HAVALANDIRMA VE İKLİMLENDİRME İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
İKLİMLENDİRME NEDİR? İklimlendirmenin uygulama alanı genel olarak üç temel grupta toplanır. Kapalı bir ortamdaki havanın Sıcaklık, Nem, Temizlik ve Hava hareketini insan sağlığına ve konforuna en uygun seviyede tutmak için havanın şartlandırılmasına iklimlendirme denir. Dilimizde iklimlendirmeyi Almanca bir sözcük olan Klima veya İngilizce bir sözcük olan Air Condition (hava şartlandırma) olarak ta biliyoruz.
Havanın Niteliği Havanın bileşiminde, yaklaşık olarak,hacimce %21 oranında oksijen ve %79 oranında azot,ayrıca az miktarda diğer gazlar bulunur. Bunların haricinde havadaki su buharından söz edilmesi gerekir. Havanın bileşiminde bulunan su buharının yüzdesi daima değişir. Oturulan yapılarda, insanların bedensel fonksiyonları ve hareketleri hava bileşimini etkiler. Solunumla çıkan havada CO 2 ile su buharı vardır. Solunun, aksırık ve öksürük sırasında havaya bakteriler yayabilir. Duman üretimi olması ya da açık alevli bir yanma olayının meydana gelmesi halinde, yanma ürünleri aracılığıyla hava kirlenir.
Hava Ölçümleri Oksijen Ölçütü : Doğal olarak ilk akla gelen kriter, solunuma gerekli oksijen miktarını temin maksadı ile taze hava verilmesidir. Bir insan her solunum devresinde 500 cm 3 havayı ciğerlerine alır. Dakikada 16 kez soluma hareketi yapar. Kullanılan hava miktarı 500 cm 3 x 16 sefer/dak = 8 litre /dak. Karbondioksit Ölçütü :İkinci kriter, kapalı ortamlardaki CO 2 zararsız bir değerde tutacak kadar hava vermektir. miktarını Atmosfer havası içerisinde % 0.03-0.04 kadar CO 2 bulunmaktadır. Solunmuş havanın %4.3 ü CO 2 olarak ortama salınır. Bu nedenle insan sayısı fazla olan yerlerde CO 2 yoğunluğu yavaş yavaş artar. %5 10 arası CO2 yoğunluğu, nefes almada zorluk, kalp çarpıntısı, ve yorgunluk hissedilmesine neden olur.
Ortam Havasının Özellikleri Tamamen veya kısmen kapatılmış sınırlı bir hacmi olan, içerisinde sınırlı miktarda hava bulunan ve çalışma yeri olarak tasarlanan alanlar kapalı ortam olarak adlandırılır. Kapalı ortamlar potansiyel olarak tehlikeli veya zararlı seviyede gaz, toz, buhar veya duman ihtiva eder. Bu ortamlarda patlamayı meydana getirecek oranlar dahilinde oksijen konsantrasyonu mevcuttur. TEMİZ HAVA, insanların sağlığının korunması, morallerinin yüksek tutulması, çalışma gücünün yüksek bir düzeyde sürdürülmesi için gerekli şartların başında gelir. Normal şartlarda (Büro ortamında), Karbondioksit miktarının binde birin (%0,1) üstüne çıkmayan havaya temiz hava denir.
Ortam Havasının Özellikleri KİRLİ HAVA; Pis hava, zehirli hava, patlayıcı hava ve tozlu hava olarak dört grupta incelenir. Pis hava, % 20 den daha az oksijen ihtiva eder ve bu tip hava karışımı bulunan yerlerdeki çalışmalarda kısa zaman içinde yorgunluk belirtileri görülür. Zehirli hava,insan hayatını tehlikeye düşüren zararlı gazlardan oluşan havadır. Bu şekildeki hava, insan organizmasına kimyasal etkisinden dolayı zararlı olmakta ve hatta ölüm meydana getirmektedir. Bu gazlara örnek olarak karbonmonoksit,azot oksitleri,hidrojensülfür,kükürtdioksit ve radon gazları gösterilebilir.
