SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNDE DESTEKLEMELER Fatma Tuğba ÇÖTELİ Ziraat Yük.Mühendisi Elazığ Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Dünyada En Hızlı Büyüyen Gıda Sektörü SU ÜRÜNLERİ Sektörüdür
Su Ürünleri Sektöründe; son 10 yılda yıllık ortalama büyüme oranı % 6,6 dır. Dünyada toplam su ürünleri üretimi 160 milyondur.
Ülkemizde su ürünleri sektörü kapsamında ağırlıklı olarak levrek, çipura ve alabalık yetiştiriciliği yapılmaktadır.
%97 Toplam Yetiştiricilik Toplam Su ürünleri Yıllar Üretimi Üretimi 2005 119. 567 544.773 2006 129. 025 661.991 2007 140. 021 772.323 2008 152. 260 646.310 2009 158. 729 623.191 2010 167.141 653.080 2011 188.790 703.545 2012 212.410 644.852 2013 233.394 607.515 2014 235.133 537.345
Türkiye'de son on yılda alabalık yetiştiriciliğinde % 125 lik bir artış olmuştur. Avrupa Birliği ülkeleri ile kıyaslandığında Türkiye alabalık yetiştiriciliği üretiminde BİRİNCİ sırada yer almaktadır (Anonymus, 2016).
Üretim Ton/Yıl 250.000 200.000 150.000 100.000 Alabalık Toplam 50.000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Alabalık yetiştiriciliğinde; Elazığ, Muğla, Kayseri, Burdur ve Malatya % 47
SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNDE DEVLET DESTEKLERİ, HİBELER ve IPARD DESTEKLERİ
Organik Tarım ve İyi Tarım Uygulamaları Destekleri Organik Tarım Desteği Kapsamında; Alabalık 0,35 TL Çipura 0,45 TL Levrek 0,45 TL
Hayvancılık Destekleri Hayvancılık Desteklemeleri Kapsamında; Alabalık 0,65 TL/kg Çipura-Levrek 0,85 TL/kg Yeni Türler 1 TL/kg Midye 0,05 TL/kg
Tarım Sigortaları (Tarsim) Prim Desteği Devlet Destekli Tarım Sigortası Su Ürünleri Sektöründe; işletmelerin, yapmış olduğu Poliçe bedelinin %50 si hibe olarak desteklenmektedir.
Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP) Su ürünleri işlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına 3.000.000 TL Tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırımlar çerçevesinde; Kültür balıkçılığına, 1.000.000 TL *Adana, Adıyaman, Antalya, Artvin, Bartın, Batman, Bayburt, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Düzce, Edirne, Eskişehir, Gaziantep, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, İstanbul, İzmir, Karabük, Kayseri, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Kilis, Kocaeli, Muğla, Niğde, Osmaniye, Rize, Sakarya, Siirt, Sinop, Şırnak, Tekirdağ, Tunceli, Yalova, Zonguldak.
Düşük Faizli Yatırım Ve İşletme Kredisi Uygulamaları KREDİ KONULARI Yatırım Dönemi İndirim Oranı (%) Hayvansal Üretim Konuları İşletme Dönemi İndirim Oranı (%) Kredi üst limiti (TL) Su Ürünleri Yetiştiriciliği 100 50 5.000.000 Su Ürünleri Avcılığı 50 50 2.000.000 Tarımsal Amaçlı Kooperatiflerin Üretim Konuları Su Ürünleri Avcılığı 50 50 3.000.000
IPARD IPARD II Programı Su Ürünleri Sektörü kapsamında; 1) Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması İle İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar 2) Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirmesine Yönelik Yatırımlar
IPARD Yeni Dönem Destekleri %50- %70 Başvurular, başvuru çağrı ilanında belirtilen tarihler arasında yatırımın uygulanacağı ilde bulunan Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu İl Koordinatörlüğüne elden yapılır.
Tarım Ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi Ve Pazarlanması İle İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar Su ürünleri sektörü için en az 30.000 avro ve en fazla 1.500.000 avro olarak sınırlandırılmıştır. Başvuru sahibine ödemeler uygun harcama tutarına göre tek seferde ya da taksitlendirilerek yapılır.
