Halq Y ı rları AĞLAMA KELİN Kelin qınası ezildi, Yaş yengeler tizildi, Daman menden üzüldi Kelinge baq kelinge, Al qma yaqtı eline, Yazıq ince beline. Kelin keter naz ile, Ayağında toz ile, Bir yiğitnin sözüle Kelin keter bağçağa, Kürküni qoyar boğçağa, Özüni satıp aqçağa, Kelinnin kiygeni aldır, Al yanaqtan aqqan baldır. Ay efendim bu ne aldır. Basma çember bağlama. Dam artında dayama, (Dayandın mı ay baba) Bir tilimçik ötmeginni Ayadınmı ay baba. Qudalarğa aş yoqtır, Tepelemeğe taş yoqtır. Kiyevde de baş yoqtır. Qara sığır boynızın, Qayırmanız yengeler.. (Kelinimizni anasından) Ayırmanız, yengeler. AĞLAMA GELİN Gelin kınası ezildi, Genç yengeler dizildi, Benden ümidin kesildi Geline bak geline, Al kına yakmış eline, Yazık ince beline. Gelin gider naz ile, Ayağında toz ile, Bir yiğidin sözüyle Gelin gider bahçeye, Kürkünü koyar bohçaya, Kendini satıp akçeye, Gelinin giydiği aldır, Al yanaktan akan baldır. Ay efendim bu ne haldir. Dam ardında dayama, (Dayandın mı ay baba) Bir dilimcik ekmeğini Esirgedin mi ay baba. Dünürcülere yemek yoktur, Tepelemeğe taş yoktur. Damatta da baş yoktur. Kara sığır boynuzunu, Bilemeyin yengeler.. (Gelinimizi annesinden) Ayırmayın, yengeler.
GÜLSÜM QIZ Gülsüm keter qart erge ağlay, ağlay, ax, Babası zornen bere eken, qızmdan soramay, ax. yay, baxıtsız Gülsümçik, keteceksifi, ax, Özüfini qartqa teslim eteceksifi, ax, Vay, baxıtsız Gülsümçik, keteceksift, ax, Qız qadrini bilmedift sen de xalq kibi, ax. Şay demeniz, dostlarım, ketecekmen, ax, Ozümni qartqa emanet etecekmen, ax. Ne yapsam da yaparım qurtulırım, ax, Ya özümni, ya onı öldürürim, ax. Oğurlar olsun, Gülsümçik, şay söyleme, ax, Öz özüfini ölümge süyrekleme, ax. GÜLSÜM KIZ Gülsüm gider yaşlı kocaya ağlaya ağlaya, ah, Babası zorla veriyormuş, kızından sormadan, ah. Vay, bahtsız Gülsümcük, gideceksin, ah, Kendini ihtiyara teslim edeceksin, ah. Vay, bahtsız Gülsümcük, gideceksin, ah, Kız kadrini bilmedin sen de halk gibi, ah. Öyle demeyin dostlarım, gideceğim, ah, Kendimi ihtiyara teslim edeceğim, ah. Ne yaparsam yaparım kurtulurum, ah, Ya kendimi ya onu öldürürüm, ah. Uğrular olsun, Gülsümcük, öyle söyleme, ah, Kendi kendini ölüme sürükleme, ah. GİDİN, BULUTLAR Gidin, bulutlar, gidin, Yareme selâm idin. Yarem tatlı da yuquda ise, Oy, oy, aman, amanım, aman, Yuqusın seyran idin. Denizdeki balıqmıdır, Bu bizge 1? yıqmıdır? Yarem eller quçağında, Oy, oy, aman, amanım, aman, Ağlasam ayıpmıdır. Denizde qum qalmadı, Balıqta pul qalmadı. Yarem eller quçağında, Oy, oy, aman, amanım, aman Yürekte sabır qalmadı. Deryadaki qayıqlar, Yan gideler balıqlar. Ecel kelse de, can gider, Ax, sevdiğim, amanım, aman, Ekim ke 1 aek kârmı eyler? GÎDİN BULUTLAR Gidin, bulutlar, gidin, Yarime selâm edin. Yarim tatlı uykuda ise, Oy, oy, aman, amanın, aman, Uykusunu seyran edin. Denizdeki balık mıdır, Bu bize lâyık mıdır? Yarim ellerin kucağında, Oy, oy, amanın, aman, Ağlasam ayıp mıdır. Denizde kum kalmadı, Balıkta pul kalmadı. Yarim eller kucağında, Oy, oy, amanın, aman, Yürekte sabır kalmadı. Deryadaki kayıklar, Yan giderler balıklar. Ecel gelirse, can gider, Ah, sevdiğim, amanın, aman, Hekim gelirse kâr mı eder? YAR-YAR Burma kibi yollardan, Burulıp keldik, yar - yar,. Sırma mıyıq babaydan Quda keldik yar yar. YAR YAR Burma gibi yollardan, Dönerek geldik, yar yar, Sırma bıyıklı babadan Dünür geldik yar yar.
