çapının 300 mm ila 4500 mm olduğu yerde Z-Mount yaygın olarak kullanılır. 12
W-Mount genellikle 10 mm ila 50 mm arasındaki plastik borular üzerinde kullanılır. 2.8 KURULUM KONTROLÜ Kurulumun kontrolü esnasında alınan sinyal gücünü, sinyal kalitesi Q değerini, sinyallerin seyahat süre farkını, tahmini sıvı hızını, ölçülen sinyal seyahat süresini ve hesaplanan seyahat süre oranını kontrol edebilirsiniz. Dolayısıyla optimum ölçüm sonucuna ve aygıtın daha uzun çalışma zamanına erişilebilir. 2.8.1 SĐNYAL GÜCÜ Sinyal gücü 3 basamaklı bir sayı ile alınan ultrasonik sinyallerin büyüklüğünü gösterir. [00.0] tespit edilen herhangi bir sinyal olmadığı ve [99.9] alınan maksimum sinyal gücü olduğu anlamına gelir. Sinyal gücü 50.0 ila 99.9 arasında değiştiğinde aygıt iyi çalışsa da daha güçlü sinyal gücüne erişilebilir çünkü daha güçlü sinyal daha iyi sonuç anlamına gelir. Daha güçlü sinyalleri elde etmek için aşağıdaki yöntemler önerilir: (1) Konum eğer stabil veya güvenilir debi okuması için yeterince iyi değilse veya sinyal gücü 700 den daha düşükse daha iyi bir konuma değiştirin. (2) Borunun dış yüzeyini cilalamayı deneyin ve sinyal gücünü arttırmak için daha çok bağlayıcı uygulayın. (3) Değişen sinyal gücünü kontrol ederken transdüserleri dikey ve yatay olarak ayarlayın, en yüksek pozisyonda durun ve transdüser aralığının M25 in gösterdiği ile aynı olduğundan emin olmak için transdüser aralığını kontrol edin.. 2.8.2 SĐNYAL KALĐTESĐ (M90) Sinyal kalitesi aygıttaki Q değeri olarak gösterilir. Daha yüksek Q değeri daha yüksek bir Sinyal ve Gürültü Oranı (SNR nin kısaltılmışı) anlamına gelir ve buna göre de daha yüksek hassasiyete erişilebilir. Normal koşullar altında Q değeri 60-99 arasındadır ve yüksek olan daha iyidir. Düşük Q değerinin nedenleri şunlar olabilir: (1) Diğer aygıtların ve cihazların parazit yapması, örneğin yakında çalışan güçlü bir konvertör gibi. 13
Debimetreyi parazitin azaltılabileceği yeni bir yere çekmeye çalışın. (2) Borulu transdüserler için kötü sonik kaplin. Daha fazla yapıştırıcı uygulamayı veya yüzeyi temizlemeyi deneyin. (3) Boruların ölçülmesi zordur. Yerini değiştirme önerilir. 2.8.3 TOPLAM TRANSĐT SÜRESĐ VE DELTA SÜRESĐ Menü penceresi M93 te görüntülenen sayılara sırasıyla geçiş süresi ve delta süresi adı verilir. Bunlar, boru içindeki debiyi hesaplamak üzere aygıt için ilk verilerdir. Dolayısıyla debi toplam süre ve delta süresine uygun olarak değişiklik gösterir. Toplam geçiş süresi stabil kalmalı veya çok az değişiklik göstermelidir. Eğer delta süresi %10 den fazla dalgalanırsa bunun anlamı transdüser kurulumunda belirli bazı sorunlar var demektir. 2.8.4 ÖLÇÜLEN TOPLAM TRANSĐT SÜRE VE HESAPLANAN SÜRE ARASINDAKĐ ZAMAN ORANI (M91) Bu oran, transdüser kurulumunu kontrol etmek üzere kullanılabilir. Eğer parametreler doğru bir şekilde girilmişse ve transdüserler düzgün bir şekilde kurulmuşsa, bu oran için değer (M91) 100±3 aralığında olmalıdır. Eğer bu aralık aşılırsa kullanıcı şunları kontrol etmelidir: (1) Boru parametrelerinin doğru girilip girilmediği (2) Transdüserlerin asıl aralığının doğru olup olmadığı ve M25 penceresinin gösterdiği ile aynı olup olmadığı (3) Transdüserlerin doğru yönlerde düzgün kurulup kurulmadığı (4) Montaj yerinin iyi olup olmadığı ve borunun şekil değiştirip değiştirmediği veya boruların içinde çok hata olup olmadığı (5) Diğer zayıf koşullar 14