KİRLİ HAVA; Patlayıcı hava,bütün yanıcı gazları bileşiminde bulunduran havadır. Bu gazlar, özellikle metan, etan, propan, bütan gibi hidrokarbonlar ve hidrojen, karbonmonoksit ve hidrojensülfür gibi gazlardır. Tozlu hava ise, içerisinde belli konsantrasyonda toz ihtiva eden havayı belirtir.
Kabul Edilebilir Sınır Tanımları Müsaade Edilebilen Azami Konsantrasyon (MAK) değerinin altındaki değerler, (Maksimum Allowable Concentrations = MAC) (Bu değerler cm3/m3 veya mg/m3 şeklinde ifade edilir) Eşik sınır değerler (ESD-TLV)(Threshold Limit Values): Bir işçinin maruz kalabileceği ve kendisi için tehlikeli olmayan azami kirletici dozu.
Kabul Edilebilir Sınır Tanımları Zaman Ağırlıklı Ortalama (TWA) (Time Weighted Average): En az 8 saat ve olağan çalışma koşullarında, işçinin maruz kaldığı toz konsantrasyonunu ifade eder. Kısa Süreli Maruziyet Sınır Değerleri (STEL) (Short Term Exposure Limits) :Başka bir süre belirtilmedikçe,15 dakikalık sürede maruz kalınan, aşılmaması gereken limit değer.
Hava İhtiyacı Çalışma yerlerinde kişi başına düşen hava hacmi 10 m 3 olmalıdır. Mekan Kişi başına düşen oda hacmi(m 3 ) taze hava hacmi (m 3 /dk) Evlerde oturma odaları 30 0.9 Evlerde yatak odaları 20 0.4 Okul kışla yatakhaneleri 15 0.4 Bürolar 20 0.4 Lokantalar 9 0.8 Okullarda dershaneler 6 0.9 Hasta koğuşları 6 1.9
Teknik Bilgiler Bu hava hacminin hesabında tavan yüksekliğinin 4 metreden fazlası hesaba katılmaz. Normal şartlarda işyerinin tavan yüksekliği en az 3 metre olmalıdır. Zararlı toz ve gazların bulunduğu ortamlarda tavan yüksekliği en az 3,5 metre olmalıdır. İşyerlerinde kişi başına düşen serbest alan miktarı en az 2,5 metrekare olmalıdır.
Hava Kalitesini Etkileyen Faktörler Ortam Hava Kalitesini aşağıda belirtilen faktörler etkilemektedir: Isı Nem Hava akım hızı Termal radyasyon Havada bulunan kirletici unsurlar İşyerinde çalışanları etkileyecek olumsuz sonuçları en aza indirgemek için, işyerlerinde çalışanların vücut sıcaklığının normal düzeyde tutulması ve kirletici unsurların ortamdan uzaklaştırılması gerekmektedir. Buda ancak iş sağlığı ve güvenliği yönünden i şyerlerinde uygun ve yeterli havalandırma yapılarak gerçekleştirilir.
İklimlendirmenin Alanına Giren Konular HAVA HAREKETİ NEMLENDİRME TAZE HAVA İHTİYACI SOĞUTMA İKLİMLENDİRME ISITMA HAVANIN TOZLARDAN SÜZÜLMESİ KURUTMA KİRLİ HAVANIN ATILMASI 13
İklimlendirme Yöntemleri Doğal Havalandırma Genel Havalandırma Lokal Havalandırma
Doğal Havalandırma: Havanın doğal hareketi ile kapı, pencere, çatıdaki boşluklar ile duvarlardaki çatlaklardan ve kırıklardan ortama girmesi ya da çıkmasıdır. Tabii havalandırma ile işyeri havasının saatte 2-3 kere değişmekte olduğu kabul edilmektedir. Ancak zamanımızda yapı malzemelerinin çok geliştiği, çift pencerelerin, PVC pencerelerin, hava geçirmeyen plastik ve yağlı boyaların yoğun bir şekilde kullanıldığı, hava giriş ve çıkışını önleyecek türden izolasyonların yapıldığı ortamlarda, tabii havalandırmalar ile ortam havasının saatte 2-3 kere değişmesi zordur. Tabii havalandıra ile ortam havasının saatte 2-3 kere değişmesinin zorlaştığı ortamlarda, kişi başına düşen hava hacmi miktarının artırılması veya kapı ve pencereler açılarak veya cebri çekişli ortam havasının yeterli miktarda değişmesinin sağlanması gerekmektedir.