Qapu öğünde cuvursa, Cuvurıp keçti bir tavşan. Ağam safta berecek Yigirmi beş altın, bir nişan. Yigirmi beş altın, bir nişan. Yolda qalsın, ey güzel. Kelsin, baqsm ağanız, Begense alsın, ey güzel. Kökte uçan sığırçıq, Quyruçığı tığırçıq. Ağam safta berecek Yeşil pullu burumçıq. Kelin - kıyev bu toyğa Yaraşadı, yar-yar. Aves etip dostları, Qaraşadı, yar-yar. Kapı önünde koşarsa, Koşarak geçti bir tavşan. Ağam sana verecek Yirmi beş altın, bir nişan. Yirmi beş altın, bir nişan, Yolda kalsın, ey güzel. Gelsin, baksın ağamız, Beğenirse alsın, ey güzel. Gökte uçan sığırcık, Kuyruğu kısacık. Ağam sana verecek Yeşil pullu bürümcük. Gelin damat bu düğüne Yakışıyor yar yar. Heveslenip dostları, Bakışıyor, yar yar. QARŞILAVYIRI Otururuz, otururuz, qudalar, Ayaqlannız talmasın. Biznift xatirimiz qalsa qalsın, Siznin xatiriniz qalmasın. Xoş keldiniz, xoş keldiniz, qudalar, Saygılı musafirler, Buyurınız, buyurınız, siz törge, Can qurbanmız biz sizge. Siz kelgen son evimiz, Yarıqlansm, nurlansın, Siznin ömürüniz uzaq olsın, Bereketli, bol olsın. NAVREZ Keldi baar nur saçıp, Navrez qoqıy mor açıp. Yeşerdi çöller dağlar, Navrez keldi körünüz, Navrez aqqın beriniz. Cennet olsun yeriniz, Keldi bar, turunız, Bu navrezge baqınız. Köterilsin başınız, KARŞILAMA YIRI Oturunuz oturunuz, dünürler, Ayaklarınız yorulmasın. Bizim hatırımız kalırsa kalsın, Sizin hatırınız kalmasın. Hoş geldiniz, hoşgeldiniz, dünürler, Saygılı misafirler, Buyurun buyurun siz baş köşeye, Can kurbanız biz size. Siz geldikten sonra evimiz, Aydınlansın, nurlansın, Sizin ömrünüz uzun olsun, Bereketli bol olsun. NAVREZ Geldi bahar nur saçarak, Navrez kokar mor açarak. Yeşerdi tarlalar, dağlar, Navrez geldi görünüz, Navrez hakkını veriniz. Cennet olsun yeriniz, Geldi bahar kalkınız, Bu navreze bakınız. Kalksın başınız,
Üynin artı bağca, Aqtar-toqtar boqça. Balalarğabeş (yımırta) aqça, Çıqtı çölge batır Ali, Zilfi qara düldüli. Ol tanrının arslanı, Evin arkası bahçe, Karıştır bohça. Çocuklara beş (yumurta) akçe, Çıktı çöle yiğit Ali, Zülfü kara düldülü. O Tanrının aslanı, YEŞİL YAPRAQ ARASINDA Yeşil yapraq arasında qırmızı gül goncesi, Qayda kitti, kelmez oldı, gönlümnin eğlencesi. Bardım yarem bağçasma, gül dalında gül piter, Er kesnin üç beş yaresi olsa, mana bir dane yeter. Bardım yarem bağçasına, gülleri mercan kibi, Aq gerdanda benleri bar, er biri bir f ikan kibi Bardım yarem bağçasma, güllerini qoqlamağa Baqtım yarem inci tizer, aq gerdanğa takmağa. Bardım yarem bağçasına, bir nar kestim yemeğe, Ax, dülberim, bir sözüm bar, utanırım demeğe. Bardım yarem bağçasma, bülbül sandım sesini, Nazlı yarem- kuşçığım, eğri qoymuş fesini. YEŞÎL YAPRAK ARASINDA Yeşil yaprak arasında kırmızı gül goncası, Nereye gitti, gelmez oldu, gönlümün eğlencesi. Vardım yarin bahçesine, gül dalında gül yetişir, Herkesin üç beş yari olsa, bana bir tane yetişir. Vardım yarin bahçesine, gülleri mercan gibi, Ak gerdanda benleri var, her biri bir fincan gibi Vardım yarin bahçesine, güllerini koklamaya, Baktım yarim inci dizer, ak gerdana takmaya. Vardım yarin bahçesine, bir nar kestim yemeye, Ah, güzelim, bir sözüm var, utanırım demeye. Vardım yarin bahçesine, bülbül sandım sesini, Nazlı yarim, kuşçuğum, eğri koymuş fesini. ATADAN ÖKSÜZ QALĞANMAN Atadan öqsüz qalğanman, Candan otqa dalğanman. Sen aruvğa men bayğuş, Qaydan sevda olğanman. Ay, orayman, orayman, Colğa bitken qorayman. Kelgen ketken colçıdan, Men yaremni sorayman. Ay qara qız, qara qız, Başın, saçın tara qız. Menden sana fayda yoq, Bar qısmetifi ara qız. Cedelek otqa canarmı, Cengesin alğan onarmı. Cengesin taşlap qız alsa, Tan atqanın tuyarmı. ATADAN ÖKSÜZ KALDIM Babadan öksüz kalmışım, Yanan ateşe dalmışım. Sen iyiye, ben garip, Nereden sevda olmuşum. Ay, kederle şarkı söylerim,, Yolda bitmiş yabanî otum, Gelen giden yolcudan, Ben yarimi sorarım. Ay kara kız, kara kız, Başını, saçını tara kız. Benden sana fayda yok, Var kısmetini ara kız. Aceleci ateşte yanar mı, Yengesini alan iflah olur mu. Yengesini bırakıp kız alsa, Tan attığını fak eder mi.