BÖLÜM-3 MENÜ ÇALIŞMASI NASIL KULLANILIR 3.1 AYGITIN DOĞRU ÇALIŞIP ÇALIŞMADIĞINA NASIL KARAR VERĐLĐR Genel olarak söylersek LCD ekranının sağ alt köşesinde R görüntülendiği zaman aygıt düzgün çalışıyor demektir. Eğer burada H yanıp sönüyorsa alınan sinyal zayıf olabilir. Tanı için lütfen bölümlere bkz. Eğer bir I görüntüleniyorsa, bunun anlamı herhangi bir tespit edilen sinyal bulunmadığıdır. Eğer bir J görüntüleniyorsa bu aygıtın donanımının çalışmadığı anlamına gelir. Tanı için lütfen bölümlere bkz. 3.2 SIVI AKIŞ YÖNÜNE NASIL KARAR VERĐLĐR (1) Aygıtın düzgün çalıştığından emin olun. (2) Gösterge için debiyi kontrol edin. Eğer görüntülenen değer POZĐTĐF ise, akışın yönü KIRMIZI transdüserlerden MAVĐ transdüserlere olur; eğer görüntülenen değer NEGATĐF ise akışın yönü MAVĐ transdüserlerden KIRMIZI transdüserlere olur. 3.3 BĐRĐM SĐSTEMLERĐ NASIL DEĞĐŞTĐRĐLĐR Birim sisteminin Đngiliz veya Metrik sistemde seçimi için M30 penceresini kullanın. 3.4 GEREKLĐ BĐR AKIŞ ORANI BĐRĐMĐ NASIL SEÇĐLĐR Önce akış birimini sonra da zamanlama birimini seçmek için M31 penceresini kullanın. 3.5 TÜMLEYĐCĐ ÇOĞALTICI NASIL KULLANILIR Düzgün bir totalizör seçmek için M33 penceresini kullanın. Totalizör atımının usulüne uygun hızlandırılmış olduğundan emin olun. Çok hızlı veya çok yavaş olmamalıdır. Birkaç saniye veya dakika bir atım üretme hızı tercih edilir. Eğer totalizör çoğaltıcısı çok küçükse, çıktı cihazı bir ölçüm periyodunda sadece bir atım çıkartabildiği için bir toplanma kaybı olabilir. Eğer totalizör çoğaltıcısı çok büyük ise daha hızlı yanıt için aygıt ile bağlı olan cihazlar için çıktı atımı çok seyrek olur. 3.6 TOTALĐZÖRLER NASIL AÇILIR VEYA KAPANIR Sırasıyla NET, POS veya NEG totalizörlerini açmak ve kapatmak için M34, M35 ve M36 kullanın. 3.7 TOTALĐZÖRLER NASIL SIFIRLANIR Totalizörü sıfırlamak için M37 kullanın. 15
3.8 VARSAYILAN KURULUMLAR NASIL SIFIRLANIR Bölüm mesajı görüntülendiği zaman M37 kullanın. Önce nokta tuşuna basın ve Master Erase mesajı görüntülenir, daha sonra geri silme tuşuna basın. Mastır silme adımı, kullanıcı tarafından girilen tüm parametrelerini siler ve aygıtı varsayılan değerlere geri getirir. 3.9 SÖNÜMLEME NASIL KULLANILIR Sönümleme, stabil bir okuma için bir filtre olarak hareket eder. M40 penceresine 0 girilmişse, bunun anlamı sönümleme olmadığıdır. Daha büyük sayı daha stabil bir etki getirir. Daha büyük sönümleme sayısı aygıtın daha hızlı hareket etmesini önler. Sönümleme değeri için 0 ila 10 sayıları yaygın olarak kullanılır. 3.10 SIFIR KESME FONKSĐYONU NASIL KULLANILIR M41 penceresinde görüntülenen sayıya düşük kesme değeri adı verilir. Debimetre, 0 ile düşük kesme değerlerinden kesinlikle düşük olan bu debimetre değerlerini değiştirir. Bunun anlamı debimetrenin gerçek akışın sıfır kesme değerinin altında olması halinde her türlü geçersiz toplanmayı önleyeceği demektir. Asıl akış kesinlikle düşük kesme değerinden büyük olduğu zaman düşük kesme değeri akış ölçümünü etkilemez. 