Adına Düzenleyen Makina Mühendisleri Odası MÜHENDİSLİK MİMARLIK EĞİTİMİ SEMPOZYUMU BİLDİRİLER KİTABI 22-24 EKİM 1999 İSTANBUL MMO Yayın No: 232
tmmob makina mühendisleri odası Sümer Sok. No: 36/1-A Kızılay/ANKARA Tel. : (0312) 231 31 59-231 31 64 Fax : (0312) 231 31 65 MMO Yayın No: 232 ISBN : 975-395-339-9 Bu kitabın yayın hakkı MMO'ya aittir. Kitabın hiçbir bölümü değiştirilemez, alıntı yapılamaz MMO'nun izni olmadan kitabın hiçbir bölümü elektronik, mekanik fotokopi vs. yollarla kopya edilip kullanılamaz. Dizgi Baskı : MMO İstanbul Şube : Mart Matbaacılık Sanatları Ltd. Şti. Tel: (0212) 212 03 39 Pbx
SUNU$ Mühendislik Mimarlık Eğitimi Sempozyumu 35. Dönem Çalışma Programının üzerine önemle durduğu bir konudur. gündeminde bulunan Mühendislik-Mimarlık Temel Eğitimi Komisyonu; Meslek İçi Eğitim Komisyonu çalışmaları konuyla doğrudan ilgileri nedeniyle Mühendislik Mimarlık Eğitimi Sempozyumunda birleştirildi. Bu çalışmalara "Meslek ve Uzmanlık Komisyonları ve Belgelendirme İçin Odalar arası Hazırlıklar" nitelemesiyle anılan çalışmadan "Belgelendirme İçin Odalar arası Hazırlıklar" kısmının alınarak "Mühendislik-Mimarlık Eğitimi (Temel Eğitim, Eğitim Kuramlarının Akreditasyonu, Hizmet İçi Eğitim ve Belgelendirme) adı ile Mühendislik Mimarlık Eğitimi Sempozyumu altında çalışmaların yapılmasına ve sekreteryanın Makina Mühendisleri Odası tarafından yürütülmesine Yönetim Kurutunca karar verilmiştir. Çalışmanın amacı, "Mühendislik-Mimarlık Eğitimi öncesindeki sorunların incelenmesiyle eğitim planlaması, bilim ve teknoloji politikaları çerçevesinde mühendislik-mimarlık eğitimi sisteminin sorgulanması bu alanda alınması gereken önlemlerin belirlenmesi ve ileriye yönelik politikalar oluşturulup önerilmesidir." Mühendislik Mimarlık Eğitimi Sempozyumunu teknolojideki hızlı gelişim, bilgi ve iletişim alanındaki değişim, ülkemiz ile AB ilişkilerinin etkisi, eğitimin özelleştirilmesi gibi iç ve dış gelişmelerin ele alındığı; mesleki ve sosyal açıdan toplumsal yapı içindeki konumumuz ve geleceğimizle ilgili projeksiyonlar oluşturmaya yönelik bir platform olarak görmekteyiz. Sempozyumun amaçladığı hedeflere ulaşarak ülke geleceğinin planlamasına katkıda bulunacak bilgi birikimini sağlayacağına inanıyoruz. Bu nedenle; değişik meslek dallarının kendine özgü soranları yerine mühendis ve mimarların ortak soranlarını ele alan bildirilere öncelik verilmiştir. Sempozyumun ana konuları olarak; Mühendislik-mimarlık Eğitiminin Öncesindeki sorunlar, Mühendislik-Mimarlık Eğitiminin Sorgulanması, Mühendislik-Mimarlık Eğitiminde Akreditasyon, Meslek İçi Eğitim, Mühendis-Mimar Belgelendirme (yeterlilik, Profesyonellik, Yetkinlik) Saptanmış ve gelen bildiriler bu konulara göre değerlendirilerek düzenleme yapılmıştır. Eğitimin temel amacını ; "İnsanı ; düşünen, sorgulayan, algılayan, algıladıklarından