Genel Havalandırma: Hava akışı yoluyla ortamda bulunan hava kalitesini korumak ya da iyileştirmek için en çok kullanılan havalandırma yöntemidir. Bu yöntem özetle, işyerinin bir bölümüne veya tümüne gerekli oranda hava vererek ya da havayı çekerek tüm alandaki havanın değişmesi işlemidir. Genel havalandırmada ortamda bulunan kirleticilerin seyreltilmesi amaçlanır ve dışarıdaki temiz hava ortama verilir. Ancak genel havalandırma yapılan işyerlerinde kirletici unsurlar belli bölümlerde yüksek miktarda bulunmaz ancak iş yerinin her yerine yayılır. Dolayısıyla toksik ve/veya yüksek oranda kirleticilerin yayılması olası işyerlerinde sadece genel havalandırma yapılmamalıdır.
Genel Havalandırma Başlıca beş şekilde yapılır: Dışarıdan hava basarak havalandırma İçerdeki havayı emip dışarı atarak havalandırma Alttan havalandırma Üstten havalandırma Hava üst taraftan verilerek ve alt taraftan çekilerek yapılan havalandırma
Lokal Havalandırma Kirleticileri ortama yayılmadan kaynağından emerek ortam dışına taşımak suretiyle yapılan havalandırmadır. Bu sistem emici ağızlar, hava kanalları, hava temizleyiciler ve fanlardan oluşmuştur. Ortamda bulunan kirleticileri seyreltmek yerine onları kaynağından ortadan kaldırır.
Isıl Konfor İnsan Isıl Konforunu Etkileyen Faktörler -Havanın sıcaklığı -Havanın nemi -Havanın hızı
Isıl Konfor Isı Konforunu Etkileyen Kişisel Faktörler Aktivitel Durum: Kişinin hareket edip etmeme durumu. Giysi Direnci: Üzerine giydiği giysilerin ısıyı tutup tutmaması. Metabolik Isı Üretimi: İnsan metabolizmasının çeşitli aktivite durumunda ürettiği ısı enerjisi değeridir. Bu değer, hareketsiz insan için 50W/m² dir. Hava Hareketi: Hava hareketi, konfor hesabında bir etkendir. Hava hızı 0,5m/sn de tutulmalıdır. Hız artınca konfor hissi değişir. İklimlendirme tesisatında menfez seçimi yapılırken buna dikkat edilmelidir.
Isıl Konfor Konfor Bölgesi, yaz ve kış için değişkendir. Kış şartlarında; 22-24ºC sıcaklık, %35-40 izafi nem; Yaz şartlarında; 24-26ºC sıcaklık,%50-55 izafi nemdir.