BEGİMQART (yır-oyun) Ay, balam, balam, balam, balam, odamanım, balam, Orda çoban sen de oldın, balam. Qırda çoban sen de oldın, balam, Ata sözün sen tutmadın, balam, Ata sözün sen tutmadın, balam, balam, balam, balam, ey. Qaytarması: Çıqtım oba başına, keldi qoyum qarşıma, Men qoyumm körgen son, amanım aman, aqılım keldi başıma. Egiz obada qışlanm, tonuma çekmen tısladım, Xalq saçımğa barğanda, amanım- aman, qaytmağa başladım. Qarabaş qozı tuz istey, garip canım qız istey, Qarabaş qoyğa tuz yoq, amanım aman, men ğaripke qız yoqtır. AKAYÎM İHTİYAR (yır-oyun) Ay, yavrum, yavrum, yavrum, yavrum, baş çobanım, yavrum, Orada çoban sen de oldun, yavrum, Kırda çoban sen de oldun, yavrum, Babanın sözünü sen tutmadın, yavrum, Babanın sözünü sen tutmadın, yavrum, yavrum, yavrum, yavrum, ey. Karşılığı: Çıktım oba başına, geldi koyunum karşıma, Ben koyunumu gördükten sonra, amanın aman, aklım geldi başıma. ikiz obada kışlarım, kürküme cepken dışladım, İnsanlar ekime giderken, amanın aman, dönmeye başladım. Karabaş kuzu tuz ister, garip canım kız ister, Karabaş koyuna tuz da yok, amanın aman, ben garibe kız yoktur. Diredil-diredil qavalım, Fetta menim çobanım. Fetta qoyğa ne barmay Çarıq bavını toplay. Düttürü düttürü kavalım, Fetta benim çobanım. Fetta koyuna (sürüye) niçin gitmiyor Çarığnın bağını topluyor. ÇOBAN VE QIZ Çoban: Mına selâm aleyküm, Qız, kelinçek, asabam. Cıyınınız gür olsun, amanım- aman, Lâle, çeçek, asabam. Xor: Cıymıftız gür olsun, amanım- aman, Lâle, çeçek, asabam. Qız: Çoban değen xiyatıet, Cüzdanı tınç, asabam, İşlemesi iş değil, amanım, aman, Qurtılmaq küç, asabam Çoban: Çoban değen yiğitler, Erlik satar, asabam, Asıl senin başına, amanım, aman, Bizdaylar yeter, asabam. Xor: Asıl senin başına, amanım, aman, Bizdaylar yeter, asabam. Qız: Ayağında çarığın, Arqafîa tonın, asabam, ÇOBAN VE KIZ Çoban: İşte selâmünaleyküm, Kız gelin akrabam. Toplantınız gür olsun, amanın aman, Lâle çiçek, akrabam. Koro: Toplantınız gür olsun, amanın aman, Lâle, çiçek, akrabam. Kız: Çoban denen hainin, Cüzdanı sakin (boş), akrabam, Yapması iş değil, amanın aman, Kurtulmak güç, akrabam, Çoban: Çoban denen yiğitler, Erlik satar, akrabam, Asıl senin başına, amanın aman, Bizim gibiler yeter, akrabam. Koro: Asıl senin başına, amanın aman, Bizim gibiler yeter, akrabam. Kız: Ayağında çarığın, Sırtında gocuğun, akrabam,
Çın sırada şaşırırım, amanım, aman, Sekizin, onun, asabam. Xor: Çın sırada şaşırırım, amamm, aman, Sekizin, onun, asabam. Çoban: Tonım qısqa olsa da, Cıllı tutar, asabam. Sekiz değil bir menden, amamm, aman, Özünni qurtar, asabam. Xor: Sekizni değil bir menden, amanım, aman, Özünni qurtar, asabam. Çın söylerken şaşırırım, amanın aman, Sekizini, onunu akrabam. Koro: Çın söylerken şaşırırım, amanın aman, Sekizini, onunu akrabam. Çoban: Gocuğum kısa olsa da Sıcak tutar, akrabam. Sekizi değil bir benden, amanın aman, Kendini kurtar akrabam. Koro: Sekizi değil bir benden, amanın aman, Kendini kurtar akrabam. ÇUBUKÇU Ay anaylar, anaylar, Aq saqallı babaylar. -Oğlum soldat ketti-, dep, Ev aylanıp ağlaylar. Eki yüzlü baltam bar, Urdım taşqa kesmedi. Çubuqçmın beş oğlundan, Bir soldat ketmedi. Qazarmalar yıqılsm, Çubuqçının beli bükülsin. Bağçasarayh Acı îbraim, Mezarında ökürsin. SIRA, SIRA QAZANL AR. Sıra sıra qazanlar, Qara yazı yazğanlar. Onmasın da bitmesin, Bizni soldat cıyğanlar. Uzun selbi yaprağı, Tökülmege başladı. Çubuqçmın sarayları, Sökülmeğe başladı. ŞU QARŞIDA, AQ BAYIRDA Şu qarşıda aq bayırda boğdaymı biter, Aman, padişa, safta askermi yeter. Er kesnin evlâdın almaq ölümden beter; Ne yaman ağlaşır, civan yiğitler, Qoy kibi mağraşır, garip aneler. Çayır, çimenler bübülsiz qaldı, ÇUBUKÇU Ay analar, analar, Ak sakallı babalar. "Oğlum asker gitti," diye Evi dolanıp ağlarlar. İki taraflı baltam var, Vurdum taşa kesmedi, Çubukçunun beş oğlundan, Biri askere gitmedi. Kışlalar yıkılsın, Çubukçunun beli bükülsün. Bahçesaraylı Hacı îbraim, Mezarında bağırarak ağlasın. SIRA SIRA KAZANLAR Sıra sıra kazanlar, Kara yazı yazanlar. İşleri yolunda gitmesin de bitmesin, Bizi askerliğe toplayanlar. Uzun selvi yaprağı, Dökülmeye başladı. Çubukçunun sarayları, Sökülmeye başladı. SU KARŞIDA, AK BAYIRDA Şu karşıda, ak bayırda buğday mı yetişir, Aman, padişah, sana asker mi yetişir. Herkesin evlâdını almak ölümden beter; Ne yaman ağlaşır genç yiğitler, Koyun gibi meleşir garip anneler. Çayır çimenler bülbülsüz kaldı,