senteze varıp sonuçlar çıkaran değerler yaratacak niteliklere kavuşturmaktır veya sahip kılmaktır" diye anlıyoruz. Mühendislik-minıarlık eğitiminin de kendi içinde bu temel amaca yönelik olması kanısındayız. Aynca mühendis-mimarların hizmet vereceği ve içinde yaşadığı toplumu daha yakından tanımasında, mühendislik - mimarlık eğitiminin de beşeri ve sosyal bilimlere dayalı düzenlemelerle olmasını düşünüyoruz. Sempozyum, anılan değerlere de katkıda bulunacaktır. Mühendislik Mimarlık Eğitimi Sempozyumu Yürütme Kurulu
SUNUŞ 'nin 35. Genel Kurulu ve Yönetim Kurulunun 27 nolu karan uyarınca; " adına Makina Mühendisleri Odası Sekreteryalığmda Mühendislik Mimarlık Eğitimi Sempozyumunun İstanbul'da yapılması" kararlaştırılmıştır. Daha önceki dönemlerde Odamız adına İstanbul Şubemiz tarafından yürütülmekte olan " Makina Mühendisliği ve Eğitimi" Sempozyumu, bu çalışma döneminde "Mühendisilik Mimarlık Eğitimi " Sempozyumu başlığı ile adına Odamız İstanbul Şubeye verilen ve yetki ile 22-23-24 Ekim 1999 tarihlerinde İstanbul'da gerçekleştirilmektedir. Sempozyumda; Mühendislik, Mimarlık Eğitimi Öncesi Sorunları, Bilim ve Teknoloji Politikalarına Katkı, Akreditasyon, Eğitimin Planlanması Çerçevesinde Meslek ve Mesleki Eğitimin Sorgulanması konularında sorunların belirlenmesi ve çözüm önerilerinin geliştirlmesi amaçlanmaktadır. Bu Sempozyum için iki kitap basılacaktır. Birincisi, Sempozyum öncesi sunulmaya değer görülen bildirilerin basınımın yapıldığı sempozyum bildiriler kitabıdır. İkinci olarak sempozyumdaki konuların tartışmaları ve panel çözümleri Odamız yayını olarak basılacaktır. Sempozyum bildiriler kitabında dile getirilen görüşlerin ülkemizin mühendislik mimarlık eğitimi sorunlarına çözüm ve öneriler geliştirilmesi dileğiyle, etkinliğimize bildiri sunarak katılan değerli uzmanlara, oturum Başkanlarına, Panelistlere, Sempozyum Düzenleme ve Yürütme Kuruluna, Sempozyum sekreterine, İstanbul Şube Yönetim Kuruluna ve çalışanlarına teşekkür ederiz. Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu
SUNUŞ İlki 25-27 Ekim 1989'da İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen Ulusal Makina Mühendisliği Eğitimi Sempozyumu'nun ikincisi 15-17 Nisan 1993 tarihinde, üçüncüsü ise 16-17 Ekim 1997 tarihinde Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesince gerçekleştirilmiştir. Yapılan son sempozyumun sonuç bildirgesinde, bir sonraki sempozyumunun tüm mimarlık ve mühendislik birimlerini kapsaması önerisi çıkmıştır. Bu öneri, önce Şubemiz tarafından MMO Genel Kuruluna taşınmıştır. MMO Genel Kurulu'nda alman karar doğrultusunda öneri, 35. Genel Kurulu'na taşınmış ve Genel Kurul'da alman karar doğrultusunda sempozyumun tüm 'a bağlı meslek disiplinlerini kapsayacak şekilde "Mühendislik Mimarlık Eğitimi Sempozyumu" adı altında yapılması karan alınmıştır. Sekreteryalığmı