Tarım Ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi Ve Pazarlanması İle İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar Su Ürünleri İşleme Sektörü Destekleme Konuları; Kültür balıkçılığı ve su ürünleri işleyen işletmelerin modernizasyonu ve/veya genişletilmesi, Su ürünleri ve kültür balıkçılığı ürünleri işleyen yeni işletmelerin kurulması, Su ürünlerinin soğutulması, işlenmesi, paketlenmesi ve pazarlanması için makine ve ekipman, İnsan sağlığı, çalışma koşulları, çevrenin korunması ve atık yönetimi ile ilgili Topluluk standartlarına ulaşmaya yönelik ekipman ve tesisler.
Tarım Ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi Ve Pazarlanması İle İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar Desteklenecek işletmelerde aranan kapasite şartları; Su ürünleri işletmeleri, en az 100 ton/yıl ve en fazla 2.000 ton/yıl su ürünleri, balık yağı, yumuşakça, çift kabuklu yumuşakça ve kabuklu deniz canlıları üretim kapasitesine sahip olmalıdır.
Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirmeye Yönelik Yatırımlar Destek oranı uygun harcamalar toplamının %65 idir. Her bir yatırım için uygun harcamaların toplam değeri; en az 5.000 avro ve en fazla 500.000 avrodur. Başvuru sahibine ödemeler uygun harcama tutarına göre tek seferde ya da taksitlendirilerek yapılır.
Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirmeye Yönelik Yatırımlar Su Ürünleri İşleme Sektörü Destekleme Konuları Balık üretme çiftliği için ekipman alımı ve inşaat işleri, Özellikle balık üretme çiftlikleri için, çiftlik faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması, atık su arıtma sistemleri, balık seçimi, kapalı devre sistemlerle ilgili ekipman ve makine alımı, Su ürünleri restoranları kurmak üzere ekipman alımı, Havuzlar ve rezervuarların geliştirilmesi, Üretim süreçlerinin etkinliğinin artırılması için ekipman; besleme, balık yemleme veya besleme otomasyon ekipmanı optimizasyonu için ekipman; su devridaim sistemleri için ekipman,
Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirmeye Yönelik Yatırımlar Yumurta ve yavru balık üretimi için ekipman satın alınması ve inşaat işleri, Üretim ve hasat konusunda kalite ve hijyen koşullarının iyileştirilmesi için ekipmanlar, Su ürünleri işletmelerinin yaptığı çevresel etkilerin azaltılması için ekipman: atık yönetim sistemleri, havuzlar ve rezervuarlardan serbest bırakılan suların arıtılması için ekipman ve su kalitesi parametrelerinin niteliğini izlemek için ekipman, Hasat sonrası ürünün depolanması için küçük soğuk hava depolarının kurulması, Su ürünleri işletmelerinin modernizasyonu, inşası ve genişletilmesi, ve su ürünleri işletmesi ile aynı ilde yer alan su ürünleri restoranları ve satış noktalarının modernizasyonu, inşası ve genişletilmesi, Kendi tüketimi için yenilenebilir enerji üretimi amacıyla makine/ekipman alımı ve inşaat işleri.
Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirmeye Yönelik Yatırımlar Desteklemeden faydalanmak isteyen işletmelerin kapasitesi; En fazla 10-200 ton/yıl arasında üretim kapasitesine sahip olması gerekmektedir. Desteklenecek türler şunlardır; Alabalık, sazan, yayın balığı, kerevit, kurbağa, algler, turna, tatlı su levreği, uzun levrek, tilapiya, mersin balığı, Avrupa yılan balığı, Afrika yayın balığı (Clarias Lazera), Amerika Yayın Balığı (Ictalurus Sp.)
IPARD Destekleri kapsamında, Türkiye genelinde Kültür balıkçılığı alanında bu güne kadar 25 adet sözleşme imzalanmış olup, bunların 17 adedine ödeme gerçekleştirilmiştir.
Fatma Tuğba ÇÖTELİ Zir. Yük. Müh. Elazığ Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü TEŞEKKÜRLER TEŞEKKÜRLER