3.11 BĐR SIFIR NOKTASI NASIL KURULUR Doğru bir akış koşulu kurmak ve bu ayar noktasını aygıt içine programlamak gereklidir. Eğer sıfır noktası eğer asıl sıfır akışında değilse, bir ölçüm farkı meydana gelebilir. Her debimetre kurulumu birbirinden hafifçe farklı olduğu için ve ses dalgaları bu değişik kurumlar içinden hafifçe farklı seyahat ettiği için Doğru Sıfır akışını tespit etmek üzere bu girişte bir karşılık yapılmıştır SIFIR KURULUMU. Belirli kurulumlar ile bir Sıfır Noktası mevcuttur ve bunun anlamı akış kesin olarak durduğu zaman debimetrenin bir sıfır olmayan değer göstereceğidir. Bu durumda pencere M42 de fonksiyon ile bir sıfır noktası ayarlamak daha hassas bir ölçüm sonucu verecektir. Bir kalibrasyon testi yaparken bu da çok önemlidir. Borunun sıvı ile dolu olduğundan ve akışın kesinlikle durduğundan emin olun tüm valfları kapatın ve yerleşmenin olması için bir süre bekleyin. Daha sonra MENU 4 2 tuşlarına basarak pencere M42 deki fonksiyonu çalıştırın, daha sonra ENTER tuşuna basın ve ekranın sağ alt köşesinde görüntülenen sayacın 00 a gitmesini bekleyin; sonuç olarak sıfır ayarı tamamlanır ve aygıt da sonuçları otomatik olarak Pencere No.01 den gösterir. Hala minimize edilmesi gerekiyorsa, yani hız göstergesinin halen yüksek olması halinde sıfır ayar kalibrasyonunu yineleyin. 16
3.12 KALĐBRASYON ĐÇĐN BĐR ÖLÇEK FAKTÖRÜ NASIL ELDE EDĐLĐR Ölçek faktörü asıl akış oranı ile debimetre ile gösterilen değer arasındaki orandır. Ölçek faktörü, kalibrasyon ekipmanı ile kalibrasyon yoluyla tespit edilebilir. 3.13 ÇALIŞMA KĐLĐDĐ NASIL KULLANILIR Sistem kilidi yanlışlıkla yapılan konfigürasyon değişikliklerinin veya totalizör sıfırlamalarının önlenmesi için bir araç sağlar. Sistem kilitlendiği zaman menü penceresi gezintisi herhangi bir değişikliği etkilemeden yapılabilir, ancak her türlü modifikasyon yasaktır. Sistem bir parola olmaksızın veya 1 ila 4 basamaklı bir parola ile kilitlenebilir. Parolasız bir kilitleme ile parola girişi görüntülendiği zaman ENT tuşuna basınız. Eğer parola unutuluşsa lütfen fabrika ile bağlantı kurun. 3.14 YERLEŞĐK VERĐ BELLEĞĐ NASIL KULLANILIR Veri belleği 24K bayt bellek alanına sahiptir ve bu yaklaşık 2000 satır veri tutar. Veri belleğinin açılması ve kaydedilecek öğelerin seçilmesi için M50 yi kullanın. Kaydetmenin başladığı zamanlar için ve bir aralığın ne kadar tutulacağı ve veri kaydının ne kadar uzun süreceğini belirlemek için M51 i kullanın. Veri kaydı yönü için M52 kullanın. Varsayılan ayarlar, kayıt verilerinin veri belleği tamponunda depolanmasını sağlar. Kayıt verileri, veri belleği tamponuna depolanmaksızın RS-232C arayüzüne yönlendirilebilir. RS-232C arayüzünden kayıt verilerinin sönümlenmesi ve tamponun temizlenmesi pencere M52 deki fonksiyon ile yapılabilir. Veri belleği tamponundaki verileri görüntülemek için M53 ü kullanın. 3.15 FREKANS ÇIKTISI NASIL KULLANILIR Tüm seri DMTF debimetrelerinde bir Frekans Çıktısı vardır. Debimetreyi temsil eden frekans çıktı sinyalinin diğer enstrümanlara bağlanması istenmektedir. Frekans Çıktısı tümüyle kullanıcı yapılandırılabilir haldedir. Genel olarak kurulumlar için dört parametre yapılandırılmalıdır. Pencere M68 de düşük debimetre oranını ve M69 penceresinden yüksek debimetre oranını giriniz. 17