MMO İstanbul Şubesi'nin üstlendiği sempozyumun ilk hazırlık toplantısı 31 Ekim 1998'de Şubemizde yapılarak, sempozyumun en iyi şekilde yapılması için çeşitli kurullar oluşturulmuş, bir yıl boyunca yapılan yürütme kurulu, düzenleme kurulu, ve danışmanlar kurulu toplantılarıyla sempozyum bugünkü içeriğine ulaşmıştır. Sempozyuma bildiri ile katılım ülkemizin hemen hemen her üniversitesinden öğretim üyelerinin yoğun katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Düzenleme kurulu tarafından bu bildirilerden sempozyumda 31 tanesinin sunulmasına karar verilmiştir. Ülkemizdeki başıboşluk, karmaşa her konuda devam etmektedir. Eğitim de bundan farklı değildir. Mühendislik ve Mimarlık eğitiminin tüm boyutları ile tartılaşacağı bu sempozyumun ülkedeki eğitim konusuna da çözüm üretici sonuçlar getireceğine inanıyoruz. Bu sempozyumun gerçekleştirilmesinde katkı koyan; bildiri sahiplerine, yürütme düzenleme ve danışmanlar kurulu üyelerine, sorumlu teknik görevli arkadaşlarımıza, tüm kişi ve kuruluşlara, ve MMO Genel Merkezi'ne, MMO İstanbul Şubesi çalışanlarına teşekkür ederiz. Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu
SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU İhsan KAJRABABA Kaya GÜVENÇ İsmet ÖZTUNALI H. Muüu ÖZTÜRK Emin KORAMAZ Ali Ekber ÇAKAR Ümit ÜLGEN Erol ALGÜL Zeki ARSLAN Üzeyir ULUDAĞ Osman SERTER Bülent BARIKAN Onur UYSAL Mustafa BİLGE Mesut AYABAKAN H. Cahit CENGİZ Ümit N. TEMEL Dinçer METE Erhan KUTLU Mehmet ATILGAN Şenol ŞAHİN Zafer İLKEN Mehmet KEMER Sami ÇOLAK Erdal EMEL Halit AKÇAL Nafiz KAHRAMAN Mehmet YİĞİTARSLAN Mete KALYONCU Özkan ÇORUK Seyfullah DEMİRKAYA Ahmet Erhan GÜÇİZ Adnan ERDAL Ekrem YÜCE Murat S. KIRÇIL Ziya ÖZEK Binnaz MERİÇ MMO Genel Merkezi MMO Genel Merkezi MMO İst.Şb. MMO Edirne Şb. MMO Eskişehir Şb. MMO Denizli Şb. MMO Kocaeli Şb. MMO İzmir Şb. MMO Antalya Şb. MMO Zonguldak Şb. MMO Bursa Şb. MMO Bursa Şb. MMO Kayseri Şb. MMO Ankara Şb. MMO Konya Şb. Jeoloji Müh. Odası Harita Kadastro Müh. Odası Elektrik Müh. Odası Gemi Mak. İşi. Müh. Odası Maden Müh. Odası İnşaat Müh. Odası Tekstil Müh. Odası Tekstil Müh. Odası SEMPOZYUM YÜRÜTME KURULU İsmet ÖZTUNALI H. Muüu ÖZTÜRK Ali Ekber ÇAKAR MMO Zeki ARSLAN Mustafa BİLGE H. Cahit CENGİZ (Semp. Sek.) Ümit N. TEMEL
SEMPOZYUM DANIŞMANLAR KURULU Hakan AKYILDIZ H. Rıfat ALPAY Uludağ Ünv. Ahmet ASENA DİSK Mehmet ATILGAN PÜ Gabil ABDULLAYEV PÜ Saliha AYDEMİR KTÜ Ali AKAR DEÜ Selim M. AKTÜRK MMO Günkut AKIN îbrahimakduman Adnan AKAY Car. Mel. Unv. Gürbüz ATAGÜNDÜZ İYTE Ergin ALFAN Bayın. Bak. M.NurayAYDINOĞLU ÎMO Ülkü ALTINOLUK MO Ahmet ARISOY Erdoğan ATAKAR MMO Necdet ARAL Hüseyin S. BAŞKAYA Uludağ Ünv. Taner BAYSAL Alp BOYDAK Beyaz Nok. V İbrahim BEKTAŞ S. İmam Ünv. Mustafa BAYHAN SDÜ Cevdet BOZKUŞ PÜ Cemal BIYIK KTÜ îsmail BÎRCAN MMO Tuncay BİRAND ODTÜ Nuh BİLGÎN Fahir BORAK