Garip analar evlâtsız qaldı, Soyumız sopumız mağraşıp qaldı. Ne yaman ağlaşır civan yiğitler, Qoy kibi mağraşır garip aneler. Belimde çanta içinde patron, Üstümizge kiydirdi sıqma pantolon, Şimdi bizge derler. -Qırım eskadron-. Ne yaman ağlaşır civan yiğitler, Qoy kibi mağraşır garip aneler. Çıqtı bizni topladı golova petutat, Şimdi kimden, istermiz bizler imdat. Salı künü aldılar bizlerni soldat Ne yaman ağlaşır civan yiğitler, Qoy kibi mağraşır garip aneler. Garip analar evlâtsız kaldı, Soyumuz sopumuz meleşip kaldı. Ne yaman ağlaşır genç yiğitler, Koyun gibi meleşir garip anneler. Belimde çanta, içinde mermi, Üstümüze giydirdi sıkma pantolon, Şimdi bize "Kırım Filosu" derler. Ne kadar çok ağlaşır genç delikanlılar, Koyun gibi meleşir garip anneler. Çıktı bizi topladı baş petutat,, Şimdi kimden isteriz biz imdat. Salı günü aldılar bizleri askere, Ne kadar çok ağlaşır genç yiğitler, Koyun gibi meleşir garip anneler. PORTARTUR Keçti bar, keldi küz, ağlamaqtan şişti köz, Port Arturğa ketemiz, siz savlıqnen qalmız. Ağlama, anam, ağlama, babam, Belki çare bulunır. Stakan tolu suvmıdır, yapon yolu bumıdır, Ey, allanın zalimi, etecegifi bumıdır. Ağlama, anam, ağlama, babam, Belki çare bulunır. Port Artur nıfi malesi, ne büyüktir qalesi, Cıydı, aldı evlâtlarnı, ağlap qaldı anesi. Ağlama, anam, ağlama, babam, Belki çare bulunır. Maşinalar yağlandı, birbirine bağlandı, Port Artur ğa barğan son qılıç pıçaq qayraldı. Ağlama, anam, ağlama, babam, Belki çare bulunır. Selbi kibi boyumız, ağlap qaldı soyumız, Port Arturdan qaytqan son, belki olur toyunuz.. Ağlama, anam, ağlama, babam, Belki çare bulunır. Gizli gazet bastılar, Port Artur ğa astılar, Bunı oquğan zapaslar, otstupleniye yaptılar. Ağlama, anam, ağlama, babam, Belki çare bulunır. PORTARTUR Geçti bahar, geldi güz, ağlamaktan şişti göz, Port Artur'a gidiyoruz sağlıkla kalın siz. Ağlama anne, ağlama baba, Belki çaresi bulunur. Bardak dolu su mudur, Japon yolu bu mudur, Hey Allah'ın zalimi, yapacağın bu mudur. Ağlama anne, ağlama baba, Belki çaresi bulunur. Port Artur'un mahallesi, ne büyüktür kalesi, Topladı aldı evlâtları, ağlayıp kaldı annesi. Ağlama anne, ağlama baba, Belki çaresi bulunur. Arabalar yağlandı, birbirine bağlandı, Port Artur'a vardıktan sonra kılıç bıçak bilendi. Ağlama anne, ağlama baba, Belki çaresi bulunur. Selvi gibi boyumuz, ağlayıp kaldı sülâlemiz, Port Artur'dan döndükten sonra belki olur düğünümüz. Ağlama anne, ağlama baba, Belki çarresi bulunur. Gizlice gazete bastılar, Port Artur'a astılar, Bunu okuyan ihtiyat kuvvetleri geri çekildiler. Ağlama anne, ağlama baba, Belki çaresi bulunur.
Kuropatkin başımız, at etidir aşımız, Port Artur nm içinde qalır bizim başımız. Ağlama, anam, ağlama, babam, Belki çare bulunır. Kuropatkin başımız, at etidir yemeğimiz, Port Artur'un içinde de kalır bizim başımız. Ağlama anne, ağlama baba, Belki çaresi bulunur. ŞOMPOL Aq banditler keldiler, Xansarayda turdılar. Bütün xalqnı yaş qart demey, Şompolnen urdılar, Sağ yanıma, sol yanıma, Aylanamadım. Aman da dostlar, şompol yarasına Dayanalmadım. Xansaraynm azbarında, Meclis de quruldı. Yüz elli şompol, ax aneçigim, Mana da uruldı. Sağ yanıma, sol yanıma, Aylanamadım. Aman da dostlar, şompol yarasına Dayanalmadım. Qara qalpaq başımda, Polkovikler qarşımda, Ax, neler keldi, vax neler keldi, Bu yaşlıqta başıma. Sağ yarama, sol yanıma, Aylanamadım. Aman da dostlar, şompol yarasına Dayanalmadım. TÜFEK Akayaz haydutlar geldiler, Hansaray'da kaldılar. Halkın tamamını, genç ihtiyar demeden, Tüfekle vurdular. Sağ tarafıma, sol tarafıma, Dönemedim. Aman da dostlar silâhın yarasına Dayanamadım. Hansaray'ın bahçesinde, Meclis kuruldu. Yüz elli silâh ile, ah anneciğim, Bana vuruldu. Sağ tarafıma, sol tarafıma, Dönemedim. Aman da dostlar silâhın yarasına Dayanamadım. Qara aalpak başımda, Albaylar karşımda, Ah, neler geldi, vah neler geldi, Bu gençlikte başıma. Sağ tarafıma, sol tarafıma, Dönemedim. Aman da dostlar silâhın yarasına Dayanamadım. TARAQTAŞLISE YD AMETNİN YIRI Menim adım Seyt oğlu Seydamet, Köyge barsan, aman, eşke dostqa selâm et. Yeşillendi dar ağaçnın direği, Çatallandı, aman, Seydamet nifi yüreği, Taraqtaş nm yollarından yürmedim, Tevbeler olsın, aman, şu papaznı körmedim. Cuma künü cenazemni qıldılar, Darağaçtan, aman, qara qanım sildiler. Eşim dostım, ağa qardaş, elâl et, Darağaçta, aman, ölüm kördi Seydamet. TARAKTAŞLI SEYDAMET'ÎN YIRI Benim adım Seyt oğlu Seydamet, Köye gidersen, aman eşe, dosta selâm söyle. Yeşillendi dar ağacın direği, Çatallandı, aman Seydamet'in yüreği, Taraktaş'm yollarında dolaşmadım, Tövbeler olsun, aman, o papazı görmedim. Cuma günü cenaze namazımı kıldılar, Darağacından aman, kara kanımı sildiler. Eşim, dostum, ağaakayim, kardeşim helâl edin, Darağacında aman ölüm gördü Seydamet.
