BOYAHANE - CİLAHANE İŞLETME KRİTERLERİ Murat EVLİCE ÇEVRE MÜHENDİSİ İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI TEL: 0507 179 80 98 0553 293 87 62 E- POSTA: murate@kayalarosgb.com muratevlice@gmail.com
BOYAHANE - CİLAHANE İŞLETME KRİTERLERİ Mobilya üretim ve işleme sektöründe yapılan tüm işlemlerde karşımıza farklı mesleki riskler çıkmaktadır. Mobilya sektöründe iskelet yapımından satışa hazırlanması aşamasına kadar birçok ara işlem basamağı vardır. Mobilya imalat (ahşap), boya, döşeme işleri bunlar arasındadır. Bu işler sırasında çalışan kişiler çeşitli reçine, boya, lak, pigment, çözücü ve bağlayıcılar, yapıştırıcılar, ağaç tozu gibi sağlık ve güvenlik açısından risk oluşturan kimyasal maddelere maruz kalmaktadırlar. Karşılaşılan mesleki risklerin birçoğu fiziksel ve ergonomik olmakla beraber, boyahanelerde karşımıza kimyasal riskler çıkmaktadır. Küçük ve orta ölçekli işletmelerde ortaya çıkan kimyasal tehlikelerin kontrol altına alınabilmesi maliyeti yüksek yatırımlar getirmektedir. Üreticilerin oluşan kimyasal risklerin farkında olmaması veya alınacak önlemlerin yüksek maliyetleri sebebiyle yangın, patlama gibi iş kazaları veya akciğer, deri hastalıkları, kanser gibi mesleki kaynaklı hastalıklar mesleki riskler olarak karşımıza çıkmaktadır. Boya veya cila uygulaması yapılan atölyelerde kullanılan kimyasal maddelerin büyük bir kısmı, iş sağlığı ve güvenliği açısından önemli riskler taşımaktadır. Bu riskleri kontrol edebilmek için ve çalışanların sağlığına, güvenliğine geri dönüşü olmayan zararlar vermemek için bu atölyelerin işletmeye alınmadan önce aşağıdaki önlemleri uygulaması istenir.
1. Boya ve/veya cila atölyesi diğer çalışma birimlerinden ayrı olmalı. Kapısı sürekli kapalı olmalıdır. 2. Boya ve/veya cila atölyesine görevli ve yetkili personel harici girişler engellenmelidir. 3. Atölye dahilinde kullanılacak kimyasalların Malzeme Güvenlik Formları temin edilmeli, yapılacak çalışmalarda malzeme özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. 4. Atölye işletmeye alınmadan kullanılacak kimyasallara dair risk analizi yapılmalıdır. 5. Parlayıcı, patlayıcı kimyasalların varlığında Patlamadan Korunma Dokümanı hazırlanmalı, ATEX(PATLAYICI ATMOSFER) oluşabilecek durumlarda ex- proof malzeme kullanılmalıdır. 6. Patlayıcı ortam oluşabilecek yerlere için uyarı işareti Ex, belirlenen yerlere asılmalıdır. 7. Çalışanlar patlayıcı ortamlar, etkileri ve önlenmesi noktasında ayrıca eğitilmelidir. 8. Görevlendirilecek personelin yaptığı işle ilgili deneyimli olması sağlanmalı, gerekli mesleki eğitimleri alma şartı aranmalıdır. 9. Boya ve/veya cila atölyesi genel havalandırması; kirli havayı emme ve temiz hava basma prensibine uygun olmalıdır.
10. Kirli hava çalışanın çalışma yönünde emilmeli, temiz hava çalışanın çalışma istikametinin tersinden verilmelidir. 11. Kullanılan tüm ekipmanlar CE standartlarını taşımalıdır. Kullanılan makine ve ekipmanların etiketlemesi standartlara uygun olmalı, üzerinde CE işareti bulunmalıdır.
12. Atölyede genel havalandırmaya ek olarak işlem yapılan noktada lokal aspirasyon uygulanmalı. Boya yapılan parça üzerine kurulacak aspirasyon ile kimyasllar işlem noktasında emilmelidir. 13. Lokal aspirasyonun toplama ağzında küçük parça işlemleri için yakalayıcı davlumbaz, büyük parça işlemleri için alıcı davlumbaz kullanılmalıdır. 14. Toplama ağzındaki emiş hızı boya sonrası oluşacak kimyasal buharlarını emebilecek hızda olmalıdır. 15. Aspirasyon sistemi statik elektriklenmeye karşı topraklanmalıdır.