BÜ Ahmet BEŞKESE Hüseyin COŞKUN DPT Vural CEYHUN CBÜ Suat CANBAZOĞLU İnönü Ünv. Ahmet CİHAN Trakya Ünv. Rahmi N. ÇELİK HKMO Levon ÇAPAN Kocaeli Ünv. Metin ÇOLAK Neslihan DOSTOĞLU Uludağ Ünv. Mustafa DEMİRCİOĞLU Rasim DENÎZ HKMO Zafer DURSUNKAYA ODTÜ Fetullah DUYAN GÜNSİAD Taner DERBENTLİ Yusuf DEMİR 19 Mayıs Ünv. Güngör EVREN İMO Mustafa EYRİBOYUN ZKÜ A. Nilüfer EĞRİCAN Necdet ERASLAN MMO Alp ESİN MMO Halil ERKAYA HKMO Okay EROSKAY Zafer ERTÜRK Erdal EMEL L. Berrin ERBAY Fevzi ERCAN Zeki ERİM Sami ERCAN Alpaslan FIĞLALI Şeref GİRGİN Ali GÜNGÖR Ali GÜNEY Mehmet GAVGALI Ali İhsan GENÇ Mustafa GÜLENÇ Orcan GÜNDÜZ Yaşar T. HONDUR ArifHEPBAŞLI Hasan HEPERKAN Hasbi İSMAİLOĞLU N. İSMAİLÇELEBİOĞLU Hasan KARATAŞ Haluk KARADOĞAN Hakan KUTMAN Ş. Metin KARA İmdat KARA Mustafa KARAMAN Necati KELLECİ Mehmet KARAPINAR Beno KURYEL Yaşar KARAGÖZ Y. Ziya KAYIR Mustafa KARAŞAHİN Neşet KADIRGAN Abdurrahman KILIÇ Macit KARABAY Erol KULAKSIZOĞLU E. KÜÇÜKKARAMIKLI Aktül KAVAS A. İhsan KUTLAR Cengiz KUZU M. Yahya KARSLIGİL Erhan KARAÇAY M. Ali KARAAASLAN Ender ORANDAN Rüknettin OSKAY Hüseyin ÖZDEN Güven ÖNBİLGİN Azer ÖNEL Mustafa ÖZCİMDER Gündüz ÖKTEN İst. Kült Ünv. KTÜ Uludağ Ünv. O. Gazi Ünv. Gazi Ünv. Marmara Ünv Atatürk Ünv. USİAD Fizik MO DEÜ Gazi Ünv. EMO KTÜ İst Kült. Ünv. KTÜ Başkent Ünv. Başkent Ünv. OMO KOSGEB SDÜ KMO MMO G.Antep Ünv. KESK Çevre Bak. ODTÜ ODTÜ Afyon K. Ünv 19 Mayıs Unv Atılım Ünv. Kırıkkale Ünv.
i ' * Aydoğan ÖZDEMİR Doğan ÖZGÜR Halit PASTACI Sümer PEKER Esat PEHLİVAN Mehmet PALA Hikmet RENDE Sema SOYGENİŞ Ersural SUNER Yılmaz SEKİN Fikret SUNER Musa SARICA Müjgan Ş. SÖZEN A. Hamit SERBEST H. İbrahim ŞANLI Ahmet ŞENTÜRK Tahir ŞİŞMAN Hüseyin ŞİMŞEK Osman S. TÜRKAY Ahmet TOPUZ Bülent TOPKAYA Macit TOKSOY Ertuğrul TAÇGEV Leyla TANAÇAN Cem Ferda TUNCER Mehmet TÜREYEN EMO ZMO PÜ Beykent Ünv. 100. Yıl Ünv. CBÜ 19 Mayıs Ünv. Ç.Ova Ünv. Beykent Ünv. SDÜ GOP Ünv. BÜ Akdeniz Ünv. İYTE Marmara Ünv. Çev. Bak. DEÜ Metin TALİM Necdet TEYMUR Fikret TÜRKER İsmail TOSUN İbrahim UZUN Suat UNGAN Ömer USTA Tanay Sıdkı UYAR Savaş UÇGUN Semih ÜZE Ali ÜNÜVAR Narin ÜNAL Dursun YILDIZ İsmail YALÇIN Vedat YERLİCİ Osman YILMAZ Ekrem YÜCE Mehmet Emin YURCI Ferhan YÜREKLİ Bedri YÜKSEL R. YAMANKARADENIZ ibrahim YÜKSEL Paşa YAYLA Tuncay YILMAZ Yusuf ZEREN ODTÜ Akdeniz Ünv. YÖK Kırıkkale Ünv ODTÜ Kocaeli Ünv. G.Antep Ünv. Trakya Ünv. Selçuk Ünv. Akdeniz Ünv. İMO BÜ İSO Atatürk Ünv. Uludağ Ünv. Uludağ Ünv. Kocaeli Ünv. Ç.Ova Ünv. MMO Û i