YIRI Cuma künü, Cuma aqşamı ettiler cıym, Noqtah başqa bir ölüm, anam qıyın. Çağaraqnın tübünde mollaqay yatqan, - Soqmadım-, dep Zuf er bay yalan ay tqan. On sekizde muçeli, qaynar da qanım, Yigirmi birde şu baylar aldılar canım. Dört divarnın içinde ölümiz yatır, Boten yerde can alıcı Zufer de kâfir. Çağaraqnın tübünde efendi yatqan. Axretni dünyasını otqa yaqqan. Geceleyin efendi çağırdı om, Sabasına qasırğa sarıldı teni. Boten yerge aqamnı öldürdiler, Dünya üstüne xaberni bildirdiler. YIR II Şu otuznm yaşlan, toqmaqçıdır alları, Samosudnı çıqarğan imansız baylan. Ay analar, analar, turmayıp ağlaylar, Canım da canım beş yigitni qayaday parlaylar. Biz azbardan çıqqanda cıyınday toyday, Qora artına çıqarıp, soydılar qoyday. Ablâmit değen baltacı, toqmaqçı Acı Asan, Mezarına barğan son, nasıl etip yatarsın. Şu otuznın Acı aqayı samosud etti, Yigirmi beş duqat, eki qoy Kezlevge ketti. Aldandılar bayına köynifi aldılar canım, Canım közüm, İlyas aqam, talap et aqqım. ALİM Men Alimnin, ey ağalar, Faslını söyleyim. Başımızğa qara (da) yazı, Ona (da) neyleyim. Men Qarasuvğa toyğa (da) bardım Davulğa oynadım. Oynay oynay toyalmadım, Çarşısın boyladım. Men Çjarasuvnın yollarında Çoq gece bekledim. Kelgen de keçken düşmanlarğa Tüfeğim tikledim. Borulçanıfi artında, ağalar, Yaman (da) uruldım. Tozla (da) torum ölgenden sonra, cayav (da) cuvurdım. Egerimni yerge (de) qoyıp, Üstüne oturdım. Sekiz yüz asker sarıp aldı, Kene (de) qurtuldım. YIR I Cunta günü, Cuma akşamı yaptılar toplantı, Noktalı başka bir ölüm, anam çok zor. Bacanın dibinde hoca efendi yatmış, Vurmadım diye Zufer ağa yalan söylemiş. On sekiz yaşımda biçimli, kaynar da kanım, Yirmi bir yaşımda o ağalar aldılar canımı. Dört duvarın arasında ölümüz yatar, Akayhude yere can alıcı Zufer de kâfir. Bacanın dibinde efendi yatmış. Ahiretini de dünyasını da ateşe atmış. Geceleyin efendi onu çağırdı, Sabahına hasıra sarıldı bedeni. Boşu boşuna adamı öldürdüler, Dünyanın üstüne haberi verdiler. YIR II Bu otuzun gençleri, dayak yiyendir halleri, Linçi çıkarmış imansız ağaları. Ah analar, analar, durmadan ağlarlar, Fevkalâde beş delikanlıyı kaya gibi parçalarlar. Biz avludan çıkarken, eğlence düğün gibi, Bahçenin ardına götürüp, kestiler koyun gibi. Ablâmit denen baltacı, tokmakçı Acı Asan, Mezara girdikten sonra, nasıl yatacaksın. Şu otuzun Acı akayı öldürüverdi, Yirmi beş duka, iki koyun Gözleve'ye gitti. Aldandılar zenginine köyün, aldılar canımı, İki gözüm İlyas ağam, talep et hakkımı. ALİM Ben Alim'in, ey ağalar, Faslını söyleyeyim. Başımızda kara yazı, Ona neyleyim. Ben Karasu'ya düğüne vardım Davulla oynadım. Oynaya oynaya doyamadım, Çarşısını boyladım. Ben Karasu'nun yollarında Çok geceler bekledim. Gelen geçen düşmanlara Silâhımı doğrulttum. Borulça'nın ardında, ağalar, Çok fena vuruldum. Kül rengine yakın doru atım öldükten sonra, yayan da koştum. Eğerimi yere koyup, Üstüne oturdum. Sekiz yüz asker sardı, Gene kurtuldum.
QIRIM DEĞENLERİ Qmm değenleri elli bir xandır, Aqibet Qmmnın sonu virandır, Cümle mirzalar xalqqa düşmandır, Qaldıq biz biçare, ağlarım Qırımnı. Qırım değenleri, yeşil dağlar, Çoq analar -oğlum, oğlum- dep ağlar, Ağlap ağlap qaralar bağlar, Qaldıq biz biçare, ağlarım Qırımnı. Çhrımnm çevresi bostan, Ayrıldıq eşten dosttan, Biz ketemiz vatandan, Qaldıq biz biçare, ağlarım Çhrımnı. KIRIM DEDİKLERİ Kırım dedikleri, elli bir handır, Neticede Kırım'ın sonu virandır. Bütün zenginler halka düşmandır, Kaldık biz biçare, ağlarım Kırım'a. Kum dedikleri, yeşil dağlar, Pek çok ana, oğlum oğlum diye ağlar, Ağlaya ağlaya karalar bağlar, Kaldık biz biçare ağlarım Kırım'a. Kırım'ın çevresi bostan, Ayrıldık eşten dosttan, Biz gidiyoruz vatandan, Kaldık biz biçare, ağlarım Kırım'a. MÜŞKÜL OLDI Manifestler bizge keldi, oquldı, Bağrımızğa sönmez ateş toqundı, Qadir mevlâm alımızğa baqmdı, Yaman müşkül oldı alı Qırımnın. Qayğımıznı çeksin bizni yaratqan, Yol berseler, biz ketemiz buradan, Çoq kimseler em ağlaşır sonradan, Yaman müşkül oldı alı Qırımnın. Yaman künge oğradıq, kimge ağlayıq, Şimdiden son biz qaralar bağlayıq, Yol berseler biz qurtulış arayıq, Yaman müşkül oldı alı Qınmnın. Kimi yolğa ketken xaber alamaz, Kimisi ketmege para tapamaz, Kimi ötmekke akça tapamaz, Yaman müşkül oldı alı Qırımnın. Anam, babam qozu kibi ağlaşır, Qıyametten oldıq aşır neşir, Cümle alem aqtan imdat tileşir, Yaman müşkül oldı alı Çhrımran. MÜŞKİL OLDU Akayannameler bize geldi, okundu, Bağrımıza sönmez ateş dokundu, Kadir mevlâm halimize bakındı, Çok zor oldu hali Kırım'ın. Kaygımızı çeksin bizi yaratan, Yol verirlerse, biz gideriz buradan, Çok insanlar, hem de ağlaşır sonradan, Çok zor oldu hali Kırım'ın. Çok kötü günler yaşıyoruz, kime ağlayalım, Bundan sonra biz karalar bağlayalım, Yol verirlerse biz kurtuluş arayalım, Çok zor oldu hali Kırım'ın. Kimi yola giden, haber alamaz, Kimisi gitmek için para bulamaz, Kimisi ekmeğe -para bulamaz, Çok zor oldu hali Kırım'ın. Annem babam kuzu gibi ağlaşır, Kıyamet ile olduk haşır neşir, Cümle âlem Hak'tan imdat dilenir, Çok zor oldu hali Kırım'ın. AYTIR (DA) AĞLARIM Denizden (de) çıqqan bir bulut, ey yar, Kezlevge yağğan, Qırımnm(da) xalqı cıyılışıp, ey yar,qarşığa (da) avğan. Köçmez edik Qırımdan, ey yar, biyledi pomeşçik, SÖYLER SÖYLER AĞLARIM Denizden de çıkmış bir bulut, ey yar, Gözleue'ye yağmış, Kırım'ın halkı toplanıp, ey yar, karşıya da geçmiş. Göçmezdik Kırım'dan, ey yar, çoğaldı pomeşçik