Klima Sistemleri Klima sistemlerini öncelikle Merkezi ve Bireysel olarak 2 ye ayrılır. Merkezi sistemler: Tam havalı, tam sulu, havalı sulu olarak 3 e ayrılır. Tam sulu sistemler, iki ve dört borulu Fan-Coil panel sistemleridir. Bunlara taze hava ilave edilince havalı sulu sistemler elde edilir. Bireysel sistemler 3 e ayrılır; Paket tipi klimalar Split tipi klimalar Kanallı Split klimalar
Merkezi Klima Sistemleri Merkezi sistem Tam Havalı Sistem
Merkezi Klima Sistemleri Tam Sulu Sistem Sulu-Havalı Sistem
Bireysel Sistemler
Soğutucu Akışkanlar Freon 12: Düşük sıcaklıklara soğutmak için elverişli değildir. Daha çok küçük sistemlerde (Buzdolabı) tercih edilir. Renksiz ve eter kokuludur. Kaçak olduğu zaman atmosfere zarar verir. Bu nedenle tüm dünyada kullanımı yasaktır. Bunun yerine, ozon tabakasına dost olan R501 gazı kullanılmaktadır. Atmosfer basıncında buharlaşma sıcaklığı -30 dur. Freon 13: Düşük sıcaklıklar için uygundur. Kimya ve araştırma laboratuarlarında kullanılmaktadır. Atmosfer basıncında buharlaşma sıcaklığı -81,5ºC dir.
Soğutucu Akışkanlar Freon 22: Suda kolay eriyebilen bir gazdır. Büyük tesislerde düşük sıcaklıklar için kullanılır. Kükürtdioksit (SO2):Büyük soğutma yüklerinde ve gemilerde kullanılır. Renksiz ve kokusuzdur. Kükürtdioksit renksiz ve solunum sistemini yakıcı etkisinde boğucu bir gazdır. Hava ile karışımı zehirlenmeye yol açar. Kullanılmamaktadır. Bu gazların dışında; F11, F21, F113, F114, R134, R407ve amonyak gazları vardır.
İlgili Yönetmelikler MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 19.09.2013/28770 8. Havalandırma 8.1.Çalışma yapılan bütün yeraltı işletmelerinde uygun havalandırma sağlanır. Üretime başlamadan önce, her ocakta, uygun bir havalandırma sistemi kurulur.ocaklarda ; a) Sağlığa uygun solunabilir hava sağlanması b) Ortamdaki patlama riskinin ve solunabilir toz konsantrasyonunun kontrol altında tutulması c) Kullanılan çalışma yöntemi ve çalışanların fiziki faaliyetleri dikkate alınarak çalışma şartlarına uygun hava özelliklerinin sağlanması ve bu durumun sürdürülebilmesi için sürekli havalandırma yapılması zorunludur.
MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ 8.2. 8.1 numaralı maddede belirtilen şartların doğal havalandırma ile sağlanamadığı yerlerde, havalandırma bir veya daha fazla mekanik sistemle sağlanır. Havalandırmanın sürekliliğini ve kararlılığını sağlayacak tedbirler alınır. Mekanik havalandırma sistemi kullanılan ocaklarda hava akımı mümkünse doğal hava akımı doğrultusunda yönlendirilir. Havalandırma sistemlerinin devre dışı kalmaması için bu sistemler devamlı surette izlenir ve istenmeyen devre dışı kalmaları bildirecek otomatik alarm sistemi bulunur. 8.3. Havalandırma ile ilgili değerler periyodik olarak ölçülür ve ölçüm sonuçları kaydedilir. Havalandırma sisteminin detaylarını kapsayan bir havalandırma planı hazırlanır, periyodik olarak güncellenir ve işyerinde hazır bulundurulur. 8.4. İnsan ve malzeme taşımasında kullanılan kuyularda, lağımlarda, ana nefeslik yollarında, eğimli ve düz yollarda, hava hızı, saniyede 8 metreyi geçmez.
MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ 8.6. Terk edilen veya yeterince havalandırılamayan yerler çalışanların girmesini önleyecek biçimde kapatılır ve üzerlerine uyarı işareti konulur. Çalışmanın bittiği yerlerle terk edilmiş katlar, çalışılan yerlerden ve hava yollarından topuk veya gaz sızdırmaz barajlarla ayrılır. 8.8. Ana vantilatör ve aspiratörler birbirinden bağımsız iki ayrı enerji kaynağına bağlanır. Bu enerji kaynaklarından birinin durması halinde diğer kaynağın ocak havalandırmasını aksatmayacak en kısa zamanda devreye girmesi sağlanır.
MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ 8.11. Havalandırma ile ilgili aşağıdaki ayrıntıları kapsayan ve ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda hazırlanan bir yönerge hazırlanır ve çalışanların görebileceği yerlere asılır. Bu Yönergede; a) Havalandırma sisteminin doğal ya da cebri olarak sağlandığına dair bilgi, b) Havalandırma planı hakkında bilgi, c) Havalandırmayı etkileyebilecek durumlar, ç) Havalandırmanın yapılmadığı bölgeler, d) Hava ölçümlerinin kim tarafından, hangi aralıklarla ve nerelerde yapılacağı, e) Yapılacak gaz ölçümleri, f ) Ölçümler sonrasında alınacak tedbirler,ile ilgili hususlar yer alır.
TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 05.11.2013/28812 İşverenin yükümlülükleri MADDE 5 (1) İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde çalışanların toz maruziyetini önlemek ve çalışanların toz ile ilgili tehlikelerden korunması için gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlüdür. (2) İşveren, ayrıca tozdan kaynaklanan maruziyetin önlenmesinde; a) İkame yöntemi uygulanarak, toz oluşumuna neden olabilecek tehlikeli madde yerine çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan maddelerin kullanılmasını, b) Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iş organizasyonunun yapılmasını ve toplu koruma yöntemlerinin uygulanmasını, c) Toz çıkışını önlemek için uygun mühendislik yöntemlerinin kullanılmasını ç) İşyerlerinin çalışma şekline ve çalışanların yaptıkları işe göre, ihtiyaç duyulan yeterli temiz havanın bulunmasını
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:12.08.2013/28733 MADDE 7 (1) Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalarda çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden riskler aşağıdaki önlemlerle ortadan kaldırılır veya en az düzeye indirilir: 2) Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iş organizasyonu ve yeterli havalandırma sistemi kurulması gibi toplu koruma önlemleri uygulanır.
Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:05.10.2013/28786 EK 4 YAPI ALANLARI İÇİN ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI Havalandırma 35 Çalışanların harcadıkları fiziksel güç ve çalışma şekli dikkate alınarak yeterli temiz hava sağlanır. Cebri havalandırma sistemi kullanıldığında, sistemin her zaman çalışır durumda olması sağlanır ve bu sistem çalışanların sağlığına zarar verebilecek hava akımlarına neden olmayacak şekilde tesis edilir. Çalışanların sağlığı yönünden gerekli hallerde havalandırma sistemindeki herhangi bir arızayı bildiren sistem bulundurulur.
Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:05.10.2013/28786 Özel riskler 36 Çalışanların zararlı düzeyde titreşim, gürültü, gaz, buhar veya toz gibi zararlı dış etkenlere maruz kalmaları önlenir. 37 Zehirli veya zararlı madde bulunması muhtemel veya oksijen düzeyi yetersiz veya parlayıcı olabilecek bir ortama girmek zorunda kalan çalışanların, herhangi bir tehlikeye maruz kalmalarını önlemek üzere kapalı ortam havası kontrol edilir ve gerekli tedbirler alınır. 38 Çalışanlar, sınırlı hava hacmine sahip yüksek riskli ortamlarda çalıştırılmazlar. Zorunlu hallerde, her türlü tedbir alındıktan sonra çalıştırılabilirler. Bu durumlarda çalışanlar dışarıdan sürekli izlenir ve gerektiğinde derhal yardım yapılması için bütün tedbirler alınır.
Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:05.10.2013/28786 Sıcaklık 39 Ortam sıcaklığının, çalışma süresince, çalışanların yaptıkları işe ve harcadıkları fiziksel güce uygun düzeyde olması sağlanır. Yapılan işin niteliği sebebiyle ortam sıcaklığının değiştirilemeyeceği hallerde çalışanları fazla sıcak veya soğuktan koruyacak tedbirler alınır.
Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:05.10.2013/28786 B) Yapı Alanlarındaki Özel Asgari Şartlar BÖLÜM I Kapalı Mekanlardaki Çalışma Yerleri Havalandırma 3 Cebri havalandırma sistemi veya klima tesisatının, çalışanları rahatsız edecek hava akımlarına neden olmayacak şekilde yapılması sağlanır. Havayı kirleterek çalışanların sağlığı yönünden ani tehlike oluşturabilecek herhangi bir artık veya kirlilik derhal ortamdan uzaklaştırılır.
Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:05.10.2013/287 Sıcaklık 4 Çalışma odaları, dinlenme yerleri, soyunma yerleri, duş, tuvalet ve lavabolar, kantinler ve ilk yardım odaları gibi yerlerdeki sıcaklığın, işyerinin özel kullanım amaçlarına uygun olması sağlanır. İşyerinin pencereleri, çatı aydınlatmaları ile camlı kısımları, yapılan işin özelliğine ve odaların kullanım şekline göre, güneş ışığının aşırı etkisini engelleyecek şekilde yapılır.
Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:05.10.2013/28786 72 Yeraltı çalışmalarında aşağıda belirtilen hususlara uyulur: a) Havalandırma sisteminin arızalanması durumunda, yer altı çalışmaları durdurulur ve bütün çalışanlar tahliye edilir, uygun havalandırma sağlanıncaya kadar kimsenin içeri girmesine izin verilmez.
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik Kapalı İşyerlerinin Havalandırılması Kapalı işyerlerinde çalışanların ihtiyaç duyacakları yeterli temiz havanın bulunması sağlanır. Yeterli hava hacminin tespitinde, çalışma yöntemi, çalışan sayısı ve çalışanların yaptıkları iş dikkate alınır. Çalışma ortamı havasını kirleterek çalışanların sağlığına zarar verebilecek atıkların ve artıkların derhal dışarı atılması sağlanır. Boğucu, zehirli veya tahriş edici gaz ile toz, buğu, duman ve fena kokuları ortam dışına atacak şekil ve nitelikte, genel havalandırma sisteminden ayrı olarak mekanik (cebri) havalandırma sistemi kurulur.
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik Mekanik havalandırma sistemi kullanıldığında sistemin her zaman çalışır durumda olması sağlanır. Havalandırma sisteminin çalışmaması, iş sağlığı ve güvenliği yönünden tehlikeli ise arızayı bildiren kontrol sistemi tesis edilir. Mekanik ve genel havalandırma sistemlerinin bakım ve onarımları ile uygun filtre kullanım ve değişimleri yıllık olarak yetkili kişilere yaptırılır. Pasif (suni) havalandırma sistemlerinde hava akımının, çalışanları rahatsız etmeyecek, çalışanların fiziksel ve psikolojik durumlarını olumsuz etkilemeyecek, ani ve yüksek sıcaklık farkı oluşturmayacak şekilde olması sağlanır.
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik Ortam sıcaklığı İşyerlerinde termal konfor şartlarının çalışanları rahatsız etmeyecek, çalışanların fiziksel ve psikolojik durumlarını olumsuz etkilemeyecek şekilde olması esastır. Çalışılan ortamın sıcaklığının çalışma şekline ve çalışanların harcadıkları güce uygun olması sağlanır. Dinlenme, bekleme, soyunma yerleri, duş ve tuvaletler, yemekhaneler, kantinler ve ilk yardım odaları kullanım amaçlarına göre yeterli sıcaklıkta bulundurulur. Isıtma ve soğutma amacıyla kullanılan araçlar, çalışanı rahatsız etmeyecek ve kaza riski oluşturmayacak şekilde yerleştirilir, bakım ve kontrolleri yapılır. İşyerlerinde termal konfor şartlarının ölçülmesi ve değerlendirilmesinde TS EN 27243 standardından yararlanılabilir. Yapılan işin niteliğine göre, sürekli olarak çok sıcak veya çok soğuk bir ortamda çalışılması ve bu durumun değiştirilmemesi zorunlu olunan hallerde, çalışanları fazla sıcak veya soğuktan koruyucu tedbirler alınır.