İÇİNDEKİLER SUNUŞ I SUNUŞ III SUNUŞ ' V SEMPOZYUM DÜZENLEME VE YÜRÜTME KURULU VII SEMPOZYUM DANIŞMANLAR KURULU IX BİLDİRİLER Üniversite Öncesi Eğitim ve Araştırmaya Yönelim Dr. Kır AY 1 Türkiye'de Genel Eğitim Hakkında Bir Gelecek Tahmini Arş. Gör. Ayşen CİRAVOĞLU 12 Günümüz Türkiyesi'nde Üniversite-Sanayi İlişkileri ve Sorunları Doç. Dr. Yaşar KARAGÖZ 22 Üniversite Kimliği ve Mimarlık EğitimhÜretkenliğin Neresindeyiz? Yrd. Doç. Dr. Kamuran SAMİ 36 Mühendislik-Mimarlık Eğitimi Alanında Kaos-Kalite-Kantite Üzerine İnş. Müh. Dursun YILDIZ, Metalürji Müh. Mahmut KİPER 42 Mühendislik ve Mimarlık Eğitiminde Çevre Bilinci Gören Akıllar, Düşünen Gözler Prof.Dr. Koray GÖKAN 56 Mühendislik Öğretiminin Değerlendirilmesi Arş. Gör. Dr. N. Ödem ÜNVERDİ- Öğr. Gör.Dr. N. Aydın ÜNVERDİ 69 Türkiye'de Mühendislik Eğitimi Ve Öneriler Arş. Gör. Muhsin T. GENÇOĞLU, Doç. Dr. Mehmet CEBECİ 73 Proje Bazlı Eğitim Mimarlıktan Mühendisliğe Arş. Gör. Soner ŞAHİN 81 Mühendislik Öğretimi Gelişimine Geniş Açıh Eleştirel Bir Bakış Prof. Dr. Güngör EVREN 89 2010 YıhndaTürk Mühendislik Öğrenimi Prof. Dr. Mehmet YÜKSEL 101 Çağdaş Üniversite ve Eğitim Sistemi Yrd. Doç. Dr. Ali Osman KURBAN 107 Mühendislik-Mimarlık Eğitiminde Yabancı Dil Sorunu Dr. Hüseyin ÖZDEN 113 Kredili Sistemin ve Bilişim Teknolojisinin Birlikte Disiplinlerarası Yapılanmaya Getirdiği Avantajlar Öğr. Gör. Leyla Yekdane TOKMAN 118 Mimarlık Mühendislik Eğitiminde Öğretimin Yapılanması ve Mesleki Kalitenin Gelişimi Yrd. Doç. Dr. Ruşen YAMAÇLI 126 Mühendislik Eğitiminde Sosyal ve Beşeri Bilimlerin Gerekliliği Prof. Dr. K. Ercin KASAPOĞLU 133
Mühendislik Eğitiminde Yeniden Yapılanma Gereği: 1+2+1 Modeli Yrd. Doç.Dr. Erol İNELMEN 140 Çok Disiplinli Mühendislik Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar Yrd. Doç. Dr. Ramazan YAMAN, Öğr. Gör. Emine UÇMUŞ 145 Mühendislik Eğitiminin Dünyadaki Gelişmeleri, Eğilimler, Disiplinlerarası Yapılanma Em. Prof. Dr. Doğan SORGUÇ 152 Türkiye'de Mühendislik Eğitimi ve Yükseköğretim Kurulu Prof. Dr. Yıldırım ÜÇTUĞ 163 ABET 2000 Ve Eğitimcinin Eğitimi: Mühendislik Eğitiminde Kaliteye Ulaşma Yolunda Teşhis ve Tedavi Doç. Dr. ZümrütB. ÖGEL 171 Mühendislik Mimarlık Eğitiminde Akreditasyon İsmet OZTUNALI 181 Mühendislik Ve Mimarlık Eğitiminde Kalite Sorunu Doç. Dr. Nesrin DENGİZ, Yrd. Doç. Dr. Deniz ONAT 188 Mühendislik Programlarının Akreditasyonunda Yeni Yaklaşımlar Doç. Dr. Zafer DURSUNKAYA 200 Mühendislik Eğitiminde ISO 9000 Yaklaşımı Yrd. Doç. Dr. Arif HEPBAŞLI 206 Üniversite Eğitiminde Kalite ve Kalite Yönetimi Sistemi Uygulama Modeli Prof. Dr. NumanDURAKBAŞA, Prof. Mehmet Emin YURCİ, Arş. Gör. Anıl NOMAK 218 Mühendislik Eğitiminde Akreditasyon:ABET Örneği ve Ulusal Ölçekte Uygulanabilirliği Prof. Dr. Zafer İLKEN, Yrd. Doç. Dr. Barış ÖZERDEM 224 Mimarlık ve Mühendislik Hizmetlerinde Son Gelişmeler Yeni Uzmanlık AlanlanndaYetki ve Unvanlar Celal OKUTAN 230 Yetkin Mühendislik ve Eğitim Yrd. Doç. Dr. Türkay BARAN, Yrd. Doç. Dr. Serap KAHRAMAN 239 Mühendislik Eğitiminde Kalite Sorunu ve Çözümü:ProfesyoneI Mühendislik Prof. Dr. K. Ercin KASAPOĞLU 250 Mühendislik Meslek Uygulamasında Reform ve Gerekli Yasal Dayanaklar İnş. Yük. Müh. Uğur BELGER 257 1 /