Yüz yıllıq cavğa qul olmaq, ey yar, kötergisi neçik. Esten çıqmay Qırımnın, ey yar, cıyını (da) toyu, Yat elinde davrükken, ey yar, cılqısı (da) qoyu. Tögerek çeti qamıştan, ey yar, töpesi (de) taldan, Kimisi (de) candan ayrılğan, ey yar, kimisi (de) maldan. Padişa bergen eki ögüz, ey yar, -kâ" desem (de) cürmez. Qırıldıq, bittik endi biz, ey yar, aytmaqnen bitmez. Ketecekmiz Qırımdan, ey yar, davulsız toyday, Çoq soyumız qalacaq manraşqan qoyday, Közünnin yaşın sürte qal, ey yar, al yavhqnen. İstanbul yolu közlerim, ey yar, şam yolu quvarım, Şu onmağan dünyanm, ey yar, sonunda doğdım. Yağmur yağsa calq eter, ey yar, iskele başı, Köçip bitti qalmadı, ey yar, Qınmnın (da) yaşı.. Denizden (de) çıqqan bir qara, ey yar, gemimi eken, Qırımda qalğan anayım, ey yar, kelemi eken. Biz ketermiz Cırımdan, ey yar, -axlar- çekip. Gurbet ellerge tüşip, ey yar, qıynalırmız, -Vatan, vatan- dep biz, ey yar, can berirmiz. SUVUQSUVDA Suvuqsuvda aytuvlı, dostlar, Çatal Çaya, Candan da sevgen köyümiz, dostlar, ketti de zaya. Ot bastırıp ketermiz, dostlar, qapmı çeklep, Qa yerlerde cürermiz, dostlar, qalentir beklep. Paraxodğa minermiz, dostlar, manraşqan qoyday, Aqıllığa ölümday, dostlar, axmaqqa toyday. Yüz yıllık düşmana kul olmak, ey yar, dayanması nasıl. Akıldan çıkmıyor Kırım'ın, ey, yar, toplantısı, düğünü, Yad elde ürkmüş, ey yar, atlan da koyunu. Etrafı tamamen kamıştan, ey yar, çatısı daldan, Kimisi candan ayrılmış, ey yar, kimisi maldan. Padişah vermiş iki öküz, ey yar, "deh" desem de yürümez. Kırıldık, bittik artık biz, ey yar, söylemekle bitmez. Gideceğiz Kırım'dan, ey yar, davulsuz düğün gibi, Pek çoğumuz kalacak meleşen koyun gibi, Gözünün yaşını silerek kal, ey yar, al mendille. İstanbul'un yolunu gözlerim, ey yar, Şam yolunu kovalarım Bu hayırsız dünyanın ey yar, sonunda doğdum. Yağmur yağarsa -parlar, ey yar, iskele başı, Göçtü bitti, kalmadı ey yar, Kırım'ın delikanlısı... Denizden çıkan bir kara, ey yar, gemi mi acaba, Kırım'da kalan anneciğim ey yar, gelir mi acaba. Biz gidiyoruz Kırım'dan ey yar, ahlar çekerek. Gurbet ele düşüp ey yar, sıkıntı çekeriz, Vatan vatan diye biz, ey yar, can veririz. SOGUKSU'DA Suğuksu'da meşhurdur, dostlar, Çatal Kaya, Candan sevdiğimiz köy dostlar, oldu ziyan. Ateşi söndürüp, gideriz dostlar kapıyı kilitleyip. Nerelerde dolaşırız, dostlar takvimi bekleyip. Vapura bineriz dostlar, meleşen koyun gibi, Akıllıya ölüm gibi dostlar, ahmağa düğün gibi.
Suvuqsuvnın suvu çoq, dostlar, derya, deniz, Adımıznı taşlap, dostlar, -Muacir- deniz. Ketmeyik desek, qalteyik, dostlar, pomeşçik ayta, Deryada ölsek, ölümizni, dostlar, balıqlar yuta. Suvuqsuvnm içinde, dostlar, beş almahq, İç Qınmğa kesmedi, dostlar, böyle yanıq. Paroxodğa mingende, dostlar, aylandı başım, Qınmda qaldı, ey dostlar, qız qardaşım.. Değirmen kibi aylana, dostlar, paroxod çarqı, Skelege töküldi, dostlar, Suvuqsuv xalqı. Puskülim ketti deryağa, dostlar, yalday yalday, Mindirdiler gemige, dostlar, alday alday. Suvuqsuvdan biz çıqtıq, dostlar, sağ selâmet, Elbuzlığa kelgende, dostlar, qoptı qıyamet. Tütep qalğan ocaqlar, dostlar, sönermi eken? Qınm xalqı xorluqqa, dostlar, konermi eken? Suğuksu'yun suyu çok, dostlar, derya deniz, Adımızı bırakın dostlar, muhacir deyin. Gitmeyelim dersek de ne yapalım dostlar, pomeşçik (gidin) diyor. Denizde ölürsek dostlar, ölümüzü balıklar yutar. Soğuksu'yun içinde dostlar, beş elmalık, Hiç Kırım'dan geçmedi dostlar böyle yanık. Vapura binince dostlar, döndü başım, Kırım'da kaldı dostlar, kız kardeşim. Değirmen gibi dönüyor dostlar, vapurun çarkı, İskeleye döküldü dostlar, Suğuksu'yun halkı. Püskülüm gitti deryaya dostlar, yüze yüze, Bindirdiler gemiye dostlar aidata aidata. Suvuksuv'dan biz çıktık, dostlar sağ selâmet, Elbuzlu'ya gelince dostlar, koptu kıyamet. Tüterek kalan ocaklar söner mi acaba, Kırım halkı bu horlanmaya alışır mı acaba? SABANIN SAR VAQTINDA Sabanın sar vaqtmda, aman, Köre bilsem yaremni. Gül dalma bülbül qonğan, aman, Çeker ai zarını. Elimden almaq isterler, aman, Menim nazlı yaremni. Yar sefada, men cefada, aman, Xoşnutım, yar xoşnutım. Sabanın sar vaqtmda, aman, Oturğan incil oqur. Men o tilden anlamazdım, aman, Sanardım bülbül öter. UMEROCA Menim adım Umer oca, Qabrim bar, ucan uca (ucğa). Ne imam kerek, ne bir oca, Cenazemni qılsın qızlar. Azmaq ile tozmaq ile, Yar bulunmaz kezmek ile. Altın kürek, qazma ile, Mezarımnı qazsm qızlar. SABAHIN SEHER VAKTİNDE Sabahın seher vaktinde aman, Görebilsem yarimi. Gül dalına bülbül konmuş aman, Çeker ah ü zarını. Elimden almak isterler aman, Benim nazlı yarimi. Yar sefada, ben cefada aman, Hoşnutum yar hoşnutum. Sabahın seher vaktinde, aman, Oturmuş İncil okur. Ben o dilden anlamadığım için Sanırdım bülbül öter. ÖMER HOCA Benim adım Ömer hoca, Kabrim var uçtan uca. Ne imam lâzım, ne de hoca, Cenazemi kızlar kılsın. Azmayla tozmayla, Yar bulunmaz gezmeyle. Altın kürek, kazma ile, Mezarımı kazsın kızlar.