16. Aspirasyon sisteminin tasarımı yapılırken toz birikmesine engel olacak şekilde tasarlanmalı, dirsek kullanımı minumum seviyede olmalı, T bağlantılar olmamalı, akış hızı birikmeyi önleyecek hızda olmalıdır. 17. Çalışma ortamından alınan kimyasal buharları filtreleme sisteminden geçirilmeli, direk havaya verilmemelidir. 18. Yapılacak aspirasyon ve filtreleme sistemi oluşan kimyasal buharlarının patlamasına imkan vermemeli, statik elektriklenmeye ve kıvılcım oluşumuna karşı önlem alınmalıdır. 19. Kirli hava deşarj noktası ile temiz hava emiş noktası arasında, dışarıya atılan kirli havanın tekrar temiz havaya karışmasını engelleyecek kadar, mesafe olmalıdır. 20. Havalandırma sistemi düzenli olarak kontrol edilmeli, bakımları yetkili firmaca yapılmalı ve yapılan bakımlar raporlanmalıdır. Toz birikmesi olabilecek (dirsekler yada hava akımının yavaşladığı noktalar) yerlerde temizleme kapakları koyulmalıdır. Temizleme kapakları vasıtası ile biriken tozlar işyeri görevlisince, gerekli önlemler alınarak, periyodik olarak temizlenmelidir. 21. Çalışan solunum koruyucu kişisel koruyucu donanımı olmaksızın çalışmamalı. Tam yüz maskesi, hem solunum koruyucu hem de yüz siperi özelliğinden dolayı, kullanımı önerilmektedir. Kullanılacak tam yüz maskesi CE EN 136 standardında olacaktır. Maskeye kullanılan kimyasalın özelliğine göre uygun filtre takılmak sureti ile kullanılacaktır.
22. Çalışma ortamında oluşacak gürültü için kulak koruyucu kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır. Bu KKD, CE EN 352 standardında olmalıdır. Çalışanın tercihine göre kulak tıkaçları veya baş tipi kulaklıklar tercih edilebilir. 23. Çalışanın sağlık takibi yapılmalı. 6 ayda bir kan tahlili, solunum foksiyon testi ve akciğer grafisi istenmelidir. Alınan sonuçlar işyeri hekimince incelenerek raporlanmalıdır. 24. Atölyede boya ve cila harici başka işlem yapılmamalıdır. Kıvılcım çıkartan aletler atölye dahiline sokulmamalıdır. 25. Kullanılan kompresör çalışma alanı dışında olmalı ve aşağıdaki şartları sağlamalıdır; Kullanılan kompresör CE standartlarına uygun olacak Üzerindeki etiketlemesi okunabilir olacak Kompresörün yanında bakım kartı bulunaca Temizlik ve bakımları yapılırken bakım kartındaki tarihlere riayet edilecek Kompresör diğer çalışma birimlerinde ayrı olacak Kompresörün bulunduğu kabin oluşabilecek patlamanın etkilerini çalışana yansıtmayacak dayanımda olacak Kabinin kapısı kilitli olacak Arıza durumunda sadece bakımına yetkili kişi tarafından müdahale edilecek Kabine yetkili harici girişi yapılmayacak
Kabinde 1 adet yangın söndürücü bulunacak Kompresör çevresinde yanıcı, parlayıcı, patlayıcı madde ve malzemeler olmayacak; kabinin zemini sürekli temiz olacak Kompresör çalışma, bakım ve güvenlik talimatlarına uyulacak. 26. Çalışanın sarkık olmayan vücuduna tam oturan iş elbisesi ile çalışması sağlanmalı. İş elbisesinde cep bulunmamalı. Kimyasal buharlarının deriye teması engellenmeli. 27. Boya ve cilahane çalışanlarının çalışma periyotları uzun tutulmamalı, ara dinlenmeleri fazla olmalıdır. 28. Oluşan kimyasallar ve ağaç tozlarının yüksek ısı ile beraber etkinliklerinin artacağı düşünülerek, çalışanın çalışma alanına sigara paketi ile girmesi engellenmelidir. Mümkünse çalışan personelin sigara kullanmayanlardan seçilmesi sağlanmalıdır.