Uzundır selbinin dalı, Yetişmez qızlarnm eli. Bizim bağçanm gülleri, Vaqıtoldıderin qızlar, Suv kelir suvsız dereden, Mevlâm ayırmasın yardan, Altı dülber bir saraydan, Top top olıp kelir qızlar, Eski kulâim satayım Şekerden elva yapayım, Yetmese de da qatayım, Canım içün yesin qızlar. SABA OLSA Saba olsa, tursam ketsem işime, yar, işime, Sevda olıp tüşme, yiğit, peşime, yar, peşime, Şain kibi panca urma leşime, yar, leşime. Uyan, aziz, uyansa, Uyanmaz, yar, uyanmaz. Uyansa da, buna da canlar Dayanmaz, yar, dayanmaz. Elimdeki sarı kâğıt uçtı ketti yellerge, Men sağ olsam, seni de bermem ellerge, yar ellerge, Uyup da sözge, qoyma meni tillerge, yar, tillerge. Uyan, aziz, uyansa, Uyanmaz, yar, uyanmaz. Uyansa da, buna da canlar Dayanmaz, yar, dayanmaz. ŞUYALTADAN Şu Yaltadan taş yükledim, Gemim dolmadı. Aluştadan bir yar (da) sevdim Menim de olmadı. Kel, kel, kel, aman, Alayım seni. Eğer qısmet olur (da) ise, Sarayım seni. Şu Yaltadan gece çıqtım, Yolumı şaşırdım, Candan sevgen güzel yarnı Elden de qaçırdım. Kel, kel, kel, aman, Alayım seni. Eğer qısmet olur (da) ise, Sarayım seni. Şu Yaltadan bir yüzük aldım, Elmazdır taşı Küçük köyden bir yar (da) sevdim, On sekiz yaşı. Uzundur sehinin dalı, Yetişmez kızların eli. Bizim bahçenin gülleri, Vakti doldu toplayın kızlar. Su gelir susuz dereden, Mevlâm ayırmasın yardan. Altı güzel bir saraydan Top top olmuş gelir kızlar. Eski külahımı satayım, Şekerden helva yapayım; Yetmezse daha da katayım, Canım için yesin kızlar. SABAH OLSA Sabah olsa, kalksam gitsem işime, yar işime. Sevdalanıp düşme delikanlı peşime, yar peşime. Şahin gibi pençe vurma leşime, yar leşime. Uyan, aziz, uyansana. Uyanmaz yar uyanmaz. Uyansa bile buna canlar Dayanmaz yar, dayanmaz. Elimdeki sarı kâğıt uçtu gitti, yellere. Ben sağ olursam seni vermem ellere, yar ellere. Sözlere uyup da, beni düşürme dillere, yar dillere. Uyan, aziz, uyansana. Uyanmaz yar uyanmaz. Uyansa bile buna canlar Dayanmaz yar, dayanmaz ŞU YALTADAN Şu Yaltadan taş yükledim, Gemim dolmadı. Aluşta'dan bir yar sevdim, Benim olmadı Gel gel gel aman, Alayım seni. Eğer kısmet olursa, Sarayım seni. Şu Yalta'da gece çıktım, Yolumu şaşırdım. Candan sevdiğim güzel yari, Elden kaçırdım. Gel gel gel aman, Alayım seni. Eğer kısmet olursa, Sarayım seni. Şu Yalta'dan bir yüzük aldım, Elmastır taşı. Küçük köyden bir yar sevdim, On sekizdir yaşı.
DEMİRCİLER Demirciler demir döger Tunç olur, tunç olur. Sevip, sayıp ayrılması, Küç olur, ax, aman, aman, küç olur. Sen ketersift menim alım Ne olur, ne olur.. Bülbül quştan, cilveli yardan Ayrılmam, ax, aman, aman, ayrılmam. Ayrılıp da, yat yerlerde Xorlanmam, ax, aman, aman, xorlanmam. DEMİRCİLER Demirciler demiri döver, Tunç olur, tunç olur. Sevip sayıp ayrılması, Güç olur, ah aman, güç olur. Sen gittiğin zaman benim halim Ne olur, ne olur. Bülbül (gibi bir kuş olan) cilveli yardan Ayrılmam ah aman, ayrılmam. Ayrılıp da, yad ellerde Horlanmam, ah aman, horlanmam. DEĞİRMENCİ Yaş qadm: Aman, değirmenci, Canım közüm, değirmenci, Sırma da saçlar senin de olsun, Al çek boğdaynı! Olmaz, canım, olmaz, Uluqlar suya tolmaz, Nevbetçiler razı olmaz, Al qayt boğdayın. Yaş qadın: Aman, değirmenci, Canım közüm, değirmenci, Al yanaqlar senin de olsun, Al çek boğdaynı! Olmaz, canım, olmaz, Uluqlar suya tolmaz, Nevbetçiler razı olmaz, Alqayt boğdayın. Yaş qadm: Aman, değirmenci, Canım közüm, değirmenci, Qara közler senin de olsun, Al çek boğdaynı! Olmaz, canım, olmaz, Uluqlar suya tolmaz, Nevbetçiler razı olmaz, Al qayt boğdayın. Yaş qadın: Aman, değirmenci, Canım közüm, değirmenci, Qalem qaşlar senin de olsun, Al çek boğdaynı! Olmaz, canım, olmaz. DEĞİRMENCİ Genç kadın: Aman değirmenci, İki gözüm değirmenci, Sırma saçlarım senin olsun, Al öğüt buğdayı. Olmaz canım olmaz, Oluklar suyla dolmaz. Nöbetçiler razı olmaz, Al geri götür buğdayını. Genç kadın: Aman değirmenci, İki gözüm değirmenci, Al yanaklarım senin olsun, Al öğüt buğdayı. Olmaz canım olmaz, Oluklar su ile dolmaz. Nöbetçiler razı olmaz, Al geri götür buğdayını. Genç kadın: Aman değirmenci, İki gözüm değirmenci, Kara gözlerim senin olsun, Al öğüt buğdayı. Olmaz canım olmaz, Oluklar suyla dolmaz. Nöbetçiler razı olmaz, Al geri götür buğdayını. Genç kadın: Aman değirmenci, İki gözüm değirmenci, Kalem kaşlarım senin olsun, Al da öğüt buğdayı. Olmaz canım olmaz,
Uluqlar suya tolmaz, Nevbetçiler razı olmaz, Al qayt boğdaym. Yaş qadm: Aman, değirmenci, Canım közüm, değirmenci, înce beller senin de olsun, Al çek boğdaynı! Olur, canım, olur, Uluqlar suya tolur, Nevbetçiler razı da olur, Al kel boğdaynı. Beraber: Nevbetçiler razı da oldı, Boğday un oldı. ÇALBAŞBORA Tabanları alpaq da calpaq, Tiz qapağmdan olacaq qalpaq. Aygidi sana bir basım qamğaq, Qaparmı edin, Çalbaş bora. Kerçnifi yollan efüş, Çalbaş bora pek yaman eriş. Aygidi sana zalim da Memiş, Cortarmı edin Çalbaş bora. Sala sal ettim tayağı, Çamurda tutmaz ayağı. Er daim sana qaydan alayım, Qara qatqan ayaznı. Kerçnifi yollan qara, Develer oldı masxara. Bizden de ketti bir etek para, Sebep oldı Çalbaş bora. ÇALXORAZ Xorazımı aşırdılar, Damdan dama qaşırdılar, Pilâv etip pişirdiler. Aniya menim telli başlı, Koküsi beyaz, çal xorazım? Kikiregi qolumdaym, Cüre edi cigitdayın, Ona da yandım ölümdaym. Aniya menim telli başlı, Koküsi beyaz, çal xorazım? Oluklar suyla dolmaz. Nöbetçiler razı olmaz, Al geri götür buğdayını. Genç kadın: Aman değirmenci, İki gözüm değirmenci, İnce beller senin olsun, Al da öğüt buğdayı. Olur canım olur, Oluklar suyla dolar. Nöbetçiler razı olur, Al da gel, buğdayını. Birlikte: Nöbetçiler razı oldu, Buğday da un oldu. KIR SAÇLI BORA Tabanları bembeyaz ve dümdüz, Diz kapağından olacak kalpak. Hey gidi, sana bir büyük deve dikeni, Ağzına atar miydin, Kır saçlı Bora Kerç'in yolları iniş aşağı, Kır saçlı Bora çok fazla inat. Hey gidi sana zalim Memiş, Varır miydin Kır saçlı Bora. İyice attım dayağı, Çamurda tutmaz ayağı. Her zaman sana nerden alayım Çok şiddetli ayazı. Kerç'in yollan kara, Develer oldu maskara. Bizden de gitti bir etek dolusu para, Sebep oldu Kır saçlı Bora. KIR HOROZ Horozumu aşırdılar, Damdam dama kaçırdılar, Pilav yapıp pişirdiler. Hani ya benim telli başlı, Göğsü beyaz, kır horozum? İbiği kolum gibi, Dolaşırdı yiğit gibi, Ona da yandım ölüm gibi. Hani ya benim telli başlı, Göğsü beyaz, kır horozum?
Tavuqlarran qocası edi, Çipçelernin babası edi, Dün xorazım sağ edi. Aniya menim telli başlı, Köküsi beyaz, çal xorazım? Tavukların kocasıydı, Civcivlerin babasıydı, Dün horozum sağ idi. Hani ya benim telli başlı, Göğsü beyaz, kır horozum? SIÇAN Aman ey! Kördinizmi siz sıçannı, Raftan dolaba qaçannı. Elinde qapısta qoçanı, Bostancı olğan bu sıçan. Ax, sıçan, vax, sıçan, Eki közü kör sıçan, Bal yemeznifi balına Dalar, çıqar bu sıçan. Aman, ey! Çotnı qıstırğan beline, Pıçqısın alğan eline. Tuşken evnifv temeline, Dülger olğan bu sıçan. Ax, sıçan, vax, sıçan, Eki közü kör sıçan, Bal yemeznifi balına Dalar, çıqar bu sıçan. Aman, ey! Qapı artında taqır tuqur, Men zan ettim keten toqur, Alğan eline kitabın oqur, Molla olğan bu sıçan. SIÇAN Aman hey! Gördünüz mü siz sıçanı, Raftan dolaba kaçanı. Elinde lahana koçanı, Bostancı oldu bu sıçan. Ah sıçan, vah sıçan, İki gözü kör sıçan, Bal yemezin balına Dalar çıkar bu sıçan. Aman hey! Keseri kıstırmış beline, Testeresini almış eline. İnmiş evin temeline, Marangoz olmuş bu sıçan. Ah sıçan, vah sıçan, İki gözü kör sıçan, Bal yemezin balına Dalar çıkar bu sıçan. Aman hey! Kapının ardında takır tukur, Ben zannettim keten dokur, Almış eline kitabını okur, Molla olmuş bu sıçan.